Ik heb nu behoorlijk wat lopen experimenteren met die at-3600L, ook in vergelijk met een at-95e (z'n grootste concurrent), en ook wel wat betere elementen.
Goed, ik had al een filmpje en een aantal audacity plots geplaatst met betrekking tot de resonantiefrequentie/compliantie (die is 8mm/N bij 10Hz) en ook de demping van die resonantie (die beduidend slechter was dan van een at95e en een DL-160).
Op zich is de compliantie niet zo laag als ik 'm verwachtte, en dit element kan goed gebruikt worden als je een zware arm hebt (boven de 16 gram effectieve massa).
Ik heb nu ook trackingprestaties gemeten en die zijn niet zo goed.
Centraal staat hier ook de naalddruk.
Audio technica adviseert hier 3,5 gram. Maar kijken we naar z'n opgeplusde kopie, de rega carbon (wat dus naar alle waarschijnlijkheid 100% hetzelfde ding is), dan geeft Rega 2-3 gram op.
Ik kan er heel kort over zijn: 2 gram is veel te weinig.
Mijn ervaringen zijn als volgt. Ik test met een iets verhoogde anti-skating. Dit is een truukje om betere waardes te krijgen.
at-3600L:
2,0 gram VTF: 60µm
2,5 gram VTF: 70µm
3,0 gram VTF: 70µm (met gemak, bijna 80µm)
3,5 gram VTF: 80µm (net).
Nu zie je wel dat er bij 3,5 gram nog een kleine winst qua trackingcapaciteiten te halen valt. Maar, je moet het in perspectief zien:
Met een at-95e bij 2,5 gram haal ik 100µm(!) (ook maar net hoor).
Mijn Denon DL-160 doet redelijk makkelijk 100µm bij die 2,5 gram. Da's wel zwaarder dan wat denon voorschrijft maar ik heb het getest voor het vergelijk. Binnen de aanbevolen druk van denon (max 2gr geloof ik) haal ik 90µm met gemak. De denon trackt dus net wat beter dan de at-95e, maar het verschil is kleiner dan ik verwacht had.
Dat de at-95e wordt/werd(?) gezien als 'beste instapelement' geloof ik dan ook wel (gebaseerd op objectieve testen; als je de klank niks vind moet je 'm natuurlijk niet kopen

)
Ik heb dit alles op 2 verschillende testplaten getest overigens die allebei tot 100µm liepen in 10µm stappen (ortofon en die van kruijf).
dus ja, de at-3600L is gewoon geen goede tracker naar hedendaagse maatstaven, en de at-95e is voor z'n geld gewoon heel goed (ik had niet verwacht dat ik 100µm zou halen met dat ding, ook al is het 0,5 gram meer naalddruk dan dat ik normaal speel)
Betreffende anti-skating en 'truukjes': antiskating is natuurlijk een heel omstreden fenomeen.
De 'één' zegt: instellen op een groefloos gedeelte. maar ja, dat is niet representatief voor muziek of hoe de naald in de groef staat.
De 'ander' zegt dus: met een trackingtest instellen en zodanig afregelen dat de vervorming in beide kanalen tegelijk staat. Maar ja, een trackingtest is ook niet representatief voor muziek, omdat dit signaal veel harder is, en dus de 'uitwijkingen' (amplitude) van de groef veel groter is, wat voor veel meer wrijvingsweerstand zorgt (en dus een grotere mate van antiskating vereist).
Als ik kijk naar hoe de antiskating op mijn dual werkt, zit de aanbevolen antiskating dan ook altijd tussen het resultaat van het groefloos gedeelte en het resultaat met een trackingtest in. (Ik vind dat dual van oudsher als fabrikant het meeste aandacht en onderzoek heeft gedaan naar antiskating, waarbij ze verschillende waardes voor verschillende naaldvormen laten instellen, en ook producten als een skate-o-meter al heel vroeg hadden). Maar goed, de skating kracht varieert dus met wat voor signaal er wordt weergegeven, dus een 100% goede instelling bestaat ook niet.
