![]() | |||
Oordopjes zijn het belangrijkste deel van een portable audio speler. Als je geen oordopjes of koptelefoon hebt, kan je onderweg namelijk niet van je muziek genieten. Bij iedere speler worden ze dan ook geleverd. De kwaliteit ervan is alleen vaak om van te huilen. Dat is de reden dat itsontoday eind mei 2003 het topic Wat zijn goede oordopjes opent. Vier delen, 4000 reacties en tientallen dopjes later heeft hij echter nog steeds geen echt antwoord op deze vraag. De prijskwaliteit afwegingen zullen namelijk voort blijven duren. Ook dit lustrum topic. | |||
Dopjesoorlog | |||
Een half jaar geleden is de strijd op mid-end gebied begonnen. De strijders: Sony en Sharp. De Sony MDR-EX71 (EX71) stond, niet alleen hier, al tijden te boek als een uitstekend setje dopjes. Sharp heeft hier echter een uitstekende tegenstander tegenover gezet: de HP-MD33 (MD33). Deze oorlog lijkt inmiddels een winnaar te hebben. De nieuwkomer Sharp! Met grote getallen komen ze uit Japan over. Hier aangekomen, blijken ze de Sony’s op het middengebied te verslaan. Je krijgt meer tonen voor minder geld. Verder zijn ze steviger gebouwd. Waar de EX71’s draden het wel eens af laten weten, is het degelijke rubber van de MD33’s niet kapot te krijgen. Dat de strijd nog niet besloten is, komt door de 4-pole plug van Sharp. De Japanse heren dachten met gescheiden nul-draden winst te halen in geluidskwaliteit. ![]() ![]() 3-Pole Earphone Plug - 4-Pole Earphone Plug Waar ze weinig rekening mee gehouden hebben, is dat niemand hierin mee gaat en alle spelers nog voorzien zijn van een 3-pole bus. Wil je dus zonder aanpassingen of een verplichte meter verlengsnoer toch kwaliteit, moet je je toch weer bij Sony aansluiten. De oorlog gaat gestaag door… Maar zoals altijd, staan er weer twee andere partijen tegenover elkaar. Dit maal een stap hoger. Met het nieuwe paradepaardje E4(c) neemt Shure het op tegen Ultimate Ears die, met de super.fi 5 Pro en EB, voet zet buiten het paleis van de EU10 Pro. ![]() Shure E4 – UE super.fi 5 Pro Shure heeft een zware tegenstander neergezet. Ze mogen dan één driver hebben, toch lijken ze de twee drivers van de E5 te overtreffen. Het geluid is wat voller geworden door de toevoeging van wat lage tonen. Je zou het geluid wat ‘populairder’ kunnen noemen, maar, zoals we van Shure kunnen verwachten, is de bass netjes strak gehouden. Geïnspireerd door het ontwerp van de iPod zijn ze ook nog eens niet onaangenaam om te zoen. Om hun postitie helemaal sterk te maken, worden ze in twee kleuren uitgebracht. Niet in het grijs, zoals we bij de E3 zagen, maar helder zwart. De tegenstander, super.fi 5, lijkt een verrassings aanval voor te berijden. Veel is er namelijk niet over bekend. Wat als wel duidelijk is, is dat ze naast twee kleuren ook twee smaken uitbrengen. Met een prijskaartje net onder die van de E4, heb je de EB variant. EB staat hier voor Extra Bass wat uitmermate geschikt zou zijn voor bass rich music with the low end output you expect - without distortion. Dit diepe geluid wordt voortgebracht door een tweede, low frequentie, driver. ![]() ![]() De super.fi’s van binnen. 