Het Grote Subwoofer Topic

[LA-384]

04-02-17
Ik ben begonnen met een revisie van dit topic. In de loop der tijd zullen onderdelen worden toegevoegd,
aangepast en verplaatst om zo een overzichtelijker geheel te krijgen.

22-05-16
Met dank aan Jag is het topic weer een stuk uitgebreid met interessante informatie over het effect van meerdere subwoofers.

Let op: topic is nog niet volledig!

Inhoudsopgave

• Intro
• Basis - Beginner? Hier moet je zijn!
• Waarom een Subwoofer?
• Waarom Actief?
• Frequentiebereik
• Verschillende Typen
• Downfire en Frontfire
• Aansluitingen
• Staande Golven
• Fase en Vertraging
• Plaatsing
• Meerdere Subs
• Video-info van Audioholics
• Handige Links
• Snel naar reacties

Intro

Iedereen die wel eens in de bioscoop of op een concert is geweest kent het wel. Het tintelende gevoel in je lichaam wat je krijgt tijdens een actiescene of bij bepaalde liedjes. Het gevoel dat je oren dichtslaan en soms zelfs alsof iemand je een trap in je maag geeft. Waar we hier mee te maken hebben zijn de lage frequenties.

Eigenlijk kan elke speaker wel lage frequenties voortbrengen, maar meestal is dat op een niet-hoorbaar volume. Onder andere om die reden zijn subwoofers in het leven geroepen. Oftewel de speakers die puur en alleen voor de lage frequenties worden ingezet.

Over die speakers gaan we het in dit topic hebben. In deze topicstart probeer ik een uitleg te geven over de verschillende typen subwoofers, wat de specificaties precies betekenen, welke instelopties er zijn en wat ze doen, hoe je een subwoofer het beste integreert met de rest van het systeem, wat plaatsing van een subwoofer kan doen voor de prestaties en probeer ik wat dieper in te gaan op de theorie van al deze onderdelen.

Ik zal beginnen met de basis, zodat een beginner of iemand die slechts op zoek is naar een subwoofer, niet verdwaald kan raken in een wirwar van termen en informatie. Voor de geïntereseerden volgt daarna een uitgebreider stuk waarin dieper ingegaan wordt op de materie.

Ik heb de eerste versie van dit topic ongeveer een jaar geleden opgezet. Ik had op dat moment nog geen kennis van audio en subwoofers en heb de vergaarde informatie zo goed mogelijk vertaald naar een topic. Na een jaar kwam ik er achter dat diverse delen niet helemaal klopte en dat het nogal een overload aan informatie was. Vandaar de keuze om het topic eens te herzien.

Basis informatie voor beginners

In dit deel wil ik de basis globaal uitleggen. Tevens weerleg ik een paar hardnekkige aannames om zo de zoektocht en keuze naar een subwoofer te vergemakkelijken.

Laat ik meteen beginnen met een hardnekkige aanname dat de subwoofer qua klank moet “passen” bij de overige speakers. In tegenstelling tot speakers, hebben subwoofers veel minder een eigen klank. Er zijn wel klankverschillen, maar die hebben meer te maken met het soort/type subwoofer en daaraan gerelateerde werking van de subwoofer. Of de ene subwoofer beter past in je bestaande setup heeft niet zoveel te maken met de overige speakers, maar veel meer met je eigen persoonlijke voorkeur.

Zo dat maakt het al meteen een stuk makkelijker om tot een juiste keuze te komen. Het is echter wel belangrijk te weten waar je op moet letten, dus daarom volgt nu wat informatie.

Wat betekenen de specificaties van een subwoofer?
Als je op zoek gaat naar een subwoofer, wordt je al snel overspoeld door cijfertjes en bij sommige fabrikanten schreeuwende teksten die (volgens die fabrikant) aangeven dat hun subwoofer toch wel je-van-het is. Voor veel mensen zullen die specificaties niet veelzeggend zijn en zullen ze vooral afgaan op de grootte van de cijfers. Groter is immers beter, toch?

Down-fire en Frontfire	Dit zegt iets over orriëntatie van de (actieve) conus. Is deze dus naar voren of naar beneden gericht. Klik hier voor meer informatie
Type	Dit geeft het type subwoofer aan. In de meeste gevallen gaat het om een gesloten (closed, sealed) of een gepoord model (ported, bass-reflex). We onderscheiden echter ook nog slotted en passive radiator. Klik hier voor meer informatie
Driver of Woofer size	Dit zegt iets over de diameter van de actieve conus. De diameter is vaak in inches (2,54cm) of millimeter uitgedrukt
Frequentiebereik	Het frequentiebereik geeft aan welke frequenties kunnen worden weergegeven binnen een bepaalde volume-marge. Een groter bereik betekent niet dat de subwoofer beter presteert. Het laagbereik is belangrijker dan het hoogbereik. Alle speakers kunnen alle frequenties weergeven, maar doen dit op een variërend volume. Hoe kleiner de volumeverschillen tussen frequenties onderling, hoe beter de subwoofer presteert. Een valide waarde voor het frequentiebereik wordt verkregen wanneer het volume niet meer dan 3db afwijkt. Als de afwijking/marge niet vermeld wordt, kun je er van uitgaan dat er een grotere afwijking wordt gebruikt om tot een betere waarde te komen. Klik hier voor meer informatie
Vermogen	Aangezien de meeste subwoofers een ingebouwde versterker hebben, wordt ook het vermogen aangegeven. Net als bij receivers is het vermogen van subwoofers an sich weinig zeggend. Ook hier zullen de verkregen waardes afhankelijk zijn van de condities waarbij getest wordt. In dat geval is het eigenlijk alleen zinvol te weten of het aangegeven vermogen een Peak-waarde of RMS-waarde betreft. In het eerste geval kan de versterker het vermogen slechts kortstondig leveren in het tweede geval (rms) kan het continu geleverd worden.
Crossover frequentie	Dit betreft de instelmogelijkheden van de crossover-knop op de subwoofer. De crossover is het punt waarboven frequenties niet langer worden weergegeven door de subwoofer. Deze instelling is belangrijk voor de integratie met de overige speakers, maar is niet voor alle aansluitmogelijkheden van toepassing.
Input (en output) Connections	Dit is een opsomming van de mogelijkheden om de subwoofer te verbinden met de versterker/receiver. We onderscheiden; LFE, Low-level en High-level. LFE is het meest gebruikelijk bij receivers, High-level is het meest gebruikelijk bij stereo-versterkers. In sommige gevallen zit er ook een output aansluiting op. Deze dient ervoor om het (aangepaste) signaal door te sturen naar speakers of een eindversterker. Klik hier voor meer informatie
Maximum SPL	Dit is het maximale volume (Sound Pressure Level) wat de subwoofer kan voortbrengen. Meestal geldt dit voor slechts 1 specifieke frequentie en zegt dus niet altijd iets over het maximale volume in een praktijksituatie.
Gain Control Range	Dit geeft de reikwijdte van de gain-knop aan. De gain-knop versterkt het inkomende signaal. Deze waarde (uitgedrukt in dB) geeft dus aan hoe sterk je het signaal kunt versterken.
Phase/fase	Dit geeft aan of de fase wel of niet aan te passen is en op welke manier. We onderscheiden een 0-180 graden schakelaar en een 360 graden draaiknop. Klik hier voor meer informatie

Hoe kies ik de juiste subwoofer?
In de meeste gevallen dient de subwoofer als een aanvulling/verlenging van je bestaande speakers. De subwoofer is de speaker die de lage frequenties weergeeft, waar de overige speakers teveel moeite mee hebben. Ik zie regelmatig topics voorbij komen waarin de topicstarter aangeeft goede speakers te hebben die ver door gaan in het laag en daarom dus een simpele subwoofer zoekt. Of iemand die kleine speakers heeft en daarom ook een kleine subwoofer wil hebben.

Beide aannames zijn verkeerd; Wanneer je goede speakers hebt, die ook de lage frequenties netjes weer kunnen geven, maar je wilt dit toch aanvullen met een subwoofer, dan heb je juist een beest van een subwoofer nodig. Het heeft tenslotte geen meerwaarde als de subwoofer eigenlijk hetzelfde (of minder) kan als de bestaande speakers.

Bij kleine speakers is het natuurlijk “mooier” om een kleinere subwoofer te nemen. Dit staat in verhouding wat formaat betreft. Ook bij kleine speakers is het echter belangrijk niet te bezuinigen op de subwoofer. Kleine speakers zijn namelijk niet in staat om de lage frequenties weer te geven, waardoor dit allemaal op de subwoofer moet aankomen. De grens waar de subwoofer het overneemt, ligt dus aanzienlijk hoger dan bij grotere speakers. In dit geval wil je dus juist een subwoofer die wat verder kan doorlopen in het hoog, de laagste frequentie is hierbij wat minder belangrijk.

Belangrijk om ook te weten is dat een subwoofer zelden overkill is. Een grote subwoofer in een kleine ruimte zal nooit maximaal hoeven te presteren, maar een kleine subwoofer in een grote ruimte zal vaak maximaal moeten presteren. In het tweede geval zit je vaak al snel tegen de limieten van de subwoofer aan en dat komt de prestaties zelden ten goede (denk aan ongecontroleerde geluidsweergave met fluctuaties in het volume, vervorming en zelfs clipping).

De juiste subwoofer is dus vooral afhankelijk van de prestaties van de overige speakers en ook het formaat van de ruimte. De mensen van Audioholics zijn zelf vaak bezig met subwoofers en hebben daardoor (in mijn ogen) heel wat kennis. Zij onderscheiden 4 formaten (woon)kamers;

Formaat	Inhoud	Oppervlakte voorbeeld
Klein	<43m^3	±4 x 4,5 meter
Gemiddeld	43 – 85m^3	±4 x 4,5 tot 5,5 x 6 meter
Groot	85 – 142m^3	±5,5 x 6 tot 7,5 x 7,5 meter
Extreem	>142m^3	±7,5 x 7,5 meter

In de ogen van Audioholics moet een subwoofer een flinke impact hebben. Afhankelijk van de kamergrootte is dus een grotere (luidere) output nodig. Als ik kijk naar hun testresultaten dan zie ik daar de volgende (ooit in Nederland verkrijgbare) adviezen:

Klein	B&W ASW-610XP	€ 999 ,-
	BK P12-300SB	€ 440 ,-
	SVS SB1000	€ 549 ,-
	SVS PB1000	€ 549 ,-
Gemiddeld	Klipsch SW-311	€ 1199 ,-
	BK Monolith	€ 500 ,-
	BK XXLS400	€ 510 ,-
	SVS SB12-NSD	€ 699 ,-
	SVS SB2000	€ 799 ,-
	SVS PB2000	€ 899 ,-
	Velodyne EQ-Max 15	€ 1599 ,-
	Velodyne DD-15	€ 2999 ,-
Groot	SVS PB12-NSD	€ 949 ,-
	SVS PB12-Plus	€ 1799 ,-
	SVS PB13-Ultra (sealed mode)	€ 1899 ,-
	SVS SB13-Ultra	€ 1899 ,-
	BK Monolith Plus	€ 660 ,-
	Velodyne DD-15+	€ 5450 ,-
	Velodyne DD-18	€ 2899 ,-
Extreem	Paradigm Signature Sub 2	€ 8999 ,-
	SVS PB13-Ultra	€ 1899 ,-
	SVS SB16-Ultra	€ 2799 ,-
	SVS PB16-Ultra	€ 3499 ,-
	Velodyne DD-18+	€ 7899 ,-

De schuingedrukte subwoofers heb ik naar eigen inzicht toegevoegd.

Wat hieruit te herleiden valt is dat goede subwoofers aardig wat knaken kosten en dat een kleine subwoofer eigenlijk tekort schiet. Dat betekent echter niet dat kleinere en goedkopere subwoofers per definitie ongeschikt zijn. Bij goede plaatsing en afstelling, en met een beetje geluk qua kamergrootte, kan het zomaar zijn dat ook een kleine subwoofer het gewenste resultaat geeft. Zie bovenstaande tabel dan ook als een soort “zekerheidsgarantie”. Tussen aanhalingstekens, want plaatsing heeft een gigantisch effect op de prestaties van een subwoofer.

Plaatsing
Je hebt een mooie subwoofer gekocht, je hebt ook al een mooi plekje uigezocht waar hij mag komen te staan. Na plaatsing en wat afstellen ben je toch wat teleurgesteld. “Heb ik een verkeerde aankoop gedaan?” Nee, waarschijnlijk niet, maar de plek die je hebt uitgekozen werkt helaas niet voor de subwoofer/ruimte combinatie.

Zoals eerder gezegd, en zoals verderop in dit topic uitgediept, is plaatsing van de subwoofer een zeer belangrijke, zoniet de meest belangrijke factor voor diens prestaties. Ik ga er in dit stukje niet te diep op in, maar ik kan wel verklappen dat reflecties hier debet aan zijn. Alle frequenties hebben te maken met reflecties, maar de hogere frequenties (>400hz ongeveer) worden zeer snel geabsorbeerd door de omgeving, zodat ze niet als storend ervaren zullen worden. De lage frequenties zijn een ander verhaal, deze bevatten teveel energie om direct geabsorbeerd te worden, waardoor ze het geluidsbeeld in zijn geheel zullen bepalen. In de praktijk resulteert dit in het overaanwezig of onderaanwezig zijn van de subwoofer bij bepaalde frequenties en bepaalde posities. Dit effect is voor alle frequenties en voor alle posities anders. Het verplaatsen van de subwoofer heeft dus invloed op welke frequenties over- en onderaanwezig zijn op een bepaalde locatie.

Plaatsing van de subwoofer is dus heel belangrijk. Het is echter ook belangrijk om te weten dat het nooit (ja nooit) perfect gaat zijn. Er zullen altijd plaatsen zijn die slecht of op zijn minst niet optimaal klinken. Het beste wat je in de meeste gevallen kunt bereiken is een acceptabel tot goed presterende subwoofer op de primaire luisterpositie. Voor goede prestaties op meerdere luisterposities, moet je aanzienlijk meer uit de kast halen. Het plaatsen van meerdere subwoofers is daarbij een belangrijk aspect. Over het effect van meerdere subwoofers heeft Jag een stuk geschreven.

Oké, over op de plaatsing van de subwoofer. Er zijn verschillende manieren om de beste plaats voor je subwoofer te bepalen, maar de meest simpele met vaak een acceptabel resultaat, is de zogenaamde “subwoofer crawl”.

De subwoofer crawl is precies wat de naam doet vermoeden. De mensen van Audioholics hebben er een handig filmpjes over gemaakt. Voor degenen die Engels niet zo goed begrijpen, staat hieronder een kort stappenplan in het Nederlands;

1. Je zet de subwoofer op de primaire luisterpositie (idealiter op oorhoogte). Inderdaad, gewoon op de bank.
2. Je verbindt de subwoofer met de versterker of met een andere mediaspeler (bijvoorbeeld je telefoon).
3. Zorg ervoor dat de crossover op de subwoofer helemaal open staat.
4. Zet de gain knop op ¼.
5. Kies een liedje op met goede bass, of beter nog “pink noise”. Download hier
6. Pas de gainknop dusdanig aan dat er wel wat volume uit de subwoofer komt, maar niet zoveel dat de ramen springen.
7. Kruip nu rond door de kamer, met je oren zo’n 10-20cm van de grond. Je zal al snel merken dat het in de hoeken een stuk luider klinkt dan elders.
8. Als je een (of meerdere) plek(ken) hebt gevonden waar het goed klinkt, is dat de beste plek voor de subwoofer.
9. Als je niet alle vrijheid hebt in plaatsing, luister dan alleen op de mogelijke posities en kies daaruit de best klinkende.

De juiste afstelling van de subwoofer en receiver
Eindelijk staat de subwoofer op de juiste plek, nu is het zaak om alles goed op elkaar af te stemmen.
De optimale instellingen hangen niet alleen af van de overige speakers, maar ook van de manier van aansluiten. We onderscheiden 3 manieren om een subwoofer te verbinden met de receiver;

• LFE
• Low level
• High level

In de meeste gevallen kies je voor de LFE aansluiting en voer je de instellingen uit op de receiver. Het voordeel is dat de receiver zelf de noodzakelijke aanpassingen maakt tijdens het inmeten met kamercorrectiesoftware zoals Audyssey Denon, Marantz, NAD, YPAO Yamaha, AccuEQ Onkyo, etc. Het is echter wel belangrijk niet blind te vertrouwen op deze software, in veruit de meeste gevallen moet je zelf nog wat aanpassingen maken.

