Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • HereIsTom
  • Registratie: Oktober 2010
  • Laatst online: 04-02-2023
Gerco-M schreef op dinsdag 31 mei 2022 @ 11:52:
@ericplan Ik heb hier in huis veel apparaten aan een Hombli stekker meter zitten en mijn Quooker zit op ca 30 kwh per maand.

Die TCO vergelijking tussen WPB en E boiler komt er denk ik vooral op neer dat het bij heel weinig verbruik de E boiler minder kost en bij een heel hoog verbruik de WPB toch goedkoper is.
Ik zou in die vergelijking ook graag de klassieke CV zien want die is toch ook best duur en is nog onderhoud nodig ook. En kost gas vastrecht en aansluitkosten e.d.
Hier gebruik ik de Energie Socket om het verbruik van de apparaten te meten, hiermee kun je ook nog slim schakelen en ook gebruiken als je zonnepanelen hebt.

V.w.b. vergelijking WPB of E boiler denk ik ook dat een WPB boiler pas voordeliger is als je veel warm water verbruikt op een dag, das in ons geval niet met maar >50m3 gas per jaar.

 iPad Pro 12.9 | Sony 55A89 4K OLED Smart Android TV | Mobile:  iPhone 8 Plus 64GB | Warmtepomp MHI SRC/SRK35ZS-W


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Zuinig
  • Registratie: December 2021
  • Laatst online: 27-02-2023
Interessante discussie's. Ik heb zelf nu de aan en afvoerleidingen (voor een stuk) geisoleerd, naar aanleiding van onderstaande analyse van de close in boiler:

http://www.olino.org/blog...verbruik-close-in-boiler/


"Het stroomverbruik in stand-by daalde hierdoor van 0,50 naar 0,34 kWh per dag"
zegt hij in de analyse.

Zelf is het bij mij van 0,6 kwh naar 0,5 kwh uur gegaan, door deze actie.
Dus bij 24 uur afwezigheid gemeten. Ik heb een Daalderop 15.


Ik ga nog eens meten of dat voordeel opleverd met een schakelklok, door hem s'nachts uit te gaan zetten. Volgens de analyse zeker niet, de schakelklok zelf verbruikt dan al vaak te veel.

[ Voor 22% gewijzigd door Zuinig op 01-06-2022 15:39 ]

MHI SRK 50 ZS-W


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • HereIsTom
  • Registratie: Oktober 2010
  • Laatst online: 04-02-2023
@Zuinig Mooi blog erover. Als je zonnepanelen hebt is het denk ik handig om je eigen opwek te gebruiken om de boiler te verwarmen, vooral als straks het salderen eraf gaat en dan is het handig als je kan schakelen.
Ik heb dus een Energy Socket die je zo kan instellen dat als de zonnepanelen een bepaald wattage gaan leveren deze ingeschakeld wordt. Het verbruik van deze Energy Socket is minder dan 1 Watt, dus per dag minder dan 0,024 Kwh.

 iPad Pro 12.9 | Sony 55A89 4K OLED Smart Android TV | Mobile:  iPhone 8 Plus 64GB | Warmtepomp MHI SRC/SRK35ZS-W


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • DJTRR
  • Registratie: December 2019
  • Laatst online: 30-03 19:22
Gerco-M schreef op vrijdag 20 mei 2022 @ 20:41:
[Afbeelding]

[Afbeelding]

[Afbeelding]

Deze unit is een TESY Modeco 80 Liter. Vermogen instelbaar van 1200 of 2400 watt en ik heb deze op 1200 watt staan, en tijd geschakeld van 9-9 voor PV vanaf mijn ZO of NW panelen.
Ik had hier in de (kelder) CV ruimte voldoende ruimte en heb de unit met balken 7 cm van de muur gemonteerd zodat ik aan alle kanten voldoende ruimte had om te isoleren. Het was zeker wel een klusje met dat glaswol! Was veel ducttape voor nodig!
Maar stilstandsverlies dus verlaagd van 1 kwh per dag naar 0,5 kwh wat over 10 jaar tijd toch zeer veel is.

Zelf gemonteerd en geinstalleerd en geisoleerd. Installeren was een paar dagen werk vanwege het omleggen van hoofdleiding en 5 leidingen aan de rechterkant. En de CV nog met een kogelkraan aangesloten voor “als”. Tot nu voor niets!