1. High Frequency Driver; 2. Low Frequency Driver; 3. Audio Filters; 4. Passive Crossover. De compagnon van de EB wordt de 25% duurdere Pro. Door ook gebruik te maken van twee drivers meng je je met de grote steren. Dit duo levert een helder en gebalanceerd geluid. Dit alles wederom in een jasje dat bij de populaire iPod past. Of de oude rot Etymotic Research ER-6 dit geweld gaat overleven, is maar de vraag. Deze dopjes, oorspronkelijk ook voor portable gebruik, zijn namelijk vrij snel in de vergetelheid geraakt. Ondanks het hogere prijskaartje, hebben de Shure E3’s dit waarschijnlijk op hun geweten. Dé verliezer lijken we als te hebben. Deze komt weer uit de stal van Sony. De Qualia EX-Q1 is namelijk niet van de grond gekomen. Dit komt voornamelijk door de hoge prijs in combinatie met erg slechte verkrijgbaarheid. Als klap op de vuurpijl, leken deze ‘high-end’ dopjes in een snelle luitstertest niet veel beter te presteren dan het goedkope broertje EX71. Wat de uitslag zal worden, durf ik niet te zeggen. Spannend wordt de strijd tussen de ervaring van Shure en de reputatie van Ultimate Ears in ieder geval wel! | |||
Overzicht | |||
In beide topics zijn drie dopjes in drie prijsklassen duidelijk naar voren gekomen. Als opstapje voor het oriënteren begin ik met een overzichtje van deze dopjes: | |||
Naam: | Sennheiser MX400 | Sony MDR-EX71SL | Shure E3 |
![]() | ![]() | ![]() | |
Frequentoebereik: | 18-20.00 Hz | 6-23.00 Hz | ? |
Impendantie: | 32 Ohm | 16 Ohm | 26 Ohm |
Maximale geluidsdruk: | 125 dB | 100 dB | 115 dB |
Kabellengte: | 1 m | 0,5 + 1 m | 1,57 m |
Gewicht | 6 g | 4 g | 28 g |
Bijzonderheden: | 'Normale' dopjes. Foam om 'speakers' | In-Ear a/b-vriendelijk (incl. verlengstuk) | In-Ear Professionele dopjes |
Reviews: | ? | ? | Voorbeeld bangraman (Head-Fi) lindrone (Head-Fi) |
Homepage: | Sennheiser | Sony | Shure |
Kopen: | Algemeen verkrijgbaar v.a. 15 euro | Verkrijgbaar bij Grotere elektronica zaken of online v.a. 40 euro | Online verkrijgbaar (vooral in VS) of bij audio speciaal zaken v.a. 180 dollar |
FAQ | |||
Wat voor dopjes zijn er? Natuurlijk is ieder dopje anders. Toch zijn er twee verschillende typen te onderscheiden: De gewone en de in-ear dopjes. De eerste zijn het bekendst en worden bij de meest portable audio apparatuur geleverd. Deze hangen in de oorschelp en de opening (waar het geluid uit komt) licht als het ware tegen de gehoorgang aan. de wat duurdere dopjes zijn vaak voorzien van een uitstulpsel dat een stukje in de gehoorgang steekt. Dit zorgt er vaak voor dat de dopjes steviger blijven zitten en de lage (bas) tonen beter overkomen. Het tweede type, de in-ear dopjes, wordt in de gehoorgang gedrukt. Het voordeel hiervan is dat de meest tonen beter overkomen omdat ze directer op het trommelvlies geprojecteerd worden. Ook hoor je de omgeving veel minder. Er zit namelijk als het ware een prop in je oren. Omdat de omgeving minder hinder geeft, zal je het volume lager kunnen laten en je oren ontlasten. Er zijn toch wel meer merken dan Sennheiser, Sony en Shure? Zeker! Etymotics en Westone maken dopjes die vergelijkbaar zijn met die van Shure. Helaas ook in prijs. (Zie voor meer info boekhour's review .) Ons eigen Philips maakt ook dopjes. Deze staan er alleen om bekent dat ze extreem veel bass weergeven (zonder te kraken, dat wel Dan zijn er nog de 'The Plug' dopjes van Koss. Deze gaan ook in je gehoorgang, maar zijn een stuk goedkoper dan bijv. die van Sony en helemaal dan Shure's. De nadelen zijn, naast de geluidskwaliteit, de dikte van de draad en de kwaliteit van de schuimpjes. Inmiddels beginnen ook de Sharp HP-MD33 een geduchte concurrent van de Sony's te worden. Ze zouden namelijk voor minder geld (35 euro) een betere weergaven van de middentonen hebben. De eerste uitgebreide revieuws moeten echter nog verschijnen... Natuurlijk zijn er veel meer merken die dopjes maken, maar hier is