In sommige gevallen kies je beter voor een andere aansluiting, de verschillen hiertussen heb ik hier uitgelegd en hier lees je welke aansluiting het beste werkt voor welke situatie en welke instellingen daar bij horen.

Waarom een subwoofer?

Het menselijk gehoor is in staat een scala aan frequenties waar te nemen. In de jonge jaren ligt het bereik ongeveer tussen de 20hz en 20.000hz. Naarmate de leeftijd vordert zal er aan het begin, maar vooral aan het eind van dit spectrum wat afgesnoept worden, maar daar gaan we het hier niet over hebben

Aangezien de verschillende frequenties hun eigen eisen stellen aan speakerdrivers voor een juiste weergave, bestaan de meeste speakers uit verschillende type drivers.
We kennen;

• tweeters voor de hoge tonen (2.000 – 20.000 hz)
• mid-range voor de midden tonen (250 – 2.000hz)
• woofers voor de lage tonen (<1000hz)

Veel lager dan 50hz zullen de meeste speakers niet gaan, althans niet op een hoorbaar volume. Dat heeft verschillende oorzaken. Zo zijn de speakers over het algemeen niet groot genoeg, waardoor er niet voldoende ruimte is in de klankkast. Daarnaast is de conus over het algemeen aan de kleine kant, waardoor de lucht maar moeilijk in beweging komt. Met zo’n kleine conus is er ook nog eens een enorm vermogen nodig om voldoende volume te krijgen. De gemiddelde receiver kan dit vermogen niet leveren, met als resultaat een beperkt laagbereik.

Uiteraard zijn er uitzonderingen, maar dan praten we over grote vloerstaanders in een prijsklasse die de gemiddelde sterveling niet kan behappen en waar doorgaans ook niet voldoende ruimte voor is. Daarnaast is de beste plaats voor speakers die de hogere frequenties weergeven, niet per definitie ook de beste plaats voor speakers welke de lage frequenties voor hun rekening nemen.

Juist daarom zijn subwoofers in het leven geroepen. Omdat een subwoofer los staat van de hoofd speakers, hoeven er geen consessies gedaan te worden voor wat betreft bouw en kan een subwoofer dus zo gemaakt worden dat ze een groter rendement behalen, met als resultaat; een (veel) groter laagbereik.

Een subwoofer valt dus beneden het frequentiebereik van de hoofd speakers. In de praktijk komt dat neer op zo’n <20 – 200hz.

De “subwoofers” die je vaker tegenkomt bij alles-in-een setjes zoals een bose, sony, philips, etc mogen eigenlijk niet zo genoemd worden, daar deze eigenlijk maar met moeite onder de 35hz zullen komen, althans niet zonder bijkomende vervormingen. Naast hun (te) kleine formaat om serieus lage tonen te produceren, dienen ze ook nog eens een groter hoogbereik te hebben (ze moeten ten slotte de tekortkomingen van de kleine monitorspeakers of soundbar compenseren). Dit komt de uiteindelijke geluidskwaliteit niet ten goede.

Waarom Actief?

Ik gaf het eerder al aan, maar de lagere frequenties vereisen heel wat vermogen om op een hoorbaar volume weergegeven te kunnen worden. Voor elke halvering in frequentie, moet er namelijk 4x zoveel lucht verplaatst worden om tot eenzelfde geluidsniveau te komen. Wanneer het dus bijvoorbeeld 50w kost om een signaal van 100hz op een bepaald volume weer te geven, dan kost het 800w om een signaal van 25hz op datzelfde volume weer te geven. Daar komt dan nog bij dat de gevoeligheid van het menselijk oor ook nog eens afneemt naarmate de frequentie daalt. Met andere woorden, lagere frequenties vereisen een hoger volume om waargenomen te kunnen worden. Dit maakt dat er zoveel actieve subwoofers te koop zijn met soms absurd lijkend opgegeven vermogens.

Frequentiebereik

Subwoofers zijn dus gemaakt om geluiden weer te geven in de frequentieband van <20 – 200hz. Helaas is het praktisch onmogelijk dat dit over het hele spectrum op hetzelfde volume gebeurt. Over het algemeen geldt wel dat grotere drivers, grotere kasten en meer vermogen zorgen voor een beter bereik, maar je loopt altijd tegen limieten aan. Op een gegeven moment kom je nou eenmaal op een punt dat het volume daalt naarmate de frequentie daalt (of stijgt). Dit noemen we de roll-off. Daarnaast zullen er ook nog wat fluctuaties ontstaan qua volume in het hele weer te geven spectrum. Ook hier geldt weer hoe beter de bouwkwaliteit en afstemming van onderlinge onderdelen, hoe kleiner de fluctuaties zullen zijn.

Onderstaand voorbeeld is van een SVS PB13 Ultra. Een zéér capabele subwoofer van een kleine €2100,-.


Zoals te zien in de grafiek zijn er nogal wat fluctuaties in het volume over het hele frequentiebereik. Onthou dat een afwijking van 3db betekend dat het volume gehalveerd of verdubbeld wordt.

Om toch tot een waarde te komen waar de consument wat mee kan, hanteren fabrikanten een bepaalde marge. De meeste serieuze subwoofer fabrikanten (waaronder SVS) hanteren een marge van ±3db. Dit betekent dat het volume 3db mag afwijken van het gemiddelde over het hele spectrum. Sommige fabrikanten gebruiken echter een marge van ±6db om zo tot een ruimere frequentieband (lees lager laagbereik) te komen.




Zoals hierboven is te zien, kan dat best een verschil maken in het opgegeven laagbereik. Nu is deze subwoofer van zeer goede kwaliteit. Hieronder staat een vergelijking tussen het instap-model en het high-end model van SVS. Hierbij is duidelijk te zien dat de roll-off op het laagbereik op hetzelfde punt plaatsvindt, maar dat de daling in volume bij het instap-model sneller verloopt. Hierdoor is het effectieve bereik bij een marge van ±3db dus ook wat kleiner in het instap-model. Het is te verwachten dat dit ook bij andere fabrikanten geldt.



Puur ter illustratie nog een vergelijking tussen de eerder genoemde PB-13ultra en een zeer slecht presterende subwoofer:

Zoals je ziet zijn er zeer grote fluctuaties qua volume, waarbij het volume van de slecht presterende sub al bij 60hz naar beneden keldert aangaande het hoogbereik. Om tot een “mooi” frequentiebereik te komen zal de fabrikant een marge van wel 14db aan moeten houden (dit resulteert in een bereik van 21-200hz). In de praktijk betekend het echter dat je een kat in de zak koopt en dat je met een subwoofer zit die ongecontroleerd dreund op diverse frequenties

Er is overigens ook een verschil te ontdekken tussen ported en sealed subwoofers. De roll-off zal bij ported subwoofers later beginnen, maar de daling zal sneller verlopen in vergelijking tot sealed subwoofers. Een sealed subwoofer heeft verder een stabieler verloop over het gehele spectrum.

Verschillende Typen

Er bestaan verschillende soorten subwoofer modellen, als het gaat om consumentenelektronica zijn de volgende vier echter het meest gebruikt;
- Sealed / gesloten
- Ported / gepoort
- Slotted bass reflex
- Passive radiator

Elk model heeft zijn eigen voor- en nadelen, waardoor er eigenlijk geen “beste design” bestaat. Om tot een keuze te komen zul je afwegingen moeten maken van wat je belangrijk vindt.

Sealed
Een gesloten model is het meest eenvoudige model. De driver wordt in een luchtdichte behuizing geplaatst, welke van binnen is bedekt met isolerende en dempende materialen. Op deze manier worden de geproduceerde tonen relatief snel gedempt, waardoor een gesloten model “strak” en “precies” klinkt. Een specifieke toon start en stopt abrupt, waardoor er geen “nagalm” is.

Doordat de behuizing gesloten is, kan de door de driver verplaatste lucht niet aan de behuizing ontsnappen. Hierdoor wordt de luchtdruk binnen in de behuizing hoger wanneer de driver naar binnen beweegt en lager wanneer de driver naar buiten beweegt. Door deze verschillen in luchtdruk wordt de driver geremd in zijn uitslag (maximale in- en uitgaande beweging). Dit heeft als gevolg dat er meer vermogen nodig is om tot een bepaald geluidsniveau te komen. Men kan dit compenseren door de behuizing te vergroten, maar over het algemeen kiezen fabrikanten ervoor om gesloten subwoofers relatief klein te houden. Dit heeft alles te maken met de WAF.

Ported
Een gepoort model is waarschijnlijk het meest populaire subwoofer model op de markt. De behuizing heeft een buis (poort) welke zorgt voor een open verbinding met de buitenlucht. Naast de driver, draagt de poort zelf ook bij aan de productie van de lage tonen (denk hierbij aan het geluid wat ontstaat wanneer je over de opening van een fles blaast). Daarom is de poort niet zomaar een simpel stukje pvc-buis, maar moet deze aan bepaalde eisen voldoen. Door veranderingen in de diameter en lengte van de poort, produceert deze namelijk tonen op een andere frequentie. Bij het ontwerpen van de subwoofer wordt gekeken naar het frequentiebereik van de driver bij een specifiek formaat behuizing. Zoals je hebt gelezen heeft elke subwoofer een “roll-off” (het punt waarop het geluidsniveau begint te verzwakken naarmate de frequentie lager wordt). De poort zal zo ontworpen worden dat deze de frequenties op dit punt extra versterkt, waardoor de roll-off op een lagere frequentie komt te liggen en daarmee de subwoofer dus effectief een groter frequentiebereik krijgt.

Gepoorte subwoofers hebben een aanzienlijk complexer ontwerp t.o.v. gesloten subwoofers, maar het feit dat er een hoger geluidsniveau geproduceert kan worden bij een bepaald vermogen, maakt dat deze subwoofers zeer populair zijn, zeker bij de goedkopere subwoofers (let op, dit betekend niet dat gepoorte subwoofers per definitie goedkoper zijn!).

Slotted
Een slotted model lijkt erg veel op een gepoort model, echter heeft deze geen ronde pvc-poort, maar een sleuf in de behuizing. Binnenin de behuizing wordt d.m.v. wanden een soort gang gecreëerd. De lengte en breedte van deze gang bepaalt hier de frequentie van de sleuf.

Passive radiator
Een passive radiator model lijkt erg op een gesloten model, echter heeft dit model één of meerdere extra drivers, maar dan zonder de actieve componenten zoals de voicecoil. Deze extra drivers worden dus niet gestuurd door het geluidssignaal, maar worden geactiveerd door de luchtdrukverschillen binnen de behuizing a.g.v. beweging van de actieve driver. Dit model produceert (net als een gepoort model) meer volume bij een bepaald vermogen, maar is daarintegen net zo “strak” als een gesloten model en kan in een relatief kleine behuizing geplaatst worden.

De passieve radiatoren zijn echter bijna even prijzig als een volledige driver, waardoor “meer geluid uit een klein formaat” eigenlijk het enige verkoop-argument is voor dit model.


Over het algemeen wordt gesteld dat een sealed subwoofer beter geschikt is voor muziek en een gepoort model beter geschikt is voor film. In de praktijk is het echter niet zo zwart wit en zal het vooral afhangen van je eigen voorkeuren. De verschillende typen hebben elk hun eigen voor- en nadelen welke inherent zijn aan de bouw van de behuizing.

Downfire en Frontfire

De term downfire en frontfire heeft betrekking op de positie van de driver. Deze kan aan de voorzijde (frontfire) of aan de onderzijde (downfire) zitten. De basreflexpoort kan zich op dezelfde locatie bevinden, maar dat hoeft niet. De locatie van de basreflexpoort is niet van invloed op de naamgeving.

Er is wat discussie over het effect op de geluidsweergave van een frontfire of downfire model, maar er kan aangenomen worden dat de plaatsing en afstelling meer van invloed zijn dan de driver-positie. Het geluid verplaatst zich namelijk als een bol vanuit de subwoofer door de ruimte. Het geluid wordt dus in alle richtingen even sterk afgegeven, waardoor er geen hoorbaar verschil kan zijn.

Toch heeft het type vloer invloed op de juiste keuze. Over het algemeen wordt een downfire model afgeraden bij een zwevende houten vloer (suspended wooden floor). Hiermee wordt bedoeld dat de vloer niet op beton is gelegd (isolatiemateriaal daargelaten), maar echt zwevend, met een holle ruimte eronder. Of dit vaak voorkomt weet ik niet, maar het is vrij makkelijk te testen. Wanneer de vloer hol klinkt wanneer je erover loopt, heb je waarschijnlijk een dergelijke vloer. De reden waarom specifiek een downfire model wordt afgeraden is me nog niet duidelijk. Dergelijke vloeren kunnen namelijk problematisch zijn bij elke soort speaker i.v.m. de beweegbaarheid van de vloer.

Bij een dergelijke vloer is het belangrijk dat de subwoofer ontkoppeld wordt. Er bestaan speciale onderzetters zoals de Auralex Subdude welke de subwoofer beter ontkoppelen, waardoor ongewenste vibraties van de vloer (en alles wat daarmee in contact staat) worden beperkt. Dit zou mogelijk klachten van buren kunnen verminderen.

Een goedkoper alternatief is het gebruik van een dikke natuurstenen tegel zoals graniet. Het is dan wel belangrijk dat deze tegel op rubber voetjes wordt gezet om ook de tegel te ontkoppelen van de vloer. De tegel zelf zal ook een dempende werking hebben.

Wanneer je geen zwevende houten vloer hebt, maak je de afweging tussen downfire en frontfire dus hoofdzakelijk op esthetisch of praktisch vlak. De één zal voor een front-fire model gaan, waarbij er nóg een mooie grote driver toegevoegd wordt aan het totaalbeeld. Terwijl de ander liever kiest voor een down-fire model, waarbij de subwoofer mooi geïntegreerd kan worden in het overige interieur (WAF).

Ook bij de aanwezigheid van kinderen of huisdieren kan men over het algemeen beter kiezen voor een downfire model, zodat er geen handjes of pootjes tegen de driver kunnen komen. Om nog maar te zwijgen over dat bekertje yogidrink wat mooi tussen de drivercomponenten kan komen

Aansluitingen:

Een subwoofer moet uiteraard aangesloten worden op de receiver/versterker om zo een geluidssignaal binnen te krijgen. Dit kan echter op verschillende manieren en de meeste receivers en subwoofers hebben ze niet allemaal aan boord.

Eigenlijk maken we onderscheid tussen 3 typen aansluitingen met elk hun eigen eigenschappen. Zo kennen we LFE/subwoofer, Low Level en High Level.

LFE De meest voorkomende aansluiting op zowel receivers als subwoofers is de LFE/subwoofer-aansluiting. De subwoofer kent eigenlijk altijd één connector, terwijl de receiver er met één of twee uitgerust kan zijn. In het geval van twee connectors betekent het dat er twee subwoofers aangesloten kunnen worden; per subwoofer wordt maar één aansluiting gebruikt. Wanneer een subwoofer is aangesloten via de LFE/subwoofer aansluiting, wordt de crossover van de subwoofer geregeld door de receiver. Voor deze aansluiting gebruik je een enkele RCA kabel waarbij de subwoofer output van de versterker wordt verbonden met de LFE in van de subwoofer. Indien de subwoofer een dubbele input heeft, zou je de receiver d.m.v. een y-splitter met beide kunnen verbinden. Het enige effect van deze aansluitmethode is dat het subwoofer signaal nog eens met 6db wordt versterkt.

Low Level De Low Level aansluiting (ook wel Line In of Line Level genoemd) lijkt vrij veel op de LFE aansluiting. Het grote verschil is dat de Low Level aansluiting wél gebruik maakt van twee RCA stekkers. Deze aansluiting komt veelal voor bij stereo-versterkers en derhalve wordt de crossover bij deze aansluiting door de subwoofer zelf geregeld. Hierbij gebruik je de aanwezige crossover knop. Voor deze aansluiting gebruik je een dubbele RCA kabel waarbij de R en L van de pre-out van de versterker wordt verbonden met de R en L input van de subwoofer. Hoewel de subwoofer stereo wordt aangesloten, zullen beide kanalen door de subwoofer gemixt worden tot een mono-kanaal.

