Batavia schreef op vrijdag 17 april 2020 @ 15:56:
[...]
Het is ook niet eerlijk (en veel complexer) dat ben ik helemaal met je eens. Maar ik denk dus dat een oplossing aan een aantal voorwaarden moet voldoen
a) Verzin nu iets anders dan wel/geen eurobonds. Die discussie 'verliest' iemand altijd te hard
b) Zorg dat mensen niet het gevoel hebben van het gaat steeds meer worden. Dit zal hem deels ook er in moeten zitten dat het een oplossing moet zijn die echt de lading dekt en niet een slap aftreksel waardoor je op je klompen aan voelt dat je de zelde discussie volgend jaar weer hebt
c) Zorg dat je Europeanen als Europeanen allemaal gelijk behandeld.
Een flinke valstrik is het gegroeide zero-sum denken. Het is het één, óf het ander. De één wint, de ander verliest. De één moet verliezen, om de ander te laten winnen.
Dit is problematisch, het is een uitvloeisel van veranderingen in ons denken (consumptieve benadering bij alles, lineair denken, individualisme e.d.) en er is een patroon ontstaan waarbij zowel traditionele politieke marketing als populisme dit soort zaken en denken uitspeelt.
Een voorbeeld hiervoor kan zijn dat europa de volledige kosten van alle asielzaken (kan ook werkloosheid, gezondheidszorg of willekeurige andere kostenpost zijn) op zich neemt en iedere europeaan 1% europa belasting betaald.
Ja, maar dat willen de lidstaten niet. Of misschien beter gezegd, voor partijpolitiek binnen lidstaten loont zich dat electoraal niet. Men bankiert immers op het wijzen naar een uitzondering/afleiding en continueert aanwezig beleid. Mensen happen sneller in een prikkel van beeld en emotie dan op een verzoek tot aanpassing van denken.
Wat dit doet is dat ik het gevoel heb dat ik evenveel betaal als een italiaan. Als mijn kosten omhoog gaan gaan zijn kosten ook omhoog. Dit trekt het weg uit de Nederland betaald voor italie discussie
Oh zeker, toch zit hier bij mij wel een randje. Ik vraag me echt af wanneer zowel de Italiaan als de Nederlander doorkrijgt dat ze allebei steeds meer afhankelijk raken van kredietvoorziening, zowel in toegang tot opbouw als effectieve opbouw, steeds meer structurele risico's daarbij lopen en er bij allebei sprake is van een ronduit opmerkelijke trend van breder wordende problematiek van beperkt besteedbaar inkomen - in toenemende mate zelfs ongeacht effectief niveau van inkomen.
In beide landen zie je vergelijkbare trends onder bevolking, toch blijft de blik op economie en kaders steken. Als je een stelsel van afspraken hebt, en je hebt twee arena's. Een waar gespeeld wordt, de ander waar men in het grijze duikt, maar beide functioneren binnen dat stelsel van afspraken. Maar in allebei zit het scheef. Wanneer wordt het tijd om dan toch maar eens na te gaan denken over dat stelsel van afspraken.
Het is een taak waarvan we allemaal (of de populisten) vinden dat het gedaan moet worden. Je zal altijd de waar laten we de mensen discussie houden maar als het goed is verlicht het juist de druk op de landen die nu het grootste probleem hebben. We zijn vervolgens gezamenlijk boos op europa dat ze het niet goed doen.
Maar de huidige werkwijze dat 'wij' een naheffing krijgen (en eigenlijk een met te weinig limieten) als iemand anders er een potje van zou maken is een die niet verkoopbaar hier is. Zeker niet iets dat lang gaat lopen. Als de discussie is we hebben 2 miljard nodig voor mondkapjes dan zouden we al lang akkoord gaan.
Maar als het is we gaan de economie stimuleren maar we gaan niet eens beloven dat we ons aan de (onzinnige) regel xyz houden dan ontbreekt het vertrouwen gewoon. Het is de schade van jarenlang halfbakken compromissen sluiten en regels maken waar mensen zich niet aan houden. Zonder vertrouwen maak je het alleen maar erger tot inderdaad de unie klapt.
