disclaimer: Dit topic komt voort uit mijn ervaring met VPN en online privacy als een van de redacteuren van https://www.vpngids.nl. Ik zal (gezien de forumregels) in dit starttopic niet verwijzen naar paginas van een site waar ik bij betrokken ben om ruimte te bieden aan eventuele twijfels over de objectiviteit van de informatie.
- Link naar het vorige topic
Open VPN (geniet in veel gevallen de voorkeur)
Sommige VPN-aanbieders zijn wettelijk ook gebonden om logs bij te houden, dit hangt samen met het land waar ze gevestigd zijn. In 2011 heeft VPN provider HideMyAss onder zware druk van de autoriteiten loggegevens gebruikt om de zogenoemde Sony hackers te identificeren en deze gegevens door te spelen aan de autoriteiten. Deze hackers gebruikten HideMyAss om hun identiteit te verbergen maar door de log policy zijn ze uiteindelijk toch tegen de lamp gelopen. In 2016 is door het bijhouden van logs weer een VPN-gebruiker tegen de lamp gelopen. Zelfs als je geen doorgewinterde hacker bent is het wellicht toch een fijne gedachte dat er geen logs worden bijgehouden door de VPN provider die je gebruikt.
Zeker voor de wat minder technische gebruikers is het misschien ook goed om uit te zoeken het gesteld is met de klantondersteuning. Sommige VPN-aanbieders hebben 24/7 chatsupport, zodat je direct een medewerker kan spreken mochten er problemen of vragen zijn. Los van chatsupport heb je veelal de mogelijkheid een email te sturen, een ticket in te dienen of een pagina te bezoeken met frequent gestelde vragen en bijbehorende oplossingen. De klantenservice van de meeste VPN-providers is Engelstalig, Daarnaast zijn er recentelijk ook enkele providers met een Nederlands sprekende klantenservice bijgekomen voor de mensen die dat prettig vinden.
Gratis VPN-diensten: Ook al is er flink wat mis met veel gratis VPN-aanbieders, er zijn ook enkele aanbieders die redelijk kwalitatief en veilig zijn. Wees attent op het feit dat gratis niet echt bestaat en er dus doorgaans toch een verdienmodel achter gratis diensten zit. Dit kan bijvoorbeeld zijn middels reclames die worden vertoond op vaste tijdsintervallen, of door je functies te beperken en je daarmee te verleiden om je gratis abonnement op den duur op te waarderen naar een betaald abonnement. Een gratis VPN kent vaak databeperkingen en snelheidsbeperkingen, waardoor ze minder geschikt zijn om te streamen. Ook hebben gratis VPN-services veelal downloadrestricties, een beperkt aantal servers, minder geavanceerde encryptie en daardoor ook beperkte privacygaranties. Als je slechts af en toe een VPN nodig hebt en deze beperkingen voor lief kunt nemen, dan kan een gratis VPN een goede uitkomst zijn. Het advies is dan om wel voor een betrouwbare gratis VPN-dienst te gaan, juist omdat er zoveel kaf tussen het koren zit.
Betaalde VPN-diensten: Met een betaalde dienst heb je veelal een stabielere, snellere connectie tot je beschikking zonder datalimiet. Het serveraanbod is meestal uitgebreid, de encryptie van een hoger niveau en er zijn additionele functionaliteiten beschikbaar, onder meer P2P-ondersteuning en de optie om met meerdere verbindingen tegelijk online te zijn. Let echter ook bij betaalde diensten goed op de logging-policy.