High Level Tot slot bestaat er nog de High Level aansluiting (ook wel Speaker Level genoemd). Deze aansluiting kan gebruikt worden wanneer er geen Low Level aansluiting voor handen is, of wanneer de subwoofer gebruikt wordt in een HI-FI opstelling. Bij de High Level aansluiting wordt gebruik gemaakt van normale speakerkabel, waarbij je de subwoofer aansluit via de speaker-terminals. Ook bij de High Level aansluiting wordt de crossover door de subwoofer geregeld via de instel-knop. In sommige gevallen heeft de subwoofer aparte instelknoppen voor zowel Low- als High Level. Men hoeft niet bang te zijn dat er rare dingen gebeuren; de weerstand/impedantie van de subwoofer is namelijk zo hoog, dat er geen vermogen gevraagd zal worden van de receiver..

Neutrik Speakon
Een aantal subwoofer fabrikanten wijkt af van de bovenstaande gangbare aansluitingen. Zo zal er op sommige subwoofers een Neutrik Speakon connector aanwezig zijn i.p.v. de reguliere speakerterminals voor high-level. Deze aansluiting mondt uit in 3 losse speakerkabeltjes (rood, geel, zwart) welke men alsvolgt aansluit;
- Rode kabel van sub gaat naar rode terminal van rechter speaker-aansluiting op receiver.
- Gele kabel van sub gaat naar rode terminal van linker speaker-aansluiting op receiver.
- Zwarte kabel van sub gaat naar zwarte terminal van linker OF rechter speaker-aansluiting op receiver.


XLR
Andere subwoofer fabrikanten kiezen voor het gebruik van XLR aansluitingen i.p.v. de reguliere RCA/tulp aansluitingen voor low-level. De bijgeleverde kabel mondt dan meestal uit in een gewoon tulpstekkertje welke weer in de receiver geplugd kan worden.



Wat werkt nu het best?
Welke aansluitvorm het best werkt, hangt een beetje af van je eisen.

Film
Wanneer je de subwoofer hoofdzakelijk voor film gebruikt, dan kies je het best voor de LFE aansluiting. Deze aansluiting heeft als voordeel dat de crossover van de receiver gebruikt wordt (doorgaans is deze van hogere kwaliteit (lees; grotere resolutie) dan die van de subwoofer). Daarnaast ben je er ook van verzekerd dat enkel de sub het 0.1 kanaal voor zijn rekening neemt. Het is hierbij wel belangrijk dat je de overige speakers in je systeem instelt alszijnde “small&#8221 (dit gebeurt meestal niet automatisch);. Op deze manier worden de speakers namelijk afgekapt in het laag, zodat de subwoofer ook de lage frequenties van deze kanalen voor zijn rekening neemt. Het punt waarop dit gebeurt (crossover) dien je zelf in te stellen en is afhankelijk van de grootte/capaciteiten van de overige speakers en persoonlijke voorkeur. Doorgaans kun je stellen dat hoe groter de fysieke afmeting van de speaker, hoe lager de crossover mag zijn.

Hieronder staat een grove richtlijn, dit kun je als uitgangspunt nemen waarna je op gehoor gaat finetunen.

Type speaker	Gewenste crossover
Satelliet speaker / Melkpak	120-150hz
Boekenplank speaker	80-120hz
Zuilspeakers / Vloerstaanders	60-90hz

Stereo/Hifi
Bij stereo/hifi kies je eigenlijk ook het best gewoon voor LFE, maar in sommige gevallen (bijvoorbeeld wanneer je een aparte versterker hebt voor stereo/Hifi weergave), kies je het beste voor de low-level aansluiting (dus van pre-out R+L naar line-in R+L). Net als bij de normale speakers, kun je ook de speakergrootte van de pre-outs instellen. Aangezien je niet wilt dat de subwoofer lage frequenties mist, dien je hier te kiezen voor “large”. Het is (meestal?) niet mogelijk om voor “subwoofer” te kiezen. Door deze instelling krijgt de subwoofer het volledige frequentiebereik van de geluidsbron binnen, de crossover stel je dus in op de subwoofer zelf. Dit kan op 80-120hz, maar wanneer je zeer capabele front speakers hebt, kun je dit ook wat lager instellen om te voorkomen dat het signaal van twee bronnen komt en daardoor storing veroorzaakt. De speakers kun je als “Large” of als “small” instellen, waarbij je eventueel de crossover kunt gebruiken die ik hierboven heb genoemd. Let er wel op dat er geen “gat” ontstaat tussen de crossover van de speakers en van de subwoofer. De crossover van de subwoofer dient altijd gelijk aan of hoger te liggen dan de crossover van de overige speakers.

Het “nadeel” van deze aansluiting is dat de subwoofer niet wordt herkend alszijnde aanwezig, waardoor het 0.1 kanaal aan de overige aanwezige kanalen zal worden toegevoegd. Bij films betekend dit een mogelijk minder goede bass-weergave.

Geen tulp
Wanneer er geen subwoofer out of pre-out aanwezig is op de versterker, dan kies je voor aansluiting via de speakerterminals. De speakers dienen uiteraard ingesteld te worden alszijnde “large”, omdat de subwoofer hetzelfde signaal binnen krijgt. Wanneer speakers worden ingesteld op “small” wordt het laagbereik afgekapt en krijgt de subwoofer enkel signalen binnen die hij niet of nauwelijks kan weergeven. Doordat ook hier de subwoofer het volledige frequentiebereik binnenkrijgt, wordt de crossover ingesteld op de subwoofer. Dit kan het best op een wat lagere frequentie dan bij de voorheen genoemde methoden. Het advies is om de subwoofer pas in te laten springen op punt waarop de front speakers hun roll-off hebben. Meestal is dit de laagst genoemde frequentie van het door de fabrikant vermeldde frequentiebereik. Ook bij deze aansluiting is het belangrijk dat er op de receiver wordt ingesteld dat er geen subwoofer aanwezig is, om te voorkomen dat niet alle signalen naar de speakerterminals worden gestuurd.

LFE + Main
Wanneer de receiver een subwoofer/LFE aansluiting heeft, kun je vaak instellen welke signalen via deze aansluiting verstuurd moeten worden. Je hebt meestal de keuze uit LFE en LFE+Main (of een gelijkaardige benaming). Deze optie is eigenlijk alleen van invloed wanneer je muziek luistert op de direct of pure direct luistermodus. Bij gebruik van deze twee luistermodi wordt het signaal namelijk niet gemixt over andere kanalen en heb je een zuiver stereo weergave wanneer de bron ook zuiver stereo is (meestal tenzij dts muziek). Doordat er sprake is van zuivere stereo, wordt de subwoofer dus niet gebruikt. Door te kiezen voor LFE+Main krijgt de subwoofer ook signalen van het stereo-kanaal binnen.

Bij films heeft dit eigenlijk geen invloed, omdat de lage tonen uit de 5.0 geluidssignalen (<200hz) bij het 0.1 signaal worden gevoegd. Het LFE signaal zelf (0.1) gaat enkel tot 120hz en kan niet met speaker-crossovers geregeld worden (maar met LPF for LFE, deze laat je altijd op 120 staan, hoger heeft geen zin, lager is niet wenselijk).

Line-out op sub Bij sommige subwoofers zul je ook een line-out aansluiting vinden. Dit kunnen zowel speakerterminals als RCA-aansluitingen zijn. Het idee hierachter is dat het signaal voor de front speakers via de subwoofer (of via de subwoofer naar een eindversterker) loopt. Hierbij wordt het inkomende signaal afgekapt op de frequentie die is ingesteld met de crossover. Het uitgaande signaal bevat dus het frequentiespectrum boven de ingestelde crossoverfrequentie.

Samengevat

	Aansluiting	Kabel	Crossover door	Doorgestuurde kanalen	Speakers instellen als
LFE	1x RCA	Enkele RCA, evt. Y-stekker	Receiver	LFE+ <200hz mains	Small
Low Level	2x RCA	Dubbele RCA	Subwoofer	Volledig Spectrum	Small of evt. Large
High Level	Speaker Terminal	Speakerkabel	Subwoofer	Volledig Spectrum	Large

Staande golven

Bijna iedereen heeft wel eens een representatie van een geluidsgolf gezien. Als dwarsdoorsnede lijkt een geluidsgolf sterk op de welbekende sinus. Een sinus (en daarmee ook een geluidsgolf) heeft een hoogtepunt (piek) en een dieptepunt (dal).



Zoals eerder aangegeven worden geluidsgolven gereflecteerd door harde oppervlakken zoals muren en plafond en vloer, zodat de kamer eigenlijk gevuld wordt met de orginele geluidsgolf en een veelvoud aan reflecties.





Doordat de richting van de geluidsgolf veranderd als deze wordt gereflecteerd, zijn er bepaalde punten waar waar de geluidsgolven elkaar “raken”. Wanneer twee pieken of dalen elkaar “raken”, wordt het geluid op dat punt versterkt (buik). Wanneer een piek en een dal elkaar “raken” heffen ze elkaar op en is er op dat punt geen sprake van geluid (knoop).




De basweergave op de luisterpositie zal in bovenstaande afbeelding bijna afwezig zijn, aangezien de originele geluidsgolf en de reflectie elkaar op deze positie zullen opheffen.

Doordat deze punten van versterking (en opheffing) altijd op exact dezelfde locatie plaatsvinden (bij een specifieke frequentie), spreekt men van staande golven. Staande golven komen voor als de weergegeven golflengte in dezelfde orde is als de afstand tussen tegenoverliggende wanden. In praktijk betekent dit de hele lage frequenties (<150hz). Daarboven worden het er dusdanig veel, dat het effect verdwijnt. Daarom hebben we er vooral bij subwoofers mee te maken.


Elke ruimte heeft natuurlijke frequenties die gedicteerd worden door de afmetingen van de ruimte. Dit zijn de zogenaamde “kamermodi”. De natuurlijke frequentie is een bepaalde frequentie (of frequenties) die een object aanneemt wanneer deze in trilling wordt gebracht. Deze frequentie is afhankelijk van het materiaal van het object en de grootte. Voor de duidelijkheid neem ik een xylofoon als voorbeeld.



Door met de stok op één van de klankstaven te slaan, wordt deze in trilling gebracht en zal er een toon met een bepaalde frequentie voortgebracht worden. Dit komt omdat de geproduceerde toon een golflengte zal hebben die gelijk is aan de lengte van de staaf*2 (m.a.w. de lengte van de staaf is slechts de halve golflengte). Deze frequentie is de natuurlijke frequentie van de betreffende klankstaaf en wordt ook wel de fundamentele frequentie of de 1e harmonische frequentie genoemd. Wanneer de golflengte van een toon helemaal binnen de lengte van de staaf past, is er sprake van de 2e harmonische frequentie. Wanneer de golflengte van een toon 1,5x binnen de lengte van de staaf past, is er sprake van de 3e harmonische frequentie, etc. etc.



Elk object of medium heeft een natuurlijke frequentie, dus ook jouw luisterruimte/woonkamer. Je kunt je woonkamer zien als het binnenste van de voorgenoemde klankstaaf. De muren zijn hierbij de uiteinden van de klankstaaf. De natuurlijke frequentie van de woonkamer is dus gelijk aan de lengte van de muur*2.

Kamermodi
In bovenstaand voorbeeld heb ik het voor het gemak enkel gehad over de natuurlijke frequentie die ontstaat door de lengte of breedte van een kamer. Dat is een reflectie tussen 2 muren en is daarmee de meest eenvoudige reflectie (ook het krachtigst). Aangezien de meeste kamers niet uit slechts 2 muren (vlakken) bestaan, maar uit 6 (4 muren, plafond en vloer), zullen geluidsgolven ook via een andere route gereflecteerd worden. Zo kan de reflectie ook via 4 muren verlopen of zelfs via alle 6.

Deze verschillende “vormen” van reflectie noemt men kamermodi. Hieronder een versimpelde visualisatie van de 3 kamermodi.


Zoals je je kunt voorstellen heeft de positie van de subwoofer t.o.v. de muren, invloed op de hoek die de geluidsgolven maken bij reflectie en daarmee ook de positie waar staande golven kunnen ontstaan.

Fase en vertraging

Misschien heb je het ooit wel eens gelezen; speakers en subwoofers welke uit fase (out of phase) zijn, maar heb je er nooit bij stilgestaan wat het nou precies in houdt.

Zoals je hebt gelezen beweegt de driver van een speaker van voor naar achter waardoor er lucht verplaatst wordt. De snelheid waarop dit gebeurt bepaald de frequentie van het geproduceerde geluidssignaal. De voor- achterwaartse beweging wordt getriggerd door een magneet welke om en om van lading verandert, afhankelijk van het elektrische signaal dat deze binnenkrijgt.

Door de luchtverplaatsing, ontstaat er een geluidsgolf welke na enkele milliseconden ons oor bereikt en daar wordt omgezet in een geluidswaarneming. De snelheid van een geluidsgolf is afhankelijk van het medium waar het zich door verplaatst. In water zal dat bijvoorbeeld zo’n 5.400 km/u zijn, in staal kan dat zelfs oplopen tot 21.000 km/u. Lucht is een minder goede geleider, waardoor de snelheid van een geluidsgolf hierin een stuk lager ligt. In de gemiddelde huiskamer zal de snelheid op zo’n 1235 km/u oftewel 343 m/s liggen. Hoewel nog steeds bijzonder snel, kunnen er toch minieme verschillen zitten tussen de geluidsgolven van verschillende speakers.

Wanneer twee identieke signalen welke door zowel de stereo-speakers als de subwoofer worden geproduceert, niet gelijktijdig bij het oor aankomen, heeft dit een negatieve invloed op de kwaliteit van het waargenomen signaal. Dit wordt vaak “uit fase” genoemd, maar in sommige gevallen betekent het dat er simpelweg een vertraging is.

Deze vertraging kan veroorzaakt worden door een verschil in kabellengte tussen speaker en receiver en door een verschil in afstand van speaker tot oor. Het kan ook zijn dat de verwerking van de elektrische signalen door de speakers en subwoofer beiden op een andere manier worden gedaan. Zo kan het zijn dat een positieve lading er bij de speakers voor zorgt dat de driver naar buiten beweegt, terwijl bij de subwoofer dit als gevolg heeft dat de driver naar binnen beweegt.

[YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=EsQ52mnfTcw]
In bovenstaande video is duidelijk te zien dat de speakers zelf 180 graden uit fase staan t.o.v. elkaar.

Om dit fase-probleem/vertraging weg te nemen, hebben veel fabrikanten een faseknop op de subwoofer aangebracht. Een fase-knop komt in twee varianten. Soms is er sprake van een schakelaar waarbij je kunt kiezen tussen 0 of 180 graden. In andere gevallen heb je te maken met een draaiknop waarbij je in het meest gunstige geval een traploze aanpassing kunt maken van -180 tot 180 graden of van 0 tot 360 graden. Hoewel beide knoppen een soortgelijk effect hebben, werken ze beide via een ander princiepe.

Fase Schakelaar
Om aan te geven hoeveel een signaal uit fase/vertraagt is, wordt er gesproken over graden. Hierbij wordt één enkele sinus in 360 graden verdeeld. Wanneer de schakelaar op 0 graden staat, loopt de sinus gelijk aan het electrische signaal (positieve lading betekent uitwaardse beweging van driver). Wanneer de schakelaar op 180 graden staat, loopt de sinus precies tegenovergesteld (positieve lading betekent inwaardse beweging). Aangezien een fase schakelaar maar twee opties heeft, geeft het je weinig vrijheid om alles te finetunen. Bij een fase schakelaar luister je simpelweg naar het resultaat van beide opties en kies je degene die het best klinkt.


Draaiknop
Een draaiknop geeft je aanzienlijk meer vrijheid, maar wel met een kanttekening. Je kunt het inkomende electrische signaal niet gedeeltelijk veranderen (de lading is nu eenmaal positief of negatief, niet een beetje positief of negatief), waardoor een draaiknop eigenlijk extra vertraging van het signaal introduceert. Door het signaal (en daarmee de uitslag van de driver) te vertragen t.o.v. de andere speakers, kun je deze synchroon proberen te krijgen.


Doordat je alleen extra vertraging kunt introduceren, is het waarschijnlijk dat het allemaal in fase lijkt, maar dat het daadwerkelijk 360, 720 (of meer) graden vertraagd wordt. Het geluid van de subwoofer kan dus 1 of meerdere golflengtes achterlopen t.o.v. de overige speakers.


Betekend het dan dat je de signalen met geen mogelijkheid in fase kunt krijgen? Nee, maar om dit recht te trekken zullen we in de receiver moeten duiken.

Speaker afstand
Zoals eerder gezegd reizen geluidsgolven niet met de snelheid van het licht, waardoor de afstand tot de luisterpositie van invloed is op het wel of niet synchroon lopen van de geluidssignalen van speakers en subwoofer.