Ja, dat zit ook dubbel, absoluut. Het is eigenlijk juist nu tijd om even nuchter en eerlijk aan tafel te gaan zitten en de hand in eigen boezem te steken. Ja, wij hebben zitten spelen en jullie van alles opgelegd wat niet werkt. Ja, wij zijn gewoon de hoop kwijtgeraakt door alles te doen zoals het moest terwijl we jullie zagen spelen en dus gingen we op onze eigen manier klooien. Goed, klaar. Wat er was schepte dus hellend vlak. Dat willen we niet, dat ondermijnt zowel jullie als ons zelf, dus we gaan het anders doen.
De bottleneck hier is politiek.
Zowel gevestigde als aanwezige tegenpolitiek kent geen enkel ander draaiboek dan het continueren van problematiek. Het is conservatief denken, status quo denken, voeding op korte afstand en de weg van de minste moeite.
De waarschuwing zit hem inderdaad juist in het vertrouwen. Wanneer vertrouwen in ordening, verdeling en kansen wegvalt in een gedeelde dynamiek dan maakt het eigenlijk niets meer uit waar de breuk zit of waar het wegvalt. Het is dan een scheve gedeelde dynamiek, zowel in perceptie als in realiteit. En dan komt een oude historische les, het best te omschrijven als "probeer eens een huis te bouwen op een hellend vlak".
In het bestel zoals we dat nog hebben, ligt de macht voor correctie bij de component van bestel die macht uit handen geeft en kan terugnemen. Wel nu, dat is de burger. Echter daar zit wel wat scheef, hoe begrijpelijk ook, de burger gaat eigenlijk steeds meer tegen eigen belang in bij dat proces. De focus op korte afstand, korte termijn, simpliciteit, maakt de burger kwetsbaar voor zowel gerechtvaardigde emotie als beïnvloeding & manipulatie.
Een crisis legt kwetsbaarheden bloot. Dit soort zure zaken zijn onderdeel daarvan. Ik hoop dat een crisis als deze, die in essentie er een van gedrag is, toch voldoende prikkel geeft om breder te kijken. En om wat minder reflexief keuzes te maken. Daar zit toch echt wel een sleutel voor dit alles.
Kijk, zolang we dit bestel hebben is politiek volgend. Het reageert op signaal, op prikkel, op electoraal gedrag. Dat is waarom politiek zowel vertegenwoordigend als behartigend als ondermijnend kan zijn. Het is menselijk. Maar dat wil ook zeggen dat aanpassingen in gedrag buiten de politiek breder effect ressorteren dan we vaak beseffen.
Het is in een ander topic al een paar keer voorbij gekomen, ook een oude historische les. Een crisis legt bloot wat scheef zit, het laat zien dat verandering de enige constante is ongeacht onze aannames, overtuigingen of perceptie. Er is geen terugkeer. Of we nu een crisis benaderen of een hellend vlak in "gewone" omstandigheden, hoe we dat benaderen is van cruciaal belang. Als we een magische knop zoeken, is er nooit een oplossing. Als we zero-sum denken, is er enkel strijd en dus ook nooit een oplossing. Als we enkel maar verandering en aanpassing afwijzen, alleen maar terug willen - wat dus eigenlijk nooit kan - en dat verwarren met correctie van wat scheef zit, dan komen we er niet uit.
We hebben een ingebouwde reflex van conservatief hiërarchisch gedrag waarbij onze prikkels op korte afstand liggen, ons denken van korte termijn is en onze perceptie bepaald wordt door herhaling van beeld vanuit die korte afstand prikkels. We moeten op de een of andere manier daar overheen stappen.
Crises dwingen ons vaak daartoe. Dat kan twee kanten uit. Of we proberen krampachtig vast te houden en terug te gaan naar magisch vroeger. Of we doen een post-mortem en werken naar voren toe. Slechts in een van die gesimplificeerde scenario's is sprake van ruimte voor bestendig herstel van samenleving die niet bij de volgende stoot onderuit gaat.
Populisme: de weigering van complexiteit en de poging om simplistische antwoorden te formuleren op ingewikkelde vraagstukken middels gebruik van elke mogelijke prikkel van gedrag - i.p.v. moeite te doen voor gezonde participatie.