Het grote spoorwegen topic, deel 14 |
Welkom in alweer het veertiende deel van het spoorwegentopic! Hier kun je terecht met alle vragen, opmerkingen, discussies met als onderwerp: 'treinen'. Lees eerst eens de startpost door, zo wordt vermeden dat eenzelfde vraag vaak opnieuw gesteld wordt. De startpost is schaamteloos gekopieerd uit het twaalfde deel omdat deze nog steeds super in elkaar steekt.


Credits
Nederlandse spoorwegen: Luc
Verder dank aan alle lezers van dit topic die hun op- of aanmerkingen hebben doorgegeven.


Geschiedenis
Het treinentopic
Het grote treinentopic deel 2
Het grote treinentopic deel 3
Het grote treinentopic deel 4
Het grote treinentopic deel 5
Het grote treinentopic deel 6
Het grote treinentopic deel 7
Het grote treinentopic deel 8
Het grote treinentopic deel 9
Het grote treinentopic deel 10
Het grote spoorwegentopic deel 11
Het grote spoorwegentopic deel 12
Het grote spoorwegentopic deel 13
De spoorwegen in Nederland |


Reizigers
NS Reizigers is de reizigersdivisie van het voormalige staatsbedrijf NS. NS Reizigers verzorgt de reizigersdienst op het kernnet, wat onder andere de hele Randstad omvat, met daarbij enkele belangrijke andere spoorlijnen (verbindingen naar Groningen, Leeuwarden, Enschede, Maastricht en dergelijke). De lijnen die buiten het kernnet vallen zijn reeds of worden in de toekomst aanbesteed.
Syntus is verantwoordelijk voor de treindienst op de lijnen Arnhem-Doetinchem-Winterswijk-Zutphen, Arnhem-Tiel, Oldenzaal-Hengelo-Zutphen en in opdracht van Connexxion op de lijn Almelo-Mariënberg.
Arriva voert de treindienst uit op de Noordelijke nevenlijnen, te weten op Groningen-Nieuweschans, -Delfzijl, -Roodeschool en -Leeuwarden en op Leeuwarden-Harlingen haven en -Stavoren. Vroeger werd deze dienst uitgevoerd door NoordNed, wat toen al een dochteronderneming was van Arriva. Tegenwoordig wordt er echter daadwerkelijk onder de naam Arriva gereden.


Goederen
ACTS Nederland begon ongeveer tegelijk met Shortlines als vervoerder en deed dat met forse containershuttles in opdracht van VOS Logistics. Opmerkelijk is de aanschaf van zes loccen serie 1200 van NS: via een gerechtelijke procedure werden deze verkregen en zo van de sloop gered.
Dillen & LeJeune Cargo is de eerste en tot nu toe enige private cargovervoerder in België. Tot eind 2003 reden zij een treinpaar Dillingen-Sloehaven. Dit vervoer was eigenlijk bestemd voor België, maar door de starre houding aldaar is men naar Nederland moeten uitwijken. Sinds maart 2004 is DLC weer vast terug in Nederland met het van Railion Nederland overgenomen containervervoer Born-Antwerpen, deels via Neuss. Per mei 2005 is er een containerverbinding via Bad Bentheim naar Antwerpen bijgekomen.
ERS Railways is een samenwerkingsverband tussen vier goederenverladers, waaronder Maersk, die zelf hun eigen spoorvervoer regelen. Totdat ERS Railways zelf hun treinen ging rijden, dat gebeurde in 2002, werden de trein door Railion gereden.
HGK (Häfen u. Gütherverkehr Köln) is een Duitse vervoerder en is in Nederland vooral bekend vanwege de samenwerking met Shortlines. Inmiddels is HGK een zelfstandige vervoerder in Nederland en rijdt een enkele containertrein vanuit Duitsland naar de Rotterdamse havens v.v.
rail4chem is een Duitse vervoerder met diverse treinparen naar Nederland. De oorspronkelijke opzet waren twee paren naar Lutterade DSM en twee containershuttles naar Rotterdam. Na overname van Shortlines zijn daar een shuttle naar Acht en drie naar Blerick bijgekomen. Ook wordt de van Railion overgenomen Brescia-shuttle tegenwoordig door rail4chem gereden. Incidenteel wordt er naar de Sloehaven gereden, momenteel loopt er een nieuw vervoer van gersttreinen Bad Bentheim-Botlek. rail4chem rijdt als enige vervoerder in Nederland met G2000'n (inmiddels allemaal met symmetrische cabine).
Railion Nederland is de goederentak van het voormalige staatsbedrijf NS. Voor de uiteindelijke scheiding van de reizigers- en goederentak opereerde Railion Nederland onder de naam NS Cargo. Railion Nederland was tot 1998 de enige goederenvervoerder in Nederland, maar verliest nu langzaam maar zeker terrein ten gunste van diverse andere vervoerders. Railion Nederland is een 100% Nederlands bedrijf, maar is samen met Railion Deutschland en Railion Danmark in handen van de Stinnes groep.

