Ik denk dat het misschien nuttig is aangezien destijds ook op Tweakers actief speelde in het licht van deze crisis en ontwikkelingen sindsdien een retroperspectief te doen van het Oekraïne referendum.
Voor wie het nog eens wil teruglezen:
Geenpeil Nationaal Referendum - door naar volgende ronde
Referendum associatieverdrag Oekraïne
Aanleiding is een artikel in het NRC:
‘Het Oekraïne-referendum was één groot feest voor Poetin’
‘Oekraïne kan ons niets schelen’
Ik denk dat dat uiteen valt in de volgende onderdelen (uiteraard: imho):
Het gebrekkige besef van Nederland over geopolitieke verhoudingen in Europa.
Nederland is qua geopolitiek besef een redelijk in zichzelf gekeerd en als de blik al naar buiten is gericht, is die voornamelijk gericht op Amerika. Politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in Amerika volgen we op de voet, maar dat van ons eigen continent is maar nauwelijks. Toen de kwestie Oekraïne ging spelen waren hierdoor veel mensen blanco, waardoor het juist makkelijker beïnvloedbaar werd voor nieuwe informatie waaronder propaganda.
Als gevolg van o.a. gebrekkig geopolitiek besef: euroscepticisme
De nationale politiek laat al decennia 2 gezichten zien over Europa. Voor binnenlandse consumptie is men eurosceptisch, binnen de Europese politiek is men dat veel minder. Hierin gaan veel journalistiek en media in mee. De kern van het euroscepticisme draaide in Nederland om de ontkenning van de EU als geopolitiek project, d.w.z. dat we gezamenlijk meer belangen delen dan economische samenwerking.
Geen houding of omgang kunnen vinden met populisme en opportunisme of het juist gebruiken.
Het hele referendum kon alleen plaatsvinden doordat er ruimte werd gelaten voor opportunistisch populisme, een onderstroom waar Nederland al langer zich geen houding of omgang mee heeft kunnen vinden. Andere partijen maken er dan weer gretig gebruik van om hun eigen selectieve belangen na te streven.
Het belangrijkste van bovenstaande is dat het plaats vind in een klimaat waarin het functioneren van de liberale democratische rechtstaat in Nederland al onder druk stond, inclusief het functioneren van de onafhankelijk journalistiek. Alle crises waar we nu mee te maken hebben, van woningnood, politie en justitie en zware/maffia criminaliteit, toeslagencrisis, stikstofcrisis, klimaatcrisis, decentralisatiecrisis, etc waren toen ook al actueel of borrelde onder oppervlakte.
Los van deze kwestie is er natuurlijk ook de nationale veiligheid en inlichtingendiensten, wat ik persoonlijk nog wel het meest schokkende vond. D.w..z. zo'n referendum als dit zou bij inlichtingen diensten bekend moeten zijn als een potentieel doelwit van buitenlandse infiltratie en inmenging. Het feit dat hier op het moment zelf helemaal niets aan gebeurde is tekenend, terwijl achteraf vrije makkelijk was na te gaan dat de achtergrond van bijvoorbeeld zogenaamde Oekraïners die naar Nederland kwamen niet klopte.
Ik kan me vinden in de stelling van het NRC artikel, we zijn als Nederland met het referendum onderdeel geweest van een geopolitiek spel en geopolitieke bemoeienis van geopolitieke tegenstander. Hierin zijn we imho erg naïef geweest. Ook met de discussie hier op het forum zijn we onderdeel geweest. Lees de topics terug en je ziet ook dat hier de typische propaganda talking points werden ingebracht. Die gelukkig ook vaak werden weerlegd of tegengesproken.
En zoals het NRC artikel ook aangeeft, het referendum en de negatieve toon van de campagne hebben een weerslag gehad op geopolitieke gebeurtenissen die daarna kwamen.
Genoeg redenen om in de spiegel te kijken dus.
Voor wie het nog eens wil teruglezen:
Geenpeil Nationaal Referendum - door naar volgende ronde
Referendum associatieverdrag Oekraïne
Aanleiding is een artikel in het NRC:
‘Het Oekraïne-referendum was één groot feest voor Poetin’
Het Oekraïne-referendum in 2016 werd gedomineerd door Russische inmenging, stellen de twee mensen die het gezicht waren van de campagne vóór nauwere banden met Oekraïne. „Niemand had door dat we in een frontlinie van een informatieoorlog stonden.”