Laag weergave verbeteren - door Jag

Laagweergave verbeteren voor een enkele luisterpositie - basis
Ok, er bestaat dus een complex patroon van staande golven in een ruimte. Hoe hiermee om te gaan? Er zijn meerdere dingen die helpen, waarbij het makkelijker is om het voor 1 positie goed te krijgen dan op meerdere posities dezelfde laagweergave te krijgen.

Allereerst is de positie van de subwoofer van invloed in welke mate de staande golven van de ruimte aangesproken worden. Plaatsing op de nul(=knoop) van een staande golf zorgt ervoor dat deze niet wordt aangesproken. Stel dat je last hebt van een piek bij 28Hz, de first order mode van de lengte van de ruimte. Dan helpt het om de subwoofer halverwege de lengte as te positioneren, dan zal deze staande golf minder aangesproken worden. Helaas is die positie wel weer de piek (=buik) van de second orde mode, 57Hz, dus die zal maximaal worden aangesproken. Tevens beinvloedt het uiteraard ook hoe alle andere modes van de ruimte worden aangesproken. Dus als je het aanspreken van de ene mode vermindert, kan het juist weer een probleem vormen voor een andere mode. In zijn algemeenheid kan je dan ook stellen, dat het zich lastig laat voorspellen wat de beste positionering van een subwoofer is op voorhand! Het devies is dan ook om meerdere posities te proberen. Hierbij kan je het best een aantal flink verschillende posities proberen: dus zowel halverwege wanden, als hoekplaatsingen. Een hoekplaatsing spreekt een maximaal aantal staande golven aan, en dit kan voordelig werken. Naast het variëren van de positie van de sub, kan je ook je luisterpositie anders kiezen! Meer van een wand af kan storende pieken verminderen. Maar je opstelling een kwart slag draaien betekent ook dat het totaal anders wordt en daarmee potentieel beter.

Daarnaast kunnen de storende pieken worden gecorrigeerd met een equalizer (EQ). Bij laagweergave is het doel om een vlakke response te krijgen. Vaak zijn de pieken die ontstaan het meest storend, die veroozaken het bonkerige of hoenkerige geluid. De traagheid die vaak aan bass reflex wordt toegeschreven, is meestal dan ook niet een eigenschap van de bass reflex subwoofer zelf, maar zijn interactie met de ruimte. De laagste staande golven in de ruimte kunnen nogal eens teveel sublaag geven met een subwoofer die uit zichzelf al erg diep doorloopt. Zoals altijd geldt hierbij: de amplitude response is leidend. Met andere woorden, als je met een EQ de pieken corrigeert, dan los je de storende invloed van de staande golf op. EQs zijn in er in vele vormen en maten. Klassiek is de zogenaamde grafische EQ met vaste EQ “banden” in de vorm van schuifjes. Deze zijn niet geschikt voor het corrigeren van de laag response. Wat nodig is, zijn parametrische EQ filters waarbij de frequentie instelbaar is net als de zogenaamde Q van het filter. De Q is een maat voor de breedte van het filter, en staande golven geven hele smalbandige pieken en dalen die dus ook hele hoge Q filters vereisen voor nauwkeurige correctie. Tegenwoordig zijn de meeste receivers uitgerust met enige vorm van EQ voor het laag. Elk merk heeft zijn eigen variant hiervan. Hierbij is bij de ene variant beter inzichtelijk wat er voor filters worden toegepast en zijn deze ook handmatig instelbaar (standing wave control van Pioneer) dan bij bijvoorbeeld Audyssey (Denon/Marantz).

Hoe nauwkeurig EQ ook wordt toegepast, het is belangrijk om te realiseren dat je hiermee niet de variatie in de laagweergave door de ruimte verbetert. Ook werkt het altijd maar voor één plek in de ruimte. Want wat een piek is op de ene plek, is een dip ergens anders. Ook kan je de nullen (dips in de response) niet corrigeren. EQ is dus alleen maar geschikt om storende pieken weg te halen voor een enkele luisterpositie!

Hieronder een praktijk voorbeeld van een ruimte met een 5.1 HT installatie. De gebruikte sub was een 10inch bass reflex sub van Jamo. De grafiek laat de amplitude response zien van dezelfde subwoofer op 4 posities in de ruimte. Belangrijk hierbij om te beseffen, is dat een subwoofer uit zichzelf een uitermate vlakke response heeft. De variaties in volume (met een bandbreedte van meer dan 20dB!), wordt louter veroorzaakt door de nabijheid van wanden (dat geeft een verschil in overal niveau) en staande golven (dit veroorzaakt de pieken en dalen). Dit illustreert mooi de winst die je kan behalen met je sub anders positioneren!


Maar als je het dan goed voor elkaar hebt op één luisterpositie, kan het weer heel anders zijn op een andere luisterpostie. Dit is goed te zien in de volgende grafiek, waarbij 1 van bovenstaande subwoofer posities gebruikt is, en de response op 4 posities in de ruimte is gemeten. Je ziet de enorme variatie in de response! Het laag klinkt dus overal anders.


Laagweergave verbeteren voor meerdere luisterposities – geavanceerd
Maar hoe krijg je het dan voor elkaar dat het laag overal goed klinkt? Dit is in zekere zin de heilige graal van de HiFi, want dit is gewoon erg lastig. Grofweg zijn er twee benaderingen: proberen zo min mogelijk staande golven te krijgen of juist zoveel mogelijk. De eerste oplossing klinkt intuïtief, echter vereist dit een complete verbouwing van de ruimte. Er dient hiervoor in alle richtingen van de ruimte grote hoeveelheden absorptie toegevoegd te worden in vorm van helmholz resonatoren of breedbandigere absorptie van immense grootte. Een enkele richting of een enkele mode dempen is niet zinvol, dan blijven de overgebleven modes alleen maar extra storend aanwezig. De overheersende opinie is dat dit een weinig effectieve / praktische benadering is in bestaande ruimtes.

De andere optie is het toevoegen van zoveel mogelijk modes, zoveel dat de invloed ervan sterk teruggedrongen wordt. Dit doe je door meerdere subwoofers te plaatsen. Ook een hoekplaatsing van een subwoofer maakt dat deze meer modes aanspreekt. Bij een multi sub optstelling (afkorting voor gebruik van twee of meer subs) is het de bedoeling dat de subwoofers niet te dicht bij elkaar staan en verschillend geplaatst worden. Zo is het gebruikelijk tenminste 1 van de subwoofers in de hoek te plaatsen. Twee subs is duidelijk beter dan een enkele sub. Drie is nog beter maar vier wordt vaak gezien als het optimum aantal. Hierbij maakt de individuele plaatsing bijna niet meer uit zolang ze maar niet te dicht op elkaar staan. Meer dan vier subs is niet erg gebruikelijk omdat het te weinig meerwaarde biedt.

Een voorbeeld uit de praktijk. Dezelfde ruimte met dezelfde subwoofers als hierboven, echter nu alle 4 de subs tegelijk spelend. Hierbij staan alle instellingen nog neutraal. Je ziet al een duidelijke afname van de variatie tussen verschillende posities ontstaan, echter de subs staan nog niet optimaal ingesteld.


Hieronder zie je het resultaat na optimalisatie (er werd alleen tussen 30 en 100Hz geoptimaliseerd) met speciaal daarvoor ontwikkelde software.


Het inregelen van meerdere subwoofers is enigszins specialistisch werk door het grote aantal variabelen. Het algemene principe is dat de subs niet te dichtbij elkaar mogen staan. Verder kan je ervoor kiezen om DSP te gebruiken en software waarmee je kan modelleren hoe elke sub het beste ingeregeld kan worden. Om je verder te verdiepen in het onderwerp, zou ik je aanraden om “Sound Reproduction – Loudspeakers and rooms” van Floyd Toole te lezen, een standaard werk op het gebied van HiFi / psychosakoestiek. Hoofdstuk 13 behandelt laagwergave in kleine ruimten (huiskamer formaat). Verder is hier hier de software te vinden waarmee meerdere subwoofers in een ruimte ingeregeld kunnen worden. De help file is erg compleet, en behandelt ook nog wat theorie. Als je vragen hebt over het gebruik van meerdere subwoofers of hulp nodig hebt bij het inregelen ervan, schroom dan niet om contact op te nemen met Jag.


WIP

[Voor 255% gewijzigd door LA-384 op 02-07-2017 17:17]

[LA-384]

Audioholics Video's

In de maanden dat ik inmiddels met audio bezig ben, kwam ik de website en het Youtube-kanaal van deze gasten tegen. De video's zijn wat amateuristisch opgenomen, maar ze (of in elk geval Gene Delasala) hebben wel verstand van zaken. Hieronder een aantal interessante video's

Terug naar uitgebreide versie

[Voor 255% gewijzigd door LA-384 op 04-09-2016 09:35]

[LA-384]

Handige links

• Sub Overzicht - Overzicht is niet volledig, maar geeft slechts een indicatie. - gegevens sorteren? Ga naar; Gegevens -> Filterweergaven -> Nieuwe tijdelijke filterweergave maken
• Fabrikant Overzicht 1
• Fabrikant Overzicht 2
• Het grote Zelfbouw speaker topic
• Myths about subwoofers

Interessante links

• YouTube: How Its Made s5 ep1- loudspeakers
• YouTube: How It's Made - Electrostatic Speakers
• YouTube: Speakers Building by CIARE ITALIAN SPEAKERS! [How It's Made]
• YouTube: How Do Speakers Work?
• YouTube: How electrostatic speakers work
• YouTube: NPS Physics - Ph 3451: Acoustics - Physics Experiment 1 - Resonant Tube Part 1 <- Kamer modi/Staande golven/
• YouTube: NPS Physics - Ph 3451: Acoustics - Physics Experiment 1 - Resonant Tube Part 2
• YouTube: CYMATICS: Science Vs. Music - Nigel Stanford

WAF

Hieronder volgt een overzichtje van een select aantal subs.
BK


SVS




Magico

[Voor 255% gewijzigd door LA-384 op 02-07-2017 17:20]

[vanaalten]

Mooie uitgebreide topicstart!

Enkel een opmerking over dit:

LA-384 schreef op zaterdag 02 januari 2016 @ 14:02:
Een downfire model wordt over het algemeen afgeraden bij een zogenaamde “suspended wooden floor”. De letterlijke vertaling “zwevende houten vloer” suggereert een zwevend gelegde houten vloer, maar wat ze eigenlijk bedoelen is een houten vloer die niet direct op een betonnen vloer is gelegd. Als ik het goed heb komt een dergelijke vloer niet vaak voor in de Nederlandse woningen.

Volgens mij zijn toch vrijwel alle laminaatvloeren zwevend gelegd? Ik denk dat praktisch iedereen boven het beton eerst geluid- en/of warmteisolerend spul legt en daar de laminaatvloer bovenop legt, 'los' van de muren en niet vastgespijkerd aan het beton?

Ofwel, een dergelijke vloer komt dan toch juist WEL vaak voor in Nederlandse woningen?

[LA-384]

Misschien heb je gelijk, maar die term vind ik persoonlijk een beetje vaag. In Nederland wordt die manier van leggen namelijk "zwevend leggen" genoemd. Als ik echter zoek op "Suspended wooden floor", dan krijg ik resultaten variërend van enkele cm's tot genoeg ruimte dat je kunt spreken van een kruipruimte of kelder.

Volgens mij is het dan ook dat laatste wat er bedoeld wordt. Het idee is dat je bij een down-fire model het risico loopt dat de ruimte onder de vloer gaat werken als een klankkast. Wanneer die ruimte is opgevuld met dempend materiaal (feitelijk isolatie) zal dat effect volgens mij niet kunnen optreden.

[The Eagle]

Hulde voor de topicstart idd

Vwb die zwevende vloeren: als jij een ondervloer die iets meer is dan gewoon dampfolie onder je laminaat hebt, heb je idd een zwevende vloer. Qua dempend materiaal: je hebt een punt, maar een ondervloer dempt tot max 20dB ofzo. Daar gaat een sub wel overheen, dus dat effect heb je sowieso deels.
Laat ik het zo zeggen: als je laminaat overal trilt dan heb je er last van

Nuttige toevoeging aan de startpost: (auto) standby van subwoofers.
Dit gaat vaak mis, mensen horen geen laag, omdat de sub geen LFE signaal binnen krijgt. De boel op LFE+main zetten helpt meestal. Nadeel is wel dat er eerst een signaal moet komen, en je dus bij de eerste echte lage tonen een kleine vertraging hebt omdat de sub eerst wakker moet worden.
Wil je het echt oplossen, schakel dan je actieve sub middels een master/slave stekkerdoos met je receiver en zet auto standby uit.

[LA-384]

Bedankt voor de info The Eagle, dat voeg ik zeker nog toe.
Het topic is nog niet afgerond, maar ik vond het wel even welletjes.

Onderdelen die sowieso nog toegevoegd gaan worden zijn:

Fase en vertraging

Plaatsing van de subwoofer

Effect van meerdere subwoofers

Overzicht fabrikanten

Lijstje met in Nederland (online) verkrijgbare subs met prijs
Is er een manier om een spreadsheet snel en succesvol te converteren naar forum-taal?, anders wordt het een linkje

[Voor 14% gewijzigd door LA-384 op 02-01-2016 14:59]

[Tronic]

LA-384 schreef op zaterdag 02 januari 2016 @ 14:47:

Lijstje met in Nederland (online) verkrijgbare subs met prijs
Is er een manier om een spreadsheet snel en succesvol te converteren naar forum-taal?, anders wordt het een linkje

Denk dat een lijst van verkrijgbare subwoofers met prijs beter extern kan gehouden worden worden, want dat kan erg snel een erg lange en/of snel veranderende lijst worden. Desnoods een publieke speadsheet op Google Drive / One Drive / etc, zodat je geen specifieke software nodig hebt om het te bekijken.

[vanaalten]

En misschien de zelfbouw-optie voor subwoofers noemen, da's namelijk ook best te doen. En dan een linkje naar Het grote Zelfbouw speaker topic erbij.

[LA-384]

Tronic schreef op zaterdag 02 januari 2016 @ 17:05:
[...]


Denk dat een lijst van verkrijgbare subwoofers met prijs beter extern kan gehouden worden worden, want dat kan erg snel een erg lange en/of snel veranderende lijst worden. Desnoods een publieke speadsheet op Google Drive / One Drive / etc, zodat je geen specifieke software nodig hebt om het te bekijken.

Daar heb je gelijk in. Ik was in elk geval niet van plan het zeer actief bij te houden, het dient enkel als een referentiekader. Een specifieke sub van €400,- zal niet ineens het dubbele gaan kosten, dus je krijgt wel een idee van de subs die in een bepaalde prijscategorie vallen.
Moet alleen even kijken hoe dat het makkelijkst werkt. Als anderen aanpassingen kunnen maken, kun je het samen wat meer up-to-date houden, maar er hoeft dan maar 1 grapjas bij te zitten die gaat lopen kloten en je hebt er niets meer aan.

Voor nu iig maar even view-only.

vanaalten schreef op zaterdag 02 januari 2016 @ 17:09:
En misschien de zelfbouw-optie voor subwoofers noemen, da's namelijk ook best te doen. En dan een linkje naar Het grote Zelfbouw speaker topic erbij.

Da's een goeie, die komt er ook bij.

[Voor 14% gewijzigd door LA-384 op 02-01-2016 17:21]

[Freubel]

Vraagje aan de echte bassheads.
Ik heb op dit moment een Jamo subje staan, volgens mij 8 of 10 inch. Dit geeft echter niet het gewenste bas fundament wat ik graag bij films hoor / voel.
Nu heb ik nog een HK receiver staan, zou ik via deze 2 gelijkwaardige 12 inch ported subwoofers uit de carhifi kunnen aansturen en op die manier mijn gewenste bas fundament te creëren ?

[The Eagle]

je kunt het altijd proberen natuurlijk. Je hebt kennelijk iig een versterker om ze mee aan te sturen

[CH033]

Wauw! Idd hulde voor deze topicstart en die ga ik is uitgebreid tot me door laten dreunen/dringen

Vorig jaar zelf een Rockford Fosgate RFP-412 (auto) onder een dikke laag stof vandaan gehaald en passive en sealed in een 'zwaar' Zweeds meubel ingebouwd.

Klinkt heel subtiel, verplaatst lucht en géén meubel, en als je 'm opendraaid.. Laat maar, niet doen dan gaat er heel veel stuk!