PureVPN
GOOSE VPN Coupon: PRIVACY (30% korting)
VyprVPN
NordVPN
ExpressVPN
Windscribe
Cyberghost
ZenMate
CactusVPN
BolehVPN
HotSpotShield (evt gratis)
Invisible Browsing
IPVanish
IronSocket
LiquidVPN
HideMyAss
Private Internet Access
StrongVPN
BlackVPN
SurfEasy
AirVPN
TorGuard
Tunnelbear (evt gratis)
VPN.ac
SwitchVPN
ProtonVPN (evt gratis)
VPN topic Introductie
In 2015 heeft tweaker nul07 het eerste topic aangemaakt gericht op online privacy VPN-diensten. Een nette uiteenzetting, maar helaas inmiddels alweer gedateerd. In het bijzonder nu het kabinet in februari 2017 de nieuwe aftapwet groen licht heeft gegeven, leeft de discussie rondom internetveiligheid en privacy weer volledig op. Het is daarmee wellicht tijd voor een nieuw topic waarin we een up-to-date overzicht kunnen bijhouden met relevante recente ontwikkelingen omtrent VPNs, privacy en beveiligd internet. Ook zal er een overzicht met Engelstalige en Nederlandse reviews en gebruikservaringen worden bijgehouden in de openingspost. Afhankelijk van reacties die geplaatst worden in het topic wordt de openingspost continu bijgewerkt indien nodig, zodat nuttige informatie niet versplinterd raakt maar overzichtelijk in één post bij elkaar staat.- Link naar het vorige topic
Relevante ontwikkelingen omtrent dataprivacy
In een tijdperk van sterke digitalisering en de opkomst van het fenomeen big data, is online privacy de inzet geworden van een verhitte discussie, waarin de belangen van overheden, bedrijven, individuele burgers en de maatschappij dikwijls lijken te conflicteren wanneer het om internetverkeer en het recht op privacy gaat. In het volgende overzicht worden ontwikkelingen bijgehouden die een substantiële impact hebben op het debat over online privacy en databescherming. Het betreft ontwikkelingen in Nederland, maar ook belangrijke internationale ontwikkelingen:- 23 apr 2019: Europees Parlement stemt in met creatie van biometrische database
- 8 nov 2018: Verantwoordelijkheid bij illegale activiteiten op openbare wifi-netwerken
- 25 jun 2018: Amerikaanse Techindustrie buigt zich over online privacy
- 7 mrt 2017: CIA gebruikt zero-days voor spionage - Richt zich op Android, iOS en Samsung-tv's
- 28 feb 2017: Duitsland en Frankrijk willen EU-wetgeving voor encryptie
- 8 feb 2017: De aftapwet uitgelegd in 500 woorden
- 8 feb 2017: Kabinet: ‘Afluisteren mag grootschalig en stelselmatig’
- 15 dec 2016: Hoogleraar over aftapwet: ‘Buitenlandse diensten kijken verlekkerd naar AMS-IX’
- 23 nov 2016: Verscheidene EU landen voorstander van nieuwe EU-encryptiewetgeving
- 22 nov 2016: Toezicht op gebruik nieuwe aftapwet is onvoldoende
- 5 nov 2016: Turkije blokkeert TOR en VPN-netwerken
- 14 mrt 2016: Stichting Brein mag IP-adressen van torrentgebruikers verzamelen
- 23 jan 2016: China verbiedt het gebruik van ongeautoriseerde VPN-diensten
- 19 feb 2015: NSA kan mobiele communicatie afluisteren door stelen encryptiesleutels
- 9 feb 2015: Tweede Kamer steunt ongericht aftappen door geheime dienst
- 21 nov 2014: AIVD en MIVD mogen ook via kabel internetverkeer aftappen
Wat is een VPN (verbinding)
Een VPN is een Virtueel Particulier Netwerk, ook wel Virtueel Privé Netwerk. Een VPN leidt je internetverkeer om via een externe server en versleutelt en anonimiseert daarbij al het dataverkeer. Zodra je verbonden bent met een VPN server, wordt jouw eigen IP-adres onzichtbaar voor anderen en wordt al je internetverkeer via het IP-adres van de server geleid. Dit betekent dat externe partijen, zoals overheden, hackers en websites, jouw internetgedrag niet meer kunnen koppelen aan jou omdat a) jouw echte IP-adres gemaskeerd wordt en b) je internetverbinding door de VPN server versleuteld wordt en anderen geen zicht meer hebben op jouw internetgedrag. Ook de VPN-dienst zelf heeft doorgaans geen zicht op welke websites je bezoekt, zeker als er een no-log policy wordt gehanteerd. Je kan met een VPN in principe gewoon internetten op dezelfde wijze als je gewend bent, alleen gebeurt alles nu volledige anoniem en beveiligd.De toepassingen van een VPN