Maar wel fijn dat het nu goed werkt, en dat het stilstandsverlies lager is dan de meeste WPB units. En verbruikskosten ook zeer laag zijn, zeker vanaf PV. En minder onderhoud / lawaai / gedoe met instellingen en legionella dan een WPB.
Interessant, mijn 50L Daalderop lekt voelbaar warmte, niet aan de bekleding maar aan de onderkant. Het deksel waar de buizen richting het vat gaan en buiten aan de puntstuk/koppelingen. Ik zit te denken om dit zoveel mogelijk in te pakken met steenwol en netjes af te tapen... en anders aftimmeren.

Acties:
  • +2 Henk 'm!

  • Zuinig
  • Registratie: December 2021
  • Laatst online: 27-02-2023
Zuinig schreef op woensdag 1 juni 2022 @ 15:35:

Ik ga nog eens meten of dat voordeel opleverd met een schakelklok, door hem s'nachts uit te gaan zetten. Volgens de analyse zeker niet, de schakelklok zelf verbruikt dan al vaak te veel.
Nou ik ben er uit. Om de schakelklok te gebruiken loont inderdaad niet bij een close in zoals in mijn geval. Een mechansiche gebruikt al net zoveel als de besparing, dus dat heeft geen zin. De energy soccet, verbruikt bijna niks, maar gaf na een tijd problemen met het programma, hij schakelde s'nachts niet uit. Vreemd genoeg heeft hij het nu wel weer 2 dagen gedaan maar zie dat na 4 metingen in totaal, het dus niet loont.

Ik las ergens anders op internet, dat "het voelen met de hand", niet echt veel schijnt te zeggen, dus vandaar mijn volgende stap: het helemaal isoleren.

Ik heb nu net als Gerco-M, het boilertje eens helemaal ingepakt in de glaswol (moet alleen nog wit plastic er omheen "voor de net"). Wist al dat het isoleren van de aan en afvoer loont, dat schreef ik al eerder. Nu afwachten of dit compleet isoleren nog iets van winst in het stilstandverlies gaat opleveren. Hij hangt bij mij in een koude ruimte, dus ik verwacht wel, eigenlijk.

MHI SRK 50 ZS-W


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • ericplan
  • Registratie: Mei 2006
  • Laatst online: 21:25

ericplan

5180 Wp PV

Bij mij draait nu de meerdaagse stilstandverliestest. Kan helaas niet bij de data vanaf buiten, maar ik houd jullie op de hoogte. Ruim 10 dagen gegevens voor de Quooker en de Inventum 80-liter boiler.

A'dam PVOutput


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • DJTRR
  • Registratie: December 2019
  • Laatst online: 30-03 19:22
Met onze 50L@65°C kom ik tot de conclusie dat het omschakelpunt bij >3 dagen ligt. Baal nog steeds van de lekkende warmte rond de aansluitkoppelingen. Bij de Quooker verwacht ik iets van >5 dagen.

Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • HereIsTom
  • Registratie: Oktober 2010
  • Laatst online: 04-02-2023
Zuinig schreef op donderdag 23 juni 2022 @ 18:06:
[...]
Nou ik ben er uit. Om de schakelklok te gebruiken loont inderdaad niet bij een close in zoals in mijn geval. Een mechansiche gebruikt al net zoveel als de besparing, dus dat heeft geen zin. De energy soccet, verbruikt bijna niks, maar gaf na een tijd problemen met het programma, hij schakelde s'nachts niet uit. Vreemd genoeg heeft hij het nu wel weer 2 dagen gedaan maar zie dat na 4 metingen in totaal, het dus niet loont.

Ik las ergens anders op internet, dat "het voelen met de hand", niet echt veel schijnt te zeggen, dus vandaar mijn volgende stap: het helemaal isoleren.

Ik heb nu net als Gerco-M, het boilertje eens helemaal ingepakt in de glaswol (moet alleen nog wit plastic er omheen "voor de net"). Wist al dat het isoleren van de aan en afvoer loont, dat schreef ik al eerder. Nu afwachten of dit compleet isoleren nog iets van winst in het stilstandverlies gaat opleveren. Hij hangt bij mij in een koude ruimte, dus ik verwacht wel, eigenlijk.
Jammer dat het niet loont bij jou.
Aangezien wij meestal maar 1x per dag warm (douche)water gebruiken denk ik dat in de nacht, de laatste 3 uur van nachttarief aan toch wel iets zal schelen.
Als we straks zonnepanelen en boiler hebben en saldering eraf gaat, dan juist de uren overdag aan als de zonnepanelen leveren.

 iPad Pro 12.9 | Sony 55A89 4K OLED Smart Android TV | Mobile:  iPhone 8 Plus 64GB | Warmtepomp MHI SRC/SRK35ZS-W


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Zuinig
  • Registratie: December 2021
  • Laatst online: 27-02-2023
Tom ik denk dat je een close in boilertje niet moet vergelijken met een "echte" boiler zoals bij Gerco. Wat ik zo lees, hebben de grote boilers flink aan efficiëntie gewonnen, al helemaal als je ze ook nog eens van een lekker warm jasje voorziet. Zonnepanelen maakt het alleen maar nog interessanter. Winst is er ook nog als je ze zo dicht mogelijk bij het watertappunt kunt plaatsen.