[PVD66]

Hulde voor de topicstarter, respect
Mooi weergegeven met begrijpbare animaties.
Ben benieuwd naar het vervolg

[Mikayu]

Hahaha dat plaatje. welke heeft hij staan en hoeveel? Die PB13 ultra van bijna 80 kilo krijgt dat niet voor elkaar.
Ik heb een PB-2000 die is stuk minder aso en dreunt de sokken van je voeten met een gepiekte 114,2dB

Thanks man voor dit topic!
Ben wel benieuwd naar het stuk over 2 subwoofers. Het is dat we onze ruggen niet willen breken met die subwoofers vervoeren En veel lager ga ik niet halen, dan moet ik een muurtje weghalen voor nog een extra drie kwart kamer inhoud

[FeaR]

Mikayu schreef op woensdag 06 januari 2016 @ 22:07:
Hahaha dat plaatje. welke heeft hij staan en hoeveel?

L-39

[TBTL]

Lekker uitgebreide startpost en goed dat de kamerakoestiek wordt meegenomen

Het stukje over gesloten en basreflex is niet correct. De voor- en nadelen kloppen grofweg wel, maar die uitleg niet. Bij basreflex werkt de poort niet gewoon als een gat waar de lucht door naar buiten stroomt. Je krijgt een massa-veersysteem met als massa de poort en als veer de lucht in de kast. Hoe dat werkt is niet in een startpost uit te leggen. Op de resonantiefrequentie loopt het trillen van de poort 90 graden achter op het trillen van de woofer. Dat basreflex als 'trager' wordt waargenomen dan gesloten komt hoofdzakelijk doordat hij dieper doorloopt en daardoor vervelendere staande golven aanslaat, maar ook doordat hij inderdaad trager is door de resonerende poort. Het zuchten / ruisen van de poort (wat ook een probleem is) heeft hier niet mee te maken.

Nog een oplossing voor het probleem van staande golven in de luisterruimte is meerdere subwoofers gebruiken. Als je zoekt op 'multisub' vind je informatie.

[Voor 6% gewijzigd door TBTL op 08-01-2016 14:04]

[Jag]

Amen goede post!

[LA-384]

TBTL schreef op vrijdag 08 januari 2016 @ 14:03:
Lekker uitgebreide startpost en goed dat de kamerakoestiek wordt meegenomen

Het stukje over gesloten en basreflex is niet correct. De voor- en nadelen kloppen grofweg wel, maar die uitleg niet. Bij basreflex werkt de poort niet gewoon als een gat waar de lucht door naar buiten stroomt. Je krijgt een massa-veersysteem met als massa de poort en als veer de lucht in de kast. Hoe dat werkt is niet in een startpost uit te leggen. Op de resonantiefrequentie loopt het trillen van de poort 90 graden achter op het trillen van de woofer. Dat basreflex als 'trager' wordt waargenomen dan gesloten komt hoofdzakelijk doordat hij dieper doorloopt en daardoor vervelendere staande golven aanslaat, maar ook doordat hij inderdaad trager is door de resonerende poort. Het zuchten / ruisen van de poort (wat ook een probleem is) heeft hier niet mee te maken.

Nog een oplossing voor het probleem van staande golven in de luisterruimte is meerdere subwoofers gebruiken. Als je zoekt op 'multisub' vind je informatie.

Je hebt er duidelijk meer kaas van gegeten
Ik moet zeggen dat ik jouw uitleg nog niet ben tegengekomen, of ik heb de bron van mijn info totaal verkeerd begrepen. Ik zal er dus nog eens naar moeten zoeken, tenzij je er zelf een begrijpend stukje van zou willen maken?

Ik had wel al vaag iets gelezen over de effecten van meerdere subs, o.a. dat het het probleem van staande golven deels kan aanpakken. Echt verdiept daarin heb ik me nog niet. Eerst het fase verhaal op orde maken want ook dat had ik verkeerd geïnterpreteerd

[Randy]

Leuk, een subwoofer topic! Zelf ben ik in het bezit van twee Epos ELS-3 speakers, die dus écht vrij klein zijn. Hierdoor mis ik de hele 'onderste laag' van de muziek. Nu vraag ik mij af of iemand tips heeft over muzikale compacte (8" / 10") subwoofers die in het tweedehands circuit vaker voorbij komen. Ik ben dus niet echt op zoek naar een fundament-verscheurend bassmonster voor films. Het zou voor mij vooral prettig zijn als ik de lage tonen in de muziek eindelijk eens mee ga pakken, op een subtiele manier. Qua midden- en hoogweergave ben ik verder wel tevreden.

Zelf had ik al de Rel T3 gevonden die regelmatig voor rond de 200/300 euro voorbijkomt, maar er valt misschien wel beter te halen voor dat geld. Voor de rest vind ik tijdens mijn Google zoektocht vooral subwoofers die je hier nooit tegen gaat komen of subwoofers gericht op films. Dat zoek ik dus niet. Het hoeft geen high-end model te zijn, dat zijn mijn speakers namelijk ook niet. Zie ik modellen over het hoofd?

[ToFast]

Randy schreef op dinsdag 12 januari 2016 @ 13:22:
...
Zelf had ik al de Rel T3 gevonden die regelmatig voor rond de 200/300 euro voorbijkomt, maar er valt misschien wel beter te halen voor dat geld. Voor de rest vind ik tijdens mijn Google zoektocht vooral subwoofers die je hier nooit tegen gaat komen of subwoofers gericht op films. Dat zoek ik dus niet. Het hoeft geen high-end model te zijn, dat zijn mijn speakers namelijk ook niet. Zie ik modellen over het hoofd?

Met een Rel T3 zou je een goede keuze maken. Gaat laag genoeg voor muziek. Voor dat geld weet ik zo geen andere aanraders 2e hands en zeker niet nieuw.

[LA-384]

Juist bij kleine speakers zou je beter kunnen investeren in een goede subwoofer. Hij moet ten slotte hogere frequenties voor zijn rekening nemen, dan bij vloerstaanders.

[Randy]

LA-384 schreef op dinsdag 12 januari 2016 @ 14:06:
Juist bij kleine speakers zou je beter kunnen investeren in een goede subwoofer. Hij moet ten slotte hogere frequenties voor zijn rekening nemen, dan bij vloerstaanders.

Dat de speakers klein zijn is niet de reden dat ik kies voor een goedkopere subwoofer. Het is de financiële waarde van de speakers. Een sub van 600 euro lijkt mij een beetje buitensporig voor speakers die tweedehands nog 100 / 150 euro op zullen brengen. Desalniettemin kan ik met het geluid prima leven, het mist gewoon wat body.

[Repsect]

Ik heb een beetje hetzelfde probleem of vraagstuk. Ik heb zelf een Jamo S606 HCS3 set staan met een Onkyo TX-NR626 receiver. Deze speakers zijn natuurlijk vloerstaanders, maar vooral in films mis ik wel een beetje laag.
Nu lees ik bijna overal dat een goede sub van zo'n 500 euro te verkrijgen is (BK XXLS400, SVS PB-1000 of SVS SB-1000). Aangezien dit wel flinke jongens zijn, vraag ik me af of dit niet overkill is, van mij hoeft echt niet mega hard.
Zijn er geen subwoofers te verkrijgen die kleiner zijn en wat minder vermogen hebben, maar toch iets toe kunnen voegen? Natuurlijk kan je het volume dichtdraaien, maar zou dan een kleinere sub niet volstaan?

[Just_A_User]

DjRik schreef op dinsdag 12 januari 2016 @ 15:28:
Ik heb een beetje hetzelfde probleem of vraagstuk. Ik heb zelf een Jamo S606 HCS3 set staan met een Onkyo TX-NR626 receiver. Deze speakers zijn natuurlijk vloerstaanders, maar vooral in films mis ik wel een beetje laag.
Nu lees ik bijna overal dat een goede sub van zo'n 500 euro te verkrijgen is (BK XXLS400, SVS PB-1000 of SVS SB-1000). Aangezien dit wel flinke jongens zijn, vraag ik me af of dit niet overkill is, van mij hoeft echt niet mega hard.
Zijn er geen subwoofers te verkrijgen die kleiner zijn en wat minder vermogen hebben, maar toch iets toe kunnen voegen? Natuurlijk kan je het volume dichtdraaien, maar zou dan een kleinere sub niet volstaan?

Volgens mij heb je een grotere sub nodig om een gecontroleerde bas voort te kunnen brengen, waar een kleinere sub op de top van zijn kunnen moet presteren, wat het geluid niet ten goede komt. Daarnaast, een zwaardere sub laat je de bas ook meer voelen, ipv horen. Maar dat is wellicht wat kort door de bocht wat ik zeg.

Ik heb zelf een SVS PB-1000, en het verschil met de Mordaunt-Short 308 die ik sinds 2005 in gebruik had is een verschil van dag en nacht. Nu heeft SVS ook de SB-1000, die gesloten is, maar die schijnt weer wat geschikter te zijn voor muziek ipv film, en jij refereert aan film.

overigens heb ik de PB-1000 wel wit laten lakken, want mijn zuilen zijn ook hoogglans wit, en dat zwarte monster erbij in de woonkamer zag niet uit

[DennusB]

Mijn SVS SB-1000 komt er ook deze maand Ben erg benieuwd, zou m'n Jamo set mooi aan moeten vullen!

[Repsect]

Just_A_User schreef op dinsdag 12 januari 2016 @ 15:35:
[...]


Volgens mij heb je een grotere sub nodig om een gecontroleerde bas voort te kunnen brengen, waar een kleinere sub op de top van zijn kunnen moet presteren, wat het geluid niet ten goede komt. Daarnaast, een zwaardere sub laat je de bas ook meer voelen, ipv horen. Maar dat is wellicht wat kort door de bocht wat ik zeg.

Ik heb zelf een SVS PB-1000, en het verschil met de Mordaunt-Short 308 die ik sinds 2005 in gebruik had is een verschil van dag en nacht. Nu heeft SVS ook de SB-1000, die gesloten is, maar die schijnt weer wat geschikter te zijn voor muziek ipv film, en jij refereert aan film.

overigens heb ik de PB-1000 wel wit laten lakken, want mijn zuilen zijn ook hoogglans wit, en dat zwarte monster erbij in de woonkamer zag niet uit

Ik kan me er wel iets bij voorstellen dat je voor de echt lage tonen een grote woofer nodig hebt enz. maar ik ben wel bang voor overlast naar mijn buren. Dit omdat ik zelf verhuisd ben omdat ik o.a. veel geluidsoverlast had van mij buren. Dus ik wil dit mijn nieuwe buren niet aan doen
Nu woon ik nu wel in een nieuwbouwhuis (2015) met goede (geluids-)isolatie en betreft het ook nog eens een hoekwoning, waarbij de sub tegen de buitenmuur zou komen te staan, dus misschien dat dat nog gunstig is. Iemand een idee?

Nu zeg je dat een zwaardere sub je het geluid ook meer laat voelen, betekent dat niet dat dit geluid erg hard gaat en waarbij je buren dit ook kunnen horen of maak ik dan een denkfout? En het voelen betekent dat dat alles in je hus staat te trillen of is het echt alleen maar luchtverplaatsing?

DennusB schreef op dinsdag 12 januari 2016 @ 15:42:
Mijn SVS SB-1000 komt er ook deze maand Ben erg benieuwd, zou m'n Jamo set mooi aan moeten vullen!

Ik ben erg benieuwd! Ik hoop dat je van je laat horen zodra je de sub binnen hebt, zou graag jouw ervaringen horen

[DennusB]

DjRik schreef op dinsdag 12 januari 2016 @ 19:29:
[...]

[...]


Ik ben erg benieuwd! Ik hoop dat je van je laat horen zodra je de sub binnen hebt, zou graag jouw ervaringen horen

Zodra hij er Is zal ik hier wat plaatsen en een review schrijven

[LA-384]

De betere subs gaan niet per definitie hard. Ze hebben meer vermogen, zodat er meer frequenties op een hoorbaar niveau weergegeven kunnen worden. Zie de beginpost over het frequentiebereik. Die "slecht presterende" subwoofer zal op bepaalde frequenties in staat zijn het huis te laten trillen (of althans de meubels). Maar het zal nergens naar klinken omdat de ene frequentie op 105db wordt weergegeven en de ander op 70. Het een hoor je dus te hard en het ander te zacht of helemaal niet. Je blijft de volumeknop dan bijstellen, maar het gaat nooit goed klinken. De betere (duurdere) subs hebben een gelijkmatiger verloop, waardoor het volume over alle frequenties ongeveer gelijk zal zijn. De dipjes in volume worden ondervangen door de zwaardere voeding.

Helaas is de grootte van de kast debet aan de kwaliteit van de sub. Elke driver heeft een bepaalde gulden snede voor wat betreft kast formaat. Grotere drivers vereisen grotere kasten. Grotere kasten kan meer laag betekenen, maar ook een beter verloop en dus zuiverdere bassweergave (gelijkmatig volume over het frequentiebereik).

Als ik het goed heb speelt het gewicht van een sub mee om ervoor te zorgen dat deze niet gaat "dansen", wat ook weer invloed heeft op de weergavekwaliteit.

n.b.
Ik hoop komend weekend wat tijd te vinden om aan de topicstart te werken. Er komt nog heel wat bij.

Hier nog een klein overzichtje. Mogelijk komen dergelijke overzichtjes er meer:

[Voor 8% gewijzigd door LA-384 op 12-01-2016 21:14]

[lutkeveld]

Google 'Hoffman's Iron Law' voor meer informatie over hoe grotere kasten meestal beter zijn voor basweergave.

Heel simpel gezegd heb je de keuze uit twee van de volgende drie: kleine behuizing, diepe bas of hoge efficientie. Kort verhaal lang: de meest voorkomende speaker, het 'moving coil' type, is één grote compromis. Wil je diep? Verhoog bewegende massa, met als resultaat lagere resonantiefrequentie maar lagere efficientie. Wil je klein? Maak de ophanging stugger, met als resultaat een kleiner equivalent luchtvolume maar hogere resonantiefrequentie (minder bas). Zo zijn er heel veel mogelijke aanpassingen. Hoe de speaker/driver zich gedraagt is uit te drukken in Thiele Small Parameters (Vas, Qts, Fs etc).

Er is heel veel verborgen kennis over audio. 'Any fool can know, but it takes a genius to understand'. Er zijn meedere mensen, waaronder ik, die je wel willen helpen met een technisch uitgebreide en correcte uitleg in de startpost.

[LA-384]

lutkeveld schreef op dinsdag 12 januari 2016 @ 21:12:
Er is heel veel verborgen kennis over audio. 'Any fool can know, but it takes a genius to understand'. Er zijn meerdere mensen, waaronder ik, die je wel willen helpen met een technisch uitgebreide en correcte uitleg in de startpost.

Dat zou ik zeer op prijs stellen. Ik heb een aantal websites/fora voor informatie geraadpleegd, maar waarschijnlijk is de uitleg aldaar al door een "leek" geschreven. Dan gaat er nog wat info verloren in de vertaling en schrijf ik (als leek) het in het Nederlands. Ik weet dat het beter kan.

Belangrijk lijkt mij dat het in begrijpelijke taal wordt opgeschreven, eventueel met duidelijke animaties (al dan niet zelfgemaakt). Ook denk ik dat we niet al te diep op de materie in hoeven gaan, of er kan nog een derde versie bijkomen; TLDR, Semi-uitgebreid (voor de geïnteresseerden; zoals ik het probeer te doen), Professioneel (voor de kenner; o.a. uitleg over de werking van dergelijke speakertypen (en andere), thiele-small, berekeningen staande golven, etc.).

[LA-384]

Randy schreef op dinsdag 12 januari 2016 @ 14:33:
[...]

Dat de speakers klein zijn is niet de reden dat ik kies voor een goedkopere subwoofer. Het is de financiële waarde van de speakers. Een sub van 600 euro lijkt mij een beetje buitensporig voor speakers die tweedehands nog 100 / 150 euro op zullen brengen. Desalniettemin kan ik met het geluid prima leven, het mist gewoon wat body.

Ik snap je afweging, maar kleine speakers laten zich niet combineren met goedkopere subwoofer. De speakers hebben een gebrek aan laagbereik, wat de subwoofer zal moeten opvangen. Zeker bij muziek betekent dat er een glad frequentiebereik nodig is (zie stukje hierover in de begin post). De t3 zwakt al af bij zo'n 100hz (hoog bereik) zie http://www.soundandvision...tings#0QULfpPAvtFVYgSQ.97

De betere subs gaan niet alleen lager, maar ook hoger en dat is wat je nodig hebt. Een svs pb1000 bijvoorbeeld heeft al een beter hoog bereik (170hz) http://www.soundandvision...ments#2qF1wOUtPRIYfyOr.97

De svs sb1000 zie ik zo snel niet, maar is waarschijnlijk gelijkwaardig.