De voordelen die te behalen vallen met een VPN verschillen per aanbieder, maar de rode draad is steeds hetzelfde; je internetverkeer wordt versleuteld en de herkomst (je locatie) geanonimiseerd, zodat externe partijen (zoals de websites die je bezoekt) denken dat jij je op de locatie (bv een ander land) bevindt waar de VPN server staat. De voordelen van VPN op een rijtje:- Versleuteling van het internetverkeer; zodat je data als het onderschept wordt niet leesbaar is (hierdoor kun je bijvoorbeeld veilig gebruik maken van openbare WiFi-netwerken)
- Een nieuw IP-adres dat niet kan worden herleid tot jouw als gebruiker
- Omzeilen georestricties; Toegang tot websites en online content die slechts toegankelijk zijn vanuit specifieke locaties of landen. Bij bepaalde websites en diensten, waaronder grote streamingdiensten, wordt gekeken vanuit welk IP-adres jij een website of dienst opvraagt. Met dit IP-adres wordt jouw fysieke locatie bepaald, en worden er bepaalde rechten verleend of restricties opgelegd betreffende de toegang tot deze websites of diensten. Afhankelijk van de VPN provider is het bijvoorbeeld mogelijk om vanuit Nederland te verbinden met een Amerikaanse VPN server, en vervolgens de Amerikaanse versie van Netflix te bekijken. Ook is het mogelijk Nederlandse televisie, sportwedstrijden of uitzending gemist te kijken vanuit het buitenland door verbinding te maken met een Nederlandse VPN server. Daarnaast zijn er landen waar de overheid sterke censuur toepast op het internet, bijvoorbeeld in Iran, China, Ethiopië, Eritrea, Turkije, of de Golfstaten; bepaalde nieuwssites en sociale media worden daar geblokkeerd om de publieke opinie te beïnvloeden en het vrije woord te onderdrukken. Met een VPN kan dergelijke censuur veelal omzeild worden (wees er echter wel op beducht dat o.a. China en Turkije een offensief tegen VPNs zijn begonnen).
- Het veranderen van je IP-adres en daarmee je locatie kan ook betekenen dat prijzen voor bepaalde diensten en producten veranderen.
Bij sommige online aankopen beïnvloedt het land vanaf waar een website bezocht wordt de prijsstelling van de producten. Met een VPN kan je doen alsof je vanuit een ander land de website bezoekt en daarmee dus eventueel een gunstiger tarief bedingen voor producten of diensten. - Strafrechtelijke vervolging voorkomen. Natuurlijk is het in principe niet de bedoeling om een VPN te misbruiken voor het maskeren van illegale activiteiten, maar sommige landen houden er discutabele wetgeving op na met betrekking tot wat nu precies ‘criminele’ activiteiten zijn. Zo is het in sommige golfstaten (e.g. Katar, Saudi Arabië) verboden om 18+ content op het internet te bekijken. Overtreders kunnen hoge boetes krijgen of zelfs het land uitgezet worden. Dit geldt ook voor buitenlandse werknemers (expats) en toeristen. De overheden in dergelijke landen zijn daarbij berucht om hun strenge toezicht op het internetgedrag van mensen. Met een VPN kan onder meer het bezoeken van 18+ websites niet meer ontdekt worden door de autoriteiten. Wees hier ook weer beducht op eventueel streng optreden van de autoriteiten tegen VPN-gebruik (héél streng optreden).
- Afhankelijk van de VPN-provider, kan je met een VPN kan je in alle anonimiteit streamen (bijvoorbeeld met Kodi) en torrents downloaden via P2P-netwerken. Let er wel op dat dit mogelijk in strijd is met de wet; dit is afhankelijk van het land waar je je bevindt en of er eventueel auteursrechten rusten op de content die je downloadt, uploadt of streamt. Auteursrechtenorganisaties zijn niet altijd even blij met het fenomeen VPNs, omdat mensen die illegaal films, series, muziek of software downloaden niet te traceren zijn als ze een VPN gebruiken. Feit blijft dat er ook veel legaal streaming- en torrentverkeer plaatsvindt, waarbij een VPN extra beveiliging en functionaliteiten biedt
- Bedrijfsmatig worden VPN verbindingen / -netwerken vaak gebruikt om vanaf een andere locatie beveiligd toegang te krijgen tot het bedrijfsnetwerk.
