[Freedom] Ervaringen & Discussie

[duvekot]

valkenier schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 17:02:
[...]
Die snap ik niet helemaal, dat probleem gaat zich dus nooit oplossen dan...
Neem een eigen domein, en ga over..

Ik ben niet de gebruiker eigen domeinen zijn er al lang .. maar soms duurt het allemaal wat langer.

[FrankHe]

duvekot schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 07:07:
[...]

Freedom email wordt zo ver ik weet gedaan door Soverin .. dus alles wat hun kunnen.. krijg je ook via Freedom.

[...]

Ik vind Soverin wel de beste e-mailaanbieder in Nederland, zo niet van Europa. Zeer goede uitgangspunten omtrent privacy en beveiliging. Erg fijn dat mijn e-mail bij Freedom is ondergebracht bij Soverin.

[Boedie]

Hallo mede tweakers,

Sinds begin dit jaar ben ik een tevreden klant van Freedom, overgestapt van KPN. Ik gun ze de klandizie.
Al geruime tijd heb ik een fanatieke homeserver opstelling draaien thuis, met een hoop microservices die van alles en nog wat doen.

Zo ook een container die elk uur een download & upload speedtest uitvoert.
Het viel mij al snel op dat sinds mijn overstap naar Freedom, er veel uitschieters zijn naar vooral lage download rates, tegen de 450 Mbit, waar ik 1 GB afneem. Ook zitten er tests tussen die 960 Mbit rapporteren.
Op zich heb ik geen aanleiding om ontevreden te zijn. De verbinding is stabiel, maar wil mij er toch eens in verdiepen waar dit door komt.

Ik heb de data die mijn microservice vastlegt eens geanalyseerd op gemiddelden en zie dat vooral de gem. download rate drastisch minder is geworden sinds mijn overstap naar Freedom.

Op de volgende afbeelding is dit duidelijk te zien. Dit zijn gemiddelden over een periode van zes maanden gemeten.



De tests worden uitgevoerd op mijn homeserver, direct aangesloten op de Fritzbox.

Hebben jullie een goed idee hoe ik dit zou kunnen debuggen?
Ik heb bovenstaande ook via een support ticket gevraagd aan Freedom zelf, maar een reactie is vooralsnog uitgebleven.

[FrankHe]

@Boedie Je hebt inderdaad recht op maximaal 1 Gbps, maar er is geen minimaal gegarandeerde snelheid.

Er zit overboeking op de data die je afneemt. In je meterkast komt een 1 Gbps kabel binnen, ergens verderop in de wijk komt die 1 Gbps in een kast samen met nog honderd andere aansluitingen die vervolgens een grote aansluiting delen. Stel in de wijkkast komt 25 Gbps binnen maar die moet vervolgens wel worden gedeeld met honderd aansluitingen. Het is ook mogelijk dat de wijkkast passief is, in dat geval kom je een stuk verderop in een centrale terecht waar vervolgens hardware staat die het een en ander schakelt tussen eindgebruikers en de backbone van de aanbieder.

Wil je gegarandeerd volledig 1 Gbps tot je beschikking hebben dan zul je een aansluiting moeten nemen met provisionering, dat kost echter wel een stuk meer dan wat je nu betaalt.

[joop99]

FrankHe schreef op woensdag 11 juni 2025 @ 23:08:
@Boedie Je hebt inderdaad recht op maximaal 1 Gbps, maar er is geen minimaal gegarandeerde snelheid.

Er zit overboeking op de data die je afneemt. In je meterkast komt een 1 Gbps kabel binnen, ergens verderop in de wijk komt die 1 Gbps in een kast samen met nog honderd andere aansluitingen die vervolgens een grote aansluiting delen. Stel in de wijkkast komt 25 Gbps binnen maar die moet vervolgens wel worden gedeeld met honderd aansluitingen. Het is ook mogelijk dat de wijkkast passief is, in dat geval kom je een stuk verderop in een centrale terecht waar vervolgens hardware staat die het een en ander schakelt tussen eindgebruikers en de backbone van de aanbieder.

Wil je gegarandeerd volledig 1 Gbps tot je beschikking hebben dan zul je een aansluiting moeten nemen met provisionering, dat kost echter wel een stuk meer dan wat je nu betaalt.

Ze moeten wel degelijk een minimale snelheid leveren maar er zijn wel eisen over het aantal metingen en de periode dat je er onder zit. Zie deze https://www.consuwijzer.n...beloofde-internetsnelheid link.

[FrankHe]

joop99 schreef op donderdag 12 juni 2025 @ 07:38:
[...]

Ze moeten wel degelijk een minimale snelheid leveren maar er zijn wel eisen over het aantal metingen en de periode dat je er onder zit. Zie deze https://www.consuwijzer.n...beloofde-internetsnelheid link.

Van 750 Mbps terug naar 300 Mbps vind ik persoonlijk niet schrikbarend. Het klopt dat het geen 1 Gbps meer is maar het is nog ruim 30% van de technisch maximale snelheid, niet iets waar ik me zorgen om zal maken.

In beginsel zijn alle lijnen voor consumenten en kleinzakelijk op basis van best effort. Er zit een flinke overboeking op, 1-op-20 is meer standaard dan uitzondering en daar is de prijs dan ook naar. Wil je gegarandeerd een 1 Gbps provisionering op je lijn dan kan dat maar zoiets kost ook serieus meer. Een zakelijke 1-op-1 lijn, dus zonder overboeking, kan zomaar vele honderden euro per maand kosten, maar dan heb je ook gegarandeerd altijd de volledige beschikking over die bandbreedte.

[stormfly]

FrankHe schreef op donderdag 12 juni 2025 @ 07:50:
[...]

Van 750 Mbps terug naar 300 Mbps vind ik persoonlijk niet schrikbarend. Het klopt dat het geen 1 Gbps meer is maar het is nog ruim 30% van de technisch maximale snelheid, niet iets waar ik me zorgen om zal maken.

In beginsel zijn alle lijnen voor consumenten en kleinzakelijk op basis van best effort. Er zit een flinke overboeking op, 1-op-20 is meer standaard dan uitzondering en daar is de prijs dan ook naar. Wil je gegarandeerd een 1 Gbps provisionering op je lijn dan kan dat maar zoiets kost ook serieus meer. Een zakelijke 1-op-1 lijn, dus zonder overboeking, kan zomaar vele honderden euro per maand kosten, maar dan heb je ook gegarandeerd altijd de volledige beschikking over die bandbreedte.

Je verhaal klopt maar is wat algemeen. Waarom haalt de vraagsteller de verwachte snelheid dan wel met KPN en niet met Freedom ? Mijn voorzichtige conclusie is dat KPN bandbreedte management beter onder controle heeft, ook wel makkelijker als je eigenaar bent van de NL-IX. Ik denk dat sommige onderschatten hoe goed het KPN netwerk in elkaar steekt qua redundantie en beheer. Ze investeren 25% terug in het netwerk

Ziggo maakt dit veel transparanter, die geven aan onder de 80% snelheid een onderzoek te starten. Misschien heeft Freedom dit ook in de voorwaarden staan?

[ Voor 5% gewijzigd door stormfly op 12-06-2025 08:23 ]

[FrankHe]

stormfly schreef op donderdag 12 juni 2025 @ 08:19:
[...]

Je verhaal klopt maar is wat algemeen. Waarom haalt de vraagsteller de verwachte snelheid dan wel met KPN en niet met Freedom ?

Kennelijk zitten er meer klanten aangesloten op de switch waar de kabel van Freedom op zit ingeprikt. Dat kan bij de KPN-verbinding over een paar maanden ook het geval zijn. Wanneer een aanbieder er klanten bij krijgt dan prikken ze die in op de bestaande infrastructuur. Ze gaan niet voor iedere honderd nieuwe klanten een nieuwe aansluiting maken op de internet backbone. Die nieuwe klanten rijden mee op de bestaande verbindingen.

Nogmaals, zolang je in het slechtste geval nog steeds 30% van de maximaal haalbare snelheid krijgt maak ik me nergens zorgen over. Als het constant maximaal 30% is dan wordt het inderdaad een heel ander verhaal.

Bedenk ook dat Freedom gebruikmaakt van heel veel verschillende lokale netwerken, ze hebben geen eigen glas in de grond zitten. Per gebied kunnen de ervaringen dus wisselen.

[ Voor 8% gewijzigd door FrankHe op 12-06-2025 08:37 ]

[Boedie]

Bedankt voor de reacties!

Als Freedom inderdaad geen 1GB kan leveren, of in ieder geval > 750mbps, dan heeft het voor mij ook weinig zin om een dergelijk abonnement af te nemen. Er zijn wat uitschieters omhoog, maar zoals te zien is het gemiddelde een stuk lager dan ik via KPN had.

Helaas nog geen reactie van Freedom gehad op mijn ticket.

[Nomi]

Hoe betrouwbaar is zo'n speedtest? Bij mij zijn de verschillen enorm bij een speedtest vanaf de cli (met speedtest-cli van Debian), afhankelijk van de server aan de andere kant.

Wanneer ik echter iets te downloaden kies vanaf een server waarvan ik weet dat ie voldoende bandbreedte heeft, dan haal ik vrijwel altijd een prima snelheid.

code:

curl -o /dev/null https://debian.snt.utwente.nl/debian-cd/12.11.0/amd64/iso-dvd/debian-12.11.0-amd64-DVD-1.iso
  % Total    % Received % Xferd  Average Speed   Time    Time     Time  Current
                                 Dload  Upload   Total   Spent    Left  Speed
100 3760M  100 3760M    0     0   113M      0  0:00:33  0:00:33 --:--:--  113M

Weet iemand hoe ik op een vergelijkbare manier de upload kan testen?