[highender]

Wow, zeer mooie en nuttige openingspost!

Even een kleine aanvulling, met behulp van digitale ruimte correctie zoals bijvoorbeeld Dirac Live of Acourate kan je goed - en in het geval van Dirac Live ook makkelijk - een of meerdere subwoofer(s) integreren.

http://www.audiovero.de/en/acourate.php
http://www.homestudio.nl (Dirac)

[Jag]

Leuk initiatief en mooie uitgebreide openingspost. Multi sub is idd een onderwerp wat extra belicht mag omdat het best ingewikkeld is maar o zo'n mooie oplossing. Indien gewenst kan ik wel een stukje schrijven over theorie en toepassing van meerdere subs

Edit: als het even kan wachten trouwens want niet zoveel tijd op het moment.

[Voor 13% gewijzigd door Jag op 12-01-2016 23:03]

[Just_A_User]

DjRik schreef op dinsdag 12 januari 2016 @ 19:29:
[...]


Ik kan me er wel iets bij voorstellen dat je voor de echt lage tonen een grote woofer nodig hebt enz. maar ik ben wel bang voor overlast naar mijn buren. Dit omdat ik zelf verhuisd ben omdat ik o.a. veel geluidsoverlast had van mij buren. Dus ik wil dit mijn nieuwe buren niet aan doen
Nu woon ik nu wel in een nieuwbouwhuis (2015) met goede (geluids-)isolatie en betreft het ook nog eens een hoekwoning, waarbij de sub tegen de buitenmuur zou komen te staan, dus misschien dat dat nog gunstig is. Iemand een idee?

Nu zeg je dat een zwaardere sub je het geluid ook meer laat voelen, betekent dat niet dat dit geluid erg hard gaat en waarbij je buren dit ook kunnen horen of maak ik dan een denkfout? En het voelen betekent dat dat alles in je hus staat te trillen of is het echt alleen maar luchtverplaatsing?

Ik heb geen hoekwoning, ik heb een huis uit 2003, en woon precies in het midden van een rij. Ik heb nog nooit de buren aan de deur gehad omdat ik overlast bezorgde, dus ook niet voor geluid

Nee, dat betekent niet per se dat het geluid hard gaat. Kijk, je kunt hem natuurlijk wel harder zetten, maar als jij een film zit te kijken, en er is een explosie (ik zeg maar wat) dan wil je die explosie 'voelen'. Je wil hem niet per se (hard) horen, maar voelen. Weet niet zo goed hoe ik het moet uitleggen.

Ik heb dus een PB-1000 en als ik die maar hard genoeg zet dan hoor ik wel dat er dingen beginnen te trillen ja, maar dan staat het een en ander ook wel op een onaangenaam hoog volume. Wat je wil is een subwoofer die gecontroleerd is, die je de lage tonen laat voelen zonder boemerig te klinken.

[renzo4000]

Hier ook een PB-1000 icm met jamo S608's. Integratie vind ik zeer goed te noemen, mooi subtiel en gecontroleerd laag die mooi aansluit bij de s608's. Bepaalde LFE scenes kunnen echt overweldigend zijn wat ik bij eerdere andere subs niet had (waaronder de jamo sub 260). Ik kan me dus voorstellen dat je met een pb13 helemaal wordt weggeblazen!

[ninoxps]

Ik heb op dit moment een Jamo Sub 210 (icm met een Jamo 606 5.0 set en 2 simpele satteliet speakers A102 van Jamo voor het 7.1 effect) Ben er niet helemaal content mee. Heb het gevoel dat mijn boxen hem overklinken. Ben een beginner in de audio wereld en heb op dit moment een beperkt budget voor een sub

Gisteren was ik een onkyo reciver bij iemand van marktplaats kopen en die had een (grote) Velodyne sub: Zeer vriendelijke man en gaf aan dat hij deze sub jaren geleden een keer voor ongeveer 600 euro heeft gekocht. Hij zei dat die hem weg :wou doen maar verder weinig over wist. Enige wat hij mij wel wist te vertellen als hij op internet keek op een aantal poolse sites mensen erg positief waren over deze sub

Op het internet kon ik er ook niet heel over vinden en op tweakers ook weinig

Hier staan wat fotos die ik bij hem thuis heb gemaakt voordat ik wegging
(excuus voor slecht gemaakte fotos op de iphone is het iets beter af te lezen en staat er volgens mij Velodyne Model: CHT-10QR)

Heeft iemand hier ervaring met deze sub?





/Edit

Het lijkt erop dat het type is: Velodyne CHT-10Q
https://velodyne.com/pdf/cht/cht-q_manual_revc.pdf

[Voor 61% gewijzigd door ninoxps op 13-01-2016 11:32]

[Randy]

LA-384 schreef op dinsdag 12 januari 2016 @ 22:21:
[...]

Ik snap je afweging, maar kleine speakers laten zich niet combineren met goedkopere subwoofer. De speakers hebben een gebrek aan laagbereik, wat de subwoofer zal moeten opvangen. Zeker bij muziek betekent dat er een glad frequentiebereik nodig is (zie stukje hierover in de begin post). De t3 zwakt al af bij zo'n 100hz (hoog bereik) zie http://www.soundandvision...tings#0QULfpPAvtFVYgSQ.97

De betere subs gaan niet alleen lager, maar ook hoger en dat is wat je nodig hebt. Een svs pb1000 bijvoorbeeld heeft al een beter hoog bereik (170hz) http://www.soundandvision...ments#2qF1wOUtPRIYfyOr.97

De svs sb1000 zie ik zo snel niet, maar is waarschijnlijk gelijkwaardig.

Bedankt voor de uitleg! Heldere taal. Dan ga ik eerst maar even sparen voor betere speakers en kijk ik tegen die tijd wel verder.

[NoepZor]

Die speakers hebben een 5" woofer en een opgegeven frequentiebereik tot 65hz (waarschijnlijk -3dB). Dit komt wel redelijk overeen met mijn speakers (Q Acoustics 2020i). In principe zou een X-over van ongeveer 80hz moeten volstaan. Blijft echter wel staan dat een goede strak klinkende sub een set wel kan maken en breken. Zit een groot verschil tussen aanvullen en doorheen bonken.

[FeaR]

ninoxps schreef op woensdag 13 januari 2016 @ 10:48:
Op het internet kon ik er ook niet heel over vinden en op tweakers ook weinig.

Velodyne is een merk wat qua prijs behoorlijk aan de hoge kant zit en daarom niet in elke huiskamer staat. In de hogere segmenten (Velodyne DD+ reeks) zitten ze behoorlijk hoog in de markt qua kwaliteit, daaronder zijn er betere te vinden. Het is dat ik mijn SPL-1200 Ultra (zeer) goedkoop heb weten te bemachtigen, anders had ik deze ook niet gekocht. Het zijn goede subwoofers, maar ze zijn niet de 1800 2249 euro waard die ze er voor vragen. Kwalitatief haal je zeker wel een subwoofer binnen van een merk met goede naam om eventueel later weer door te verkopen.

[JT]

Wow, mooie TS!

LA-384 schreef op zaterdag 02 januari 2016 @ 14:02:
Dit heeft als gevolg dat de uitslag van de driver minder groot zal zijn, wat resulteert in een strakkere bassweergave (dreunt niet na).

Dat een gesloten sub vaak strakker klinkt ben ik met je eens maar de causaliteit die je hier suggereert niet Dat zou namelijk betekenen dat de subwoofer niet meer strak klinkt met hoger volume, immers wordt de uitslag dan ook groter. Sterker nog, in de lagere frequenties zal een BR sub minder hoeven uit te slaan wegens hogere effectiviteit. Maar dan klinkt die niet ineens strakker dan gesloten.

Wellicht nog een aanvulling voor de TS; je maakt alleen onderscheid in ported of sealed. Maar je hebt nog subwoofers met passieve radiatoren. En je hebt zelfs de transmission line, maar die ben ik als sub nog niet tegen gekomen. Als ik ooit tijd over heb dan wil ik eens een TL sub gaan maken

Bij de meeste muziekgenres is het belangrijk dat alle tonen beginnen en stoppen op het juiste moment. Dit betekent dat een sealed subwoofer, met zijn strakke bassweergave, uitermate geschikt is voor de meeste muziekgenres.

Bij films verlangt men meestal een luide, donderende bassweergave. Hierdoor zijn ported subwoofers uitermate geschikt voor film.

Of iets geschikt is voor film en/of muziek is vooral afhankelijk van persoonlijke beleving, ik vind dat je jezelf erg belemmert als je alleen op basis van het gebruik al gaat kiezen voor het soort behuizing. Wellicht zou je hier de component smaak kunnen benadrukken. Voorzetje:

Smaak is de belangrijkste component in het vinden van een geschikte subwoofer. Jíj moet het goed vinden klinken. Het is daarom zeer aan te raden om te luisteren naar zowel gesloten als open modellen zodat je zelf ervaart wat het verschil is. Er zijn mensen die gesloten het meest geschikt vinden voor muziek en open voor films. Maar het belangrijkste is dat je zelf weet hoe dit verschil klinkt, zolang je dit niet weet kun je beter beide varianten beluisteren.

[LA-384]

Zo, Eindelijk weer tijd (en zin) om me weer in deze materie te gaan verdiepen. Ik ben begonnen met het herschrijven van het stukje over Frontfire vs Downfire. Er is echter 1 ding wat me nog niet duidelijk is en wat ik ook maar niet krijg gevonden; Waarom is een downfire model onwenselijk bij een zwevende houten vloer (dus een vloer zonder betonnen ondergrond). De driverpositie zou geen invloed moeten hebben op de verplaatsing van geluidsgolven (deze verplaatsen zich 360 graden in alle dimensies (bolvormig)). Maar wat is het dan wel?

Het enige wat ik kan bedenken is dat het te maken heeft met de verticale beweging van de driver en dat deze beweging ervoor zorgt dat de vloer wat mee gaat "deinen". Dit zou dan als gevolg hebben dat de speaker minder strak gaat klinken. Dit is puur mijn aanname gebaseerd op de beperkte kennis die ik nu heb.

JT schreef op donderdag 14 januari 2016 @ 11:51:
[...]

Je haalt veel goede punten aan, welke ik zeker er in ga verwerken. Ik ben op het moment begonnen met het herschrijven van de reeds geplaatste tekst en dat stukje over ported/sealed zal aangepast en uitgebreid worden. Die passive radiator is idd een vaker voorkomend fenomeen, dus zeker relevant voor dit topic.

[Voor 20% gewijzigd door LA-384 op 18-01-2016 23:08]

[Fjeze]

Ik ben me ook aan het oriënteren op een subwoofer om mijn BX2 aan te vullen.
Ik gebruik een Marantz 1604 als versterker.

Nu kan ik voor +/- EUR 300,- een complete XLS200 FF overnemen, zelf vind ik dit een mooi formaat. (in het verleden een REL Quake en BK Gemini II gehad en formaat beviel mij goed)

Ik wil het vooral als aanvulling voor muziek, maar wat meer laag bij eventuele films is natuurlijk altijd mooi meegenomen.

Nu lees ik ook erg goede verhalen over de SVS SB-1000 FF, is deze veel beter dan de XLS200? Deze is namelijk een stuk duurder (wel nieuw uiteraard, weinig 2de hands in te vinden).

Kortom: Is de SVS SB-1000 het waard om zo'n EUR 300,- meer aan uit te geven, of is de XLS200 ook een goede sub in dit formaat.

[Achiel007]

Speel zelf met een JL audio E-112, zit een beetje tussen de goedkope en de dure Velodyne serie in. Toch interessant voor velen die het DD geld niet hebben of er aan uit willen geven natuurlijk. Een in Nederland niet zo bekend merk, alleen in de auto hifi wel gekend.

http://intl.jlaudio.com/e...-powered-subwoofers-96279

[Voor 28% gewijzigd door Achiel007 op 19-01-2016 09:41]

[MrBarBarian]

Ik heb onlangs mijn gehele audio installatie voorzien van een upgrade. Nu staat er een B&W CM surroundsound set.

Om alles compleet te maken heb ik een Rel T9i voor de lage tonen gekozen. De keuze sub vond ik veruit het lastigst. B&W speakers geven (m.i.) een vrij vlak geluid, dus ik zat niet te wachten op een sub die sterk overheerst. Nadeel is wel dat tijdens films hij nu wat achterblijft voor mij gevoel., maar overall is het geluid subliem!

Ik woon in een jaren '30 huis, en heb dus een volledig houten constructie. Om te voorkomen dat het gehele blok meetrilt heb ik de sub (en de vloerstaanders) om geluiddempend materiaal van Regufoam gezet.

[DennusB]

Fjeze schreef op dinsdag 19 januari 2016 @ 09:20:
Ik ben me ook aan het oriënteren op een subwoofer om mijn BX2 aan te vullen.
Ik gebruik een Marantz 1604 als versterker.

Nu kan ik voor +/- EUR 300,- een complete XLS200 FF overnemen, zelf vind ik dit een mooi formaat. (in het verleden een REL Quake en BK Gemini II gehad en formaat beviel mij goed)

Ik wil het vooral als aanvulling voor muziek, maar wat meer laag bij eventuele films is natuurlijk altijd mooi meegenomen.

Nu lees ik ook erg goede verhalen over de SVS SB-1000 FF, is deze veel beter dan de XLS200? Deze is namelijk een stuk duurder (wel nieuw uiteraard, weinig 2de hands in te vinden).

Kortom: Is de SVS SB-1000 het waard om zo'n EUR 300,- meer aan uit te geven, of is de XLS200 ook een goede sub in dit formaat.

De SVS komt overal enorm goed uit de test, zelfs beter dan menig duurder model. Als je nog even wacht.. over een week heb ik de SB-1000 thuis staan!

[Achiel007]

MrBarBarian schreef op dinsdag 19 januari 2016 @ 10:17:
Ik woon in een jaren '30 huis, en heb dus een volledig houten constructie. Om te voorkomen dat het gehele blok meetrilt heb ik de sub (en de vloerstaanders) om geluiddempend materiaal van Regufoam gezet.

Auralex subdude is misschien wel iets voor jou om onder de sub te zetten?

[Fjeze]

DennusB schreef op dinsdag 19 januari 2016 @ 10:20:
[...]


De SVS komt overal enorm goed uit de test, zelfs beter dan menig duurder model. Als je nog even wacht.. over een week heb ik de SB-1000 thuis staan!

Waar heb je deze gekocht, en voor hoeveel als ik het mag vragen?

[DennusB]

Fjeze schreef op dinsdag 19 januari 2016 @ 10:35:
[...]


Waar heb je deze gekocht, en voor hoeveel als ik het mag vragen?

http://hificorner.nl/spea...svsound-sb-1000-mat-zwart Daar gewoon!

[MrBarBarian]

Achiel007 schreef op dinsdag 19 januari 2016 @ 10:21:
[...]


Auralex subdude is misschien wel iets voor jou om onder de sub te zetten?

Kan.. maar ik heb begrepen dat een Subdude niet altijd even gemakkelijk te verkrijgen is. Daarnaast kosten ze behoorlijk wat. Dit werkt ook!

[Just_A_User]

DennusB schreef op dinsdag 19 januari 2016 @ 10:20:
[...]


De SVS komt overal enorm goed uit de test, zelfs beter dan menig duurder model. Als je nog even wacht.. over een week heb ik de SB-1000 thuis staan!

Geinig, ik heb een paar maanden geleden ook zitten te kijken voor een nieuwe sub, en heb ook de SB-1000 overwogen. Tot ik de PB-1000 tegen kwam, ook van SVS. Die heb ik toen gekocht. Is een stuk groter dan de SB, en ook alleen maar verkrijgbaar in zwart, maar die heb ik wel gekocht, en daarna wit laten lakken

Heerlijke sub, zeker voor het geld.

[Mikayu]

Ze zijn best duur geworden die SVSjes... Ik had mijn PB-2000 voor 599 inclusief uit Noorwegen.
Flinke marges dus, ik zou proberen af te dingen

[RnB]

Volgens mij hebben ze de prijs ook verhoogd.
Ik heb mijn SB-1000 gloss white voor €579,- gekocht, de standaard look was toen €499,-.

[DennusB]

Yay, mijn SB-1000 hoogglans komt morgen binnen (voor 649)

[Iuigi]

Jeetje! Mijn SB-2000 kostte maar €50 meer. Klinkt overigens fantastisch en ik ben erg nog steeds heel erg blij mee.

