Vooralsnog (in de achteruitkijk spiegel kijkend) is de steun van de Russen voor Poetin nog steeds stabiel (
Atlantic Council - The reluctant consensus: War and Russia’s public opinion). Dit artikel is uit mid-December. Die support kabbelt wat heen en weer als gevolg van een aantal invloeden. Hieronder toch maar even een diagram eruit om een beeld te geven voor de laatste twee jaar:
/f/image/enmWiV7C8gbEU3lY6ZUul5Ap.png?f=fotoalbum_large)
Illustratief hoe Russen de oorlog beleven is het onderstaande:
To most Russians, things continue as usual, with many barely noticing any changes in their lives. They seem to be finding ways to accept the unprecedented developments even if they did not originally support or anticipate the war—as long as those developments do not concern them personally (a pattern that mobilization temporarily undermined). It is telling that many Kursk residents claimed in surveys that the war started only after Ukraine’s incursion in August 2024.
De conclusie is zelfkritisch naar de eigen bevindingen, maar ook naar hoe we vanuit het westen trachten Russen te interpreteren:
Altogether, various approaches suggest that one can generally trust Russian public opinion data, albeit with some reservations. Specific feelings that underlie the war support—such as resignation, acquiescence, or avoidance—might be up for debate. But the very fact that the war is embraced by a majority of Russians, and that it has become part of Russia’s “new normal,” is not.
The cognitive difficulty among Russia watchers and members of the exiled liberal community to accept that reality is more puzzling. After all, why should Russians not support the war, given the years of state-led indoctrination, the legacy of Soviet beliefs, the lack of alternative narratives in the public sphere, and more pragmatic considerations such as adaption and avoidance of cognitive dissonance?
De paragrafen hierboven zijn enkele fragmenten. Lees het artikel liever zelf helemaal voor een nauwkeurig beeld. Het geeft een beeld van de traagheid waarmee Russen (kunnen) reageren op wat er internationaal gebeurt.
Ook blijft het een achteruitkijkspiegel. Economie blijft een lastig te voorspellen factor en heeft een grote invloed op support van het leiderschap. Russen zijn een hoop gewend, maar het moet ook niet te gortig worden.
Carnegie Endowment - Russia’s Economic Gamble: The Hidden Costs of War-Driven Growth. Ook een artikel uit mid-december.
De Russische economie is booming?
GDP grew by 3.6 percent in 2023 and an expected 4 percent in 2024: rates that both developed and developing nations might envy. Key indicators like GDP growth, household income, and low unemployment have become President Vladimir Putin’s trump cards.
Poetin gebruikt deze gegevens in het publieke domein als volgt:
He brandishes them to the West as proof that sanctions are ineffective, and presents them to partners in Asia and Africa as evidence of Russia’s sound economic policies and the resilience of its development model.
Waarom heeft Rusland er tot nu toe mee weg kunnen komen?
- record hydrocarbon export revenues
- market-oriented economic structure
- robust banking system
- strict centralized governance
- lack of public consensus requirements
De erosie in dit stelsel is wel ingezet, het is niet of, maar wanneer de barsten erin zich gaan verspreiden. Wat zijn die beginnende barsten dan?
- GDP growth had slowed to 3.1 percent (Q3-2024), was 4.1% in Q2-2024.
- industries linked to defense production continue to grow, their pace is far below last year’s levels
- extractive industries face declining production due to lower hydrocarbon export prices and OPEC+ production cuts
- agriculture has also lost momentum
In een grafiek afgebeeld:
/f/image/50vYkHrz1LzcpHYg5MrGDY0h.png?f=fotoalbum_large)
Oorzaken voor de afremmende economie
Een reden dat de groei in de Russische industrie afremt heeft te maken met de limieten in die industrie:
- Industrial facilities are operating at 81 percent of capacity
- 73 percent of enterprises report labor shortages
- Unemployment has hit a record low of 2.3 percent
- an estimated 1.6 million jobs are unfilled.
Deze beperkingen hebben weer economische gevolgen:
- greater reliance on imports
- increases demand for foreign currency
- puts a downward pressure on the ruble
- fuels inflation
Minder inkomsten uit de fossiele brandstof industrie zijn door de Russische overheid opgevangen met inkomsten uit belastingen. Die inkomsten zouden alleen volledig geconsumeerd worden door de huidige uitgaven. Wat rest is het potje onvoorzien, het Russian Wealth Fund, dat nu op 31 Miljard staat, een historisch laag punt. (eerder in UKR zijn andere niveaus voor dit Fund genoemd, even opzoeken). Ook is dit fund onvoldoende om de groeiende behoefte aan geld te lenigen.