[FrankHe]

Bedenk ook dat verschillende glasvezelaanbieders op hun netwerk nog wel eens specifiek voorrang geven op synthetische speedtests. Zodra een router opmerkt dat je een speedtest doet dan wordt er automatisch voor een halve minuut ruim baan gemaakt zodat de synthetische speedtest op dat moment een goede score laat zien. Of te wel, hoe representatief is zo'n speedtest eigenlijk voor de daadwerkelijke doorvoersnelheid van je verbinding?

Ik kan me goed voorstellen dat ze bij Freedom internet ervoor hebben gekozen om geen trucjes toe te passen, daardoor zal hun verbinding per definitie lager scoren in zo'n synthetische test dan een andere aanbieder die automatisch overschakelt naar die 30 seconden volle bandbreedte voor je speedtest van dat moment?

[duvekot]

Boedie schreef op donderdag 12 juni 2025 @ 09:25:
Bedankt voor de reacties!

Als Freedom inderdaad geen 1GB kan leveren, of in ieder geval > 750mbps, dan heeft het voor mij ook weinig zin om een dergelijk abonnement af te nemen. Er zijn wat uitschieters omhoog, maar zoals te zien is het gemiddelde een stuk lager dan ik via KPN had.

Helaas nog geen reactie van Freedom gehad op mijn ticket.

Ik ben benieuwd wat de reactie zal zijn ... Maar elke speedtest is een momentopname .. en wie weet was je download service net de nieuwste bob de bouwer afleveringen aan het downloaden, of had je service een test server gekozen aan de andere kant van de wereld, of de test server had een DDOS.
Kijk of je zelf het gebruik van de WAN poort kan monitoren van je Fritzbox .. daar zijn wel tooltjes etc voor .. kan je ook gelijk zien hoe vaak en hoe lang je de max aan tikt .. en dan zal je zien dat overall je verbinding waarschijnlijk prima voldoet.

"Vroegah" hadden we slechts een analoge modem verbinding van 9k6 (als je geluk had) .. en konden we ook vanalles doen. Om over semafoor en rook signalen maar te zwijgen.

[zordaz]

duvekot schreef op donderdag 12 juni 2025 @ 10:34:
[...]
Kijk of je zelf het gebruik van de WAN poort kan monitoren van je Fritzbox .. daar zijn wel tooltjes etc voor .. kan je ook gelijk zien hoe vaak en hoe lang je de max aan tikt .. en dan zal je zien dat overall je verbinding waarschijnlijk prima voldoet.

Ik zit eigenlijk met hetzelfde vraagstuk. Ben echter niet erg thuis in de tooltjes om de WAN poort te monitoren. Tips van harte welkom, ik gebruik hier overwegend Linux.

[The Zep Man]

duvekot schreef op donderdag 12 juni 2025 @ 10:34:
"Vroegah" hadden we slechts een analoge modem verbinding van 9k6 (als je geluk had) .. en konden we ook vanalles doen. Om over semafoor en rook signalen maar te zwijgen.

Postduif, snail mail, tama, ...

[Boedie]

Ik heb het inbellen ook nog bewust meegemaakt, dus ben absoluut bewust van dit first world probleem.

Ik nam echter aan dat Freedom dezelfde infra gebruikt voor mijn aansluiting als KPN, waardoor ik niet had verwacht dit verschil te zien.

[duvekot]

Boedie schreef op donderdag 12 juni 2025 @ 12:32:
Ik heb het inbellen ook nog bewust meegemaakt, dus ben absoluut bewust van dit first world probleem.

Ik nam echter aan dat Freedom dezelfde infra gebruikt voor mijn aansluiting als KPN, waardoor ik niet had verwacht dit verschil te zien.

Vanaf de ODF of wijk/straat kast zal Freedom hun eigen kabels hebben verwacht ik .. zodat ze KPN alleen voor het laatst deel hoeven te betalen .. maar dat is met alle ISP zo .. die hebben allemaal een bepaald afkoppel punt .. tenzij ze de gehele dienst als white label afnemen bij KPN (maar dan kan je niet iets anders aanbieden als dienst)

[Theetjuh]

Ik doe dagelijks een speedtest welke automatisch wordt gedaan door m'n UCG Fiber, heb een 500/500 abo en haal dit iedere nacht en vaak zelfs meer dan dat.

Voor je zomaar zonder ook maar problemen te hebben Freedom al afschrijft, zou ik eerst verder onderzoek doen.

[JohDB]

duvekot schreef op donderdag 12 juni 2025 @ 13:09:
[...]

Vanaf de ODF of wijk/straat kast zal Freedom hun eigen kabels hebben verwacht ik .. zodat ze KPN alleen voor het laatst deel hoeven te betalen .. maar dat is met alle ISP zo .. die hebben allemaal een bepaald afkoppel punt .. tenzij ze de gehele dienst als white label afnemen bij KPN (maar dan kan je niet iets anders aanbieden als dienst)

Freedom is nergens zelf operator, zelf zullen ze dus geen kabels hebben. Of ze nemen een dienst af bij KPN (WBA) of bij een andere operator zoals Fiber Operator. Deze heeft wel eigen (gehuurde) vezels vanuit de wijkkast (POP) naar hun eigen landelijke glasvezelnetwerk. En uiteindelijk naar het netwerk van Freedom.

[jorikc]

@Boedie had je al gedeeld op welke netwerk je zit? Het handigst is om even de postcode checker te doen en de network info te geven, bijvoorbeeld bij mij:
Netwerk: KPN | Belichter: Fiber Operator | Techniek: GPON

(Ik kreeg het alleen gekopieerd vanaf de HTML broncode... in de selector:
"#klant-worden-internet-products > article:nth-child(1) > div.productcard > div.productcard-body > div.productcard-network")

Elke keer dat ik een Ookla Speedtest op m'n Apple TV doe (die is met ethernet aangesloten) krijg ik goede snelheiden te zien, bijvoorbeeld zojuist via de TriNed server: 942Mbps down, 940Mbps up, 5ms ping, 0ms jitter, 0% loss.

Het is in mijn ervaring dus zeker niet zo dat het core netwerk van Freedom dit niet aan zou kunnen oid, maar het kan afhankelijk van je locatie/netwerk e.d. wel aan een overboeking in de buurt liggen, maar ik zou eerst even wat verschillende speedtests doen. Wellicht dat je test microservice verbinding maakt met een server, die het gewoon erg goed deed bij KPN en geen goede peering heeft vanaf Freedom Internet?

[purge]

Ter vergelijking, zojuist getest (avond is vaak piekmomenten), omgeving Den Haag.
Netwerk: Glaspoort | Belichter: KPN | Techniek: XGSPON
Via Apple TV (bedraad) ook een goede 939 Mbps / 938 Mbps naar de TriNed Server
Ping: 3ms / Jitter: 0mx / Loss: 0%

[dubstepjoris]

Ha mede-freedommers,

Onder de noemer "ervaring" zou ik graag willen weten of jullie ook problemen hebben ondervonden met het aangesloten krijgen van je Freedom Internet.

Bestelling ging prima, postcode/huisnummer ingevuld en daaruit kwam dat ik een glasvezel verbinding met AON techniek nodig heb (die aansluit technieken heb ik geen ervaring mee maar het is de enige optie). Het enige netwerk wat ik op mijn adres kan kiezen is KPN. Gezien de weinige ervaring met glasvezel gekozen voor een installatie door Freedom.

Tot zover de bestelling met overstapservice er bij, netjes op de hoogte gehouden door Freedom en mijn oude provider. Alles goed geregeld. Pakket met Fritzbox op tijd ontvangen en de monteur heeft alles netjes geïnstalleerd. Die meldde dat het allemaal werkt.

Vervolgens (ongeveer vijf minuten nadat deze monteur vertrokken is) kan ik wel in de Fritzbox komen maar meldt deze dat er geen connectie is met het daadwerkelijke internet. Ergens staat mij bij dat dit de eerste vijf minuten na installatie wel het geval was, maar dat is me niet helemaal helder. Na wat instellingen in de Fritz en de nodige aan/uit cycles gedaan te hebben, een reset uitgevoerd van de Frtiz, leek niks te helpen.

Freedom klantenservice gebeld, er moest aan hun kant nog iets afgewerkt worden, kon een uurtje duren. Prima. Na tweeënhalf uur nog steeds niks. Toch maar weer bellen. De lijn moet nog omgezet worden door een andere partij (ik denk de netwerkbeheerder?). Daar zou ik een mailtje van krijgen, welke een uur later kwam. (Goed nieuws! De netwerkleverancier heeft ons zojuist ingelicht dat het signaal geactiveerd is. Dit betekent dat jouw verbinding klaar is voor gebruik.). Anderhalf uur na deze mail nog steeds geen internet, zelfde melding in de Fritzbox. Toch maar weer bellen. Vervolgens wordt mij verteld dat het nog de hele dag kan duren (tot 23:59 dus) totdat ergens "de knop wordt omgezet".