Welke VPN provider? Een gefundeerde keuze
Er is hedendaags keuze uit vele tientallen zo niet honderden VPN-aanbieders. Bij het kiezen van een VPN-service moet je bepalen welke functionaliteiten voor jou van belang zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de volgende aspecten:- VPN-protocollen
- Privacy: Logs versus no-logs
- Locatie: welke servers en locaties zijn er beschikbaar
- Streaming compatibiliteit
- P2P compatibiliteit
- Bandbreedte en snelheid
- Gebruiksgemak en klantondersteuning
- Prijs: gratis versus betaald
- Extra functionaliteiten zoals DNS diensten
- Kanttekeningen
VPN – protocollen
Er zijn verscheidene protocollen mogelijk om de encryptie van het dataverkeer te bewerkstelligen. Elk protocol hanteert een unieke methodiek van dataencryptie. Wat het beste protocol is hang mede af van het device en het besturingssysteem wat je gebruikt; sommige smartphones en tablets ondersteunen bijvoorbeeld niet alle encryptieprotocollen. Hedendaags worden de volgende encryptieprotocollen frequent toegepast:Open VPN (geniet in veel gevallen de voorkeur)
- Voordelen: Continu verbeteringen (open source), goed beveiligd, omzeilt firewalls
- Nadelen: Complexiteit om in te stellen en te laten draaien (via geleverde programma’s/apps wordt dit probleem vaak opgelost)
- Voordelen: Makkelijk, snel en werkt op vrijwel elk platform
- Nadelen: Zwakke encryptie, toegankelijk voor geheime diensten
- Voordelen: Makkelijk, redelijke encryptie en werkt op vrijwel elk platform
- Nadelen: Ietwat traag, kan door firewalls geblokkeerd worden
- Voordelen: Heel snel, stabiel, veilig en makkelijk
- Nadelen: Geblokkeerd door sommige firewalls, closed source, niet compatibel met alle besturingssystemen
Logs versus no-logs
Voor VPN gebruik met het oog op privacy en anonimiteit is het van groot belang stil te staan bij het feit of een VPN provider gegevens logt en welke. In principe bestaat de mogelijkheid dat alle verstuurde en ontvangen data bijgehouden wordt, al komt dit voor zover bekend erg weinig voor. Wél wordt het gebruik van de VPN diensten soms gelogd. Hierbij moet je denken aan timestamps wanneer je welke server gebruikt hebt, hoeveel data je verstuurd hebt en soms ook wat jou eigen IP-adres is. Hiermee zou je mogelijk achteraf geïdentificeerd kunnen worden. Voor dit gebeurt moet je wel dermate spannende dingen gedaan hebben, dat het traceren van jou de moeite waard is.Sommige VPN-aanbieders zijn wettelijk ook gebonden om logs bij te houden, dit hangt samen met het land waar ze gevestigd zijn. In 2011 heeft VPN provider HideMyAss onder zware druk van de autoriteiten loggegevens gebruikt om de zogenoemde Sony hackers te identificeren en deze gegevens door te spelen aan de autoriteiten. Deze hackers gebruikten HideMyAss om hun identiteit te verbergen maar door de log policy zijn ze uiteindelijk toch tegen de lamp gelopen. In 2016 is door het bijhouden van logs weer een VPN-gebruiker tegen de lamp gelopen. Zelfs als je geen doorgewinterde hacker bent is het wellicht toch een fijne gedachte dat er geen logs worden bijgehouden door de VPN provider die je gebruikt.
