klaaas schreef op donderdag 17 februari 2022 @ 09:42:
[...]
Dat er dingen beter hadden gekund lijkt me een wel heel erg open deur. Waar het om ging is dat jij stelde dat we voor God gespeeld hadden door over leven en dood te beslissen (of daar in ieder geval dichtbij kwamen). Ik stel daar tegenover dat we juist dat direct beslissen over leven en dood hebben weten te voorkomen door de maatregelen. En die maatregelen kun je inderdaad moreel en rationeel proberen te wegen. Maar dat is niet voor God spelen, dat is het soort beslissingen dat bestuurders geacht worden te nemen.
voor god spelen is sowieso een paradoxaal statement, die had ik ook niet moeten maken eigenlijk. Verder is alles een open deur te noemen dan. Ik doelde op de bewuste keuzes door bestuurders die op dat moment al bekritiseerd werden door een advies orgaan of een deel van de kamer. Verdere vragen werden niet beantwoord en er leken keuzes gemaakt te worden op basis van angst en controle. Dat kun je relativeren, maar dat is niet zo heel positief te noemen. ik zou dan ook niet stellen dat politici perse ethsich verantwoord zijn, maar je mag en dat gebeurt ook wel hun ethisch verantwoordelijk houden. En waar duidelijk de fouten liggen ook bekritiseren.
Het trolley dilemma is een filosofisch/morel probleem maar kun je alleen zinnig bespreken als je het concreet maakt. Als je het hebt over het uitvoeren van een niet nader benoemde handeling waardoor er een onbekend aantal niet gedefinieerde wezens dood gaat en een ander aantal niet nader gedefinieerde wezens zal sterven, dan kun je daar absoluut geen moreel oordeel over vellen. En met alle respect: dat is toch wel een beetje het niveau waar jij op zit te filosoferen.
Nee zo begon ik niet, ik gaf alleen aan dat omdat je aangaf dat er onzekerheden bleef bestaan dat het dan eventueel toegepast kan worden in het trolly probleem. Dat vereist wat vrijheid en fantasie en dat maakt het niet echt langer het trolly probleem in de pure zin. Maar op zich werkt het dan nog wel.
De bewering dat het fout is om iemands dood te gebruiken om vijf mensen te redden, komt echter in de problemen bij het volgende geval:
Zoals eerder, stormt er een tram richting vijf mensen. Net als in het eerste geval, kan jij de tram afleiden naar een apart spoor. Op dit spoor staat één enkele (dikke) persoon. Na die persoon herenigt het spoor echter weer met het spoor waarop de vijf personen staan, en mocht die ene (dikke) persoon daar niet staan die de tram zal stoppen, dan zou men door het overhalen van de hendel de vijf personen niet redden. Moet je de hendel overhalen?
Het enige verschil tussen dit geval en het oorspronkelijke geval is dat er een extra stuk spoor is toegevoegd, dat op zich toch een triviale toevoeging lijkt (zeker doordat de tram dit spoor normaal niet inslaat). Dus, als men oorspronkelijk besliste dat men de hendel moest overhalen, dan lijkt het intuïtief toch zo dat men in dit geval niet anders mag handelen. In dit geval is echter de dood van deze persoon een deel van het plan om deze vijf te redden.
Dit is een voorbeeld van het onzekerheids principe wat ik bedoel. Of de mensen gered worden is totaal afhankelijk van het idee dat de dikke man op het spoor blijft staan, en/of de dikke man in de plaats sterft. En daar zit de onzekerheid in. Dat maakt de rationele keuze een stuk moeilijker. De conclusie uit het voorbeeld hoef je niet te delen natuurlijk.
Eh nee, er zijn in de ethiek inderdaad ook kwesties waarbij het niet over slachtoffers gaat. Maar als het gaat over het actief veroorzaken of voorkomen van slachtoffers (zoals in deze materie) dan is het gangbaar dat beide anders gewogen worden. Misschien niet altijd en zeker niet door iedereen altijd hetzelfde, maar gangbaar is het wel.
Ja dat gangbare verschilt natuurlijk met de verschillende situaties die geschetst kunnen worden. Een algemene waarheid haal je er nooit uit. Misschien een waarheid die ondersteund word door een meerderheid. Dit word ook behandeld in morele onzekerheid, iets waar juist de medische wereld heel veel mee te maken heeft. Dat komt omdat ondanks je de omstandigheden mischien concreet kunt stellen, het niet langer een keuze is uit 2 kwaden, hierin word de onzekerheid van de gevolgen meegenomen in de overweging.