De volgende dag, nog steeds geen internet. Een uur lang met de helpdesk aan de lijn gehangen, verschillende instellingen in de Frtizbox geprobeerd (welke niet staan vermeld op de pagina https://helpdesk.freedom....k-de-fritz-box-opnieuw-in). Niks heeft geholpen, er wordt een ticket aangemaakt waarin onder andere staat Wij controleren dagelijks de voortgang. Tot nu toe (ongeveer een dag later) geen update hierover, en nog steeds geen internet.

De melding in de Fritzbox blijft telkens de aangesloten SFP module is niet geschikt voor deze glasvezelaansluiting (er staat bij dat het om de FRITZ!SFP AON module gaat, dus die wordt wel goed herkend lijkt me)

Dat het even duurt voordat ik internet heb, vind ik verder geen probleem. Ook snap ik dat Freedom afhankelijk is van andere diensten voordat alles werkt. Echter vind ik het wel kwalijk dat ik tot drie keer toe moet bellen, om tot drie keer toe te horen dat het langer duurt dan dat er eerder gesuggereerd werd. Tevens heb ik van tevoren helemaal niet te horen gekregen dat het even kon duren, wat voor thuiswerken natuurlijk niet ideaal is.
Er kon mij ook niet worden verteld hoe lang het (ongeveer) duurt voordat het storingsticket is opgelost.

Hebben meer mensen bovenstaand ervaren? Is de kans reëel dat ik nog twee weken zonder internet zit? En, niet om met vingers te wijzen, maar toch benieuwd hoe de vork hier in de steel zit, ligt dit probleem bij Freedom of bij een andere partij verderop in de lijn? En tenslotte: is het acceptabel/reëel dat je bij een overstap een paar dagen (tot een week?) geen internet hebt, ben ik te veel aan het zeuren?

[joop99]

dubstepjoris schreef op vrijdag 13 juni 2025 @ 10:31:
Ha mede-freedommers,

Onder de noemer "ervaring" zou ik graag willen weten of jullie ook problemen hebben ondervonden met het aangesloten krijgen van je Freedom Internet.

Bestelling ging prima, postcode/huisnummer ingevuld en daaruit kwam dat ik een glasvezel verbinding met AON techniek nodig heb (die aansluit technieken heb ik geen ervaring mee maar het is de enige optie). Het enige netwerk wat ik op mijn adres kan kiezen is KPN. Gezien de weinige ervaring met glasvezel gekozen voor een installatie door Freedom.

Tot zover de bestelling met overstapservice er bij, netjes op de hoogte gehouden door Freedom en mijn oude provider. Alles goed geregeld. Pakket met Fritzbox op tijd ontvangen en de monteur heeft alles netjes geïnstalleerd. Die meldde dat het allemaal werkt.

Vervolgens (ongeveer vijf minuten nadat deze monteur vertrokken is) kan ik wel in de Fritzbox komen maar meldt deze dat er geen connectie is met het daadwerkelijke internet. Ergens staat mij bij dat dit de eerste vijf minuten na installatie wel het geval was, maar dat is me niet helemaal helder. Na wat instellingen in de Fritz en de nodige aan/uit cycles gedaan te hebben, een reset uitgevoerd van de Frtiz, leek niks te helpen.

Freedom klantenservice gebeld, er moest aan hun kant nog iets afgewerkt worden, kon een uurtje duren. Prima. Na tweeënhalf uur nog steeds niks. Toch maar weer bellen. De lijn moet nog omgezet worden door een andere partij (ik denk de netwerkbeheerder?). Daar zou ik een mailtje van krijgen, welke een uur later kwam. (Goed nieuws! De netwerkleverancier heeft ons zojuist ingelicht dat het signaal geactiveerd is. Dit betekent dat jouw verbinding klaar is voor gebruik.). Anderhalf uur na deze mail nog steeds geen internet, zelfde melding in de Fritzbox. Toch maar weer bellen. Vervolgens wordt mij verteld dat het nog de hele dag kan duren (tot 23:59 dus) totdat ergens "de knop wordt omgezet".

De volgende dag, nog steeds geen internet. Een uur lang met de helpdesk aan de lijn gehangen, verschillende instellingen in de Frtizbox geprobeerd (welke niet staan vermeld op de pagina https://helpdesk.freedom....k-de-fritz-box-opnieuw-in). Niks heeft geholpen, er wordt een ticket aangemaakt waarin onder andere staat Wij controleren dagelijks de voortgang. Tot nu toe (ongeveer een dag later) geen update hierover, en nog steeds geen internet.

De melding in de Fritzbox blijft telkens de aangesloten SFP module is niet geschikt voor deze glasvezelaansluiting (er staat bij dat het om de FRITZ!SFP AON module gaat, dus die wordt wel goed herkend lijkt me)

Dat het even duurt voordat ik internet heb, vind ik verder geen probleem. Ook snap ik dat Freedom afhankelijk is van andere diensten voordat alles werkt. Echter vind ik het wel kwalijk dat ik tot drie keer toe moet bellen, om tot drie keer toe te horen dat het langer duurt dan dat er eerder gesuggereerd werd. Tevens heb ik van tevoren helemaal niet te horen gekregen dat het even kon duren, wat voor thuiswerken natuurlijk niet ideaal is.
Er kon mij ook niet worden verteld hoe lang het (ongeveer) duurt voordat het storingsticket is opgelost.

Hebben meer mensen bovenstaand ervaren? Is de kans reëel dat ik nog twee weken zonder internet zit? En, niet om met vingers te wijzen, maar toch benieuwd hoe de vork hier in de steel zit, ligt dit probleem bij Freedom of bij een andere partij verderop in de lijn? En tenslotte: is het acceptabel/reëel dat je bij een overstap een paar dagen (tot een week?) geen internet hebt, ben ik te veel aan het zeuren?

Geen ervaringen met storingen maar de melding uit de Fritzbox doet vermoeden dat de glasvezel verbinding gewoon niet werkt. Normaal is een overstap overigens maximaal een paar uur en bij dezelfde operator maar andere provider minuten. Het klinkt als een geval waarin iemand van Freedom echt met de operator (KPN) aan de slag moet. Je kunt natuurlijk ook een klacht indienen, dat is vaak een snelle route naar de tweede lijn.

[The Zep Man]

joop99 schreef op vrijdag 13 juni 2025 @ 11:33:
Normaal is een overstap overigens maximaal een paar uur en bij dezelfde operator maar andere provider minuten.

Dit kan ik bevestigen. Ooit op een KPN-lijn van XS4ALL overgegaan op Freedom. Volgens mij was de uitval iets van 8 minuten.

dubstepjoris schreef op vrijdag 13 juni 2025 @ 10:31:
De melding in de Fritzbox blijft telkens de aangesloten SFP module is niet geschikt voor deze glasvezelaansluiting (er staat bij dat het om de FRITZ!SFP AON module gaat, dus die wordt wel goed herkend lijkt me)

Is jouw verbinding wellicht (buiten weten van Freedom) omgezet van AON naar XGS-PON? Wellicht kan je dit zien via een postcodecheck bij een provider. Bij Freedom wordt dat in ieder geval getoond.

[ Voor 43% gewijzigd door The Zep Man op 13-06-2025 11:48 ]

[dubstepjoris]

joop99 schreef op vrijdag 13 juni 2025 @ 11:33:
[...]

Geen ervaringen met storingen maar de melding uit de Fritzbox doet vermoeden dat de glasvezel verbinding gewoon niet werkt. Normaal is een overstap overigens maximaal een paar uur en bij dezelfde operator maar andere provider minuten. Het klinkt als een geval waarin iemand van Freedom echt met de operator (KPN) aan de slag moet.

Ik heb hier weinig kennis van, maar lijkt me inderdaad dat dit wel na een paar uur (uiterlijk) gefixt is. Het gekke is, volgens mij zei de installateur dit ook, "meestal komt hij vrij rap online" en ik kan me herinneren dat het toen dus geaccepteerd is. Ik snap qua flow niet helemaal a) wat de installateur dan geconcludeerd heeft (aka "wat" komt er online) en b) hoe het kan dat ik vier uur later een mailtje krijg met de netwerkleverancier heeft ons zojuist ingelicht dat het signaal geactiveerd is. Is dat mailtje dan gewoon vertraagd geweest? Zo ja, waarom geeft de helpdesk van Freedom dan uren later aan dat er nogmaals iets geregeld moet worden? Dat vind ik een beetje raar (maar allicht is dat mijn onwetendheid over dit onderwerp)

The Zep Man schreef op vrijdag 13 juni 2025 @ 11:44:
[...]


Is jouw verbinding wellicht (buiten weten van Freedom) omgezet van AON naar XGS-PON? Wellicht kan je dit zien via een postcodecheck bij een provider. Bij Freedom wordt dat in ieder geval getoond.

Ik heb even gecheckt, maar als ik mijn adres in vul op freedom.nl/klant-worden, dan krijg ik alsnog als enige optie Techniek: AON. Ik heb nog een handvol andere internet-vergelijkers bekeken, maar kon verder geen andere vinden waarbij er bij staat of het AON of XGS-PON is, dus helemaal verifiëren kan ik niet, al ga ik er vanuit het dus AON is.

joop99 schreef op vrijdag 13 juni 2025 @ 11:33:
[...]

Je kunt natuurlijk ook een klacht indienen, dat is vaak een snelle route naar de tweede lijn.

Als ik volgende week nog steeds niks gehoord heb, ga ik dat allicht wel doen. Het voelt een beetje oneerlijk om een klacht bij Freedom neer te leggen als het probleem mogelijk ergens anders ligt. Ik heb ook geen idee waar je als klant "recht" op hebt (wat dus binnen de maatstaaf van zo'n bedrijf is) bij dit soort problemen. Is het acceptabel dat een klant bijvoorbeeld een week geen internet heeft, voor een kleinere ISP als Freedom?