Rotterdam Rail Feeding (RRF) is een onderneming van
Spoorflex dat voor diverse vervoerders rangeerwerk bij de diverse terminals verzorgt. Daarvoor heeft het bedrijf de beschikking over vijf locomotieven ex-NS 600. RRF3 staat in Ede=Wageningen t.b.v. de Brescia-shuttle van rail4chem, de rest wordt in de Rotterdamse havens ingezet.
De spoorwegen in Nederland kennen in principe drie soorten reizigerstreinen:

Intercity (IC): rijdt tussen grote steden, meestal over een langere afstand.

Sneltrein (S): rijdt tussen middelgrote steden.

Stoptrein: verbindt kleine steden/dorpen, vaak met een grote stad.
Het spoorwegnet is één van de drukst bereden netten ter wereld.
In Nederland zorgen de vervoerders samen voor een grote hoeveelheid verschillend materieel:


Diesellocs:
Sik, 200 (musea, Nedtrain)
600 (hippel, musea, Nedtrain, Railion Nederland, RRF, Cronifer Mdk)
700 (Nedtrain)
2200 (Railion, Strukton, SHD (museum), VSM (museum))
2400 (NSM (museum), VSM (museum))
6400 (Railion Nederland)
6700 (ACTS Nederland)
BR 203 (VSRT, Spitzke Nederland)
BR 204 (Railion Nederland)
BR 232 (Railion Nederland)
Class 58 (ACTS Nederland)
Class 66 (ACTS Nederland, DLC, ERS Railways, HGK, rail4chem, Railion Nederland)
G1206 (ACTS Nederland, ERS Railways, rail4chem, Strukton)
G2000 (rail4chem)
V60 (ACTS Nederland, VSRT)


Elektrische locs:
1100 (NSM (museum), WGL1501 (museum))
1200 (ACTS Nederland, NSM (museum), WGL1501 (museum))
1300 (NSM (museum), WGL1501 (museum))
1500 (WGL1501 (museum))
1600 (Railion Nederland)
1700 (NS Reizigers)
1800 (NS Reizigers)
Motorpost (3000, mP, Railion Nederland (deels gebruikt door Bombardier en Alstom), NSM (museum)).


Dieselstellen:
DH I/II (Wadloper, Arriva, Connexxion)
DM '90 (buffel, NS Reizigers, Syntus, Arriva)
Lint-41 (Syntus)
Plan U (HIJSM (museum), NSM (museum))


Elektrische stellen:
DD-AR (NS Reizigers)
ICM (koploper, NS Reizigers)
IRM (NS Reizigers)
Mat '64 (Plan V & T, NS Reizigers)
SGM (Sprinter, NS Reizigers)
SM '90 (Railhopper, NS Reizigers)


Rijtuigen:
DDM1 (NS Reizigers)
ICK (NS Reizigers)
ICR(m) (NS Reizigers)


HST:
ICE-3M
Thalys


Meettreinen:
mP Jules (Eurailscout)
USO II (UST 96, Eurailscout)
UFM 120 (Eurailscout)


Buitenlands materieel in Nederland:
Belgie
AM '66 (NMBS, Maastricht)
AM '76 (NMBS, Roosendaal)
reeks 11.8 (NMBS, Roosendaal, Benelux-dienst)
reeks 25.5 (NMBS, Roosendaal, Maastricht, goederendienst)
reeks 77 (NMBS, Roosendaal, goederendienst)
Duitsland
BR 111 (DB, Venlo)
Talent (DB, Heerlen, Enschede, BR 643/644)