nauwelijks aandacht aan besteed. ![]() Sennheiser maakt ook MX500 dopjes. Een hoger nummer en duurder, maar niet beter? Er zijn twee verschillen met de MX400: De MX500 heeft een volumeregelaar een groter frequentiebereik. Zo'n volumeregelaar is een simpele potentiometer en slijt daarom bij regelmatig gebruik erg snel. Ook het maximum volume wordt iets omlaag gebracht. Het frequentiebereik van de MX400 is 18-20000Hz en die van de MX500 is 18-22000Hz. De gemiddelde mens kan tonen horen men een frequentie tussen 20 en 20000 Hz, dus de toevoeging is vrij nutteloos. (Tenzij de frequentie karakteristiek van de MX500 veel beter is.) Sony heeft naast EX71 (= MDR-EX71SL) ook EX51 dopjes. Deze zijn een stuk goedkoper, maar verschillen volgens de site niet van elkaar... Ze verschillen wel degelijk van elkaar. Aan her uiteinde van het snoer van de EX71 zit een rechte mini jack en aan de EX51 een L-vormige. De EX71 is dus makkelijker te gebruiken met een afstandsbediening. Het belangrijkste verschil is het materiaal waar de dopjes van gemaakt zijn. Het stuk van de EX51 dat in je oor gaat is van rubber, die van de EX71 van siliconen. De tweede zitten daardoor iets lekkerder. Ik heb een mooie witte iPod, en daar staan die zwarte Sony EX71 dopjes niet bij. Wat nu? Geen nood. Ik het buitenland kan je ze ook in het wit krijgen! Kijk eens op i-shopping4u of Audiocubes . Zij sturen ze ook naar Nederland. (Je moet alleen wel betalen via PayPal of creditcard.) ![]() Mijn dopjes zitten verwerkt in het koord van mijn MP3speler maar ik moet/wil nieuwe dopjes. Moet ik het nu zonder koord doen? Tot voorkort was dat wel het geval, maar het hoeft niet meer. Sony heeft inmiddels de MDR-NX1 Neck Strap Earphone uitgebracht. Deze hebben, net als de dopjes van je speler, een draagkoord. Je moet ze alleen wel uit Amerika laten komen en met creditcard betalen via Audiocubes . Inmiddels zijn er ook goedkopere varianten van verschenen. Deze dopjes lijken sterk op die van de betrefende MP3 spelers en zij te krijgen bij de grotere elektronica ketens en diverse webwinkels (zoals bij mmport.nl). Mijn speler heeft een afstandsbediening, zit ik dan sowieso aan al die snoeren vast? Nee. Zoals hierboven staat worden de Sony MDR-EX71 dopjes met een rechte mini jack geleverd. Daarnaast maakt Sennheiser MX400RC Reduced Cord/Remote Control) dopjes. Deze zijn het zelfde al de gewone MX400, maar hebben een korter snoer een rechte mini jack. Deze zijn onder andere te krijgen bij mmport.nl en Mp3man.NL. Die Sharp HP-MD33’s lijken me wel wat, maar geeft die 4-pole plug nou echt zoveel problemen? Dat valt gelukkig erg mee. In sommige 3-pole busjes, zoals die van de iPod G4, werken ze zelfs direct. In de andere gevallen kan je het beste de verlengkabel gebruiken. Deze is overigens niets langer dan die ven de EX71, en zorgt voor een totale lengte van ongeveer 1.30m. Dit eind kan je natuurlijk oprollen en vastzetten met een elastiekje of sluitklipje. Als je dit echt niet wilt, kan je ervoor kiezen de twee polen met elkaar te verbinden. Dit kan om keerbaar met aluminiumtape en onomkeerbaar met behulp van een soldeerbout. In dat laatste geval moet je ervoor zorgen dat je de plug niet te heet maakt, anders smelt de isolatie. Ook moet je ervoor oppassen dat je niet teveel tin gebruikt om te zorgen dat de plug nog wel in de bus past. Ik ben het oorstukje van mijn dopjes kwijt. Kan ik deze vervangen? In de meeste gevallen niet. De veelal rubberen delen, zoals Sony en Philips ze maken, zijn niet los verkrijgbaar. Je