[_Eend_]

dubstepjoris schreef op vrijdag 13 juni 2025 @ 16:05:
[...]


Ik heb hier weinig kennis van, maar lijkt me inderdaad dat dit wel na een paar uur (uiterlijk) gefixt is. Het gekke is, volgens mij zei de installateur dit ook, "meestal komt hij vrij rap online" en ik kan me herinneren dat het toen dus geaccepteerd is. Ik snap qua flow niet helemaal a) wat de installateur dan geconcludeerd heeft (aka "wat" komt er online) en b) hoe het kan dat ik vier uur later een mailtje krijg met de netwerkleverancier heeft ons zojuist ingelicht dat het signaal geactiveerd is. Is dat mailtje dan gewoon vertraagd geweest? Zo ja, waarom geeft de helpdesk van Freedom dan uren later aan dat er nogmaals iets geregeld moet worden? Dat vind ik een beetje raar (maar allicht is dat mijn onwetendheid over dit onderwerp)

Dat mailtje is in mijn ervaring wat later, ik heb thuis smokeping draaien, en toen mijn verbinding werd opgeleverd zat er ook vrij veel tijd tussen het up komen van de lijn en dat mailtje. Waarom Freedom aangeeft dat er nog iets geregeld moet worden komt denk ik omdat rond het sturen van het mailtje de verbinding up had moeten komen, maar ze hebben waarschijnlijk nav jouw telefoontje gezien dat er iets mis is.

M.i. is dit gewoon Helpdeskiaans voor "er is een technisch probleem"

Als ik volgende week nog steeds niks gehoord heb, ga ik dat allicht wel doen. Het voelt een beetje oneerlijk om een klacht bij Freedom neer te leggen als het probleem mogelijk ergens anders ligt. Ik heb ook geen idee waar je als klant "recht" op hebt (wat dus binnen de maatstaaf van zo'n bedrijf is) bij dit soort problemen. Is het acceptabel dat een klant bijvoorbeeld een week geen internet heeft, voor een kleinere ISP als Freedom?

Ik snap waarom dat oneerlijk voelt, maar je zult een eventuele klacht toch echt bij Freedom neer moeten leggen. Met alle bedrijven waar zij zaken mee doen heb jij niks mee te maken, jij bent Freedom klant, niet van de andere bedrijven waar Freedom zaken mee doet.

[dubstepjoris]

Even een update over het niet-werkende Freedom Internet: het is opgelost!

Na het aansluiten, vorige week woensdag, geen internet beschikbaar. Donderdag heeft Freedom hier een storingsticket van gemaakt nav telefonisch wat instellingen proberen. Vrijdag heb ik in dit topic heir een bericht over gepost. Afgelopen weekend niks vernomen maar dat had ik ook niet verwacht.

Maandagochtend meteen telefoon van HetGlasVezelTeam gehad om een afspraak in te plannen, dat kon dinsdagochtend (gister dus). Betreffende monteur is langs geweest en is toen door gegaan naar het glasvezel aansluitpunt van de wijk. Hier bleek inderdaad dat de persoon die onze aansluiting fysiek ergens anders in moest drukken, de verkeerde aansluiting had gepakt. Ik begreep van de monteur van HetGlasvezelTeam dat het ook niet echt netjes geordend is daar, en dat er soms wat laconiek mee om wordt gegaan omdat "toch de hele wijk bij hetzelfde netwerk zit".

Vanaf het moment van omschakelen in onze wijk kast, werkt alles hier top! Beetje frappant vond ik wel dat pas op het moment dat de kabel omgewisseld was, ik een mail kreeg van mijn oude ISP dat het opzeggen van mijn abonnement is verwerkt. Dit doet mij vermoeden dat ik dus nog wel gewoon internet had gehad als ik de router van mijn oude mode in de glasvezelpoort had gedrukt.

Goed, ik heb dus weer internet, Freedom heeft hier in mijn optiek adequaat gehandeld naar haar kunnen. Het zou mooi zijn geweest als het niet goed aangesloten zijn van de glasvezel kabel in de kast in onze wijk, automatisch was opgemerkt door de systemen van deze partijen (klant zou over op datum x > oude ISP / Freedom concludeert dat het netwerk niet is omgezet > dit wordt ergens in de keten gemeld). Klaarblijkelijk is dat op dit moment te veel gevraagd van onze internet infrastructuur danwel de communicatie tussen deze partijen (het blijven natuurlijk concurrenten).

Dank aan @_Eend_, @The Zep Man en @joop99 voor het meedenken!

[whahas]

Bedankt voor je rapportage @dubstepjoris, hier kunnen mensen wat mee!

[Overspark]

Ik heb in een vergelijkbare situatie als @dubstepjoris gezeten, maar pas na de initiële oplevering. Oplevering zelf was goed maar in de maanden daarna is het twee keer gebeurd dat het er opeens uit vloog. Oorzaak was beide keren dat iemand het in de wijkkast verkloot had, en de Fritz modem gaf inderdaad dezelfde foutmelding over verkeerde glasvezeltechniek. Wat mij betreft is dit ook een van de grootste nadelen van Freedom: hoe afhankelijk ze zijn van externe partijen (KPN wholesale in mijn geval).

Over de speedtests die eerder zijn genoemd: bij mij komt er ook vaak "maar" zo'n 700mbps uit, maar als ik grote bestanden ga downloaden (vanaf Steam bijvoorbeeld) tik ik toch vrijwel altijd de 110MB/s aan, dus die speedtests neem ik zelf met een enorme korrel zout. Ik zie het meer als een "ha, m'n lijn werkt, op de goeie orde van grootte qua snelheid".

[Fiekert]

even een aantal vragen omtrent de ervaringen met Freedom,
op dit moment zit ik bij odido voor Mobiel & Vast. vanwege klachten met bereik ben ik aan het kijken of duoplay nog loont bij andere providers of dat ik gewoon kpn glas + mobiel neem.
voor mijn beeld: als ik Freedom zou afsluiten in mijn woning zou er KPN AON belicht worden. Een goede klantenservice is waardevol, maar ik heb mn netwerk in eigen beheer (dus ook geen fritzbox nodig) Domeinnaam en mail acht ik niet essentieel voor mn gebruik, omdat ik die zelf ook al in beheer heb opgezet.
bij KPN is mijn ervaring dat zolang je op een adres woont je "recht" (juridisch misschien niet helemaal correct) hebt op het IP adres wat je van ze krijgt, in alle gevallen waar ik mensen met KPN heb geholpen waren er nooit wijzigingen geweest. (maar goed, n=1).
Zijn er verder nog USP's die mij zouden kunnen doen overtuigen?

[The Zep Man]

Fiekert schreef op woensdag 2 juli 2025 @ 14:07:
Zijn er verder nog USP's die mij zouden kunnen doen overtuigen?

Wat heb je zelf al gevonden op de pagina's van freedom.nl en door dit topic heen te bladeren?

[ Voor 6% gewijzigd door The Zep Man op 02-07-2025 16:33 ]

[atacama]

De vraag van @The Zep Man is eigelijk het beste antwoord, maar toch doe ik een andere doe het zelf antwoord.

Heb je deze pagina al gelezen? Waarin Freedom Daar lees je wat Freedom onderscheid van de anderen.
Ben je op zoek naar de beste prijs of de beste prijs/kwaliteit verhouding? Dan zal je of zelf op zoek moeten gaan naar een combinatie of dan is Freedom niets voor jou.
Ik zelf heb voor mobiel een budget provider gekozen die bij mijn gebruik past. En Freedom dan voor internet uit idealisme. Ik zie de extra kosten ook als een soort goed doel besteding aangezien de standpunten van Freedom aansluiten bij mijn mening/idealisme.

p.s. dat het aansluit op mijn princypes maakt niet dat ik dat ook altijd uitvoer. Freedom is voor mij een stapje in de goede richting.

[Fiekert]

The Zep Man schreef op woensdag 2 juli 2025 @ 16:32:
[...]


Wat heb je zelf al gevonden op de pagina's van freedom.nl en door dit topic heen te bladeren?

Ik heb sowieso de meeste productpagina's al doorgenomen, dus ik weet dat het voortleeft op het gedachtegoed van XS4all. heb al 5-10 pagina's in het topic teruggelezen, en ben vooral benieuwd naar de algemene ervaringen. in het afgelopen jaar heb ik een hoop geleerd over waarom goedkoop niet altijd de beste keuze is. voor mij is de stabilieit en vooral het feit dat iets moet werken als ik er geld aan besteed een groot punt.
KPN was in een eerder verleden voldoenend hieraan. mijn voornaamste vraag zit dan ook meer in de meerwaarde ten opzicht van kpn vast. vind de keuze ook nog niet als nobrainer gemaakt omdat ik ook kpn mobiel heb. voor TV heb ik op dit moment NLziet in gebruik. dus ik ben ook wat dat betreft voorzien.

[XunFar]

Hey wat leuk, Freedom sinds kort ook beschikbaar hier. Vraag me alleen af, heb je een SFP+ nodig op je firewall/router om de verbinding direct aan te sluiten of zit er nog een ONT tussen? Er is XGS-PON beschikbaar.