De tegenstem van actiegroep GeenPeil, die het referendum destijds had afgedwongen met handtekeningen, uit verzet tegen het verdrag, klonk luid. Maar in politiek Den Haag bleef het stil, niemand in het kabinet nam het op voor Oekraïne. Slechts twee mensen waren het gezicht van de campage vóór het associatieverdrag: Michiel van Hulten, oud-voorzitter van de PvdA, en publicist Joshua Livestro.
Ondanks het Nederlandse ‘nee’ dat uit het referendum bleek, kwam het associatieverdrag er toch. Maar de negatieve houding van de Nederlanders tegenover Oekraïne heeft wel degelijk gevolgen gehad, zeggen Van Hulten en Livestro nu. Zij zijn het eens met Simon Nixon, commentator van de Britse krant The Times, die twitterde: „De wereld van 2022 is een product van 2016.”
Dat een meerderheid van de Nederlandse stemgerechtigden tegen het associatie-verdrag stemde was volgens Nixon een steun in de rug van Poetin, net als de Brexit en de verkiezing van Donald Trump in de VS.
Het referendum was een klap in het gezicht van de Oekraïeners, zegt Livestro nu. „Niet eens de uitslag, maar de toon van de campagne. Het tegenkamp ging er met gestrekt been in, alles wat er aan ranzigheid over Oekraïne gevonden kon worden werd ingezet.” Oekraïne was geen echt land, nazi’s hadden er grote invloed, misschien schoten ze het MH17-toestel wel uit de lucht. Alle desinformatie die je nu uit het Kremlin hoort, was ook in 2016 de horen, stelt Livestro.
Informatieoorlog
Volgens Van Hulten werd de site van de voor-campagne meerdere keren bewust uit de lucht gehaald. Ook in de discussies die in debatcentra werden georganiseerd was volgens Van Hulten sprake van beïnvloeding. Hij kwam daar regelmatig SP-politicus Harry van Bommel tegen, die tegen het verdrag was. „Van Bommel nam een groepje Oekraïners mee, die pro-Russisch waren, om te laten zien dat Oekraïners zelf ook niet voor het associatieverdrag waren. Zij stelden de vragen in zo’n zaal, en domineerden zo de discussie.”
Later onthulde The New York Times dat een deel van de ‘Oekraïners’ eigenlijk uit Rusland kwam, en exact de lijn van het Kremlin volgden. Van Bommel ontkende overigens te hebben samengewerkt met het Kremlin en stelde dat het niet zijn verantwoordelijkheid was om de identiteit van het groepje te controleren.
Belangrijk voor het perspectief is dat de oorsprong van het referendum een anti-EU motivatie had.Nederland, concluderen Livestro en Van Hulten, is naïef geweest. „Niemand interesseerde zich voor Oekraïne”, stelt Van Hulten. „Alleen een klein groepje dat al beroepsmatig met Oekraïne bezig was. Niemand had door dat we in een frontlinie van een informatieoorlog stonden. Dat zagen we pas na het referendum over de Brexit en de verkiezing van Trump in de VS.”
‘Oekraïne kan ons niets schelen’
Ik denk dat het goed is om in retroperspectief terug te kijken op de factoren die er destijds voor gezorgd hebben dat dit zo heeft kunnen lopen. Het is geenszins bedoelt als achteraf gezien weten we altijd beter, maar meer de processen en denkpatronen herkennen die ook nu nog steeds aanwezig zijn.‘Een leuk zomerdingetje.” Dat zei redacteur Bart Nijman van GeenStijl tegen de bedenkers van het plan om een referendum te organiseren over het associatieverdrag van de EU met Oekraïne. Dat leuke zomerdingetje, een initiatief van het Burgercomité EU, leek een onhaalbaar plan. Het kreeg pas vleugels toen enkele it-specialisten zich meldden bij GeenStijl en voorstelden een app te bouwen waarmee mensen digitaal hun handtekening konden zetten. Eind september hadden meer dan 450.000 Nederlanders dat gedaan. En zo gaan miljoenen kiesgerechtigden volgende week woensdag naar de stembus.
