ChristiaanVerwijs schreef op 21 June 2003 @ 11:53:
[...]
Kijk, je moet bij deze vraag de gehele wereldbevolking meenemen, omdat geloof net zo breed is en overal voorkomt. Wij westerlingen hekelen mensen die op gevoel afgaan, en iedere vorm van rede lijken te ontberen (zoals gelovigen vaak doen). Dat kan op een westerling raar overkomen, maar in veel andere culturen is dit de normaalste gang van zaken. Je gevoel is geen zintuig dat behoort tot de set van 5 waarmee empirische wetenschap bedreven kan worden. De eerste veronderstelling is dat je gevoel niet objectief is. Je zintuigen zijn dat eigenlijk net zo min, dus daar kun je ook niet echt op vertrouwen. Als ik naar jouw lach, dan kun jij dat opvatten als een grijns, terwijl iemand anders dat kan opvatten als een vriendelijk bedoeld gebaar. Toch zien we allebei hetzelfde, maar kleurt ons brein wat we zien.
De vraag 'hoe betrouwbaar is gevoel' is niet te onderzoeken omdat je betrouwbaarheid van gevoel amper kunt operationaliseren.
Ik denk dat dit wel kan, maar als eerste moeten we gevoel als 'intuitie' definieren. Feitelijk is dat wat we met gevoel bedoelen, denk ik.
Ja hoor. Het maakt voor mij niet uit. Ik word niet beoordeeld om wat doe, hoogstens breng ik mezelf erdoor in de problemen. God is voor mij geen wezen dat mijn wensen vervuld, met uit de brand helpt of mij op het goede pad brengt. Dat moet ik echt zelf doen. Maar geloven kan daar in zoverre bij helpen dat ze je de tijd (bidden of naar de kerk gaan) of inspiratie brengt om de juiste keuzen te maken. Geloven betekent op een bepaalde manier leven, en die manier van leven kan je zeker steun bieden. Het is in mijn ogen alleen niet God die dat doet, dat doe je zelf.
God steunt je dus inderdaad niet actief. De innerlijke wetenschap dat er iemand is die onvoorwaardelijk van je houdt geeft jezelf het vertrouwen en zorgt er voor dat je met een positieve instelling in het leven staat. Inderdaad steun je uiteindelijk jezelf.
Ik denk dat het antwoord niet zoveel uitmaakt als het effect. Het is inderdaad een correlatie, en je weet niet wat tot wat leidt. Ik ben zelf zonder meer meer zelfbewust, meer zeker geworden door te kiezen voor het christelijk geloof (en keuze die ik nog niet heel lang geleden bewust heb gemaakt overigens). Maar ik heb nooit gezocht naar zekerheid in een geloof, want je krijgt daar echt geen zekerheid.
Ik denk dat een mens inderdaad nooit echt actief naar zelfvertrouwen in geloof zoekt, maar dat het een soort groeiproces is zoals het misschien bij jou is geweest. Misschien dat geloof jou precies heeft gegeven waar je (onderbewust!) behoefte aan had. Dat zou zelfvertrouwen kunnen zijn, maar niet noodzakelijkerwijze alleen dat natuurlijk.
Dat kan zonder meer. Misschien is God een goede adaptieve oplossing voor het ontbreken van een emotioneel vangnet. Het probleem is wederom dat dit lang niet voor iedereen geldt. Een algemene noot is hier dat mensen best vertrouwen kunnen krijgen door te geloven, of God als een emotioneel vangnet kunnen gebruiken, maar dat dat niet meteen ook de reden is waarom geloven.
Nee, eens, we verklaren er niet mee waarom het fenomeen 'geloven' bestaat. Ik ben het 100% met je eens dat er vele verschillende persoonlijke redenen zijn waarom mensen geloven. Een 'emotioneel' vangnet is vaak maar een 'onbewust' onderdeel van de keuze. De oorzaken zijn legio. Maar ik zoek de verklaring altijd in de hoek van de psychologie, of in ieder geval in de werking van ons bewustzijn en de emoties.
Geen zelfvertrouwen steunt op geloof. Hoe kun je in jezelf vertrouwen door te geloven? En wat is 'echt' zelfvertrouwen?
Je kunt zelfvertrouwen kweken met de gedachte dat er iemand is die onvoorwaardelijk van je houdt en jou bestaan, jouw 'zijn' waardevol en dus zinvol acht. Zelfvertrouwen steunt natuurlijk niet 100% op die gedachte, maar voor bepaald deel misschien wel. Dit is persoonsafhankelijk wat geloof voor je betekent.