Dieselloccen
Alleen bij de goederenvervoerders en bij de onderhoudsbedrijven zijn nog dieselloccen actief. Hieronder een overzicht:
Sik (200) |
 | Rangeerloccen die gebruikt worden bij de onderhoudsbedrijven en bij diverse musea. |
600 |
 | Rangeerloccen die gebruikt worden bij de onderhoudsbedrijven, bij Railion, RRF (Rotterdam Rail Feeding) en bij diverse musea. De loccen zijn gebaseerd op de Britse Class 08 en werden na de oorlog gebouwd. |
700 |
 | Ter vervanging van de oude rangeerloccen serie 600 heeft Nedtrain samen met NS Reizigers dertien nieuwe rangeerloccen besteld. De loccen zijn afgeleid van de MaK 1002, waar ook de 6400'en van afstammen. |
2200 |
 | Loccen van deze grote serie zijn alleen nog in gebruik bij Railion, grondig verbouwd bij Strukton en bij diverse musea. Deze serie van ooit 150 loccen heeft in 2002 voorgoed de reguliere goederendienst verlaten. Tot die tijd reden er nog enkele exemplaren voor Railion Nederland bij het eilandbedrijf in Zeeuws-Vlaanderen. Daarnaast zijn een aantal loccen verkocht aan België, waar ze werden gebruikt bij de aanleg van HST's. |
2400 |
 | Deze loccen zijn alleen nog te vinden bij musea en in onder andere Frankrijk. |
6400 |
 | Eén van de drie series loccen die Railion Nederland gebruikt zijn de 6400'en, die met hun 120 stuks het grootste deel van het tractiepark vormen (twaalf 232'ers, 23 1600'en). De loccen zijn afgeleid van de MaK 1002 en zijn opgedeeld in enkele deelseries. Zo zijn er Vlaamse reuzen (6505 t/m 6520 met uitzondering van de 6517, voor rijden in België), Duitse Herders (6485 t/m 6499, voor rijden in Duitsland), "tussen-Herders" (6481 t/m 6484, 6500 t/m 6503, kunnen gebruikt worden als middelste loc in een setje Duitse Herders (tussenherders hebben zelf geen Duits beveiligingssysteem), loccen met ATB-NG (6411 t/m 6414, ATB-NG is een nieuwere versie van het in Nederland toegepaste beveiligingssysteem), loccen voor het heuvelproces op de Kijfhoek (6476 t/m 6479) en enkele loccen met aanpassingen voor het gebruik als energieloc bij rijtuigen (6460 t/m 6475). |
6700 |
 | De 6700'en zijn door ACTS Nederland van de NMBS gekochte loccen reeks 62. Ze zijn niet voorzien van ATB en mogen daarom op de hoofdbaan alleen als tweede loc meerijden. |
BR 203 |
 | Spooraannemer Volker Steving Rail&Traffic heeft twee door Alstom in Bw Stendal gereviseerde V100'n in gebruik, de 203-1 en 203-2. Tot aflevering huurde men Alstom's huurloc 203.101, die nu bij Spitzke Nederland in gebruik is, naast hun eveneens in Stendal verbouwde V100SP004 en -005. |
BR 204 |
 | Ter vervanging van de 2200'en in Zeeuws-Vlaanderen (een 6400 is te duur voor de dienstuitvoering ter plaatse) heeft Railion Nederland via Railion Deutschland de beschikking gekregen over vijf loccen BR 204 (ex-V100). |
BR 232 |
 | Ter vervanging van 1600'en en ter compensatie van het verlies aan loccen serie 241, heeft Railion Nederland via Railion Deutschland de beschikking gekregen over twaalf loccen BR 232. Met wat geluk zijn er zes tegelijk rijdend waar te nemen. De loccen zijn voorzien van ATB-EG en -NG. |
Class 58 |
 | Ter gedeeltelijke vervanging van de oude locserie 1200 heeft ACTS Nederland twee Class 58'en uit Engeland gehaald. Met deze loccen worden in principe de Veendam- en Leeuwardenshuttle gereden. |
Class 66 |
 | Vanwege de snelle beschikbaarheid zijn de loccen type JT42CWR, beter bekend als Class 66, erg in trek. Deze loccen rijden dan ook bij diverse vervoerders rond. Ze zijn gebaseerd op het Engelse profiel, wat ze een gedrongen uiterlijk meegeeft. |
G1206 |
 | Zowel ACTS (loc 506, 7101 en 7102 (de laatste twee in ACTS-kleuren)), ERS Railways ("1201", "1202" en tijdelijk de "1203", ex r4c-"1205"), rail4chem ("1201" en "1203", tijdelijk ook de "1202, ex-"SL 1201") en Strukton (de loccen "Carin" en "Willy") maken inmiddels gebruik van de MaK-serie G1206. Strukton rijdt er werktreinen mee, ERS Railways gebruikt de loccen vooral in de rangeerdienst. rail4chem zet de loc in waar nodig. |
G2000 |
 | Van dezelfde leverancier als de 6400'en komen ook de G2000'en af. rail4chem heeft er drie met symmetrische cabine; de 2001 met asymmetrische cabine is vlak voor teruggave aan de leasemaatschappij uitgebrand. Deze loccen zijn te vinden in het binnenlandse verkeer (Blerick, Acht, Brescia tot Emmerich, graan tot Bad Bentheim). |
V60 |
 | VSRT en ACTS Nederland zijn in het bezit van twee respectievelijk drie Tjechische loccen serie V60. De twee ex-Shortlines-loccen (SL1001 en SL1002 (ex-ACTS Nederland 6002)) zijn in het bezit van VSRT en ACTS Nederland heeft nog de 6003, 6004 en 6005. |