[Barre73]

XunFar schreef op donderdag 3 juli 2025 @ 00:41:
Hey wat leuk, Freedom sinds kort ook beschikbaar hier. Vraag me alleen af, heb je een SFP+ nodig op je firewall/router om de verbinding direct aan te sluiten of zit er nog een ONT tussen? Er is XGS-PON beschikbaar.

Sowieso altijd een ONT. En mocht je die er zelf tussen uit willen halen dan zal je aan de knutsel moeten. Maar voor XGS-PON is nog maar weinig werkend beschikbaar aan SFP modules en zo dus dat kan een uitdaging worden...

[correcto]

Voor Delta en KPN zijn er topics op dit forum over hoe je dit met een SFP module aan de praat kunt krijgen.

[badnews.nl]

Freedom via Fiber Operator (almere 1335) lijkt storing te hebben. Ook Jonaz in Almere lijkt eruit te liggen

[Oktopus]

1318 ligt er ook uit...

[jaro431]

Idd, toch maar eens investeren in een 5G backup voor wan2...

[eymey]

Hier ook Freedom via Fiber Operator in Almere, Filmwijk (1325 ).

@badnews.nl Jonaz lijkt me wel een aparte, want dat is Fiber Crew, dus andere operator. 1335 is Almere Buiten toch? Als 2 operators eruit liggen in uit elkaar liggende area-pops, dan is er wel iets 'groots' aan de hand.

Nu afwachten of KPN (en WBA) klanten er ook last van hebben.

[earthman]

Fiber operator 1359 ligt er dan ook uit, kan mijn thuisnetwerk niet bereiken.


Edit: het staat nu op de storingen pagina, voor zowel fiber operator als fiber crew.

[ Voor 36% gewijzigd door earthman op 04-07-2025 17:09 ]

[badnews.nl]

@eymey mijn vraag is dus beantwoord, Jonaz is GPON/fiber crew

Probleem lijkt dus groter te zijn, helaas.

[ Voor 5% gewijzigd door badnews.nl op 04-07-2025 17:09 ]

[RandomUsernamez]

Freedom gesproken, issue begon in Almere Haven, nu actief in heel Almere

[eymey]

@badnews.nl ja....

Ik heb nog wel licht... dus verbinding met de area-PoP is er nog. Misschien problemen op de ring tussen area-pop's en de city-pop's.......

[HomeServ]

Trined (FiberOperator) meldt het volgende;

KNN Almere 04-07-2025 | 15:46 uur
Op dit moment ervaren wij een storing met onze diensten in de regio Almere Haven. De storing is in onderzoek.
04-07-2025 | 16:45 uur
De storing heeft zich uitgebreid tot heel Almere. De storing is in onderzoek.

[eymey]

Update van Trinerd:

04-07-2025 | 17:25 uur
De storing wordt veroorzaakt door stroomuitval in de hoofd glasvezelcentrale van Almere. De netwerkbeheerder heeft een monteur aangestuurd voor controle op locatie.

[HomeServ]

Lijkt allemaal weer terug te komen, althans, ik heb weer internet verbinding in 1363

[YaNightmare]

Werkt hier ook weer in 1314

[dvidur]

Hallo allemaal,

Ik heb een werkende freedom lijn met Fiber Operator GPON-ODF-fritz5530. Allemaal heel fijn.
Nu wil ik de Fritz vervangen door een mikrotik router, waar ik een GPON STICK LXT-010S-H in ga gebruiken.
Om dit te kunnen doen wil ik het (fritz) modem_id klonen in de sfp zodat mocht het niet werken ik altijd terug kan vallen op de fritz, en bijbehorende sfp, zonder de helpdesk toe moeten bellen om mijn modem_id / gpon id terug te zetten .

Zijn er mensen die dit met succes gedaan hebben? en hoe converteer ik het modemid naar de waarde die ik middels de shell van de SFP moet instellen?

Alvast bedankt !
Rudi

[vanaalten]

Hmmm, internet hier werkt - enkel lijkt de DNS server van Freedom gestopt te zijn. Herkenbaar? Statuspagina laat nog niets zien.

Heb dus maar tijdelijk handmatig 8.8.8.8 als DNS server ingesteld, dat lost het voor nu op.

[ Voor 27% gewijzigd door vanaalten op 08-07-2025 16:26 ]

[Wouda]

@vanaalten sinds een eerdere verstoring op DNS heb ik de IPv4 servers in mijn monitoring staan. Daar heb ik geen problemen gezien nog vandaag.

Voor de volledigheid, dit zijn de IP adressen die ik monitor: 185.93.175.43, 185.232.98.76

[vanaalten]

De oorzaak lijkt lokaal te zijn en niet bij Freedom.

Ik draai o.a. pihole voor ons huis - en de log gaf aan dat er een paar duizend DNS requests in korte tijd waren en dat ‘ie daarom ging rate-limiten.

Nou lijkt er een correlatie te zijn met een game-PC in huis, dus daar moet wat onderzoek en misschien reiniging plaats vinden…

[ikbenjoeri]

Ik ben bezig om zoveel mogelijk verbindingen van Freedom toe te voegen aan mijn Smokeping installatie. Als je interesse hebt om toegevoegd te worden, stuur me dan een PM met je IP-adres of DDnS record, en zorg dat WAN ping is ingeschakeld.

Hieronder al overzicht welke al actief zijn.
https://smokeping.hostio....ing/?target=nl_isp_client

Later ga ik het overzicht verder organiseren met submenu’s per provider.

[The Zep Man]

ikbenjoeri schreef op donderdag 10 juli 2025 @ 15:09:
Ik ben bezig om zoveel mogelijk verbindingen van Freedom toe te voegen aan mijn Smokeping installatie.

Leuk initiatief. Als je ergens "Freedom" noemt, kan je dan ook het onderliggende soort verbinding en netwerk noemen voor de WAN-verbinding? Bijvoorbeeld "Freedom - FttH, KPN"? Freedom biedt ook nog DSL-verbindingen aan zolang KPN die aanbiedt. Dat kan samen met de onderliggende WAN-provider ook invloed hebben op latency.

[ikbenjoeri]

The Zep Man schreef op donderdag 10 juli 2025 @ 15:46:
[...]


Leuk initiatief. Als je ergens "Freedom" noemt, kan je dan ook het onderliggende soort verbinding en netwerk noemen voor de WAN-verbinding? Bijvoorbeeld "Freedom - FttH, KPN"? Freedom biedt ook nog DSL-verbindingen aan zolang KPN die aanbiedt. Dat kan samen met de onderliggende WAN-provider ook invloed hebben op latency.

Goed punt, ik zal dit toepassen.

[mediumdry]

ik ben sinds gisteren ook bevrijd/lotgenoot.

Mijn vraag is, is er iemand die een extra subnet heeft en dat via een Ubiquiti Cloud Gateway route? Op mijn Edgerouter werkte het zonder problemen, maar na mijn "upgrade" lijkt het niet meer te werken. Dus ik ben aan het kijken welke setting ik niet goed heb ingesteld.

Het /29 is mijn DMZ, dus zit in die zone (al klaagt ubiquiti dat het geen "private" addresses zijn, duh..), ik heb in m'n zone firewall wat poorten geopend naar een machine in de DMZ. Maar het lijkt er niet door te komen. Intern werkt het allemaal prima, maar van buiten kan ik er niet bij.

Moet ik het subnet toevoegen als extra WAN adressen en dan 1:1 NAT doen? Ik hoop het niet....

[Xantis]

ikbenjoeri schreef op donderdag 10 juli 2025 @ 15:09:
Ik ben bezig om zoveel mogelijk verbindingen van Freedom toe te voegen aan mijn Smokeping installatie. Als je interesse hebt om toegevoegd te worden, stuur me dan een PM met je IP-adres of DDnS record, en zorg dat WAN ping is ingeschakeld.

Hieronder al overzicht welke al actief zijn.
https://smokeping.hostio....ing/?target=nl_isp_client

Later ga ik het overzicht verder organiseren met submenu’s per provider.

Ken je RIPE atlas? Doe er uw voordeel mee 😉

[Wouda]

mediumdry schreef op vrijdag 11 juli 2025 @ 14:13:
Moet ik het subnet toevoegen als extra WAN adressen en dan 1:1 NAT doen? Ik hoop het niet....

Dat is wel hoe ik het werkend heb. Ik ben wel van plan om uit te zoeken of ik deze nu via BGP intern kan propageren, dat zou wel wat praktischer zijn. Mocht je zelf nog een andere oplossing vinden die werkt ben ik benieuwd.

[Wouda]

@mediumdry Inmiddels heb ik het voor elkaar om zonder extra WAN adressen en 1:1 NAT de extra IP adressen door te geven via BGP. De ontvangende kant is in mijn geval een kubernetes cluster met MetalLB. Die laatste kan op deze manier dus externe IP adressen uitdelen.

[mediumdry]

@Wouda , dank je voor de reactie. BGP is wel een grote stap ineens.. mag ik vragen waarom niet OSPF? Ik neem aan dat je niet je eigen AS nummer hebt en op meedoet met de global routing table... dan is een IGP toch logischer dan een EGP? (maar ik kan zomaar te weinig kennis hebben hier, mijn kennis daarin is grotendeels theoretisch)

Wat betreft mijn subnet, ik heb het ook werkend. Niet toegevoegd bij de Internet definities, maar toch als Network gedefinieerd. Wel "allow Internet Access" aan. Heb het network in DMZ gezet. Daarna onder Policy Engine=>NAT de Global NAT Settings aangepast naar Custom en de DMZ ge-exclude.
Dat is eigenlijk alles dat nodig is (al had ik wel een reboot nodig, kwam ik na meer dan dag troubleshooten achter.

