Europese bedrijven in China zijn nog somberder over het land dan in rampjaar 2022De verwachte economische opleving in China na de strenge lockdowns is er nooit gekomen. Ook maken Europese bedrijven zich zorgen over aanstaande antispionagewetgeving.
En nu toont een rapport over het vertrouwen van Europese bedrijven die zakendoen in China, dat de Europese Kamer van Koophandel woensdag heeft gepubliceerd, dat het beeld nog somberder is geworden.
Dat valt tegen. De algemene verwachting was immers dat er na het plotselinge loslaten van alle covidmaatregelen, eind 2022, een economische opleving zou plaatsvinden. Daarvan zouden ook buitenlandse bedrijven profiteren.
Toch speelt politieke onzekerheid wel degelijk een rol. „Het twintigste Partijcongres, afgelopen oktober, gaf heel duidelijk het signaal dat China meer op zichzelf zou gaan staan en onafhankelijker wil worden van de buitenwereld”, aldus Eskelund. Maar het Volkscongres gaf eerder in datzelfde jaar precies de omgekeerde boodschap. China zou juist meer met het buitenlandse zakenleven willen samenwerken. Eskelund: „Dus bedrijven vragen zich af: wat is het nu?”
Daarnaast bestaat grote onzekerheid over regelgeving. Op 1 juli wordt een nieuwe antispionagewet van kracht, en het is nog steeds niet duidelijk welke activiteiten daar precies onder vallen.
Dat verschilt overigens per bedrijfstak, aldus Eskelund. „Als je iets doet wat goed is voor China, krijg je veel ruimte. Maar ziet China je als een bedreiging, dan krijg je helemaal geen ruimte.”
Ook hier zie je de gevolgen van landen die ingericht zijn op scheiding van domeinen, d.w.z. in het westen zijn het economische, politieke, militaire en maatschappelijke domein in grote mate gescheiden. Bedrijven hebben in het westen een hoge mate van autonomie om zelf te beslissen en te handelen.
In China (en veel andere autoritaire regimes) zijn de domeinen samengesmolten met de politiek aan de hiërarchische top. Dit gaat gepaard met hoge graad van bemoeienis met bedrijven en sectoren die het (geo)politiek belang dienen van de politieke top.
Je ziet hierin de geopolitieke naïviteit van het westen, als China z'n hele systeem inzet voor de eigen geopolitieke agenda, dan krijgt het westen dat natuurlijk als een boomerang terug. Omdat het westen er vanuit ging dat er juist het tegenovergestelde zou gebeuren, is er met globalisering enorm geïnvesteerd. Maar om nu geopolitiek te ontkoppelen moeten grote gedeeltes van de investeringen weer ongedaan worden gemaakt. Met in het achterhoofd dat China groot is geworden juist dankzij technology transfers vanuit het westen.
Kijk je naar de geopolitiek balans tot nu toe, dan heeft China het spel tot nu toe gewonnen.
De westerse bedrijven neem ik het wat minder kwalijk, ze hebben vaak ook gehandeld vanuit het initiatief van westerse politiek. Die maken immers de handelsdeals en hebben China toegelaten tot de WTO.
"When I am weaker than you I ask you for freedom because that is according to your principles; when I am stronger than you I take away your freedom because that is according to my principles"- Frank Herbert