Andere effecten zijn ons wel bekend:
tight labor markets are driving wages higher, squeezing business profitability. Wage growth is most pronounced in industrial regions. The Kurgan region, home to Russia’s sole producer of armored personnel carriers, has seen salaries jump by 33 percent
[...]
Moscow’s failure to invest in workforce development across the post-Soviet space has compounded the problem, leaving Russian industries ill-equipped to meet current demand.
Nu naar de relatie met het vorige artikel, de economische problemen vreten aan de supportersbase van Poetin:
The greatest losers in this overheated economy are Putin’s core supporters: public sector workers, including teachers, doctors, law enforcement personnel, and pensioners. Their wages and benefits are tied to official inflation rates of 9 percent, but real inflation for many households exceeds 20 percent. Meanwhile, the central bank has delayed its target of returning inflation to 4 percent, pushing it back to mid-2026 as Kremlin spending priorities crowd out monetary policy objectives.
De werkenden in de publieke sector worden op achterstand gezet ten gunste van andere financiële noden van de Russische overheid. Voor deze groep gaan tot 2026 de kosten sneller stijgen dan hun inkomsten.
Die andere financiële noden laten zich kort samenvatten als uitgaven aan de wapenindustrie en defensie:
Defense and security spending will exceed 8 percent of GDP and account for 40 percent of total federal expenditure, a record not seen since the Soviet Union’s Cold War era.
De output van de wapenproductie mag er zijn:
Russia has doubled its production of armored vehicles and increased ammunition output fivefold at certain facilities. A new sector—mass production of military drones—has emerged, while funding for civilian drone programs has been slashed tenfold.
De uitgaven voor de militairen ook:
- enlistment bonussen: now stand at 1.1 million rubles ($11,000),
- annual incomes ranging from 3.5 million to 5.5 million rubles ($34,000–53,000)
- bonussen op inkomen: reaching as high as 2 million rubles ($19,000) in Moscow and 3 million rubles ($29,000) in the Belgorod region
Uitgaven vliegen daarom de pan uit:
Direct federal spending on new recruits alone is estimated at 1.6–2.4 trillion rubles ($16–23 billion), not including additional costs for wounded soldiers and compensation for families of the deceased—figures obscured by classified statistics.
En de Russische samenleving?
Deze uitgaven zetten de Russische samenleving onder druk:
Social services, national economic programs, and even internal security and law enforcement face funding cuts.
De ongelijkheid in de Russische samenleving is gegroeid:
The massive payouts to soldiers and the broader surge in wages have created a paradoxical situation. While economic inequality has deepened, many Russians feel their standard of living has improved.
Maar Rusland is een totalitaire samenleving, waarin de overheid het publieke domein beheerst:
The Kremlin has amplified these shortcomings by constructing a synthetic reality, particularly in response to sanctions. The government meticulously avoids highlighting disruptions to daily life, instead projecting an image of “business as usual”—or even improvement. For instance, the authorities have stopped publishing critical economic data, including figures on foreign trade, oil production and exports, and the financial health of banks and corporations.
Dit maakt Rusland ook kwetsbaar, want de natie vliegt grotendeels blind, dit kan een valkuil worden:
This suppression of data extends beyond analysts and the public. Bureaucrats themselves face restricted access to accurate information, leading to sanitized reports that omit inconvenient truths. Over time, this fabricated narrative becomes the basis for governance. Far from a mere oversight, this distortion is a deliberate feature of Putin’s authoritarian system. While it offers short-term tactical advantages, it systematically erodes the foundations for sustainable growth and stability.
Despite revenue shortfalls, the 2025 federal budget includes a litany of extravagant projects, such as the construction of a high-speed rail link between Moscow and St. Petersburg and increased funding for import substitution in aviation. These initiatives suggest a government still behaving as though the economy is on steroids, even as the stimulative effects have largely dissipated.
Een andere valkuil ontstaat zodra de oorlog stopt:
When the active phase of the war ends, spending on soldiers will be among the first to face cuts. Sustaining long-term support for this group will be beyond the Kremlin’s means, while withdrawing support for veterans is a risky business.
[...]
When the war ends, the challenges will fall to Putin’s successors. They will inherit an economy burdened by structural imbalances and a public disinclined toward sacrifice or reform.