Met 'echt' zelfvertrouwen bedoel ik te zeggen: dat het vertrouwen daadwerkelijk vanuit je zelf komt en niet op basis van het idee dat ik in de alinea hierboven beschreef komt. Maar of je nu wel of niet een psychologische constructie gebruikt om zelfvertrouwen te kweken( of laat ik het anders zeggen, deze construcie of een andere psychologisce constructie) ; eigenlijk maakt dat niets uit. Het is natuurlijk het resultaat dat telt.
Twijfel is natuurlijk wel het probleem. Als je twijfelt aan die persoon die je onvoorwaardelijk steunt, dan houdt dit ook indirect twijfel aan jezelf in. Wat overigens heel gezond is hoor.
Maar om het even door te trekken: als je dus op een gegeven moment niet meer zou geloven, dan is er wel een fundament weg dat je zelfstandig moet zien op te vangen. Als God in dit plaatje verdwijnt, dan is ook in eerste instantie je bron van zingeving weg. Het zal misschien moeite kosten om dan toch op andere wijzen tot zingeving te komen. Daarom is het erg moeilijk om van God af te stappen. Dit hoeft zeker niet voor jou persoonlijk te gelden, maar ik probeer ook voor mezelf te verwoorden waarom het mij logisch lijkt dat mensen wel twijfelen, maar niet zo snel God zullen verwerpen.
Maar mijn vraag is dan: waarom heb je meer zelfvertrouwen gekregen toen je eenmaal voor God had gekozen?
Omdat het voelt als het moreel juiste. En dat betekent niet altijd dat het eenvoudig is. Geloven komt vaak met een enorme interne strijd. Mensen die geloven zonder te twijfelen geloven naar mijn mening niet echt, want juist de twijfel is zo belangrijk - het constante overpeinzen van waarom je gelooft en wat het doel ervan is. Die strijd is zwaar, en niet altijd leuk, maar je komt er vaak beter uit dan je erin ging. En dat is het meer dan waard.
In principe zou geloven niet met een interne strijd gepaard moeten gaan omdat een gelovige er juist vrede mee heeft dat hij eigenlijk niet voldoende grond heeft om aan te nemen dat God bestaat. De kern is dus dat je zonder bewijs kan en dat je op je gevoel vertrouwd.
Strijd lijkt mij pas te ontstaan als aannemelijk wordt gemaakt dat er bepaalden zaken zijn die strijdig zijn met de geloofsovertuiging. Geloof zit vaak heel diep bij mensen en dat er dan strijd ontstaat, dat is zeer begrijpelijk.
Jij kiest voor God omdat dit naar jou inzicht moreel de juiste keuze is. Hoe bedoel je dit? Kun je dit iets concreter maken?
TheRitz merkt hierboven al op dat een boek als de bijbel zo multi-interpretabel is dat het niet iets is dat je zo even als waarheid aan kunt nemen. Je moet erover denken. Is dat niet een moeilijk iets? Geloven is daarbij niet de 'easy-way-out' omdat het van je vereist dat je een deel van je identiteit zeer actief zelf construeert.
Je werpt een aantal interessante en goede vragen op. Ik ben benieuwd naar je reactie.
Inderdaad, als je er vanuit gaat dat je de bijbel niet letterlijk moet nemen dan moet je gaan interpreteren en dan is altijd de vraag: is dit de juiste? Waardoor je altijd na moet blijven denken en op moet letten. Zelf actief deelnemen.
Daarmee komen de atheist en gelovigen overeen qua houding (niet qua inhoud), omdat een atheist niets heeft om op terug te vallen, zal deze ook moeten nadenken over moraal, ethiek, etc. De 'denkende' gelovige heeft mischien een basis (bijbel) maar gaat daar ook kritisch mee om. Die houding is wat mij betreft de juiste. Waarbij het er niet toe doet of je gelooft of niet.
-------------------------------------------
ChristiaanVolgens die leer kent God enkel de toekomst die voortvloeit uit de variabelen zoals die nu zijn. Als wij die variabelen veranderen, wat voortkomt uit onze eigen vrije wil, verandert de toekomst die God ziet.
In de variabelen ligt vast wat de volgende stap zal zijn. Wij, en ons gedrag, zijn zelf een van de variabelen dus is hij 'of' alwetend en hebben we geen vrije wil, of hij is niet 'alwetend en dus niet de God waarvan wij dachten dat hij zou moeten zijn.
