Warmtepomp onderdimensionering - zijn deze cijfers conform I

[gokhan66]

Hallo Tweakers,
Ik heb een vraag over warmtepomp dimensionering en zou graag jullie technische mening horen. Ik heb het gevoel dat mijn aannemer een te kleine warmtepomp heeft geïnstalleerd, maar wil graag objectieve feedback of dit klopt volgens Nederlandse normen.
Situatie:

Nieuwbouw woning: 90m² gebruiksoppervlak, opgeleverd januari 2025
Bouwvergunning: December 2020 (dus EPC 0,4 eis van toepassing)
Isolatie: Conform 2020 nieuwbouwstandaard, Rc-waardes ruim boven minimum
Ventilatie: Type C ventilatie (mechanische afzuiging)
Verwarming: Inventum Modul-AIR All-E 1.700W warmtepomp + elektrische bijverwarming

Technische Gegevens:
De aannemer heeft een warmteverliesberekening gemaakt met de volgende uitkomst:

Warmtebehoefte bij -10°C: 4.035W
Geïnstalleerde warmtepomp: 1.700W vermogen bij -10°C
Dekking: 1.700W ÷ 4.035W = 42% bij -10°C

Mijn Vraag:
Is een warmtepomp die 42% van de warmtebehoefte dekt bij -10°C conform Nederlandse ISSO-normen?
Ik heb wat research gedaan en vind:

ISSO-publicatie 51/53: Dimensionering op -10°C buitentemperatuur
Bèta-factor methodiek: ISSO adviseert bèta-factor 0,6-0,8 (60-80% dekking)
Nederlandse formule: Vereist vermogen = Warmteverlies ÷ 1,3 = 4.035W ÷ 1,3 = 3.104W minimum

Volgens deze berekeningen zou ik minimaal een 3.100W warmtepomp moeten hebben.
Concrete Vragen:

Klopt mijn interpretatie van ISSO-normen? Vereist Nederlandse praktijk 60-80% dekking bij -10°C?
Is bèta-factor 0,42 acceptabel voor een all-electric nieuwbouwwoning?
Welke gevolgen heeft dit praktisch? Hoeveel bijverwarming is realistisch met deze onderdimensionering?
EPC-impact: Kan onderdimensionering de vergunde EPC 0,4 in gevaar brengen?

Extra Context:

Woning heeft 1.500W zonnepanelen als compensatie
Aannemer claimt dat bijverwarming "normaal" is bij warmtepompen
Ik betwijfel dit percentage bijverwarming (58% tekort lijkt extreem)

Wat Ik Zoek:
Objectieve technische feedback van mensen met ervaring in warmtepomp dimensionering. Ben ik terecht ontevreden of valt dit binnen normale marges?
Alvast bedankt voor jullie input!

Tech specs:

Huis: Tussenwoning, nieuwbouw 2025, 90m² GO
Isolatie: Spouwmuur + 10cm EPS, vloerisolatie 10cm
Ramen: HR++ triple glas, Uw ≤ 1,1
Luchtdichtheid: n50 ≤ 1,5 (conform Bouwbesluit)
Warmtepomp: Inventum Modul-AIR All-E, lucht/water, 1.700W bij -10°C
Afgiftesysteem: Lage temperatuur vloerverwarming

[BarryH]

Dit is idd wel een heel klein pompje.
Weet je in je warmteverlies berekening het verlies door de buitenschil versus de ventilatie?

Bèta factor 0,8 was normaal, maar ik dacht dat in de meest recente isso deze naar 1 is gegaan, ook om de netcongestie te verminderen.


De inventum BEN of een normale warmtepomp met buitenunit lijkt me beter geschikt

[Technician-]

Je hebt gewoon gelijk, de pomp is te klein.
En daarbij zal deze bij 0C en vocht net zo belabberd functioneren als bij -10C
En dat hebben we nogal eens in NL

[gokhan66]

BarryH schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 11:02:
Dit is idd wel een heel klein pompje.
Weet je in je warmteverlies berekening het verlies door de buitenschil versus de ventilatie?

Bèta factor 0,8 was normaal, maar ik dacht dat in de meest recente isso deze naar 1 is gegaan, ook om de netcongestie te verminderen.


