Ik heb een zeer interessante korte lezing gezien over racisme en vooroordelen:
Ik raad iedereen aan deze te kijken!
Het komt erop neer dat er twee soorten gedrag zijn: reactief gedrag en reflectief gedrag. Reactief gedrag is je eerste instinctieve reactie ergens op, die puur ingegeven wordt door je instincten en sterk beïnvloed door impliciete associaties. Reflectief gedrag is wat je doet als je er even over hebt nagedacht.
We denken allemaal dat we in bijna alles wat we doen reflectief zijn. Maar alles wat op de automatische piloot gebeurt, wat je doet zonder er echt bij na te denken of onder tijdsdruk waardoor je niet de tijd hebt om erover na te denken, is wel degelijk reactief gedrag.
In onze samenleving worden we continu blootgesteld aan zaken die ervoor zorgen dat we bepaalde impliciete associaties krijgen. Zoals Marokkaan <> crimineel.
Toen studenten in een VR-omgeving werden gezet voor, wat hun ten minste werd verteld, een onderzoek naar de werking van het geheugen, werden zij in die virtuele wereld geconfronteerd met blanken en met mensen met een Marokkaans uiterlijk. Ze dachten dat het om het testen van hun geheugen ging dus ze dachten er verder niet bij na. Maar het was eigenlijk een onderzoek naar intrinsiek racisme. En wat bleek? Gemiddeld bleef men wat verder weg van virtuele Marokkanen dan van virtuele Nederlanders. Zonder daarbij na te denken.
Al met al zijn er in de maatschappij veel negatieve associaties met zwart en positieve met wit; negatieve met zwarte mensen en positieve met blanken. Zelfs op zwarte mensen heeft dit een uitwerking. In de lezing laat men ook een filmpje zien van zwarte kinderen aan wie twee poppen worden gepresenteerd en gevraagd met welke ze het liefst zouden spelen. Beide poppen waren exact het zelfde - op de huidskleur na. De ene pop was blank, de andere zwart. Verreweg de meeste zwarte kinderen zeiden dat ze liever met de blanke pop zouden spelen. Aan het eind zie je een zwart meisje met die twee poppen voor haar. Er wordt haar gevraagd "which is the good doll?" en ze wijst de blanke pop aan. "Which is the bad doll?" en ze wijst de zwarte aan. "Which doll looks most like you?" Het meisje twijfelt even. Kijkt naar de blanke pop. En je ziet dan de frustratie en het verdriet op haar gezicht terwijl ze naar de zwarte pop wijst.
Veel mensen zijn er zelf van overtuigd dat zij niet bevooroordeeld zijn, maar juist dat is gevaarlijk. Want dan ben je blind voor je eigen onbewuste vooroordelen die zich uiten via je reactief gedrag.
Ik ben mijzelf er wel degelijk van bewust dat ik bevooroordeeld ben. Maar juist omdat ik dat weet, kan ik daar rekening mee houden en proberen om mijn mening bij te sturen.
Ook in deze zie ik nu in dat ik mijn mening moet bijsturen. Het fenomeen Zwarte Piet helpt inderdaad om bepaalde associaties met zwarte mensen te versterken. En die associaties worden
juist door kleine kinderen gelegd omdat het een kinderfeest is. En het is juist "gevaarlijk" omdat het gevaar ervan niet wordt ingezien. Tot nu toe door mijzelf dus ook niet.
Maar als ik nu terugkijk, zie ik ook
waarom ik dat niet inzag. Juist
door de manier waarop Quinsy et al het aankaartten! Ik voelde mij aangevallen en schoot dus in de verdediging. Ik was het vooral oneens met de manier waarop het gebracht werd, waardoor ik het onderliggende probleem niet kon zien. Maar al met al moet ik zeggen dat de anti-pieten gelijk hebben - zij het niet op de manier waarop zij beweren.
Want zij zeggen dat het is vanwege de slavernij, vanwege het stereotype, omdat zij zich gediscrimineerd voelen. Maar dat is allemaal grotendeels onzin. Wat wel van belang is, is dat het bij kinderen zorgt voor onbewuste associaties met betrekking tot zwarte mensen. Associaties die dan wel niet of nauwelijks hun mening beïnvloeden, maar die wel degelijk hun onbewuste gedrag beïnvloeden. Associaties die niet alleen gevormd worden bij blanke kinderen, maar ook bij zwarte kinderen, die daardoor een zeer schadelijk intrinsiek onbewust minderwaardigheidscomplex krijgen.
Oftewel... Ik zag het verkeerd. Mijn excuses.
Het is alleen een echte hetze als het uit Hetzerath komt, anders is het gewoon sprankelende ophef.