Locatie
Zoals eerder reeds kort toegelicht, is de VPN provider gebonden aan de wet- en regelgeving van het land waarin ze geregistreerd staan (meestal de locatie van hun hoofdkantoor). Sommige VPN-aanbieders kiezen ervoor hun hoofdkantoor daarom op een tactische locatie onder te brengen die hen bijvoorbeeld toestaat een no-logging policy te hanteren. Ook de serverlocaties zijn belangrijk; verbinding maken met een server die fysiek dichtbij jouw locatie is gepositioneerd resulteert veelal in een snellere verbinding.Streaming compatibiliteit
Veel VPN-diensten zijn geschikt voor het streamen van films of series zolang de snelheid adequaat is (anders blijft je serie of film bufferen of haperen) en zolang de bandbreedte niet beperkt is. Netflix is een hetze jegens VPN-diensten gestart en is actief IP-adressen van VPN-providers gaan blokkeren. Veel VPN-providers hebben last van deze blokkades van Netflix, maar er valt voor hen niet zo veel aan te doen. Mocht je graag Netflix streamen met je VPN zoek dan een VPN-provider die nochtans niet wordt geblokkeerd. Er is altijd een risico dat Netflix een nieuwe blokkade instelt voor de VPN-provider van jouw keuze, ook nadat je een abonnement hebt afgesloten. Hier valt weinig tegen te doen.P2P compatibiliteit
Torrents downloaden via P2P (peer-to-peer) netwerken is slechts bij sommige VPN providers toegestaan. Omdat P2P-netwerken met regelmaat worden gebruikt voor het illegaal downloaden van muziek, series, films en software, hebben sommige VPN-providers een algehele downloadrestrictie ingesteld op al hun servers. Dan heb je nog providers die P2P toestaan op een deel van hun servers (afhankelijk van serverlocatie) en je hebt VPN-aanbieders die P2P en torrents downloaden toestaan op al hun servers.Bandbreedte en snelheid
Informeer goed of er limieten gelden op de bandbreedte; dit is het geval bij veel gratis VPN services. Middels reviews en ervaringen van andere gebruikers kan je een beeld krijgen van de snelheid van de servers van bepaalde VPN diensten. Deze website geeft een overzicht van speedtestresultaten van een aantal aanbieders, al is het overzicht bij lange na niet compleet.Gebruiksgemak en klantondersteuning
Er is een grote heterogeniteit in het gebruiksgemak tussen verschillende VPN diensten. Dit hangt voor een deel ook samen met de functies en opties die een VPN-provider aanbiedt. Sommige gebruikers willen de keuze hebben uit honderden servers, verschillende beveiligingsprotocollen, dubbele VPN-omleidingen voor extra beveiliging en speciale opties als automatische IP-changes op gezette tijdsintervallen. Andere gebruikers willen weer gewoon een hele simpele VPN met het liefst zo weinig mogelijk complexe menu’s en opties, waarmee ze met één druk op de knop online zijn en onbezorgd kunnen streamen, surfen of downloaden.Zeker voor de wat minder technische gebruikers is het misschien ook goed om uit te zoeken het gesteld is met de klantondersteuning. Sommige VPN-aanbieders hebben 24/7 chatsupport, zodat je direct een medewerker kan spreken mochten er problemen of vragen zijn. Los van chatsupport heb je veelal de mogelijkheid een email te sturen, een ticket in te dienen of een pagina te bezoeken met frequent gestelde vragen en bijbehorende oplossingen. De klantenservice van de meeste VPN-providers is Engelstalig, Daarnaast zijn er recentelijk ook enkele providers met een Nederlands sprekende klantenservice bijgekomen voor de mensen die dat prettig vinden.
Prijs: gratis versus betaald
Er is hedendaags een breed scala aan zowel betaalde als gratis VPN-aanbieders. De kwaliteit en de mate van beveiliging die ze bieden fluctueert sterk. Recent onderzoek laat zien dat er bijvoorbeeld veel mis is met gratis VPN diensten uit de Google Play Store. Onveilige verbindingen, spyware, malware; door een verkeerde VPN te installeren kan je je flink wat ellende op de hals halen. Ook hier geldt dat gedegen onderzoek loont om een gefundeerde keuze te kunnen maken voor een goede VPN dienst.Gratis VPN-diensten: Ook al is er flink wat mis met veel gratis VPN-aanbieders, er zijn ook enkele aanbieders die redelijk kwalitatief en veilig zijn. Wees attent op het feit dat gratis niet echt bestaat en er dus doorgaans toch een verdienmodel achter gratis diensten zit. Dit kan bijvoorbeeld zijn middels reclames die worden vertoond op vaste tijdsintervallen, of door je functies te beperken en je daarmee te verleiden om je gratis abonnement op den duur op te waarderen naar een betaald abonnement. Een gratis VPN kent vaak databeperkingen en snelheidsbeperkingen, waardoor ze minder geschikt zijn om te streamen. Ook hebben gratis VPN-services veelal downloadrestricties, een beperkt aantal servers, minder geavanceerde encryptie en daardoor ook beperkte privacygaranties. Als je slechts af en toe een VPN nodig hebt en deze beperkingen voor lief kunt nemen, dan kan een gratis VPN een goede uitkomst zijn. Het advies is dan om wel voor een betrouwbare gratis VPN-dienst te gaan, juist omdat er zoveel kaf tussen het koren zit.