Maar je kan dus wel met antiskating de score van je trackingtest sturen/optimaliseren, wat ik dus gedaan heb.
qua testen zou ik wellicht nog wat meer kunnen kijken naar inner groove distortion met een 'sibilance test', maar dan kom je al een beetje op het kantelpunt tussen objectieve testen en subjectieve testen. Ik wil het natuurlijk zo veel mogelijk objectief houden omdat over die resultaten eigenlijk niet getwist kan worden, tenzij iemand de theorie erachter niet begrijpt.
Met subjectief trek je natuurlijk een blik wormen open zoals de engelsen dat zo mooi zeggen.
Ik moet eens kijken of ik ook een goede frequentiemeting kan doen
Voor de rest klinkt de at-3600L doorgaans als een audio technica element. Ik vind 'm net wat levenlozer dan een at-95e, maar in de basis hebben vrijwel alle MM elemeten van audio technica een vergelijkbare klankkleur. Maar specifieke kenmerken zoals dat een AT-440mla aggresief in het hoog kan zijn heeft ie bijvoorbeeld niet.
Hij is dus beter dan ik verwacht had, maar het probleem is dat hij gewoon niet zo goed presteert als een at-95e.
Dus hij is voornamelijk geschikt voor 2 soorten mensen:
1. mensen met weinig geld (studenten bijv.). Voor het geld (9 euro) is het natuurlijk een extreem koopje.
2. mensen met een tafel met erg zware arm. Zeker als je boven de 20 gram komt (en er zijn meer tafels die dat hebben dan je denkt), is het aanbod van betaalbare elementen met een lage compliantie (10 of lager) gewoon beperkt.
Eigenlijk is het gewoon een DJ element. Daar draai je ook met hoge naalddruk en het liefst een gulden op de headshell van je sl-1200 (zoals vele dj's dat in de jaren 90 deden; een gulden weegt 6 gram, dus wordt de effectieve massa van je sl-1200 arm ongeveer 19 gram oid.)
De voorgeschreven naalddruk van 3,5 gram is naar mijn mening niet nodig, maar 2,5-3,0 gram is wel gewenst.
Ik kraak de at-3600L hier natuurlijk wel af, maar het is niet zo dat ik er niet graag naar luister.
Heel veel van de 'objectieve tests' die zijn eigenlijk alleen maar belangrijk voor hooguit 10% van de muziek die je luistert (voornamelijk de laatste tracks op een kant). Voor de overige 90% van de muziek die je luistert maakt het bijster weinig uit, en klint hij als een AT (hij zit bij mij in een zware, 16,5gr arm).
De around the world test moet nog gedaan worden (album is onderweg). Als hij daar niet doorheen komt en een at-95e wel, dan wordt het natuurlijk een ander verhaal, want dat is natuurlijk een doodzonde.
Van al die testen die ik de afgelopen tijd gedaan heb, heb ik overigens meer geleerd over testplaten en verschillen tussen elementen dan van de at-3600L zelf (de meeste vermoedens die ik had bleken waar te zijn, alleen net iets minder erg).
En oude testplaten zijn niet slechter dan nieuwe. Er bestaat gewoon geen ideale testplaat.
De meest veelzijdige testplaat (hifi news) heeft over het algemeen ook de slechtste tests. De opname is heel amateuristisch gedaan. het enige wat echt goed is aan die plaat, is dat je van test naar test de naald moet bumpen. Dat hoort wellicht niet qua 'naaldbehoud' dat een naald ten alle tijde zoveel mogelijk beschermd moet worden, maar qua bruikbaarheid is het heel handig.
Overigens is dat destijds denk ik niet de afweging geweest: de master van deze plaat is volgens mij direct gesneden, en zodanig dat na een test, gewoon een andere toongenerator (of wat ze maar nodig hadden) aangesloten werd, en op de snijtafen de beitel even verschoven om de nieuwe test te snijden.
Je kan namelijk (bij mijn weten) niet het snijproces onderbreken en weer in dezelfde groef beginnen.
[
Voor 7% gewijzigd door
mr_petit op 17-04-2020 19:14
]