Wel even zorgen voor de nodige firewall regels en gaan met die banaan.

Ander tipje... de adressen worden niet ge-route, maar de PPPoE tunnel ingeduwd. Dat betekent dat alle 8 adressen bruikbaar zijn, afhankelijk van je configuratie op de Ubiquiti. Ik heb gekozen voor een /27 subnet, zodat ik alle adressen kan gebruiken. Afhankelijk van hoe jouw adressen vallen met bit bounderies kan het zijn dat je 1 verloren adres op de koop moet toenemen. Voor mij kan ik ze allemaal gebruiken. Mijn DHCP server zit buiten de "bruikbare" range en doe apt updates via een proxy. Maar goed, die kan dus ook de adressen uitdelen.

Ik kan inmiddels wel uit de voeten met de Cloud Gateway Fiber, maar ik vind de config van de Edgerouters toch fijner werken. Maar goed, dat is min of meer end of life voor Ubiquiti, heb ik het idee.

[Bernard0343]

Hoi Allemaal,
HiepHoi! Ook ik kan (sinds kort) naar een glasvezel-provider overstappen. Ik ben niet extreem ontevreden mijn huidige provider, maar ben blij dat ik weer kan kiezen. Ik zit er heel erg aan te denken om naar Freedom over te stappen, waarbij de belangrijkste overweging de volgende is:

Ik vind Freedom een sympathieke club, sympathieker dan (veel) andere providers.

Daarnaast zitten er een aantal leuke extra's bij het abonnement (vast IPv4 adres, kosten domeinnaam verwerkt in abonnement), waar ik wel blij van wordt. Maar, dat gezegd hebbende, die leuke extra's zijn 'nice to have', geen keiharde eis. En een club kan sympathiek zijn, maar dat zegt niets over de kwaliteit. Dus mijn eerste vragen zijn:

• Zijn er hier Freedom klanten uit omgeving Utrechtse Heuvelrug, die iets kunnen roepen over hun ervaringen met Freedom? Zijn er (veel) storingen? En hoe wordt dit opgepakt door Freedom?
• Freedom stelt dat de helpdesk 'deskundig' is, ik ken geen providers die aangeven dat hun helpdesk bemenst wordt door incompetente klojo's. Maar wat zijn jullie ervaringen met de helpdesk?

De Fritz-routers die Freedom levert, worden met een heel aardige korting (>= ~ €100,-) door hen verkocht. Ik wil dat een router twee dingen doet:

• Routeren.
• Wireguard serveren.

Dat doen deze routers. Daarnaast zijn deze routers bij Freedom bekend, kan handig zijn als ik gedoe heb. Snij ik mezelf erg in de vingers met deze routers? Zijn er rond de € 200,- (veel) betere alternatieven (ja ik kan routers configureren, veel met Draytek en Cisco-routers gewerkt, daar ligt 't niet aan).

Samengevat, Freedom is niet de goedkoopste provider, dat hoeft wmb ook niet, idealen zijn ook wat waard. Maar dan wil ik wél waar voor mijn geld hebben. Freedom doet, net als ieder ander die iets wil verkopen, een aantal beloftes aan de klant, worden deze waargemaakt?

[Barre73]

Bernard0343 schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 11:47:
Hoi Allemaal,
HiepHoi! Ook ik kan (sinds kort) naar een glasvezel-provider overstappen. Ik ben niet extreem ontevreden mijn huidige provider, maar ben blij dat ik weer kan kiezen. Ik zit er heel erg aan te denken om naar Freedom over te stappen, waarbij de belangrijkste overweging de volgende is:

Ik vind Freedom een sympathieke club, sympathieker dan (veel) andere providers.

Daarnaast zitten er een aantal leuke extra's bij het abonnement (vast IPv4 adres, kosten domeinnaam verwerkt in abonnement), waar ik wel blij van wordt. Maar, dat gezegd hebbende, die leuke extra's zijn 'nice to have', geen keiharde eis. En een club kan sympathiek zijn, maar dat zegt niets over de kwaliteit. Dus mijn eerste vragen zijn:

• Zijn er hier Freedom klanten uit omgeving Utrechtse Heuvelrug, die iets kunnen roepen over hun ervaringen met Freedom? Zijn er (veel) storingen? En hoe wordt dit opgepakt door Freedom?
• Freedom stelt dat de helpdesk 'deskundig' is, ik ken geen providers die aangeven dat hun helpdesk bemenst wordt door incompetente klojo's. Maar wat zijn jullie ervaringen met de helpdesk?

De Fritz-routers die Freedom levert, worden met een heel aardige korting (>= ~ €100,-) door hen verkocht. Ik wil dat een router twee dingen doet:

• Routeren.
• Wireguard serveren.

Dat doen deze routers. Daarnaast zijn deze routers bij Freedom bekend, kan handig zijn als ik gedoe heb. Snij ik mezelf erg in de vingers met deze routers? Zijn er rond de € 200,- (veel) betere alternatieven (ja ik kan routers configureren, veel met Draytek en Cisco-routers gewerkt, daar ligt 't niet aan).

Samengevat, Freedom is niet de goedkoopste provider, dat hoeft wmb ook niet, idealen zijn ook wat waard. Maar dan wil ik wél waar voor mijn geld hebben. Freedom doet, net als ieder ander die iets wil verkopen, een aantal beloftes aan de klant, worden deze waargemaakt?

De eerste vraag zal zijn: Wat geeft Freedom aan qua netwerk en belichter in de postcodecheck? Dat is relevant voor betrouwbaarheid en dergelijke.

[Bernard0343]

Barre73 schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 12:32:
[...]


De eerste vraag zal zijn: Wat geeft Freedom aan qua netwerk en belichter in de postcodecheck? Dat is relevant voor betrouwbaarheid en dergelijke.

Ha!

• Netwerk: Delta
• Belichter: Delta
• Techniek: XGSPON

[internet4me]

Bernard0343 schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 12:34:
[...]

Ha!

• Netwerk: Delta
• Belichter: Delta
• Techniek: XGSPON

Hier een freedom klant over delta met xgspon.
Werkt goed. Omdat het netwerk van delta gebruikt wordt is de latency default hoger dan bij anderen.
Wel constant maar je ziet per enkele maanden wel verschillen (Onderhoud?)
Ene maand 8-9 ms. Paar maanden later 12-13 ms. Paar maanden later weer anders.

[Bernard0343]

internet4me schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 12:49:
[...]

Hier een freedom klant over delta met xgspon.
Werkt goed. Omdat het netwerk van delta gebruikt wordt is de latency default hoger dan bij anderen.
Wel constant maar je ziet per enkele maanden wel verschillen (Onderhoud?)
Ene maand 8-9 ms. Paar maanden later 12-13 ms. Paar maanden later weer anders.

Dankjewel! een latency die kleiner is dan ongeveer 20ms vind ik al helemaal prima hoor, ik ben geen online gamer en ik geloof dat mijn vrouw ook geen ambities in die richting heeft.

Hoe zijn je ervaringen (if any) met de ondersteuning vanuit Freedom?

[Barre73]

internet4me schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 12:49:
[...]

Hier een freedom klant over delta met xgspon.
Werkt goed. Omdat het netwerk van delta gebruikt wordt is de latency default hoger dan bij anderen.
Wel constant maar je ziet per enkele maanden wel verschillen (Onderhoud?)
Ene maand 8-9 ms. Paar maanden later 12-13 ms. Paar maanden later weer anders.

Gebruikt Freedom eigenlijk via Delta XGS-PON een losse ONT waar je zelf je router op kan aansluiten?

[internet4me]

Barre73 schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 13:26:
[...]


Gebruikt Freedom eigenlijk via Delta XGS-PON een losse ONT waar je zelf je router op kan aansluiten?

Altijd een goede losse ONT met (eigen) router. Geen brak ding wat delta zelf levert bij hun eigen klanten…(de ONT is van de afdeling bedrijven van delta)

[ Voor 10% gewijzigd door internet4me op 17-07-2025 13:44 ]

[internet4me]

Bernard0343 schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 13:07:
[...]


Dankjewel! een latency die kleiner is dan ongeveer 20ms vind ik al helemaal prima hoor, ik ben geen online gamer en ik geloof dat mijn vrouw ook geen ambities in die richting heeft.

Hoe zijn je ervaringen (if any) met de ondersteuning vanuit Freedom?

Support is helaas niet goed. Heb in het laatste jaar 2 tickets aangemaakt. Beide zijn afgesloten zonder oplossing. Waaronder dat opeens de latency erg verhoogd is/was (18ms). Wat enkele maanden later weer lager was…(maar in mijn ogen nog steeds aan de hoge kant is.)

[ Voor 4% gewijzigd door internet4me op 17-07-2025 13:56 ]

[Bernard0343]

internet4me schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 13:30:
[...]

Support is helaas niet goed. Heb in het laatste jaar 2 tickets aangemaakt. Beide zijn afgesloten zonder oplossing. Waaronder dat opeens de latency erg verhoogd is/was. Wat enkele maanden later weer lager was…(maar in mijn ogen nog steeds aan de hoge kant is.)

Zonder dat je helemaal uit de doeken gaat doen wát er aan de hand was, had je het gevoel dat de supportmedewerkers serieus bezig waren met het zoeken naar een oplossing voor je issues? Of hield de ondersteuning op aan het einde van het belscript?