zult dus nieuwe dopjes aan moeten schaffen. De schuimrubberen stukjes, van bijvoorbeeld Sennheiser en Apple (iPod), zijn wel los te krijgen. De schuimpjes met een diameter van 15 mm zijn bij veel elektronica zaken te krijgen. Anders zijn ze nog on-line te bestellen. Dan zijn er nog de opzetstukjes van de Sony en Sharp in-ear dopjes. Deze kan je los uit Amerika laten komen, maar zijn dan erg duur. Daarom is het maar goed dat beide merken verschillende maten bij de dopjes zelf leveren. Zo kan je de maten die je niet gebruikt ruilen met anderen. Als eerste stap voor een ruil, kan je oude posts doorlezen of een verzoek posten in dit topic. Tenslotte zijn de dopjes van Shure bij de meeste Shure leveranciers te krijgen. Zij hebben vaak verschillende varianten. Ervaringen met de verschillende typen zijn in de delen van dit topic te vinden. Zo blijken de Triple Flanges het beste te zitten als je het uiteinde (na de laatste flange) eraf knipt. Welke dopjes moet ik nou kopen? Dat hangt van je muziek smaak en je geld af. Hou je van veel bas, dan raad ik Philips aan. Voor uitstekende budget dopjes moet je bij Sennheiser zijn. Het nadeel hieraan is (bij sommigen) het draag comfort. Voor iets meer geld heb je Koss The Plug's of een setje Sony's. Verdubbel dat (bijna) en je hebt de populaire Sony EX71 dopjes of de opkomende Sharp HP-MD33's. Als je ze nog kan vinden kan je ook de Sony MDR-E888 proberen. Deze, normale (niet in-ear) dopjes, zou je Sony's beste dopjes kunnen noemen en worden door sommigen zelfs beter gevonden dan de Shure E2's. Heb je (er) veel geld (voor) over dan kan je kijken bij Etymotic of Shure. Die maken de echte high-end doppen... Tenslotte kunnen de mensen die meer geld over hebben voor hun doppen dan hun speler nog voor Ultimate Ears gaan. Vanaf 600 dollar heb je een setje van deze professionele monitors in huis. ![]() | |||
Tips | |||
Bij het kopen en in gebruik nemen van dopjes zijn er een aantal dingen handig om in het achterhoofd te houden: Frequentie karakteristiek Over het algemeen staat tussen de specificaties van dopjes het frequentiebereik gegeven. Zo kan je vinden dat de Sennheiser MX500 een bereik heeft van 18 tot 22.000 Hz en bijvoorbeeld de UE-10 Pro van 20 tot 16.000 Hz. Nou zou je verwachten dat de Sennheisers lekkerder klinken, ze kunnen immers meer tonen weergeven. Toch zullen de UE's beter klinken (en dat mag ook wel voor 45 maal duurdere dopjes). Hoe kan dat? Het zit als volgt: Een toon (frequentie) kan met een bepaalde sterkte (in dB) weergegeven worden. Dit hoeft natuurlijk niet voor iedere frequentie dat een dopjes (maar ook een hoofdtelefoon of speaker) weer kan geven het zelfde te zijn. Sterker nog, dat is in de meeste gevallen niet eens het geval. Dit zorgt voor een zogenaamde frequentie karakteristiek. Zo zie je in de onderstaande grafiek voor iedere (voor de mens) hoorbare frequentie hoe hard het, bij gelijke input, weergegeven wordt. Je ziet dat de grafiek van de E3 veel stabieler rond één niveau ligt dan die van de MX500. Kortom, de weergave van de eerste lijkt meer op de input. Hier moet ik wel bij zeggen dat een gemiddeld mens pas verschillen kan horen bij stappen groter dan 3 dB. Zo kan het dus dat de MX500 meer tonen weer kan geven maar toch minder klinkt. Hieronder zie je de karakteristiek van de UE-10 Pro. Als het goed is kan jij zeggen waarom deze, met een veel kleiner bereik, toch veel beter is dan bijv. de MX500. ![]() Inspelen Je haalt je dopjes van een alom geprezen type uit de verpakking, gaat