De inventum BEN of een normale warmtepomp met buitenunit lijkt me beter geschikt

Dit is wat ik uit het rapport haal

Transmissieverlies (Buitenschil):

Naar buiten: 1.277W
Naar onverwarmde ruimten: 691W
Naar aangrenzend gebouw: 0W
Naar bodem: 0W
Subtotaal transmissie: 1.968W (45,4%)

Ventilatieverlies:

Infiltratie: 25W
Mechanische ventilatie: 2.036W
Subtotaal ventilatie: 2.061W (47,6%)

Overige Verliezen:

Vloerverwarming naar buiten: 304W (7,0%)
Voorverwarmer ventilatie: 0W
Bedrijfsbeperking: 0W

[gokhan66]

Technician- schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 11:17:
Je hebt gewoon gelijk, de pomp is te klein.
En daarbij zal deze bij 0C en vocht net zo belabberd functioneren als bij -10C
En dat hebben we nogal eens in NL

Dat idee hadden we al, buren van ons hadden een verbruik van 40-50kWh per dag. De doorstroomverwarmer van 4.5kW zat continu te werken.

[Technician-]

Waarschijnlijk is het EPC rapport fout ingevuld:

EPC-impact en juridische implicatie

EPC ≤ 0,4 (Bouwvergunning eind 2020):
• De EPC-berekening gaat uit van modelmatige prestaties, o.a. met forfaitaire waarden voor de warmtepomp.
• Als in de EPC is gerekend met volledig warmtepompvermogen (geen bijverwarming), dan kan de feitelijke onderdimensionering de EPC oneigenlijk gunstig hebben beïnvloed.

📌 Let op: als in de EPC-opgave geen elektrische bijverwarming is ingevoerd, kan dit een vergunningsprobleem opleveren. Controleer de EPC-berekening (vaak in de vorm van een EP-online rapport).

[BarryH]

Kortom een 4 of 5 kW bij -10 buiten
Apparaat nodig.
Evt een kronotherm als het binnen moet
Want de 1700 watt is obv 20 graden ventilatielucht. Dus die is ook nog eens lager bij koude EN je gaat over ventileren

[Question Mark]

gokhan66 schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 10:41:
Ventilatie: Type C ventilatie (mechanische afzuiging)
...
Ramen: HR++ triple glas, Uw ≤ 1,1

Klopt dit? Triple glas in combinatie met enkel afzuiging? Hoe ventileer je dan?

[gokhan66]

Bedankt voor alle reacties!

Question Mark schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 12:06:
[...]

Klopt dit? Triple glas in combinatie met enkel afzuiging? Hoe ventileer je dan?

Type C = mechanische afzuiging + natuurlijke toevoer
Mechanische ventilator zuigt lucht uit natte ruimtes (badkamer, keuken)
Verse lucht komt binnen via ventilatieroosters boven elk raam
Deze roosters zijn verstelbaar

Aanvulling - Warmteterugwinning:
Ik vergat te vermelden: de afvoerrlucht uit de woning wordt door de warmtepomp zelf gebruikt voor warmteterugwinning.

[BrainCrash]

gokhan66 schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 11:18:
[...]

Transmissieverlies (Buitenschil):

Subtotaal transmissie: 1.968W (45,4%)


Ventilatieverlies:

Mechanische ventilatie: 2.036W

Waaw..
Hoezo is het uberhaupt nog toegestaan om in zo'n woning nog enkelzijdige mechanische ventilatie toe te passen zonder WTW?
Je verlies door ventilatie is gewoon groter dan het totale transmissieverlies door de gebouwschil heen.
Zit je dan met je Rc-isolatiewaarde die, zoals je noemt, een stuk hoger is dan minimum. Klinkt ook ineens behoorlijk nutteloos op die manier.

Als hier WTW ventilatie toegepast was, had je dus bijna 2000W aan verlies kunnen besparen (volgens mij speccen ze daar rendementen van 90% of zo)..
Oftewel; dan was je huis 50% energiezuiniger geweest.
En dán had zo'n kleine warmtepomp ineens wél binnen de berekeningen gepast.

Kan het zijn dat er initieel gerekend is met toepassing van WTW ventilatie, daar de WP op gekozen is, en die WTW achteraf toch maar achterwege gelaten is wegens de kosten, en daarna de eindberekening dus wel op de actuele situatie is uitgevoerd, en dus slecht uit de bus komt?

[Question Mark]

gokhan66 schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 12:14:
Type C = mechanische afzuiging + natuurlijke toevoer
Mechanische ventilator zuigt lucht uit natte ruimtes (badkamer, keuken)
Verse lucht komt binnen via ventilatieroosters boven elk raam
Deze roosters zijn verstelbaar

Dus relatief duur en goed isolerend tripple glas, met gaten naar buiten daar direct boven die alle isolerende voordelen van dat glas onderuit halen. Die combinatie is niet heel logisch, vandaar de controlevraag.

Nog los van het comfortverlies door de tocht van natuurlijke ventilatie.