[internet4me]

Nou……………Bij 1 supportmelding heb ik een reactie mogen ontvangen die niet bedoelt was voor de klant.
Echt een stagiaire actie. Hij wist namelijk niet wat hij met de melding aanmoest van een te hoge latency…..wel een uurtje later een excuus ontvangen en zoals eerder aangegeven was de ticket,later gesloten.

Qua stabiliteit ben ik wel flink vooruit gegaan. Via caiway/delta regelmatig issues maar met freedom nog maar 1 storing gehad. Oorzaak delta fiber over geheel Nederland.

Wat betreft Freedom, je stuktekst waarom je voor freedom zou willen gaan. Kan ik helemaal be-amen. Dat waren ook mijn redenen. Verder gun ik het Freedom en heeft caiway/delta de laatste jaren te veel stuk gemaakt om mij als klant te houden.

[ Voor 40% gewijzigd door internet4me op 17-07-2025 14:17 ]

[Bernard0343]

internet4me schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 13:59:
Nou……………Bij 1 supportmelding heb ik een reactie mogen ontvangen die niet bedoelt was voor de klant.
Echt een stagiaire actie. Hij wist namelijk niet wat hij met de melding aanmoest van een te hoge latency…..wel een uurtje later een excuus ontvangen en zoals eerder aangegeven was de ticket,later gesloten.

Qua stabiliteit ben ik wel flink vooruit gegaan. Via caiway/delta regelmatig issues maar met freedom nog maar 1 storing gehad. Oorzaak delta fiber over geheel Nederland.

Auw, ticket was dichtgegooid na alleen een excuusmail? Da's niet fraai, ben dan wel benieuwd naar meer / andere ervaringen met de helpdesk.

[esky]

Barre73 schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 13:26:
[...]


Gebruikt Freedom eigenlijk via Delta XGS-PON een losse ONT waar je zelf je router op kan aansluiten?

Volgens mij gebruiken alle ISP's die niet Delta zijn en via Delta Fiber Netwerk (DFN) leveren een ONT met daarachter een via ethernet verbonden router. De ONT is zo'n Nokia ding. Werkt prima maar als je als tweaker meer controle wilt kan je beter een eigen oplossing regelen

[Mr-D.]

Bernard0343 schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 14:16:
[...]


Auw, ticket was dichtgegooid na alleen een excuusmail? Da's niet fraai, ben dan wel benieuwd naar meer / andere ervaringen met de helpdesk.

Ik heb zelf 3 kleine issues gehad, weliswaar domein gerelateerd, maar alle keren perfect geholpen.

In de aanloop paar gebeld, (over ont serienummer etc) ook toen gewoon goed geholpen.

De storingen die ik heb gehad waren niet direct te wijten aan Freedom maar aan een stroomstoring in een hoofd kast en een defecte ups in een verdeelkast.

Beide waren netjes ook gemeld op hun storingspagina.

Daar ik mijn outlook bijna altijd open heb staan haal ik hun storingpagina via rss binnen, ben je ook meteen op de hoogte van eventuele (spoed)onderhoud.

kan ook via HA kan je er ook meteen voorwaarden aan hangen

[ Voor 3% gewijzigd door Mr-D. op 17-07-2025 14:42 ]

[Theetjuh]

Mijn ervaringen met Freedom zijn super, mijn belichting is van KPN, heb eigenlijk nooit een onderbreking.

De helpdesk is wel even wat anders, wil je snel geholpen worden zul je toch echt moeten bellen.
De keren dat ik heb gemaild, duurde de oplossing ook erg lang, maar voor mij was de prioriteit ook erg laag.
Het duurde wel zo lang, dat toen ik de afmelding met oplossing kreeg, ik het alweer was vergeten.

[mediumdry]

Bernard0343 schreef op donderdag 17 juli 2025 @ 11:47:
De Fritz-routers die Freedom levert, worden met een heel aardige korting (>= ~ €100,-) door hen verkocht. Ik wil dat een router twee dingen doet:

• Routeren.
• Wireguard serveren.

Dat doen deze routers. Daarnaast zijn deze routers bij Freedom bekend, kan handig zijn als ik gedoe heb. Snij ik mezelf erg in de vingers met deze routers? Zijn er rond de € 200,- (veel) betere alternatieven (ja ik kan routers configureren, veel met Draytek en Cisco-routers gewerkt, daar ligt 't niet aan).

Ik heb zelf gekozen voor de Ubiquiti Cloud Gateway Fiber. Die is net boven de €200

Reden is niet dat die 10gbit Internet aan kan (ben prima tevreden met mijn 1gbit), maar wel omdat ik nu mijn interne VLANs met 10gbit kan routeren. Er is niets dat ook maar in de buurt geprijst is dat ook 10gbit aankan (en 2,5gbit netwerk en PoE voor een AP bv) en als je meer Ubiquiti meuk hebt integreerd het goed. Als je denkt aan een nieuwe router, denk dan of je in de komende 5 jaar het netwerk naar 2,5 of 10 gbit ziet gaan. Zo ja, dan is het goed investeren nu. Overigens kan je bijna altijd je oude router als tijdelijk AP gebruiken tot er goedkoper wifi 7 opties zijn. (heb nu nog een zyxel AP terwijl ik bijna helemaal op ubiquiti unifi over ben, komend vanaf een edgerouter).

Ik heb het freedom Internet volledig werkend, al moest ik handmatig de VLAN IPv6 prefix kiezen, dat kan de unifi niet goed automatisch nog, maar dat is 1malig. Maar IPv6, IPv4 en extra subnet als DMZ, werkt allemaal. Interne VLANs allemaal op 10gbit verbonden, freedom op een 2,5gbit poort (1gbit internetverbinding) en wifi op 2,5gbit PoE+ poort. Aanbevolen!

[Oktopus]

Bij mij is zojuist internet down gegaan. Almere 1318.
Anderen ook last?

<Edit> En het werkt hier ook weer... :-) </Edit>

[ Voor 26% gewijzigd door Oktopus op 25-07-2025 09:03 ]

[stormfly]

Oktopus schreef op vrijdag 25 juli 2025 @ 08:59:
Bij mij is zojuist internet down gegaan. Almere 1318.
Anderen ook last?

Jeps iemand in het Jonaz topic op GoT ook.

[YaNightmare]

Yes, om 8:54 Almere 1314

En het werkt weer 9:02

[ Voor 35% gewijzigd door YaNightmare op 25-07-2025 09:02 ]

[Mr-D.]

yup bijna overal en op meerdere netwerken.

maar het werkt weer.

[joop99]

Mr-D. schreef op vrijdag 25 juli 2025 @ 09:05:
yup bijna overal en op meerdere netwerken.

maar het werkt weer.

Op Freedom via fiber operator geen issue gehad in 1318

[synoniem]

In voormalig XMS gebied met Fiber crew deze keer ook geen problemen gehad. Moet zeggen dat mijn aansluiting het laatste half jaar minder storingen heeft. Eigenlijk al sinds Freedom geen aansluitingen op het Fiber crew netwerk meer verkoopt op mijn adres.

[YaNightmare]

En het is weer down 13:19

[Oktopus]

En weer up hier.... Wel vervelend zo thuiswerken.

[Mr-D.]

Hier ook in 1335 en het werkt weer.

[Mr-D.]

badnews.nl schreef op donderdag 17 oktober 2024 @ 12:52:
Vanmorgen is mijn technische verhuizing geweest. Van fibercrew gpon naar fiber operator aon.
Verbinding ging down, even gewacht en de gpon sfp+fiberkabel vervangen door aon sfp en fiberkabel die ik ook bij tweak gebruikte.
Werkte in een keer.

Ik wist niet of het werkelijk ging gebeuren, aangezien ik geen spullen kreeg(en ook niet zou krijgen), en alleen bevestigingsmail van verhuizing had ontvangen.

Alles is uiteindelijk goed gegaan

[Afbeelding]

Kreeg je ook een ander IP adres of heb je nog steeds dezelfde?

[badnews.nl]

Mr-D. schreef op dinsdag 29 juli 2025 @ 16:37:
[...]

Kreeg je ook een ander IP adres of heb je nog steeds dezelfde?

Je krijgt een nieuw IP, aangezien je van belichter wisselt en het IP in hun range moet vallen. Dit geeft Freedom wel ruim voor je verhuizing aan, zodat je alle tijd hebt om het voor te bereiden.

[Mr-D.]

Goed om te horen.
Ga meteen ook een nieuwe SFP regelen die ook 2,5G kan want dat willen ze uiteindelijk gaan aanbieden.(zijn nu aan het testen volgens het Freedom forum)
Vreemde snelheid maar toch.

[The Zep Man]

Mr-D. schreef op dinsdag 29 juli 2025 @ 20:58:
Ga meteen ook een nieuwe SFP regelen die ook 2,5G kan want dat willen ze uiteindelijk gaan aanbieden.(zijn nu aan het testen volgens het Freedom forum)
Vreemde snelheid maar toch.

Niets vreemds aan.

[Mr-D.]

The Zep Man schreef op woensdag 30 juli 2025 @ 08:58:
[...]


Niets vreemds aan.

Meer waarom 2,5G en niet meteen 10G, vind het een vreemde keuze.
het zal wel een kostenplaatje zijn.