luisteren maar wat een bagger! Productiefoutje? Ik denk het niet. De driver (het ding dat voor de geluidsgolven zorgt) zal nog zal nog wat soepeler in de ophanging moeten komen te zitten. Dit gaat normaal gesproken vanzelf, maar als je zo snel mogelijk plezier wilt hebben van de juiste kwaliteit, kan je gaan inspelen. Inspelen doe je door je dopjes continu te laten spelen en, om het proces sneller te laten gaan, het liefst met een verhoogd volume. Over hoe lang je dit dan moet doen zijn de meningen verdeeld. Ik heb zelf bijvoorbeeld het idee dat 24 uur genoeg is, maar er zijn ook mensen die beweren dat de dopjes pas na 200 uur volledig ingespeeld zijn. Hier moet je dus zelf achter zien te komen. Stop als jij ze goed genoeg vind klinken. Dan kan het alleen nog maar beter worden. Ik heb het overigens niet voor niets over verhoogd volume. Maximaal volume zal in veel gevallen namelijk schadelijk zijn voor je dopjes. Ik houd het volume aan dat je nog net naar de dopjes kan luisteren (ongeveer stand 30 met een iRiver H120 i.c.m. Sony EX71). Je weet in ieder geval zeker dat je te ver gaat als de dopjes gaan kraken en/of vervormen. Om er voor te zorgen dan het inspelen voor alle frequenties optimaal gebeurd, moet je op alle frequenties inspelen. Dit kan je doen door een grote diversiteit aan muziekstijlen te gebruiken (ook stijlen waar je normaal niet naar luistert) of enkel ruis te spelen. Ruis bestaat namelijk uit erg veel verschillende frequenties die, ongeordend, door elkaar gespeeld worden. Wanneer er nou ingespeeld moet worden is ook een punt van discussie. Terwijl ik erbij zweer, zijn er ook mensen die zeggen dat inspelen onzin is. Wat ik vooral merkte is dat de tonen vooral levendiger zijn geworden en dat het hoog beter vertegenwoordigd is. Voor het inspelen klonken ze eerst erg star. De bas rolde niet, maar waren tikken en het hoog was schel. Bron Een beter dopje kan het geluid alleen beter weergeven, (helaas) niet beter maken. Zorg daarom, helemaal bij het gebruik van high-end dopjes, voor een goede bron. Bij CD, Radio of Cassette(?) is dat niet zo'n probleem, dat is altijd het zelfde. Sinds de opkomst van de MP3 speler is dit echter veranderd. De kwaliteit van een MP3 heb je namelijk zelf in de hand. Bij het gebruik van oordopjes zal je al snel het verschil horen tussen een MP3@128kbps en één met een bitrate van 192kbps. Het geluid wordt directer op je trommelvlies geprojecteerd en er worden vaak meer omgevingsgeluiden afgeschermd. Helemaal dopjes van een hogere kwaliteit laten je duidelijke verschillen horen. Hier zal je dus rekening mee moeten (gaan) houden bij het rippen van je CD's. Ik gebruik bijvoorbeeld minimaal LAME Alt Preset of OGG q5. | |||
Shures kopen | |||
Uit de vorige twee delen van dit topic is gebleken dat de oordopjes van Shure erg populair zijn. Er zit echter een klein nadeel aan de dopjes: mede dankzij de prijs, zijn ze niet zo ruim verkrijgbaar als de meest andere dopjes. Daarom geef ik hieronder een overzichtje van vertrouwde (online) verkooppunten: New-Line - NL - E2c: €89,- - E3c: €179,- - E4c: €289,- - E5: €549,- Piens MusicPlanet - BE - E2: €99,79 (verz. €23,00) - E3: €211,68 (verz. €23,00) - E5: €559.44 (verz. €23,00) TMAudio - NL - E2: €111,86 - E3: €238,- - E5: €684,25 - Foam Tips E3 (5 paar): €23,80 - Flex sleeves E3 (5 paar): €15.47 feedback - NL Hebben geen webshop, maar zijn wel Shure leverancier. Vestigingen in Rotterdan, Utrecht en Apeldoorn Mp3man.NL - NL - E2c: €89,- - E3c: €179,- - E4c: €289,- The Ear Plug Store - US (Versturen NIET als gift ) - E2c: $63,95 - E3(c): $110,95 - E4: $184,95 - E5: $339.95 iDealsound - US (Versturen als gift ) - E2: $99,- - E3: $179,- - E5: $499,- - Shure Eartips: $8,- tot $19,- Wat ook zeker het vermelden waard is, zijn de For Sale / Trade Forums van Head-Fi. Met een beetje zoekwerk kan je hier 2e hands, z.g.a.n. Shure´s vinden, voor soms zelfs de helft van de prijs! | |||