Dit topic vind ik zeer interessant, omdat het met een boiler en airco (beide apparaten die eigenlijk niet super complex zijn), al mogelijk is van het gas af te gaan. Natuurlijk wel met reserve kacheltjes achter de hand, voor zeer koude dagen, al zijn die redelijk zeldzaam gelukkig. Enig echt probleem zijn mijns inziens de defrosts van een airco. Daarnaast is het ook nog de vraag, hoe snel een aircomonteur, reageert als je echt problemen ondervindt, iets wat in de CV wereld meestal weer snel gefixt is.

MHI SRK 50 ZS-W


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • HereIsTom
  • Registratie: Oktober 2010
  • Laatst online: 04-02-2023
@Zuinig Ja inderdaad dat is ook mijn doel van het gas af.
Zoals je weet hebben wij ook afgelopen winter alleen met de Airco verwarmt en dat ging perfect, zelfs geen defrosts maar nu was het ook geen strenge winter.
Een ander probleem is hier de zonnepanelen, aangezien we in een VvE wonen met veel weerstand er tegen zal het nog wel even duren voordat die er liggen als ze er ooit komen.
Voor nu is het voor ons nog niet echt voordeliger om met een boiler warm water te maken.
Maar de boiler komt op/naast de CV ketel en dat is op de muur achter de douche en op 4 meter van de keukenkraan.

 iPad Pro 12.9 | Sony 55A89 4K OLED Smart Android TV | Mobile:  iPhone 8 Plus 64GB | Warmtepomp MHI SRC/SRK35ZS-W


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Zuinig
  • Registratie: December 2021
  • Laatst online: 27-02-2023
HereIsTom schreef op vrijdag 24 juni 2022 @ 00:34:
@Zuinig Ja inderdaad dat is ook mijn doel van het gas af.
Zoals je weet hebben wij ook afgelopen winter alleen met de Airco verwarmt en dat ging perfect, zelfs geen defrosts maar nu was het ook geen strenge winter.
Een ander probleem is hier de zonnepanelen, aangezien we in een VvE wonen met veel weerstand er tegen zal het nog wel even duren voordat die er liggen als ze er ooit komen.
Voor nu is het voor ons nog niet echt voordeliger om met een boiler warm water te maken.
Maar de boiler komt op/naast de CV ketel en dat is op de muur achter de douche en op 4 meter van de keukenkraan.
Hier hangt sinds 2019 een nieuwe CV ketel, dus ik hoef ook nog geen stappen in die richting te maken. Het verbruik van warm water voor de badkamer, vraagt maar weinig gas. Toch volg ik steeds meer de ontwikkelingen, zodat ik steeds beter op de hoogte raak van voor en nadelen, van een bepaald systeem. En natuurlijk het kostenplaatje, wat er nodig is om stappen te nemen, wat bijvoorbeeld bij een boiler, meestal vrij gunstig is.

MHI SRK 50 ZS-W


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • XWB
  • Registratie: Januari 2002
  • Niet online

XWB

Devver
Interessant topic. Ik vind het vooral lastig inschatten hoe groot de boiler zou moeten zijn. Op internet wordt vaak gerekend met 50 liter per persoon, maar in dit topic zijn dus ook mensen met een 30 liter boiler voor twee personen (15 liter per persoon). Flink verschil.

Ik kan vooral moeilijk inschatten hoeveel warm water wij nou precies per dag verbruiken. In de keuken staat al een 5 liter boiler voor de kokendwaterkraan, dus effectief hebben wij alleen warm water nodig voor de badkamer (douchen, bad (sporadisch) en kranen). Zelf met 10 minuten douchen kom je niet aan 50 liter per persoon per dag, toch?
Voor 100 liter warm water heeft u een boilerinhoud nodig van 40 liter. Wat belangrijk is om mee te nemen is dat in een gemiddeld bad zo'n 120 liter water gaat. Een reguliere douchebeurt vergt ongeveer 40 liter water. Voor een extra comfortabel gebruik als een regendouche telt u hier nog zo'n 30 tot 40 liter bij op.
Keuze van de boiler volgens het aantal personen in de woning en volgens het warmwaterverbruik. Voorbeeld: voorzie voor 4 personen ongeveer 370 liter warm water per dag, dus een boiler met inhoud 200 liter.