[The Zep Man]

Mr-D. schreef op woensdag 30 juli 2025 @ 09:14:
Meer waarom 2,5G en niet meteen 10G, vind het een vreemde keuze.
het zal wel een kostenplaatje zijn.

Precies dat. De sprong van 1 Gbps naar 10 Gbps is gigantisch in technologie en kosten in verhouding met de sprong van 100 Mbps naar 1 Gbit. Daarom dat een decennium na het opstellen van de specificaties van 10 Gbps ethernet twee tussenstappen zijn gedefinieerd.

Het is logisch dat FttH dezelfde snelheidsstappen volgt. Meteen 10 Gbps aanbieden is overkill en onbetaalbaar. Tegelijkertijd heeft het geen nut om iets aan te bieden waar de backend (het LAN van de gebruiker) niet optimaal gebruik van kan maken.

[Mr-D.]

The Zep Man schreef op woensdag 30 juli 2025 @ 09:22:
[...]


Precies dat. De sprong van 1 Gbps naar 10 Gbps is gigantisch in technologie en kosten in verhouding met de sprong van 100 Mbps naar 1 Gbit. Daarom dat een decennium na het opstellen van de specificaties van 10 Gbps ethernet twee tussenstappen zijn gedefinieerd.

Het is logisch dat FttH dezelfde snelheidsstappen volgt. Meteen 10 Gbps aanbieden is overkill en onbetaalbaar. Tegelijkertijd heeft het geen nut om iets aan te bieden waar de backend (het LAN van de gebruiker) niet optimaal gebruik van kan maken.

Kan de link niet meer vinden ik dacht dat of Zwitserland of Oostenrijk 4 jaar geleden 25Gb/s aanbood.
maar in Zwitserland kan je 10G krijgen voor een redelijke prijs.
https://www.sunrise.ch/en/internet-tv/internet-subscription

Maar begrijp wel dat het voor een kleine speler op de markt te duur is.
Toen Tweak aangaf om te testen met 10G, heb ik mijn hele netwerk geupgraded naar 10G, maar dat is nu wel een stuk duurder om aan te schaffen. Ik zelf was er dus al een tijdje klaar voor.

[jaro431]

Mr-D. schreef op dinsdag 29 juli 2025 @ 20:58:
Goed om te horen.
Ga meteen ook een nieuwe SFP regelen die ook 2,5G kan want dat willen ze uiteindelijk gaan aanbieden.(zijn nu aan het testen volgens het Freedom forum)
Vreemde snelheid maar toch.

Waar lees je dat?

[Mr-D.]

jaro431 schreef op woensdag 30 juli 2025 @ 09:56:
[...]


Waar lees je dat?

scroll even naar het antwoord van Twan.

https://community.freedom.nl/t/multi-gigabit-internet-bij-freedom/5204/30

[The Zep Man]

Mr-D. schreef op woensdag 30 juli 2025 @ 10:53:
[...]

scroll even naar het antwoord van Twan.

https://community.freedom.nl/t/multi-gigabit-internet-bij-freedom/5204/30

Of gebruik deze exacte link:

https://community.freedom...ernet-bij-freedom/5204/31

[jaro431]

Dan gaat die 2,5 G nog steeds over XGS-PON.

Ik heb slechte ervaringen met de 2,5 G PON SFP-module in mijn UDM. Ja, het werkt maar de interface (internet) stopt er mee na een paar minuten. Mede daarom ben ik teruggegaan naar AON van fiber operator (oude tweak).

In andere fora bleek dat het komt omdat de UDM SFP-port 2,5 G niet lekker vindt (1 of 10....). Dat bevestigt in ieder geval mijn ervaring.

Dus, een 10G SFP zou wel moeten werken met een UDM, al heb je dan weer de discussie met PPPoe offloading etc. waardoor je snelheid verliest... Vooralsnog is mijn 1 Gb-lijntje voldoende....

[The Zep Man]

jaro431 schreef op woensdag 30 juli 2025 @ 11:29:
Dan gaat die 2,5 G nog steeds over XGS-PON.

Ik heb slechte ervaringen met de 2,5 G PON SFP-module in mijn UDM.

Het leveren van een snellere verbinding staat los van het gebruik van een eigen SFP. Je kan ook gewoon gebruiken wat de provider/netbeheerder biedt qua aansluiting. Dan heb je simpelweg enkel Ethernet om je zorgen over te maken.

Gezien ik voor minder dan 200 EUR een aardige energiezuinige doch krachtige barebone mini-PC kan krijgen met twee of meer 2,5 Gbps Ethernetaansluitingen op AE zou dit de weg voorwaarts voor mij zijn. Daarmee heb ik de voordelen van OPNsense en niet de potentiële nadelen van een gesloten doos waarvoor ik voor ondersteuning afhankelijk ben van een ander. Als ik experimental ga (zoals met snelheden hoger dan 1 Gbps), dan doe ik het goed.

Wellicht is dat (media converter van ISP/netwerkbeheerder en een PC-gebaseerde router) in energie een paar watt minder efficiënt, maar het prijsverschil van de energie t.o.v. de meerprijs in aanschaf van gesloten spul (UDM router die krachtig genoeg is om 2,5 Gbps over PPPoE te faciliteren, SFP-module) ga ik dit leven niet terugverdienen. Pick your battles.

[ Voor 48% gewijzigd door The Zep Man op 30-07-2025 11:51 ]

[Mr-D.]

jaro431 schreef op woensdag 30 juli 2025 @ 11:29:
Dan gaat die 2,5 G nog steeds over XGS-PON.

Ik heb slechte ervaringen met de 2,5 G PON SFP-module in mijn UDM. Ja, het werkt maar de interface (internet) stopt er mee na een paar minuten. Mede daarom ben ik teruggegaan naar AON van fiber operator (oude tweak).

In andere fora bleek dat het komt omdat de UDM SFP-port 2,5 G niet lekker vindt (1 of 10....). Dat bevestigt in ieder geval mijn ervaring.

Dus, een 10G SFP zou wel moeten werken met een UDM, al heb je dan weer de discussie met PPPoe offloading etc. waardoor je snelheid verliest... Vooralsnog is mijn 1 Gb-lijntje voldoende....

Twan geeft aan dat het via Fiber Operator gaat en volgens de postcode check geeft dit bij mij AON aan en geen Gpon.

Mits je de juiste apparatur gebruikt kan je met AON 100G halen. dus 2,5G via AON is dan zeker wel mogelijk.

[joop99]

Mr-D. schreef op woensdag 30 juli 2025 @ 11:37:
[...]

Twan geeft aan dat het via Fiber Operator gaat en volgens de postcode check geeft dit bij mij AON aan en geen Gpon.

Mits je de juiste apparatur gebruikt kan je met AON 100G halen. dus 2,5G via AON is dan zeker wel mogelijk.

Fiber operator is in zijn eigen gebieden XGPON of GPON, alleen het oud Cambrium gebied is AON, als dat 2,5 GB wordt dan gok ik dat ze eerst naar XGPON ombouwen. Bij mijn weten is er geen glasvezel aanbieder die meer dan 1G op basis van AON levert

[OruBLMsFrl]

Niet aan particulieren meer dan 1G AON levert wel te verstaan. Grootzakelijk is grappig genoeg haast alles AON, maar als je de XGPON marketing soms hoort dan denk je haast dat het niet meer zou hoeven bestaan. Dat hele XGPON verhaal draait goeddeels om de belichter investering veilig te stellen.
Naar de ACM zeggen: sorry maar ik kan op al die plekken niet één huis uit een straat anders belichten. Daar zit hun grootste business model. Scheelt ook wat in de hoeveelheid switch modules en daarmee switches in de wijkcentrales natuurlijk, maar laat je geen zand in de ogen strooien, die hebben de schaapjes dankzij GPON stevig op het droge, liefst met splitters of multitaps of hoe ze ook heten in de straat zelf, dan kun je er echt niet meer omheen.

[joop99]

OruBLMsFrl schreef op woensdag 30 juli 2025 @ 14:54:
Niet aan particulieren meer dan 1G AON levert wel te verstaan. Grootzakelijk is grappig genoeg haast alles AON, maar als je de XGPON marketing soms hoort dan denk je haast dat het niet meer zou hoeven bestaan. Dat hele XGPON verhaal draait goeddeels om de belichter investering veilig te stellen.
Naar de ACM zeggen: sorry maar ik kan op al die plekken niet één huis uit een straat anders belichten. Daar zit hun grootste business model. Scheelt ook wat in de hoeveelheid switch modules en daarmee switches in de wijkcentrales natuurlijk, maar laat je geen zand in de ogen strooien, die hebben de schaapjes dankzij GPON stevig op het droge, liefst met splitters of multitaps of hoe ze ook heten in de straat zelf, dan kun je er echt niet meer omheen.

Ik bedoelde inderdaad in de consumentenmarkt, overbooking zit bij XGPON ingebakken en is ook logisch voor die markt. Zakelijk is overbooking meestal niet gewenst. Wereldwijd is XGPON voor consumenten veel meer gebruikt en dus goedkoper. Het zou heel erg tegen de trend ingaan als een aanbieder hier nu meer dan 1G op basis van AON aan zou gaan bieden voor consumenten.

[thaMini]

De huidige storing van Odido is de druppel.
Via het wifi van de buren (want mobiel en vast werken allebei nog niet) Freedom aangevraagd.
Ik hoop dat de ONT van Delta gebruikt kan blijven, dan hoef ik alleen iets in de UDM aan te passen als het licht gemigreerd wordt.