[DennusB]

Iuigi schreef op vrijdag 22 januari 2016 @ 14:57:
Jeetje! Mijn SB-2000 kostte maar €50 meer. Klinkt overigens fantastisch en ik ben erg nog steeds heel erg blij mee.

Ja ze zijn duurder geworden. Hoogglans is ook 100 duurder dan de matte versie, maar ik ben wel erg blij als ie er is denk ik Morgen een update als ie staat

[DennusB]

Daar is m'n SB-1000 :



Naast m'n oude sub (Jamo Sub 210). Man man wat een verschil, hij gaat laag maar hij blijft super strak klinken. Met muziek is het verschil heel erg goed te horen, met films tot nu toe wat minder maar je merkt wel dat ie veel beter controle heeft dan de Jamo. ERG blij mee!

[LA-384]

Ziet er mooi uit! Ik voel een review aankomen

[DennusB]

LA-384 schreef op zaterdag 23 januari 2016 @ 15:54:
Ziet er mooi uit! Ik voel een review aankomen

Die gaat er ASAP komen inderdaad

[timelezzzzz]

Momenteel heb ik Marantz SR7009 icm B&W CM8s2 en CM1 rears. Daarnaast heb mijn REL Quake2 Sub op de frontspeakers aangesloten.

Vanaf begin af aan ben ik niet echt tevreden met het geluid, ongetwijfeld door de vele uitgebreide instellingen van de Marantz kan ik hem niet goed de baas.

Nu vroeg ik me af of mijn Quake volgens jullie onder de maat is en of ik veel ga verbeteren door bijv een SVS SB-1000 aan te sluiten op mijn set.

Volgens de winkel was dit uiteraard wel het geval. Misschien hebben jullie nog andere suggesties? Het kleine formaat van mijn huidige sub bevalt goed en ik denk niet dat ik bij mijn wederhelft met een extra "bijzettafel" moet aankomen...

[DennusB]

Hoe bedoel je aangesloten op je fronts? Je hebt m niet met RCA aan je Marantz hangen..?

[timelezzzzz]

Heb hem met de originele kabel op 3 punten samen gebonden met m'n speaker draad. Volgens de verkoper destijds was dit beter en natuurlijker qua geluid dan op de subwoofer aansluiting van de receiver.

[DennusB]

timelezzzzz schreef op donderdag 28 januari 2016 @ 15:06:
Heb hem met de originele kabel op 3 punten samen gebonden met m'n speaker draad. Volgens de verkoper destijds was dit beter en natuurlijker qua geluid dan op de subwoofer aansluiting van de receiver.

Dat lijkt me niet echt de juiste manier. Je versterker kan prima zelf de crossover frequenties doorsturen naar de sub, is een stuk zuiverder.

[FeaR]

High Level kan op zich prima, maar dan ben ik wel benieuwd naar de instellingen in de receiver (speakers op "Large" of "Small"; subwoofer op " Yes" of "No") en de instellingen op de REL (vooral de crossover). De SVS zal meer oemph leveren dan de REL (REL doet qua output minder dan overige merken en specwijs soms iets te positief), maar als er in de basis(instellingen) al iets verkeerd zit gaat het met een nieuwe subwoofer ook niet direct beter klinken en is het zonde van het geld. Tevens is plaatsing en akoestiek ook een punt om rekening mee te houden, niets zo lastig als een subwoofer goed afgesteld krijgen.

Maar definieer ook "niet tevreden met het geluid". Is het te zacht, mis je druk, mis je de aanvulling voor de fronts (dan wel de rest van de speakers)?

[timelezzzzz]

FeaR schreef op donderdag 28 januari 2016 @ 16:19:

Maar definieer ook "niet tevreden met het geluid". Is het te zacht, mis je druk, mis je de aanvulling voor de fronts (dan wel de rest van de speakers)?

Mijn vorige set was een instap Yamaha receiver icm 4x B&W 600 speakers op een zuiltje en de quake. Bij ieder willekeurig muziek dvdtje, muziek fragment of film had ik het "wow" effect. Lekker vol en warm geluid.

Begrijp me niet verkeerd, het geluid klinkt nu ook goed. Maar in vergelijk met wat ik gewend was vind ik het wat flets en vlak en dat volle ervaar ik nu eigenlijk alleen bij een flac bestand.
De Sub lijkt sowieso niet echt mee te doen.

Het enige wat ik heb gedaan tijdens instellen is de standaardgeluidsmeting (iets wat met mijn vorige set ook volstond...)

[FeaR]

timelezzzzz schreef op donderdag 28 januari 2016 @ 16:56:
[...]
Het enige wat ik heb gedaan tijdens instellen is de standaardgeluidsmeting (iets wat met mijn vorige set ook volstond...)

Een stukje software kan ook fouten maken. Dus open het menu van de Marantz, kruip achter de REL en zet hier de settings neer. De perfecte settings kunnen we nooit geven, maar een indicatie of de settings goed zijn of dat er niets van klopt is snel gemaakt.

[PVD66]

timelezzzzz schreef op donderdag 28 januari 2016 @ 14:52:
Momenteel heb ik Marantz SR7009 icm B&W CM8s2 en CM1 rears. Daarnaast heb mijn REL Quake2 Sub op de frontspeakers aangesloten.

Vanaf begin af aan ben ik niet echt tevreden met het geluid, ongetwijfeld door de vele uitgebreide instellingen van de Marantz kan ik hem niet goed de baas.

Nu vroeg ik me af of mijn Quake volgens jullie onder de maat is en of ik veel ga verbeteren door bijv een SVS SB-1000 aan te sluiten op mijn set.

Volgens de winkel was dit uiteraard wel het geval. Misschien hebben jullie nog andere suggesties? Het kleine formaat van mijn huidige sub bevalt goed en ik denk niet dat ik bij mijn wederhelft met een extra "bijzettafel" moet aankomen...

Ik heb ook een REL Quake MKII gehad waar ik tevreden over was. Ik vond hem soms wat "boemerig" klinken.
Sinds een maand of 2 heb ik een SVS sb-12 nbs en dat gaf een hele verbetering. Het laag ging veel lager, werd strakker, geen boemerig geluid meer en je voelde als het ware dat er lucht verplaatst wordt.
Ik heb er in ieder geval geen spijt van.
Ik heb hem voornamelijk voor de muziek maar ook bij films knalt ie lekker
Ik zou zeker voor een andere sub gaan kijken.

[LA-384]

timelezzzzz schreef op donderdag 28 januari 2016 @ 16:56:
Mijn vorige set was een instap Yamaha receiver icm 4x B&W 600 speakers op een zuiltje en de quake. Bij ieder willekeurig muziek dvdtje, muziek fragment of film had ik het "wow" effect. Lekker vol en warm geluid.

Ik ben het eens met fear. Een sub die eerst goed klonk en nu met een andere receiver ineens niet meer, dan zou ik het niet bij de sub zoeken, maar bij de instellingen. Op de eerste pagina staat een stukje over de aansluitmogelijkheden en diens eigenschappen. Probeer anders ook eens de lowlevel/subwoofer/LFE aansluiting. Bij highlevel heb je volgens mij geen profijt van zo'n automatische instelling via de bliepjes en zal je de sub nog moeten finetunen.

Een andere mogelijkheid is misschien dat de vorige receiver wat meer bewerkingen uitvoerde op het uit te sturen geluidssignaal. Maar ik weet niet of dat lulkoek is.

[timelezzzzz]

Ok bedankt voor jullie feedback, ik ga het als ik dit weekend thuis ben direct proberen. Hoe moet ik de knopjes volgens jullie zetten als ik hem instel ? http://www.hifidatabase.c...llery/7/1457-IMG_0414.JPG

[FeaR]

timelezzzzz schreef op donderdag 28 januari 2016 @ 21:43:
Ok bedankt voor jullie feedback, ik ga het als ik dit weekend thuis ben direct proberen. Hoe moet ik de knopjes volgens jullie zetten als ik hem instel ?

Of dus doorgeven hoe de instellingen nu staan. Zou me om eerlijk te zijn niets verbazen als het één en ander niet klopt. En al hang je er dan een subwoofer van 5000 euro aan die overal goed scoort dan nog zal het slecht klinken.

De instellingen hangen dus af van hoe je de subwoofer aan hebt gesloten of gaat doen. Met High Level regel je de crossover en het volume op de subwoofer, met Low Level zet je de crossover geheel open op de subwoofer aangezien je deze in de receivers regelt. Zie ook de TS van dit topic.

De crossover die bepaalt wordt hangt af van de speakers en de ruimte. En is natuurlijk naderhand naar wens bij te stellen. De CM8 is niet echt een laagmonster, crossover van rond de 80 Hz is wel wat ik verwacht. Of ze moeten in een hoek staan gepropt waardoor het laag een boost krijgt.

[timelezzzzz]

FeaR schreef op donderdag 28 januari 2016 @ 22:39:
[...]


Of dus doorgeven hoe de instellingen nu staan. Zou me om eerlijk te zijn niets verbazen als het één en ander niet klopt. En al hang je er dan een subwoofer van 5000 euro aan die overal goed scoort dan nog zal het slecht klinken.

De instellingen hangen dus af van hoe je de subwoofer aan hebt gesloten of gaat doen. Met High Level regel je de crossover en het volume op de subwoofer, met Low Level zet je de crossover geheel open op de subwoofer aangezien je deze in de receivers regelt. Zie ook de TS van dit topic.

De crossover die bepaalt wordt hangt af van de speakers en de ruimte. En is natuurlijk naderhand naar wens bij te stellen. De CM8 is niet echt een laagmonster, crossover van rond de 80 Hz is wel wat ik verwacht. Of ze moeten in een hoek staan gepropt waardoor het laag een boost krijgt.

Ik ben intussen met nog eens met mijn REL mk2 aan de slag gegaan, heb hem nu op sub1 uitgang aangesloten en opnieuw door audyssey setup gehaald. De andere kabel (welke via mijn front speakers liepen) heb ik losgekoppeld.

Wat me op viel tijdens het inleren, was dat ik in eerste instantie de volume van de sub halverwege moest zetten en vervolgens moest ik het volume terugdraaien op 75 db als max volume. Om dit voor elkaar te krijgen moest het volume van mijn REL sub bijna terug naar 0

Nu alles ingeregeld staat merk ik dat de sub heel zachtjes mee doet tijdens films, Maar wanneer ik de Marantz op 2ch stereo zet om bijv FM te luisteren is het sub kanaal volledig uitgeschakeld. Is dit normaal zijn en zou dit aan te passen zijn.

Ik begrijp niet waar de fout zit en denk dat ik met een andere sub op dezelfde uitkomst zou komen....

[FeaR]

Wat zijn de instellingen die Audyssey door heeft gevoerd? Speakers op "Small" met als crossover...? Normaal zou de subwoofer dan mee moeten doen.

[PcDealer]

Just_A_User schreef op woensdag 13 januari 2016 @ 09:04:
[...]
Ik heb geen hoekwoning, ik heb een huis uit 2003, en woon precies in het midden van een rij. Ik heb nog nooit de buren aan de deur gehad omdat ik overlast bezorgde, dus ook niet voor geluid

Dat zegt natuurlijk helemaal niets. Je moet zelf vragen of ze ooit iets horen.

[timelezzzzz]

FeaR schreef op vrijdag 05 februari 2016 @ 21:58:
Wat zijn de instellingen die Audyssey door heeft gevoerd? Speakers op "Small" met als crossover...? Normaal zou de subwoofer dan mee moeten doen.

Alles staat op groot. Ik heb (B&W cm8 front en cm1 als surround) moet ik dit aan passen naar klein?

Cross-overs staan allemaal op 40 Hz
Subwoofermodus: LFE+main
LPF voor LFE: 120 Hz (cross-over voor LFE kanaal)

[Lip]

timelezzzzz schreef op vrijdag 05 februari 2016 @ 21:19:
[...]
Nu alles ingeregeld staat merk ik dat de sub heel zachtjes mee doet tijdens films, Maar wanneer ik de Marantz op 2ch stereo zet om bijv FM te luisteren is het sub kanaal volledig uitgeschakeld. Is dit normaal zijn en zou dit aan te passen zijn.

Ik begrijp niet waar de fout zit en denk dat ik met een andere sub op dezelfde uitkomst zou komen....

Bij speelfilms mag je de subwoofer niet (overmatig) horen, wanneer je de sub tijdens het kijken uitschakeld moet je 'm gaan missen.

De FM band heeft niet zo'n bizarre bandbreedte(niet de juiste term), en word er veel gebruikt gemaakt van dynamic range compression. Bovendien zijn er weinig instrumenten die onder 40Hz duiken, waardoor je hoofdluidsprekers de meest gangbare frequenties van muziekinstrumenten voor hun kiezen krijgen.

timelezzzzz schreef op vrijdag 05 februari 2016 @ 21:19:
[...]
Ik begrijp niet waar de fout zit en denk dat ik met een andere sub op dezelfde uitkomst zou komen....

Waarschijnlijk ben je verpest met teveel bas weergave, en moet je misschien wellicht je eigen oren inspelen aan de neutrale bas weergave te wennen

timelezzzzz schreef op zaterdag 06 februari 2016 @ 09:00:
[...]


Alles staat op groot. Ik heb (B&W cm8 front en cm1 als surround) moet ik dit aan passen naar klein?

Cross-overs staan allemaal op 40 Hz
Subwoofermodus: LFE+main
LPF voor LFE: 120 Hz (cross-over voor LFE kanaal)

Probeer eens de cross-over op 80Hz, dan krijgt je subwoofer ook wat meer speelruimte. Hierdoor zal je 'm meer horen spelen.
Omdat ik pas een draai om mijn oren heb gehad vanwege het linken van mijn (Onkyo) review, ga ik dat niet doen. Maar die kan je vast wel vinden. Hierin staat een hoop uitgelegd, hoe je de weergave van je eigen luidsprekersysteem kan verbeteren.

[LA-384]

timelezzzzz schreef op zaterdag 06 februari 2016 @ 09:00:
Alles staat op groot. Ik heb (B&W cm8 front en cm1 als surround) moet ik dit aan passen naar klein?

Cross-overs staan allemaal op 40 Hz
Subwoofermodus: LFE+main
LPF voor LFE: 120 Hz (cross-over voor LFE kanaal)

Begin eens met dit stukje te lezen, hierin staat (hoewel nog niet volledig) wat uitgelegd over het waarom van de instellingen.

Vervolgens voer je om te beginnen de volgende instellingen in de receiver door;
- Speakers op small
- Cross-over speakers op 80-120hz (grove stelregel; 120 bij melkpakjes, 80 bij vloerstaanders)
- LPF voor LFE op 120hz
- Subwoofer op YES

LFE+main is alleen van toepassing bij pure direct weergave.

De crossovers zijn geen harde grens, wat betekent dat de speakers en sub ook signalen iets onder resp. boven de ingestelde crossover te verwerken krijgen. Je probeert voor een kleine overlap te zorgen.

Als de sub bij deze instellingen nog steeds ondermaats presteert, dan kun je idd gaan twijfelen of de sub wel helemaal lekker werkt.

[Smithkj]

Mijn Tannoy sub lijkt de geest te hebben gegeven. Wordt wel gezien als subwoofer door de receiver, maar geeft geen geluid meer bij de metingen en bij spelen

Als ik m handmatig van stand-by naar aan zet geeft de driver een plofje en daar blijft het bij...

Was een oudje, toch 2 jaar plezier van gehad voor 130 euro. Nu misschien toch naar iets nieuws op zoek.

[LA-384]

Smithkj schreef op zaterdag 06 februari 2016 @ 10:29:
Mijn Tannoy sub lijkt de geest te hebben gegeven. Wordt wel gezien als subwoofer door de receiver, maar geeft geen geluid meer bij de metingen en bij spelen

Als ik m handmatig van stand-by naar aan zet geeft de driver een plofje en daar blijft het bij...

Was een oudje, toch 2 jaar plezier van gehad voor 130 euro. Nu misschien toch naar iets nieuws op zoek.

Dat is vervelend. Je zou eens kunnen kijken of je de sub op een andere manier of op een ander apparaat kunt aansluiten om zo de kabel, connector of receiver volledig uit te sluiten. Daarnaast zijn er diverse audio-reparatie winkeltjes in bijna alle (grote) steden. Als je echt tevreden was over de sub zou je dat eens kunnen proberen en mogelijk wat centen uitsparen.