Terug naar die economie
De instabiliteit van de Russsische economie wordt gekenmerkt door een rentevoet van 21% en een inflatiecijfer van 9%. De groeiende utgaven hebben de Roebel verzwakt, ze is 25% lager dan haar piekwaarde in de zomer van 2022.
Los van deze getallen zijn er eigenlijk geen goede opties voor de Russische overheid om nieuw geld aan te trekken.
- Buitenlandse investeerders zijn afwezig en Ruslands monetaire beleid functioneert niet goed meer doordat het wisselkoersen niet meer kan gebruiken als compensatiemechanisme. Ook wordt er egeen grote groei van buitenlandse inkomsten verwacht uit de hoek van China, India of andere Aziatische landen.
- Winsten van bedrijven gaan omlaag
increased tariffs on rail transport, electricity, and gas, as well as higher logistics expenses and the expanding scope of sanctions
- Een limiet wordt bereikt in wat Rusland kan exporteren:
resource exports are nearing their limits; opportunities for technological exports are negligible; and productivity growth is stifled by sanctions.
Alles samenvattend zien de schrijvers van het artikel nog geen direct ineenstorten van de Russische samenleving. Het sociale contract met de bevolking kantelt:
Russians are increasingly being asked to accept rising inequality and a decline in quality of life in exchange for short-term stability and symbolic pride in the idea of a “fortress nation.” But even this compromise is becoming less and less sustainable.
Rusland komt bovendien in een stagnatie terecht:
[...]we are already witnessing a largely irreversible turn toward economic stagnation. Continued reliance on the military sector and a mobilization-driven model will trap Russia in a “stagnation trap” characterized by low growth and chronic internal imbalances.
[
Voor 255% gewijzigd door
teacup op 31-12-2024 07:26
]
:strip_icc():strip_exif()/u/221910/crop568251d74f211_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/170519/crop57517e4714513_cropped.jpeg?f=community)
:strip_exif()/u/38542/Scrat1ani.gif?f=community)
/u/469400/crop68737a8b63fa9_cropped.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/249347/crop5e0e5566dd419_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/23872/Y2.jpg?f=community)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/nw5rNo5okURFoBWkFH4PaDom.jpg?f=user_large)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/lmFaxA2ohyCr2qUMYzEmMMsb.jpg?f=user_large)
:strip_icc():strip_exif()/u/16567/my_avatar2.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/75828/sid.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/1242108/crop5e4d5b3b240b0_cropped.jpeg?f=community)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/atRCbrBHuvlXlb7Cmr1NtljY.jpg?f=user_large)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/HQzC5K1croeYMUMYFckvV8Bj.jpg?f=user_large)
:strip_icc():strip_exif()/u/178794/Iron_Maiden_klein.jpg?f=community)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/bwOxFNymuaKLSNtCFuKrwgT1.jpg?f=user_large)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/4vK05ipqjlcnRpm8Cetsnupr.jpg?f=user_large)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/Kd5Pu138n2Rnk9S50555mvtt.jpg?f=user_large)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/AYltAYzDFpXPSB8bFs5AzjZx.jpg?f=user_large)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/iRUdOnksPJqkyp9t66dI7o0B.jpg?f=user_large)
Gaat lekker met al die Russische schepen 
:strip_icc():strip_exif()/u/394556/Yakolev.jpg?f=community)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/aPatmnqXUQiFmtFCQEgRPkQu.jpg?f=user_large)
:strip_exif()/f/image/0JVfNcgWn0bUsJjcmtalwnX2.png?f=user_large)
:strip_icc():strip_exif()/u/125273/Sabaton-Heroes-Medal-VS.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/90151/crop605936758553a_cropped.jpg?f=community)
/u/572217/crop5b0e3a61a9e1a_cropped.png?f=community)
:strip_exif()/u/26026/snowrabb.gif?f=community)
/u/127/chimera.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/285051/teaglass_tweakers.jpg?f=community)
:strip_exif()/f/image/enmWiV7C8gbEU3lY6ZUul5Ap.png?f=user_large)
:strip_exif()/f/image/50vYkHrz1LzcpHYg5MrGDY0h.png?f=user_large)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/kfuWkC5jEaF2LHBCpIOCSChp.jpg?f=user_large)
:strip_icc():strip_exif()/u/650959/crop62deca850c9b4_cropped.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/18006/struisvogel.jpg?f=community)
:strip_exif()/u/29321/crop6103ce90de63d_cropped.gif?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/249917/jaapschaap.jpg?f=community)
/u/107447/crop5b90d228acf2c_cropped.png?f=community)