BrainCrash schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 12:22:
[...]
Kan het zijn dat er initieel gerekend is met toepassing van WTW ventilatie, daar de WP op gekozen is, en die WTW achteraf toch maar achterwege gelaten is wegens de kosten, en daarna de eindberekening dus wel op de actuele situatie is uitgevoerd, en dus slecht uit de bus komt?

Goed punt...

[ Voor 25% gewijzigd door Question Mark op 11-06-2025 12:31 ]

[Mjier]

Het ventilatieverlies is ca 2.000W, en de warmtepomp gebruikt die ventilatielucht om 1.700W aan warmte te produceren. Dan komt toch je hele transmissieverlies voor rekening van je elektrische element? En ben je per saldo toch even (on)zuinig als een WTW met elektrische verwarming?

[Wilke]

Over dit apparaat zijn al aardig wat topics.

Volgens mij is het nooit bedoeld om als enige verwarming te dienen. Maar het is zo natuurlijk lekker goedkoop voor de bouwer.

Een paar eerdere topics:

Inventum Modul-AIR All-E verbruikt enorm veel
Inventum Modul air hoogverbruik > 900kWh p/m bij 71m2
Inventum ModulAir 21 kwh in 3,5 uur tijd?l
Ervaringen en instellingen Inventum Modul-Air warmtepomp

Enz. succes met inlezen!

[Speedy-Andre]

Als er ook nog een 'max tank' is geplaatst voor het tapwater dan kan je er een 2kW element bij tellen die in de winter bijna standaard inschakelt omdat de wp het huis niet warm krijgt.
Dat alles verdient opgeteld energielabel C

[gokhan66]

Speedy-Andre schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 12:58:
Als er ook nog een 'max tank' is geplaatst voor het tapwater dan kan je er een 2kW element bij tellen die in de winter bijna standaard inschakelt omdat de wp het huis niet warm krijgt.
Dat alles verdient opgeteld energielabel C

Er zit ook inderdaad een 180L tank met 2kW element geïnstalleerd

[Speedy-Andre]

gokhan66 schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 13:06:
[...]

Er zit ook inderdaad een 180L tank met 2kW element geïnstalleerd

Die kan je met een andere/betere warmtepomp verwarmen zodat je van die 40/50kWh/dag af kan komen.
Echt treurig dat dit gewoon kan, echter is het niet even snel te verbeteren want een ventilatiewarmtepomp zal nooit renderen dus dat wordt een monoblock buiten als dat in de postzegel tuin past zonder overlast te geven.
Of je zou compensatie voor het veel te hoge verbruik kunnen claimen.

[gokhan66]

Speedy-Andre schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 13:33:
[...]

Die kan je met een andere/betere warmtepomp verwarmen zodat je van die 40/50kWh/dag af kan komen.
Echt treurig dat dit gewoon kan, echter is het niet even snel te verbeteren want een ventilatiewarmtepomp zal nooit renderen dus dat wordt een monoblock buiten als dat in de postzegel tuin past zonder overlast te geven.
Of je zou compensatie voor het veel te hoge verbruik kunnen claimen.

Twee woningen met een iets grotere oppervlakte hebben een warmteverlies van ongeveer 4600W bij -10 graden, daar hebben ze al besloten om de warmtepomp te vervangen met een Inventum BEN Dual-AIR die heeft een modulerende vermogen van 1kW-4kW. De andere 50 woningen zitten tussen de 4000-4300W warmteverlies, en wordt verteld dat de installatie voldoet aan de eisen.. volgende week hebben we een gesprek met de aannemer en ik ben nu informatie aan het winnen, ik heb het EPC rapport al opgevraagd bij de gemeente want ik kan me niet voorstellen dat het 0.4< kan zijn.

[Technician-]

gokhan66 schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 13:38:
[...]

Twee woningen met een iets grotere oppervlakte hebben een warmteverlies van ongeveer 4600W bij -10 graden, daar hebben ze al besloten om de warmtepomp te vervangen met een Inventum BEN Dual-AIR die heeft een modulerende vermogen van 1kW-4kW. De andere 50 woningen zitten tussen de 4000-4300W warmteverlies, en wordt verteld dat de installatie voldoet aan de eisen.. volgende week hebben we een gesprek met de aannemer en ik ben nu informatie aan het winnen, ik heb het EPC rapport al opgevraagd bij de gemeente want ik kan me niet voorstellen dat het 0.4< kan zijn.

Ze hebben het elektrisch vermogen/verbruik niet ingevuld/opgeteld in het rapport, wedden?