Een goede vraag. Aanbidden die je niet omdat God dat nodig heeft, maar omdat je dat zelf nodig hebt. Bij aanbidden hebben mensen vaak een verkeerd beeld. Het is niet hetzelfde als uit angst op je knieeen gaan en God te aanbidden. Aanbidden is hetzelfde als eren. Je eert ook je vriendin door je liefde aan haar kenbaar te maken. Aanbidden is jouw liefde tegenover God kenbaar maken. Het is dankbaar zijn voor wat je hebt, ook al weet je dat je dat zelf hebt bereikt. Bovendien is aanbidden iets wat voor jezelf goed is, het geeft je een rustpunt, een moment om te reflecteren wat je hebt meegemaakt. Het is iets wat mensen nodig hebben, en niet God.
Maar waarom zou je aan God kenbaar willen maken dat je dankbaar bent? In de hoop dat het in de toekomst ook voorspoedig gaat, of om onheil af te zweren? Je lierfde voor je vriendin aan haar kenbaar maken heeft de functie om de band met haar aan te halen. Om het meteen door te trekken: om haar te behouden.
In eerdere reacties schrijf je dat God niet af en toe met zijn hand hier en daar wat recht zet, wij moeten het zelf doen. Hij laat ons vrij. Dan lijkt mij bidden redelijk zinloos. Hoogstends zouden wij onzzelf mogen bedanken als iets gelukt is.
Zelf vind ik dat allemaal niet zo belangrijk, want geloof hecht weinig waarde aan het consistent zijn van het verhaal. Dat is waarschijnlijk het probleem dat veel sterk wetenschappelijk ingestelde geesten met geloven hebben.
Opzich is het accepteren van inconsistentie geen probleem op persoonlijk vlak, maar geloven heeft gevolgen voor levensovertuigingen en visies op maatschappelijke en morele issues. Zoals abortus, euthanasie, stamcellen onderzoek, sociale gebruiken, etc.
In deze wereld die toch af lijkt te hangen van consistentie vind het niet zo prettig dat mensen hun mening omtrend deze maatschappelijke issues vormen op basis van inconsistentie. Zou niet fijn zijn bevoorbeeld voor de rechterlijke macht.
----------------------------
Nog een overdenking. We horen natuurlijk vaak het argument dat als God bestaat dat hij dan niet zo lief is omdat hij leed toestaat in deze wereld.
De tegenreatie is natuurlijk dat wij dat leed zelf veroorzaken en niet God. Echter, iemand die toekijkt terwijl hij had kunnen helpen, is mede schuldig aan de ellende.
Ik vond bij een van de users hier op het forum een leuke tekst in het sig:
Is God willing to prevent evil, but not able? Then he is not omnipotent.
Is he able, but not willing? Then he is malevolent.
Is he both able and willing? Then whence cometh evil?
Is he neither able nor willing? Then why call him God? (Epicurus)
Alleen in een wereld waarin kwaad bestaat kan liefde bestaan. En alleen in een wereld die vrij is, is liefde zo mooi - omdat de mens daar dan zelf voor kiest. Geloven in een God die jouw troep opruimt, dat is pas een bug.
En omdat er geen Grote Schoonmaker is die onze troep opruimt en we dat iedere keer weer zelf moeten doen is de keuze niet geheel onlogisch om dan maar er van uit te gaan dat deze Grote Schoonmaker niet bestaat.
Doe jij dat niet bij je partner dan? Ik dank God voor het feit dat ik, bijvoorbeeld, een moeilijk tentamen gehaald heb omdat ik dat graag wil. Ik dank God voor hoe mooi deze wereld is, omdat ik dat wil. En als ik boos ben, dan scheld ik tegen hem. God stelt eerlijkheid op prijs. Ik plaats God op een voetstuk omdat ik dat graag wil. Maar ik weet dat hij evenzo mij op een voetstuk plaatst, want ieder mens is bijzonder voor hem. Zoals de bijbel ook zegt; God kent iedereen bij naam, en weet waar ze geweest zijn en wat ze bezighoudt.
Maar waarom dank je God voor het halen van je tentamen, zou mijn vraag zijn... Ik begrijp echter uit deze tekst dat God jou je waarde geeft, jou bekenis geeft en voor jou zingeving biedt en dat je Hem daarom dankt. Dat geeft je een positieve instelling, of een goed gevoel, of zelfvertrouwen, zodat je fris het tentamen te lijf gaat.
-----------------------
Over de bug-analogie. Nee, dat geloven niet erfelijk is lijkt mij niet meer dan logisch.
Geloven is niet iets wat in je hersenen zit en wat je er uit kan snijden ofzo. Het is een proces in je hersenen en dergelijke processen worden gevormd door invloeden van buitenaf. Je ouders, omgeving. Boeken. Etc.