[FeaR]

LA-384 schreef op zaterdag 06 februari 2016 @ 09:54:
[...]
Vervolgens voer je om te beginnen de volgende instellingen in de receiver door;
- Speakers op small
- Cross-over speakers op 80-120hz (grove stelregel; 120 bij melkpakjes, 80 bij vloerstaanders)
- LPF voor LFE op 120hz
- Subwoofer op YES

Dat én de crossover op de subwoofer zelf helemaal open draaien.

Het is meer dan logisch dat je subwoofer niet werkt. Door alles op "LARGE" in te stellen geef je aan de receiver aan dat alleen LFE over de subwoofer mag, en 2.0 stereo heeft geen LFE waardoor de subwoofer dan stil blijft.

[timelezzzzz]

LA-384 schreef op zaterdag 06 februari 2016 @ 09:54:
[...]

Begin eens met dit stukje te lezen, hierin staat (hoewel nog niet volledig) wat uitgelegd over het waarom van de instellingen.

Vervolgens voer je om te beginnen de volgende instellingen in de receiver door;
- Speakers op small
- Cross-over speakers op 80-120hz (grove stelregel; 120 bij melkpakjes, 80 bij vloerstaanders)
- LPF voor LFE op 120hz
- Subwoofer op YES

LFE+main is alleen van toepassing bij pure direct weergave.

De crossovers zijn geen harde grens, wat betekent dat de speakers en sub ook signalen iets onder resp. boven de ingestelde crossover te verwerken krijgen. Je probeert voor een kleine overlap te zorgen.

Als de sub bij deze instellingen nog steeds ondermaats presteert, dan kun je idd gaan twijfelen of de sub wel helemaal lekker werkt.

Wederom bedankt voor de uitleg. Ik heb jullie advies opgevolgd mijn fronts op 80 hz gezet en center + surround op 100 hz. De sub is nu wel heel goed te horen. Ik ging er blind van uit dat de instelling die de audessey setup maakt de beste is. Waarom maakt de setup niet vanzelf deze keuze als hij voelt dat er een sub aangesloten is?

Aangezien ik de sub nu goed kan horen (ondanks dat ik tijdens de audessey setup het volume bijna volledig terug moest draaien tot 75db) vraag ik me af wat nu het grote verschil zou zijn als ik mijn Rel Quake2 met 100W zou vervangen voor de SV SB-1000 met 300W. Zijn de bassen dan rustiger, strakker, harder, breder?

[LA-384]

timelezzzzz schreef op zondag 07 februari 2016 @ 11:36:
Wederom bedankt voor de uitleg. Ik heb jullie advies opgevolgd mijn fronts op 80 hz gezet en center + surround op 100 hz. De sub is nu wel heel goed te horen. Ik ging er blind van uit dat de instelling die de audessey setup maakt de beste is. Waarom maakt de setup niet vanzelf deze keuze als hij voelt dat er een sub aangesloten is?

Ik denk dat het een tekortkoming uit kosten-overweging is. Er worden heel wat ingewikkelde berekeningen gedaan om het allemaal netjes in te stellen. Waarschijnlijk heeft het ook nog te maken met het feit dat elke speaker afzonderlijk afgesteld wordt. Er zijn meerdere versies van audyssey en andere merken maken gebruik van alternatieve room-equalisation software. Mogelijk dat de meer professionele varianten hier beter mee omgaan. Gelukkig is het handmatig te corrigeren

timelezzzzz schreef op zondag 07 februari 2016 @ 11:36:
Aangezien ik de sub nu goed kan horen (ondanks dat ik tijdens de audessey setup het volume bijna volledig terug moest draaien tot 75db) vraag ik me af wat nu het grote verschil zou zijn als ik mijn Rel Quake2 met 100W zou vervangen voor de SV SB-1000 met 300W. Zijn de bassen dan rustiger, strakker, harder, breder?

Het volume terugdraaien tijdens de setup is niet verstandig, mogelijk dat dan de metingen verknoeid worden. De bliepjes klinken luid, dat ben ik met je eens. Vóór de setup had je het volume op de sub op halverwege moeten zetten en er af moeten blijven tot de setup klaar was. Het kan ook dat ik je verkeerd begrijp
Of de svs sb1000 strakker gaat klinken dan de rel quake 2 is wat lastig te zeggen en dat zul je zelf moeten ervaren. Wel is het zo dat een 12" driver (svs) aanzienlijk meer lucht kan verplaatsen dan de 8" driver (rel). Dat i.c.m. het feit dat de svs ook wat groter is en meer vermogen ter beschikking heeft, doet mij vermoeden dat hij in elk geval luider en lager gaat.

[Mikayu]

Die SVS gaat vast een stuk meer gecontroleerd en lager. Die Rel is aan je verhaal te horen dan maar een dreunend boomboxje die overmatig aanwezig is of veel te hard moet om je eisen bij te kunnen houden

Mijne kwam out of the box al op 75dB zonder dat ik kon plaatsen waar het gerommel vandaan kwam. En er was een wandklok aan het rammelen, die heb ik meteen vast gezet

Oja, hij kan ook hard...

[Smithkj]

Bij mij bleek het een kabelprobleem te zijn: gelukkig. Dus mijn subwoofer gaat weer vrolijk door.

Hoewel een gedwongen upgrade ook wel lekker was

[timelezzzzz]

LA-384 schreef op zondag 07 februari 2016 @ 12:05:
[...]


Het volume terugdraaien tijdens de setup is niet verstandig, mogelijk dat dan de metingen verknoeid worden. De bliepjes klinken luid, dat ben ik met je eens. Vóór de setup had je het volume op de sub op halverwege moeten zetten en er af moeten blijven tot de setup klaar was. Het kan ook dat ik je verkeerd begrijp
Of de svs sb1000 strakker gaat klinken dan de rel quake 2 is wat lastig te zeggen en dat zul je zelf moeten ervaren. Wel is het zo dat een 12" driver (svs) aanzienlijk meer lucht kan verplaatsen dan de 8" driver (rel). Dat i.c.m. het feit dat de svs ook wat groter is en meer vermogen ter beschikking heeft, doet mij vermoeden dat hij in elk geval luider en lager gaat.

Voor de setup heb inderdaad bij de REL alles op halverwege gezet, op het moment dat de sub aan de beurt was in de setup kwam er toen inderdaad een flinke bak met herrie. De Marantz vroeg toen het volume van de sub zo bij te regelen tot hij op 75 db zou komen. Om dit voor elkaar te krijgen moest ik dus mijn low level volume knop op de REL bijna dicht zetten.

[wrcveen]

In het htforum.nl is de Klipsch R-115sw erg populair. 15" 800 Watt
Heb hem zelf ook en kan niet anders zeggen wat een geweld komt daar uit!
Circa €600



http://www.klipsch.com/products/reference-subwoofers#r-115sw

[wrcveen]

Mooie openings post, hulde. Ik mis alleen de gain knop die ook op een/mijn subwoofer te vinden is. Mij is daar de werking van nog niet helemaal duidelijk. Klinkt als een volume knop maar is het niet.

[LA-384]

wrcveen schreef op dinsdag 09 februari 2016 @ 00:37:
Mooie openings post, hulde. Ik mis alleen de gain knop die ook op een/mijn subwoofer te vinden is. Mij is daar de werking van nog niet helemaal duidelijk. Klinkt als een volume knop maar is het niet.

De openings post is nog niet compleet, maar ivm tijd en het soms tijdelijk wegvallen van motivatie heb ik ervoor gekozen om dit topic geleidelijk aan uit te breiden. Dat van die gain-knop zal ik ook behandelen. Bedankt voor de tip

[Pepperana]

Hoe is de verhouding van een Rel Q50 met de nieuwe subs.
http://www.audioreview.co...0/prd_120501_2741crx.aspx

Ik heb hem al een tijdje maar door een verbouwing ben ik nieuwsgierig geworden naar andere opties.

[borft]

volgens mij klopt het verhaal over fasecorrectie ook niet helemaal. Fasecorrectie kan je eigenlijk niet doen met vertragen, omdat de vertraging die nodig is afhankelijk is van het faseverschil, maar ook van de frequentie (golflengte). Met andere woorden, de vertraging die voor een bepaalde frequentie een faseverschil van n graden oplevert, levert voor een andere frequentie een ander faseverschil op.

[Petertyuh]

Mooi topic! En ik ben de gelukkige eigenaar van de SVS PB12-NSD DSP

Het viel me alleen op dat de namen in het eerste plaatje van SVS niet klopt, die kisten zijn de PB (ported box) en niet PC (ported cylinder).

En ik wil zeker niet gaan mierenneuken over die mooie plaatjes die je gemaakt hebt, maar misschien is het handiger om de subs uit te lijnen met de voegen van de vloertegels, zodat je makkelijker kan zien hoe groot ze zijn. Het hoeft niet, maar het is een ideetje.

[LA-384]

borft schreef op zaterdag 13 februari 2016 @ 11:20:
volgens mij klopt het verhaal over fasecorrectie ook niet helemaal. Fasecorrectie kan je eigenlijk niet doen met vertragen, omdat de vertraging die nodig is afhankelijk is van het faseverschil, maar ook van de frequentie (golflengte). Met andere woorden, de vertraging die voor een bepaalde frequentie een faseverschil van n graden oplevert, levert voor een andere frequentie een ander faseverschil op.

Ik moet zeggen dat de informatie op internet in geen enkel geval eenduidig is (het enige waar men het unaniem over eens is, is dat de subwoofer ideaal is voor de lage tonen ).
Dat van de fase-correctie is een lastig verhaal. Aan de ene kant heb je gelijk dat de fase op alle frequenties aangepast zou moeten worden, maar dan heb je logisch gezien (althans met mijn beperkte kennis hierover) maar twee opties. De werking van een driver is volgens mij dat de spoel bij een positieve lading de driver afstoot waardoor deze naar buiten beweegt en bij een negatieve lading aantrekt, waardoor deze naar binnen beweegt (of net andersom). Door de faseknop om te draaien (180 graden) verandert deze reactie; positief wordt omgezet in negatief en de driver reageert net andersom.

Bij een fase-draaiknop heb je meer dan twee opties. En een signaal moet positief of negatief zijn, het kan niet 60% positief zijn (dan is het namelijk volgens mij nog steeds positief en niet negatief). Daarom moet er sprake zijn van vertraging. Misschien is het geen absolute vertraging (*ms), maar meer een percentage (aangeduid in graden).

Hoe dan ook, de fase blijkt te veranderen met de plaatsing van de subwoofer (afstand tot luisteraar), dus dat zou het verhaal over vertraging bevestigen. Ook heb ik gelezen dat de fase vooral van invloed is bij de frequenties rond het crossover punt (hierbuiten is er maar 1 bron die de frequenties weergeeft en kan er geen sprake zijn van storing door het uit fase zijn van de subwoofer. De verschillen zijn namelijk te klein om door het menselijk oor als storend ervaren te worden en worden alleen opgemerkt als twee bronnen niet synchroon zijn).

Petertyuh schreef op zaterdag 13 februari 2016 @ 12:30:
Mooi topic! En ik ben de gelukkige eigenaar van de SVS PB12-NSD DSP

Het viel me alleen op dat de namen in het eerste plaatje van SVS niet klopt, die kisten zijn de PB (ported box) en niet PC (ported cylinder).

En ik wil zeker niet gaan mierenneuken over die mooie plaatjes die je gemaakt hebt, maar misschien is het handiger om de subs uit te lijnen met de voegen van de vloertegels, zodat je makkelijker kan zien hoe groot ze zijn. Het hoeft niet, maar het is een ideetje.

Je hebt gelijk
Wat het uitlijnen betreft ook, daar had ik even niet aan gedacht. Als ik weer met sketchup ga werken zal ik even nieuwe renders maken.

[Voor 14% gewijzigd door LA-384 op 13-02-2016 14:15]

[Jag]

Het deel over fase verdient nog wat aandacht idd, met name dit deel:

Deze vertraging kan veroorzaakt worden door een verschil in kabellengte tussen speaker en receiver en door een verschil in afstand van speaker tot oor. Het kan ook zijn dat de verwerking van de elektrische signalen door de speakers en subwoofer beiden op een andere manier worden gedaan. Zo kan het zijn dat een positieve lading er bij de speakers voor zorgt dat de driver naar buiten beweegt, terwijl bij de subwoofer dit als gevolg heeft dat de driver naar binnen beweegt.

Dat stuk over kabellengte verschil klopt niet (geeft geen fase verschil). En elke speaker beweegt naar buiten als je er een positieve spanning op zet voor zover ik weet, maar sommigen zitten andersom aangesloten

Ik denk dat je het nut van de fase instellingen op een subwoofer het beste kan omschrijven als de instellingen die ervoor zorgt dat de fase van de subwoofer en main speakers overéénkomen rond het crossover gebied waardoor de integratie optimaal is.

De fase van de sub en mains rond de x-over wordt door vele factoren bepaald, namelijk de flanksteilheid van de laag of hoogafval (en dat gaat het om de akoestische curve, niet alleen het electronische crossoverfilter), de tijdsvertraging door het verschil in afstand tot de luisteraar. En dan gaat daar nog de invloed van de staande golven overheen die flinke variatie in de amplitude en daarmee ook fase respons geven rond de crossoverfrequentie.

Daarom is het een kwestie van proberen. In principe kan je aanhouden dat de fase instelling die het meest geluid geeft, ook de optimale instelling is (dan is het namelijk zoveel mogelijk "in fase").

Ik ben overigens ook begonnen aan typen van een stuk over multisub

[borft]

faseverschuiving gaat niet per se over positief of negatief, het gaat over waar je in de periode zit. Bij een verschuiving van 90 graden loop je dus een kwart van een periode voor.

Overigens, zoals al eerder terecht opgemerkt, chapeau voor het mooie topic

[LA-384]

Jag schreef op zaterdag 13 februari 2016 @ 14:45:
[...]

Met de bevestiging van een tweede tweaker geef ik mij gewonnen.

Jag schreef op zaterdag 13 februari 2016 @ 14:45:
Ik ben overigens ook begonnen aan typen van een stuk over multisub

Mooi, dan kan ik daar mijn vingers niet aan branden Zal ik je toevoegen als mede-auteur?

[Anoniem: 664575]

Zijn er goeie subwoofers met high level input. Mijn stereo versterker heeft geen Sub out... 😊 Alle hulp is welkom!

[Mikayu]

Anoniem: 664575 schreef op zondag 14 februari 2016 @ 14:32:
Zijn er goeie subwoofers met high level input. Mijn stereo versterker heeft geen Sub out... 😊 Alle hulp is welkom!

Ja, die zijn er.
Welke heb je zelf al gevonden? Alle eigen inzet is welkom

[LA-384]

Ik geloof dat bijna elke subwoofer wel een high-level aansluitmogelijkheid heeft. Is het niet via de bekende klemmetjes/schroefjes dan is het wel via een neutrik speakon connector;
https://upload.wikimedia..../e/e6/Neutrik_Speakon.jpg

[Mikayu]

Ik ben van mening dat de meesten dat juist niet (meer) hebben gezien een beetje receiver wel een subwoofer uitgang heeft.
Mijn Yamaha SW1500 heeft wel high level ingang en mijn SVS PB2000 weer niet. Ongeveer dezelfde klasse maar de Yamaha is al meer dan 10 jaar oud

[LA-384]

Je hebt helemaal gelijk Mikayu. Ik had even snel een paar modellen in google ingetikt en allen hadden een high-level mogelijkheid. SVS wijkt er inderdaad van af. vreemd dat de 1000 serie (zowel ported als sealed) als enige nog een high-level aansluiting heeft. Aan de andere kant ook wel logisch eigenlijk, het is nou eenmaal inferieur en komt eigenlijk het beoogde doel van een subwoofer niet ten goede.

BK heeft dan weer high-level via speakon op elk model. Hetzelfde geldt voor Rel, en Velodyne heeft normale speakerterminals, volgens mij ook op elk model.

Niet iedereen doet er dus aan mee.

[dennisdw]

Hierbij zou ik graag willen weten of je met een RCA jack kabel (rood + wit) een DJ controller met interface gelijk kan aansluiten aan een subwoofer.

Het betreft hier de logitech X530 boxjes 5.1
Als ik met de USB van de DJ controller werkt, dan gaat de linker box af en toe ruizen. Terwijl dit nooit was met het muziek draaien van mijn computer zelf.

Oh en dan nog iets, een rechter boxje met een wit kabeltje zit al in mijn subwoofer.

Instellingen aanpassen in Virtual DJ en kabeltje toevoegen aan subwoofer?

Wie kan mij helpen?