Deze hele woning is fout ontworpen, waarschijnlijk om de aanbesteding op prijs te winnen.
Ik dacht eerst dat de modulair samen met een WTW installatie zou werken. Dan kwam je nog een heel eind.

Maar zonder WTW installatie is dit kansloos.
Slopers hoogte.

[Speedy-Andre]

Gelukkig zit in de BEN een 6kW back-up heater in voor het geval het inderdaad geen fluit uitmaakt
Een (klein) voordeel is dat hij lucht van buiten kan gebruiken, dat scheelt binnen wat tocht als daar tenminste wel over werd nagedacht.
En dan te bedenken dat mijn 200l warmtepompboiler 1800W thermisch genereert voor alleen tapwater.

[Pinkys Brain]

Technician- schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 14:06:
[...]
Maar zonder WTW installatie is dit kansloos.
Slopers hoogte.

Als die infiltratie waarde niet bij elkaar gelogen is, is decentrale WTW dan geen optie achteraf?

[ Voor 23% gewijzigd door Pinkys Brain op 11-06-2025 14:21 ]

[gokhan66]

Technician- schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 14:06:
[...]

Ze hebben het elektrisch vermogen/verbruik niet ingevuld/opgeteld in het rapport, wedden?

Ergens hoop ik dat dit het geval is, dan is onze gesprek snel klaar met de aannemer. En mogen ze het juridisch gaan uitvechten.

[gokhan66]

Pinkys Brain schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 14:20:
[...]

Als die infiltratie waarde niet bij elkaar gelogen is, is decentrale WTW dan geen optie achteraf?

Daar ben ik ook wel benieuwd naar!

[Pinkys Brain]

Wilke schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 12:53:
Inventum Modul-AIR All-E verbruikt enorm veel

Is het mogelijk dat beunhazen onderling wat hebben bedacht? "Joh, met dit ding kan je gewoon met ventilatieroosters bouwen, en de warmtepomp zuigt door de roosters via het trappengat aan en dat voldoet gewoon aan de papieren normen"?

Zoals hij in dat en deze topic in gebruik is, kan je de arme warmtepomp niet aanrekenen.

[gokhan66]

Ik heb het EPC rapport ontvangen van de gemeente. en ja hoor het vermogen van de bijverwarmers wordt nergens vernoemd. Er staat wel dat er bijverwarmers zijn, maar het vermogen staat er dus niet. De volgende vragen:

1. Is het vermogen van bijverwarmers een verplicht onderdeel van een EPC rapport?
2. Hoe kan een EPC berekening kloppen zonder deze cruciale parameter?

Context: EPC komt uit op precies 0,40 (de eis), wat verdacht nauw is.

En er staat in dat we een tank van 100 liter hebben, terwijl het in werkelijkheid 180 liter is. Weet niet of dit ook invloed heeft.

[gokhan66]

Het volgende staat wel vermeld:
verwarming (excl. hulpenergie) EH;P 425.909 MJ
hulpenergie 48.955 MJ
warmtapwater (excl. hulpenergie) EW;P 342.918 MJ
hulpenergie 0 MJ

De totale benodigde hulpenergie is dus afgerond 13.600 kWh per jaar voor het hele project, wat neerkomt op circa 358 kWh per woning per jaar. (38 woningen)

[gokhan66]

In het rapport zie ik:

"energiefractie verwarming – hybride warmtepomp (FH;gen) 0,95"

Dit betekent dat de hybride warmtepomp 95% (0,95) van de verwarmingsenergie levert, wat betekent dat de bijverwarming 5% (1,00 - 0,95 = 0,05) levert.

Dit staat dus duidelijk in het rapport vermeld.

Die 5% staat in het rapport op pagina 12 onder "Verwarming- en warmtapwatersystemen":

Waar het staat:

"energiefractie verwarming – hybride warmtepomp (FH;gen) 0,95"

Dit betekent:
- Warmtepomp levert: 95% (0,95) van de warmte
- Bijverwarming levert: 5% (1,00 - 0,95 = 0,05) van de warmte

Ook te zien bij warmtapwater:

"energiefractie warmtapwater – hybride warmtepomp (FW;gen) 1,00"

Dit betekent:
- Warmtepomp levert: 100% van warmtapwater
- Bijverwarming warmtapwater: 0%

In de winter wordt de warm tapwater voornamelijk door de 2kW element verwarmd dus 0% is onmogelijk.

[Pinkys Brain]

Dat Modul Air systeem is een groot compromis, zelfs met hun WTW. Het gebruikt het CV water voor warmtewisseling om alles klein te houden, maar als de pomp niet draait is er geen terugwinning. Jammer dat ze geen aansluitschema hebben voor echte WTW.