Links | |||
Topics Wat zijn goede oordopjes? Wat zijn goede oordopjes? Deel 2 Wat zijn goede oordopjes? Deel 3 Wat zijn goede oordopjes? Deel 4 Informatie Head-Fi Forums - Engelstalig forum over voornamelijk koptelefoons. Voor de echte audiofiel. HeadRoom - Veel informatie en kooptips over koptelefoons. Hydrogenaudio - Audio gerelateerd forum. Ook hier komen dopjes aan bod. Webwinkels i-Shopping4U - Hong Kong Audio Cubes - VS iDealSound - VS The Ear Plug *Super* Store - VS VOF New Line licht en geluid - Nederland Bluetin.com - Singapore en Japan Reviews boekhour - Etymotic er4p vs Westone um2 jvvv - Shure E2 EXHardware Reviews - Overzicht van o.a. de volgende revieuws: - Shure E3c In-ear earphones - Ultimate Ears UE-10 Pro In-ear monitors - Shure E2c In-ear earphones - Westone UM2 In-Ear Monitors jude (Head-Fi) - Shure E4 Playlist - Ultimate Ears super.fi 5 preview | |||
Afspraken | |||
Deel 3 van wat zijn goede oordopjes? is erg snel gegaan. Dit komt helaas niet puur door een levendige discussie. Daarom ben ik, helaas, van mening dat er een paar afspraken moeten worden gemaakt: Men kan zelf bepalen wat hij aan oordopjes wil besteden Aan high-end dopjes hangt een behoorlijk prijskaartje. Als jij dat er niet voor over hebt, maar een ander wel, moet je je daarbij neerleggen. Dat hoef je niet te laten weten. Sta er bij stil dat jij misschien 500 euro voor een videokaart neer wilt leggen, maar die ander niet… Andersom is iemand die genoegen neemt met low-end dopjes niet “minderwaardig”. Laat staan dat hij, per definitie, een slechter gehoor zou hebben. Een dagboek mag je elders bijhouden Ik vind het fijn voor je als je dopje x bij winkel y besteld hebt. Het is nog leuker als het, 3 dagen later, aankomt en je, 4 dagen later, weet te vertellen hoe fantastisch ze zijn, maar dat kan ook in één keer. Maak er dus één post van. Dat is voor de lezers ook een stuk prettiger. Dit topic gaat over oordopjes Het lijkt vanzelfsprekend, maar er worden tegenwoordig ook neckband- en clip-onheaphones verkocht. Deze zijn, net als (de meeste) dopjes en in tegenstelling tot normale hoofdtelefoons, gemaakt voor portable gebruikt. Aan de andere kant maken ze, net als hoofdtelefoons, gebruik van een speaker die op de oorschelp rust en er niet (zoals bij oordopjes) in zit. Het is dus moeilijk te bepalen waartussen ze thuishoren. Daarom kunnen we het hier het beste bij de oorspronkelijke vraag houden en het enkel over oordopjes hebben. De GoT Policy is ook hier van kracht. Het vragen naar koopadvies wordt dus enkel op prijs gesteld als je er zelf ook wat voor doet. Lees dus in ieder geval bovenstaande FAQ. Ook GoT search en Google kunnen je een eind op weg helpen. | |||
Heb je offtopic vragen of opmerkingen over deze openingspost? Stuur ze naar mij (zie profiel). Ook (links naar) reviews zijn van harte welkom. Met dank aan iedereen die zich in de afgelopen delen nuttig heeft gemaakt. |
[ Voor 21% gewijzigd door DeeD2k2 op 15-10-2005 17:36 ]
Only Irish coffee provides in a single glass all four essential food groups: alcohol, caffeine, sugar, and fat. - Alex Levine