![]() | ||||||||||||||||||||
LEDs; de verlichting van de toekomst? --> Ervaringen deel II | ||||||||||||||||||||
Vorig topic | ||||||||||||||||||||
Vanuit het Duurzame Energie topic ben ik op zoek gegaan naar besparingen om mijn electriciteitsverbruik naar beneden te krijgen, of simpel gezegd de WAT-ten moeten naar beneden. Na het meeste sluipverbruik te hebben geminimaliseerd, ga je opzoek naar de grote gebruikers en hun alternatieven. Naar verluid komt rond de 30-40% van je totale verbruik voort uit verlichting in al zijn aspecten. Op mijn zoektocht door het huis kwam ik 20 halogeen spots tegen van 50W en 15 normale bol/kaars lampen. De laatste heb ik min of meer geoptimaliseerd door gebruik te maken van spaarlampen. Het nadeel van spaarlampen is echter dat ze niet snel op stoom zijn en er geen Gu10 oplossingen zijn. En toen kwamen er LED lampen! Waar gloeidraadlampen een lichtopbrengst uit electriciteit produceren van ongeveer 2,35%, zijn de laatste type LEDs veel effectiever en gaan richting een factor vijf keer zo hoog ... 12-15%. Tenopzichte van elkaar is een LED lamp dus 500% efficienter ... Bij echt 100% rendement kom je op wat ze in de verlichtingstechniek noemen op het "fotometrisch stralingsequivalent" en dat ligt op 680 lumen per watt. Een gloeidraadlamp komt in de buurt van 16 lumen per watt, de gemiddelde LED heeft vandaag de dag rond de 80 lumen per watt. De niet-lichtopbrengst uit electriciteit gaat bij gloeidraadlampen hoofdzakelijk verloren in warmte, bij LEDs is dit aanzienlijk minder. Simpel vertaald: LED lampen worden niet heet, hooguit een beetje warm. De LED techniek is net uit de kinderschoenen en de markt groeit al enorm. Ik heb er al een aantal in de handen gehad en heb ook al een aantal miskopen gedaan. De kwaliteit verschilt enorm tussen gekozen oplossingen en de verschillende merken. In dit topic wil ik graag LED ervaringen verzamelen en misschien kunnen we elkaar behoeden voor miskopen. | ||||||||||||||||||||
LED geschiedenis LED's zijn geen lampen in de klassieke zin van het woord. Ze bevatten geen gloeidraad en werken niet zoals fluorescentielampen of TL-lampen. LED's - afkorting voor lichtgevende diodes - zijn elektronische componenten die rechtstreeks licht uitzenden. LEDs kunnen uit verschillende materialen worden opgebouwd. De structuur van een LED hebben invloed op golflengte en doorlaatspanning waardoor verschillende kleuren mogelijk zijn. Voor 2000 werden LEDs in kleine toepassingen als knoppen, afstandbedieningen en controle verlichten gebruikt . Sinds 2000 zijn nieuwe ontwikkelingen in staat om Hogehelderheidsleds te ontwikkelen; deze nieuwe ontwikkeling maakt het mogelijk om echt bruikbare verlichting te maken. Vergelijken Waar gloeidraadlampen relatief gezien makkelijk met elkaar te vergelijken waren door Watt verbruik, zijn de LEDs minder makkelijk onder te brengen in een eenvoudige vergelijkingstabel. De volgende begrippen spelen bij LEDs een belangrijke rol:
Let op Het spiegelen van LED lampen aan gloeidraad lampen op basis van W(ats) is eigenlijk verkeerd. Gloeidraad lampen stralen altijd alle kanten op en W notaties waren daardoor min of meer onderling vergelijkbaar. Omdat bij LED lampen naast de lichtsterkte een tweede dimensie er bij komt, de hoek waarin uitgestraald wordt, zal geleerd moeten worden deze beiden mee te nemen. Positie LED in de verlichtingsmogelijkheden De modernste superfelle witte leds van 5mm doorsnee leveren een lichtstroom van 18 lumen. Deze leds verbruiken ca. 0,35W en leveren daarmee 51 Lumen per Watt. Een moderne spaarlamp van 15W levert met gemak 55-60 Lumen per Watt en is daarmee efficienter dan de modernste led. TL-buizen zijn nog beter met ca. 70 Lumen per Watt en natriumlampen (straatverlichting) leveren zelfs 120-200 Lumen per Watt. Een led verslaat dus wel de ouderwetse gloeilamp, die maar 17 Lumen per Watt levert en ook de halogeenspot (ca. 20 Lumen per Watt), maar niet de moderne spaarlampen.bron: WikiMedia - LED | ||||||||||||||||||||
1-op-1 vervanging LED lampen hebben bepaalde karakteristieken. Een belangrijke is het feit dat ze hoofdzakelijk 1 kant op stralen en mede daardoor vaak een kleine hoek hebben. Spotjes zijn daardoor redelijk goed te vervangen, bollampen nog steeds niet. Verder is de intensiteit van een LED lamp vaak anders (minder). Een groot voordeel van LED lampen is het feit dat ze op laagspanning het al fantastisch doen en daardoor in verschillende vormen en maten te krijgen zijn. Een lichtslang achter een soort van koof kan kwa beleving het zelfde effect hebben als twee kleine gloeidraad bollampjes. Moraal van dit verhaal is LED lampen heel goed te gebruiken zijn maar dat daar wel een doordacht plan achter moet liggen (zie ook Femme in "[LED] Prijs/kwaliteit"). Hoek en zo ... Zoals al eerder aangegeven is niet alleen de lichtsterkte belangrijk, ook de hoek waarin wordt uitgestraald is een heel belangrijk element. Een lazer kan wel heel intensief zijn (hoge lux) maar bij dat stipje kan niemand lezen. Goede shops geven bij spotlampen vaak de hoek aan waarin wordt uitgestraald. De volgende tabel geeft een idee hoe je dit voor jezelf zou kunnen vertalen naar een lichtcirkel op de grond / muur:
Kleuren Een extra voordeel van LEDs is de mogelijkheid om gekleurd licht te krijgen en dus meer accenten in de woning aan te brengen. Deze kleuren komen niet doordat de LEDs "overgeschilderd" zijn maar doordat een net iets ander materiaal gebruikt wordt met als gevold dat een andere golflengte wordt uitgestraald. De RGB kleuren (Rood, Groen en Blauw) zijn vaak tegen een geringe meerprijs te bestellen. Dimbaarheid Een nadeel kan zijn dat LED in de basis niet dimbaar zijn (niet met een goedkoop AC-snoerdimmertje). Je zult de DC-voedingsspanning met PWM moeten aansturen, dan kun je een LED traploos dimmen; Pulse Width Modulation is een techniek waarbij de voedingsspanning aan en uit wordt gezet. Dit aan en uit zetten gaat zo snel dat wij dit waarnemen als een constante lichtbron. Door de uit periode langer te maken wordt het licht effectief gedimd. Door te spelen met de uit periode en verschillende kleuren LEDs is een groot kleurenpalet door PMW te verkrijgen. Iets meer detail over PMW staat hier. Zover ik weet is PWM dimmen niet mogelijk met LED lampen die een eigen regeling hebben (direkt op 230V zitten), alleen de 12V lampen zonder regeling zijn met PWM te dimmen. Waarschuwing: Als je wilt dimmen, bestel dan alles bij èèn goede leverancier en laat je goed voorlichten over welke voeding nodig is bij welke LEDs. Dimmen kan heel goed werken maar een goede voeding is bepalend voor de levensduur van je LEDs. Door de grote diversiteit aan leveranciers en gebrek aan standaardisatie is onderlinge uitwisselbaarheid nog niet gegarandeerd. Persoonlijke noot: Ik heb dimbaarheid op een andere manier gerealiseerd. Bij een vier spots lamp (230V) heb ik een extra schakeldraad getrokken (worstel de worstel door 3 a 4 meter buis, groene zeep is zeker aan te raden ![]() | ||||||||||||||||||||