Betaalde VPN-diensten: Met een betaalde dienst heb je veelal een stabielere, snellere connectie tot je beschikking zonder datalimiet. Het serveraanbod is meestal uitgebreid, de encryptie van een hoger niveau en er zijn additionele functionaliteiten beschikbaar, onder meer P2P-ondersteuning en de optie om met meerdere verbindingen tegelijk online te zijn. Let echter ook bij betaalde diensten goed op de logging-policy.
Kanttekeningen
Het gebruik van een VPN kent ook kanttekeningen, afhankelijk van de service en aanbieder die je kiest. De voornaamste en meest gehoorde kanttekeningen en nadelen die gebruikers ondervinden zijn de volgende:- Het internetverkeer wordt soms langzamer (hogere ping, lagere download- en uploadsnelheid). Doordat het dataverkeer via een externe server loopt, is de te overbruggen afstand groter. Zeker wanneer men verbonden is met een VPN-server aan de andere kant van de wereld, kan de snelheid aanzienlijk afnemen. Daarbovenop komt het feit dat de data versleuteld wordt en deze encryptie ook ten koste kan gaan van de snelheid. In het gunstigste geval is de snelheidsvermindering nihil en merkt men er vrijwel niets van, maar het is ook niet ongebruikelijk bij sommige providers en servers dat de internetsnelheid terugloopt met bijvoorbeeld 70 of 80 procent. De snelheid van VPN-servers kan daarnaast behoorlijk verschillen van aanbieder tot aanbieder, dus het loont om er reviews op na te slaan of om bij andere gebruikers te informeren hoe het is gesteld met de snelheden van bepaalde VPN aanbieders.
- Encryptie van je dataverkeer kan het dataverbruik opstuwen
- Een VPN-aanbieder kan eventueel je data loggen en opslaan. Let dus op dat een VPN-aanbieder een goede no-logging policy hanteert. Dit hangt ook samen met wetgeving van het land waar de VPN-provider geregistreerd is. Je ziet dat sommige VPN-aanbieders uitwijken naar landen als Panama of de Britse Maagdeneilanden om zo strenge wetgeving betreffende het bijhouden van gebruikersdata te omzeilen).
- Een VPN-aanbieder kan een bandbreedte-limiet hanteren.
- Het is als gebruiker eigenlijk onmogelijk om exact te verifiëren hoe goed de geboden encryptie nu werkelijk is.
Aanbod VPN aanbieders
Er zijn honderden VPN-aanbieders beschikbaar. Enkele van de populairste VPN-diensten in Nederland op dit moment (lijst wordt geupdate afhankelijk van comments en ervaringen van mede-tweakers):PureVPN
GOOSE VPN Coupon: PRIVACY (30% korting)
VyprVPN
NordVPN
ExpressVPN
Windscribe
Cyberghost
ZenMate
CactusVPN
BolehVPN
HotSpotShield (evt gratis)
Invisible Browsing
IPVanish
IronSocket
LiquidVPN
HideMyAss
Private Internet Access
StrongVPN
BlackVPN
SurfEasy
AirVPN
TorGuard
Tunnelbear (evt gratis)
VPN.ac
SwitchVPN
ProtonVPN (evt gratis)
Andere tips over VPN's en veilig en anoniem internetgebruik
- Thatoneprivacysite heeft handige charts waarin aanbieders worden vergeleken
- Torrentfreak vraagt een aantal aanbieders jaarlijks naar hun privacy- en logbeleid
- RTL top 5 pick van VPN-aanbieders
- TOR Browser: Anoniem surfen met een speciale browser (download TOR)
- Adblock: advertenties blokkeren en trackers filteren (alternatief: uBlock origin Chrome Firefox
- DuckDuck Go (anonieme zoekmachine)
Intentie topic
De intentie van dit topic is een up-to-date overzicht van ontwikkelingen omtrent privacy en veilig internet te creëren en bij te houden in het bijzonder gericht op VPN gebruik. Mensen kunnen hier informatie inwinnen, ervaringen delen en vragen stellen over alles wat met veilig internet en VPN te maken heeft. Ook zal ik trachten de openingspost geregeld aan te passen en te updaten, zodat er een volledig en informatief overzicht te vinden is op één centrale locatie. Dit zal mede gebeuren met de input van gebruikers en de comments in dit topic[Voor 103% gewijzigd door Justin_ op 05-08-2019 18:53]
Beste VPN's van 2021 en alles over het Dark Web