Elektrische loccen
De geschiedenis van de e-loccen gaat terug tot aan de oorlog: vlak erna werd de serie 1000 gebouwd. In Nederland de eerste e-loc, beroemd en berucht. De volgende generatie loccen zijn de "oude e-loccen", de 1100'en, 1200'en en 1300'en. De zes van Engeland gekochte 1500'en vulden het gat tussen deze en de volgende generatie, de 1600'en, op. Afgeleid daarvan zijn ook 1700'en afgeleverd, die samen met de 1800'en (1600'en die zijn overgegaan van Railion naar NS Reizigers) het grootst in aantal zijn. Een nieuwe generatie loccen staat ook klaar om Nederland te overspoelen: binnen enkele jaren gaat Railion Nederland rijden met de Duitse Baureihe 189.
1200 |
 | Nadat de 1200'en bij NS Reizigers en Railion aan de kant zijn gegaan, vonden er vijf een nieuwe werkgever aan ACTS Nederland. Deze rijdt er enkele van hun treinen mee. |
1300 |
 | De 1300'en (gebouwd door Alstom) zijn tot 2000 ingezet door Railion. NS Reizigers heeft de loccen overgekocht, maar nooit ingezet. De 1302 en 1312 zijn in het bezit van het Spoorwegmuseum, de 1304 en 1315 zijn de van Werkgroep 1501. Met uitzondering van de 1308 (gesloopt in 2003) zijn de overige loccen (1301, 1305-1307, 1309-1311, 1313-1316) in 2004 bij HKS Metals in Amsterdam gesloopt. |
1600/1700/1800 |
 | Deze van Franse loccen afgeleide locserie betekende een vernieuwing van het e-loccenbestand en hield daarmee ook de ondergang van de "oude loccen" in. Door de instroom van de 1600'en verdwenen de 1100'en, 1200'en, 1300'en en 1500'en voor een groot deel. Na de splitsing van NS in NS Reizigers en wat nu Railion Nederland is, werden de 1600'en opgedeeld. NS Reizigers heeft op dit moment de 1701 t/m 1781 (met uitzondering van de 1735, uitgebrand en gesloopt) en de 1823, 1824 en 1826 t/m 1858 in haar bezit. Railion heeft de 1601 t/m 1622 en 1625 in bezit, waarvan er vier aan de kant staan (1605, in herstelling, 1618, in herstelling, 1622 en 1625. Van deze 23 loccen hebben er twaalf dit jaar een revisie ondergaan, de andere loccen worden momenteel bij grote defecten terzijde gesteld. |
Motorpost (mP, 3000) |
 | Nadat PTT Post stopte met het postvervoer per spoor, zijn er nog een aantal motorposten in dienst gebleven. De 3024, 3029, 3033 en 3034 rijden voor Railion, in opdracht van Alstom en Bombardier, ten behoeve van testen met het nieuwe beveiligingssysteem wat aan BB21 gebonden is. De 3031 is van het Nederlands Spoorwegmuseum en de 3027 en 3033 worden door Railion zelf gebruikt. |