„Oekraïne kan ons natuurlijk niets schelen, dat moet u begrijpen”, zegt historicus Arjan van Dixhoorn, voorzitter van het burgercomité. De oprichters daarvan hebben maar één doel. De Europese Unie kapotmaken, of Nederland uit de EU drijven, een Nexit dus. „Een Nexit-referendum is tot nu toe niet mogelijk. Daarom grijpen wij alle mogelijkheden aan om de relatie tussen Nederland en de EU onder spanning te zetten”, legt Van Dixhoorn uit.
Ik denk dat dat uiteen valt in de volgende onderdelen (uiteraard: imho):
Het gebrekkige besef van Nederland over geopolitieke verhoudingen in Europa.
Nederland is qua geopolitiek besef een redelijk in zichzelf gekeerd en als de blik al naar buiten is gericht, is die voornamelijk gericht op Amerika. Politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in Amerika volgen we op de voet, maar dat van ons eigen continent is maar nauwelijks. Toen de kwestie Oekraïne ging spelen waren hierdoor veel mensen blanco, waardoor het juist makkelijker beïnvloedbaar werd voor nieuwe informatie waaronder propaganda.
Als gevolg van o.a. gebrekkig geopolitiek besef: euroscepticisme
De nationale politiek laat al decennia 2 gezichten zien over Europa. Voor binnenlandse consumptie is men eurosceptisch, binnen de Europese politiek is men dat veel minder. Hierin gaan veel journalistiek en media in mee. De kern van het euroscepticisme draaide in Nederland om de ontkenning van de EU als geopolitiek project, d.w.z. dat we gezamenlijk meer belangen delen dan economische samenwerking.
Geen houding of omgang kunnen vinden met populisme en opportunisme of het juist gebruiken.
Het hele referendum kon alleen plaatsvinden doordat er ruimte werd gelaten voor opportunistisch populisme, een onderstroom waar Nederland al langer zich geen houding of omgang mee heeft kunnen vinden. Andere partijen maken er dan weer gretig gebruik van om hun eigen selectieve belangen na te streven.
Het belangrijkste van bovenstaande is dat het plaats vind in een klimaat waarin het functioneren van de liberale democratische rechtstaat in Nederland al onder druk stond, inclusief het functioneren van de onafhankelijk journalistiek. Alle crises waar we nu mee te maken hebben, van woningnood, politie en justitie en zware/maffia criminaliteit, toeslagencrisis, stikstofcrisis, klimaatcrisis, decentralisatiecrisis, etc waren toen ook al actueel of borrelde onder oppervlakte.
Los van deze kwestie is er natuurlijk ook de nationale veiligheid en inlichtingendiensten, wat ik persoonlijk nog wel het meest schokkende vond. D.w..z. zo'n referendum als dit zou bij inlichtingen diensten bekend moeten zijn als een potentieel doelwit van buitenlandse infiltratie en inmenging. Het feit dat hier op het moment zelf helemaal niets aan gebeurde is tekenend, terwijl achteraf vrije makkelijk was na te gaan dat de achtergrond van bijvoorbeeld zogenaamde Oekraïners die naar Nederland kwamen niet klopte.
Ik kan me vinden in de stelling van het NRC artikel, we zijn als Nederland met het referendum onderdeel geweest van een geopolitiek spel en geopolitieke bemoeienis van geopolitieke tegenstander. Hierin zijn we imho erg naïef geweest. Ook met de discussie hier op het forum zijn we onderdeel geweest. Lees de topics terug en je ziet ook dat hier de typische propaganda talking points werden ingebracht. Die gelukkig ook vaak werden weerlegd of tegengesproken.
En zoals het NRC artikel ook aangeeft, het referendum en de negatieve toon van de campagne hebben een weerslag gehad op geopolitieke gebeurtenissen die daarna kwamen.
Genoeg redenen om in de spiegel te kijken dus.
Climate dashboard | “Reality is that which, when you stop believing in it, doesn't go away.”