Struikrover schreef op donderdag 05 mei 2011 @ 08:19:
[...]
Precies, ik denk dat je net dat aspect hebt beschreven dat vaak onderbelicht blijft bij mensen die graag willen genieten van muziek. Immers, de superieure kwaliteit en bit-nauwkeurige reproductie van een CD moet wel beter klinken, toch?
Maar IMO is dat niet per definitie waar. Het gaat uiteindelijk om de muziekbeleving. Het is aantoonbaar (i.t.t. tot elfenkabels!) dat je element het geluid kleurt, en als je dat mooier vind dan geniet je dus meer van muziek die van vinyl wordt afgespeeld. Dan kan de CD nog zo nauwkeurig reproduceren, dat doet er in feite niet echt toe.
Het gaat eigenlijk om twee dingen. Je hebt geluidsreproductie en geluidsbeleving. Puur vanuit een theoretisch oogpunt ga je er bij geluidsreproductie vanuit om het originele geluid zo exact mogelijk te reproduceren. Zonder kleuring, vervorming enz. Dit is, hoe je het ook bekijkt, de beste geluidskwaliteit die je kunt hebben.
Bij de geluidsbeleving heb je het veel meer over welk geluid (sound, kleuring etc.) je het prettigst vind klinken. Dat is een hele persoonlijke voorkeur en heeft in principe niets te maken met geluidsreproductie. Als ontwerper van apparatuur dien je volgens mij na te streven om het origineel zo exact als mogelijk te reproduceren. Door middel van luidsprekers en akoestische regelingen (Equalizers, Bass\Treble regelingen etc.) geef je de gebruiker vervolgens de mogelijkheid om persoonlijke aanpassingen in de geluidsreproductie toe te passen. (en gelukkig gebeurt dit ook bij verreweg de meeste apparatuur)
Struikrover schreef op donderdag 05 mei 2011 @ 08:19:
Om nog even terug te komen op de DAC's. Je zei dat er veel verschil kan zitten in de filters die na het DAC worden toegepast. Kun je daar wat specifieker over zijn? Ik ga er vanuit dat duurdere DAC's wellicht ook betere filters toepassen, die voor een mooiere muziekervaring zorgen, maar weet het niet zeker natuurlijk. Ik heb wel geleerd dat een DAC dus waarschijnlijk, ook al is hij maar goedkoop, zijn werk wel doet en dat de geluidskwaliteit daar niet aan mag liggen.
De discussie is eigenlijk een beetje krom. In mijn ogen is de DAC het ding dat zorgt voor de omzetting van digitaal naar analoog en zou het gehele apparaat (inclusief ingangen, filters, uitgangen, etc.) een andere benaming moeten hebben, want in de discussie ontstaat vaak verwarring. Maar goed, terugkomend op de filtering na de DAC:
In veel gevallen is filtering niet eens nodig na de DAC, omdat DAC-chip zelf al een goed analoog signaal afgeeft. Maar bijna elke ontwerper plaatst na de DAC een aantal filters, voornamelijk om digitale restproducten, boven de 20KHz te verwijderen. Dit kun je op een aantal manieren doen. Een veel toegepaste manier is een brick-wall filter, dat alles tegenhoudt boven een bepaalde frequentie en je kunt het ook doen met een meer traditioneel filter met een bepaalde afval na 20KHz. Vervolgens wordt er ook vaak nog een buffer-versterker geplaatst tussen DAC en uitgang, onder meer voor impedantie-correctie. Als je de filters netjes uitvoert, zouden deze stuk voor stuk geen invloed mogen hebben op het signaal binnen de audioband.
En tegenwoordig zijn die filters heel eenvoudig te maken met kant en klare onderdelen.
Als een DAC meetbare verschillen (en dus hoorbaar) oplevert binnen de audioband dan is het in mijn ogen een slechte DAC. En gelukkig zie je dit bij DAC's maar zelden. Er zitten vaak wel vrij grote verschillen in het uitgangsvolume, waardoor mensen bij vergelijken verschillen menen waar te nemen in de geluidskwaliteit. Een goede DAC (als in geluidstechnisch goed) hoeft niet veel meer te kosten dan €75,- a €150,-. Er blijven natuurlijk wel verschillen in bouwkwaliteit en afwerking e,d, die de prijs sterk kunnen beïnvloeden.
Ik heb hier zelf een DAC waarbij ik de buffering en de filtering laat verzorgen door een tweetal trafo's en twee buisjes. De buisjes fungeren als line (buffer) versterker en als een laag-doorlaat filter en de trafo's zorgen voor impedantie-correctie en een 2
de laagdoorlaat filter. Een volledig passieve, analoge filtering. Dat ding verschilt hoorbaar niet van één met allerlei moderne poespas.
Verwijderd schreef op donderdag 05 mei 2011 @ 10:12:
En volgens mij maak je hier een denkfout. Je CD speler mag dan bit correct afdraaien, maar daar kunnen je oren bar weinig mee. De DAC's die van de bitjes weer muziek moeten maken, kleuren het geluid wel degelijk, is mijn ervaring.
[...]
Dat kan eenvoudigweg niet. De bitjes beschrijven de golfvorm, zoals die was op het moment van kwantisatie. Ze voegen daar zelf echt helemaal niets aan toe. Als ze dat wel zouden doen, dan zit er een of ander algoritme achter dat de bitjes opzettelijk aanpast om een andere golfvorm te verkrijgen. Een goede DAC is audiotechnisch volledig transparant en veranderd niets aan het geluid.
De verschillen die jij ervaren hebt tussen de verschillende DAC's zijn waarschijnlijk bijna in zijn geheel toe te schrijven aan verschillen in uitgangsniveau en persoonlijke beleving.