Dieseltreinstellen
In het dieseltijdperk reden er talloze series dieselstellen rond. De elektrificatie heeft echter een slachtpartij uitgevoerd, waardoor er slechts enkele actieve series resteren.
DH I/II (Wadloper) |
 | Alle wadlopers, met uitzondering van de 3101 en 3102, zijn verhuurd aan NoordNed die er in Groningen en Friesland de treinen mee rijdt. Connexxion huurt de overige twee stellen en laat die rijden op Almelo-Mariënberg. |
DM '90 (Buffel) |
 | Deze in 1996 afgeleverde stellen zijn de laatst gebouwde dieseltreinstellen voor Nederland. Ook zijn het de enige diesteltreinstellen die NS Reizigers gebruikt. De wadlopers zijn verhuurd aan NoordNed en aan Connexxion, de plan U's zijn in 2003 uit de dienst gegaan. |
Lint-41 |
 | Voor de dienstuitvoering in het Oosten van het land heeft Syntus de beschikking over zo'n 22 stellen Lint-41. |
Plan U |
 | Verwant aan de elektrische stellen Mat '64 zijn de driedelige plan U's. Tot de eeuwwisseling reden zij op diverse dieseltrajecten, daarna nam DM '90 hun taak over. In verband met het toen heersende materieeltekort werden vijftien stellen gereviseerd en ingezet op Eindhoven-Weert en Zwolle-Groningen. Dat duurde tot 2003, nu rijden ze nog slechts incidenteel bij musea. |


Elektrische treinstellen
NS Reizigers heeft aangegeven af te willen van het getrokken materieel. Het is daarom niet verwonderlijk dat er grote hoeveelheden treinstellen in Nederland rondrijden.
ICM (Koploper) |
 | Een serie van bijna 140 drie-delige en vier-delige treinstellen, hun bijnaam dankend aan de bult op het dak: de cabine. De stellen zijn vooral te vinden in de IC-diensten die onderweg gesplitst worden: de Noord-Oost (de IC's van Groningen, Leeuwarden, Deventer en Enschede naar de Randstad). In de jaren '90 hebben diverse stellen met reclame rondgereden (o.a. voor Randstad, Aegon, KLM en Martinair). Uiteindelijk resteerden de 4050 in Randstad-totaalreclame en de 4023 met totaal verbouwd interieur (gekleurde stoelen) en licht aangepast exterieur (witte deuren en kleine afbeeldingen). Nadat de 4050 haar reclame enkele jaren geleden verloor, bleef het rustig, totdat in 2004 in de beschikking kwam over een folie die de laklaag niet tot nauwelijks aantast. Dit leverde tot november 2004 de 4028 met totaalreclame ter ere van 50 jaar Kinderboekenweek, de 4240 en 4241 (t/m 2008) met reclame voor de Olympische Spelen) en de 4444 (enkele stickers, reclame van TPG Post) op. |
IRM |
 | Momenteel worden alle stellen IRM verlengd en vindt er nieuwbouw van stellen plaats. Daarmee zijn er straks een 150 stellen, vierdelig en zesdelig. Ze rijden inmiddels door heel het land. Treinstam 9525 is voorzien van bestickering voor de Olympische spelen, treinstam 8733 is voorzien van bestickering, daar in die stam de 300ste bak VIRM zit. |
DD-AR |
 | Deze dubbeldekkerstellen zijn de stoptreinen voor de iets langere afstand en voor de drukkere trajecten. Hun krappe bouw maakt het niet favoriet, niet qua interieur en niet qua aanzicht. |
Mat '64 |
 | De grootste serie stoptreinmaterieel wordt gevormd door de stellen Mat '64. Langzaam wordt begonnen met het uit dienst nemen van de oudste van de ruim 200 exemplaren. Op alle wat rustigere lijnen door heel het land zijn de stellen wel te vinden. Plan T is vierdelig, plan V is tweedelig. |
SGM (Sprinter) |
 | SGM is de verzamelnaam voor de sprinters, het stadsgewestelijk materieel. In tweedelige uitvoering zijn het citypendels (rijden op de Zoetermeerlijn en de Hofpleinlijn), de rest is driedelig en rijdt vooral in de Randstad. Momenteel worden de stellen verbouwd, waarna ze met een fris uitziend uiterlijk en interieur weer op de baan verschijnen. |
SM '90 (Railhopper) |
 | Als proto-serie voor de nieuwe generatie stoptreinen is de SM '90 ontwikkeld. Deze kleine serie van negen stellen werd tot December 2005 alleen op Zwolle-Emmen ingezet. Met name vanwege de hoge onderhoudskosten ziet hun toekomst bij NS Reizigers er somber uit. Nu staan ze al enige poor werkloos op het rangeerterrein van NedTrain werkplaats Onnen, in afwachting van hun toekomst,m wat vermoedelijk de sloper gaat worden.
Inmiddels hebben een aantal Plan V-tjes hun werk op de lijn tussen Zwolle en Emmen overgenomen. |
[
Voor 11% gewijzigd door
AW_Bos op 18-10-2006 12:39
]