Die 2e alinea vind ik een wat vreemde voorstelling van zaken. Voor beide scenario's (wel en niet ingrijpen) zijn er inschatting van de gevolgen. Beide hebben een zekere mate van onzekerheid, maar desondanks kun je daar een rationeel oordeel over vellen. Ook kun je op zich beoordelen of dat (binnen de gehanteerde morele kaders) een ethische correcte beslissing was. Vanwege b.v. de complexiteit van de materie kan het echter zo zijn dat zo'n beslissing verkeerd uitpakt. Je kunt dan achteraf concluderen dat de uitkomst niet past bij de ethische uitgangspunten, maar helaas is het leven zelden zo zwart-wit dat dat uit te sluiten is.
Ja zo zie ik het ook, het verschil zal hem in de definitie of interpretatie zijn van:
Inschatting van de gevolgen
De bepaling van de onzekerheidsmate
De gehanteerde morele kaders
De waarde van het achteraf bepalen van de ethische waarde.
Dit is puur om aan te geven dat het inderdaad niet zo zwart-wit is. En de onzekerheid blijft bestaan, ondanks vaste kaders. Maar de drijvende veer achter ethiek verplicht je bijna om het zo op te stellen. Als Zwart-Wit rationeel, neigend naar objectiviteit.
Ik denk ook niet dat we perse anders denken in de basis, maar meer op het gebied van de uitwerking.
Wederom een vreemde voorstelling van zaken. Het is niet zo dat we tot voor kort slachtoffers niet acceptabel vonden (en daarom strengere maatregelen hadden) en dat we dat nu hebben losgelaten. Belangrijk doel van de afgelopen jaren was het overeind houden van de zorg. Er waren strenge maatregelen nodig om ervoor te zorgen dat de ziekenhuizen niet overspoeld werden. We accepteerden economische en psychologische schade omdat het overeind houden van de ziekenhuiszorg zwaarder woog. Inmiddels zitten we in een situatie waarin er door brede vaccinatie en een mildere variant veel minder kans is op het overbelasten van die ziekenhuiszorg. Daardoor valt de balans nu anders uit. Meer richting de balans zoals we die pre-corona ook kenden. Je weet wel, die periode waarin oude mensen stierven aan de griep en niemand mondkapjes gebruikte.
Ja zo zie ik het ook, ik stel ook niet dat we geen slachtoffers accepteerden. Maar ik ben wel van mening dat er onnodige slachtoffers zijn geweest. Wel slachtoffers in de brede zin, dus niet alleen doden.
Economische slachtoffers
Overbelasting van het zorg personeel, verwacht daar de nodige psychologische wel te vinden.
Longcovid slachtoffers, hiervan word gesteld dat de levensverwachting in ieder geval verminderd is.
De kinderen/jongeren die sociologisch gezien er onder te lijden hebben gehad.
Die wil ik er wel in meenemen eigenlijk. Dit omdat het ethisch misschien niet voor de hand liggend is wat zwaarder weegt, en welke slachtoffers nou wel of niet te relativeren zijn.
Het argument van de zorg was inderdaad wel dominant te noemen, maar zeker niet het enigste argument. in mijn belevenis was het beschermen van de kwetsbaren waar het eerst mee begon. En die loopt nog steeds als rode draad door de argumentatie heen. social distancing, mondmaskers (stoffen zelfs), aangepaste openingstijden of zelfs sluiting van branches, lockdowns. Deze argumenten overlappen elkaar ook natuurlijk. Hetzelfde met het steeds verder opdringen van vaccinaties, de uitgangspunten van de voorgenoemde argumenten als hoofdpunt. met wat nuance in zelfbescherming waarover je de discussie kunt voeren wat dan beter is of niet, zoals ook gedaan word natuurlijk.
Ik denk dat nu terug gekeken en informatie wat nou naar buiten komt, dat de bestuurlijke macht meerdere malen wel gezien kan worden als de spreekwoordelijke hefboom operator. waar precies en hoe moet nog verder worden uitgezocht. een voorbeeld wat nou speelt, is het bijvoorbeeld mogelijke beïnvloeding van het omt om stofmaskers te adviseren, terwijl die zelf al mogelijk de conclusie hadden getrokken dat dit niet wenselijk was. Verder wil ik daar geen suggestieve onderbouwing aan geven, gewoon een observatie.
En ik ben niet uit op conflict mocht dat zo over komen, ik kan de ideeën wisselingen gewoon waarderen. En ik mag graag alles vanuit meerdere invalshoeken bekijken. Dit ook om er uiteindelijk van te leren, maar ook wel uit bevestiging natuurlijk.