Even een simpel voorbeeld, een armatuur dat in elke kamer kan hangen. Stel je hebt een armatuur met 5 x 50 W halogeen (=250W totaal). Op een gemiddelde avond laat je die 4 uur branden, dan kom je precies op 1 kwh per dag. Afhankelijk van je gekozen tariefstructuur zal dit liggen tussen de 18 en 24 cent (incl. btw/netheffing en milieuheffingen). Voor de berekening ga ik uit van 21 cent. Voor Halogeen bedragen de energiekosten op jaarbasis van 300 dagen (365 minus vakanties, bezoekjes bij de buren etc.) (4h*5x50W*)/1kwh*€0.21= €0.21 per dag en op jaarbasis €63.00. Kosten voor deze spotjes €3 uur voor 4000 uur, of teruggerekend op jaarbasis 5*(4*300/4000h)*(€3.00) = €4.50. Totale kosten: €67.50 op jaarbasis (€15.30 per lamp). Er bestaan niet veel maar wel een paar Spaarlampvervangers, voor de prijs kijk ik naar de 11 W lampen van IKEA die kosten per twee 5.95. Energie verbruik is 5x4hx11W = 220W dus €0.0462 per dag, op jaarbasis €13.86. Lampkosten zijn 5*(4*300/6000h)*(€3.00) = €3.00. Totale kosten: €16.86 op jaarbasis (€3.372 per lamp). High Power Spot LED, 3 leds van 1W. Kosten voor deze lampen €26 voor 3 wat. Dus kosten electriciteit 4hx5x3w/1000*0.21=0.0126 per dag, op jaarbasis €3.78.Lampkosten zijn 5*(4h*300d/20,000)*(€26.00) = €7.80. Totale kosten: €11,58 op jaarbasis voor vijf spots (€2.30 per lamp). Voor LED vervangers, 38 ledsWarm-Wit €13.00. Verbruik 1.7-2.3 W, Zeg 2.0 W. Dus kosten electriciteit 5x4hx2W = €0.0084 per dag, op jaarbasis €2.52. Lampkosten zijn 5*(4*300/20,000)*(€13.00) = €3.90. Totale kosten: €6,42 op jaarbasis (€1.284 per lamp). De vergelijking is niet helemaal eerlijk. Voor directe verlichting is LED een goede vervanger, voor indirecte verlichting heb je meerdere punten nodig en gaan de totale kosten omhoog. Omgekeerd zie je duidelijk de LED prijzen dalen dus ik verwacht dat ergens tegen het eind van 2008 de kosten wel goedkoper zijn in vergelijk met de spaarlamp ondanks extra benodigde LED verlichting voor sfeer. | ||||||||||||||||||||
Ervaringen zijn subjectief, en dat mag. Probeer de ervaring wel objectief weer te geven. Geen haleluja of gevloek, geen bedrijven neersabelen. Let er ook op dat reclame maken verboden is, omdat je ervaringen deelt moet je merk en type natuurlijk noemen maar niet in vet, cursief of op een andere manier er speciaal uitgelichten. In dit topic zijn gelukkig een aantal winkeliers actief met kennis. Zo nu en dan zullen zij nog steeds vanuit hun hobbyisme, leuke eerste hand informatie geven. Vraag ze het hemd van het lijf, voordeel van internet je ziet ze toch niet Probeer bij het posten van ervaringen bij de lamp in ieder geval de volgende items te vermelden (als mogelijk). De Lumen en hoek zijn eigenlijk wel de meest minimale gegevens die je moet zien te krijgen:
| ||||||||||||||||||||
[ Voor 255% gewijzigd door hamsteg op 16-04-2009 00:11 . Reden: Lichtopbrengst alinea veranderd. ]