March of the Eagles


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Gerco-M
  • Registratie: Maart 2003
  • Laatst online: 19:49

Gerco-M

mijn tornado res.

@XWB Ik zou je douchetijd gewoon even meten, en dan met een emmer en stopwatch ook je liters per minuut van je douche meten, en daarmee kan je het aantal liters voor je douche berekenen.

Met gemixd water ben je natuurlijk minder boiler liters nodig dan voor je douchebeurt zelf. Afhankelijk van de boiler water temperatuur.

Ik heb zelf de amphiro water meter en die verteld me altijd precies hoeveel water ik verkwist met mijn soms 100 liter douches. Maar soms maar 50L. Als bv mijn vriendin eerst doucht, en ik daarna het moet doen met het restant van het water in de boiler en niet wil wachten tot het water “op” is in onze 80 liter boiler (60 graden) ;)

Dus het is heel persoonlijk wat je nodig hebt in je huishouding kwa gebruik kwa aanta personen en ook of het nodig is dat iedereen achter elkaar moet kunnen douchen.

Weteringbrug ZO 9.900WpNW 6.270WpTotaal 16.170Wp — 5 x MHI L/L (SCM / SRK / ZSX)


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Knielen
  • Registratie: December 2009
  • Laatst online: 19:30
@Gerco-M Mis ik nu iets if is het niet gewoon veel handiger om voor en na het douchen de watermeter af te lezen?

Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Gerco-M
  • Registratie: Maart 2003
  • Laatst online: 19:49

Gerco-M

mijn tornado res.

Knielen schreef op vrijdag 24 juni 2022 @ 21:43:
@Gerco-M Mis ik nu iets if is het niet gewoon veel handiger om voor en na het douchen de watermeter af te lezen?
Lol ja dat kan ook wel een goed plan zijn, maar wel opletten dat niet tegelijkertijd iemand in huis de vaat doet, de plee doortrekt of handen wast ;)

Ook had ik hier ooit de watermeter in een put aan de straat, 30 cm diep onder het maaiveld. Dan is het ook niet superhandig om de watermeter “even” af te lezen. Sindsdien is die bij mij wel verhuisd maar ik gok dat in veel huishoudens dit nog niet zo is.

Weteringbrug ZO 9.900WpNW 6.270WpTotaal 16.170Wp — 5 x MHI L/L (SCM / SRK / ZSX)


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Rol-Co
  • Registratie: Maart 2004
  • Laatst online: 04-09 00:55

Rol-Co

3,8kWpZ 4,98kWpO-Z-W 2,86kWpN

XWB schreef op vrijdag 24 juni 2022 @ 17:54:
Interessant topic. Ik vind het vooral lastig inschatten hoe groot de boiler zou moeten zijn. Op internet wordt vaak gerekend met 50 liter per persoon, maar in dit topic zijn dus ook mensen met een 30 liter boiler voor twee personen (15 liter per persoon). Flink verschil.

Ik kan vooral moeilijk inschatten hoeveel warm water wij nou precies per dag verbruiken. In de keuken staat al een 5 liter boiler voor de kokendwaterkraan, dus effectief hebben wij alleen warm water nodig voor de badkamer (douchen, bad (sporadisch) en kranen). Zelf met 10 minuten douchen kom je niet aan 50 liter per persoon per dag, toch?


[...]


[...]
Met 2 personen en een niebla douchekop is een 30 liter meer dan voldoende. Genoeg voor 15 min douchen en in no time weer klaar voor nieuw. (Uurtje)

Noord-Oost-Zuid-West 11640Wp Totaal Live, Netduino advanced pv logging


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • ericplan
  • Registratie: Mei 2006
  • Laatst online: 21:25

ericplan

5180 Wp PV

XWB schreef op vrijdag 24 juni 2022 @ 17:54:
Interessant topic. Ik vind het vooral lastig inschatten hoe groot de boiler zou moeten zijn. Op internet wordt vaak gerekend met 50 liter per persoon, maar in dit topic zijn dus ook mensen met een 30 liter boiler voor twee personen (15 liter per persoon). Flink verschil.

Ik kan vooral moeilijk inschatten hoeveel warm water wij nou precies per dag verbruiken. In de keuken staat al een 5 liter boiler voor de kokendwaterkraan, dus effectief hebben wij alleen warm water nodig voor de badkamer (douchen, bad (sporadisch) en kranen). Zelf met 10 minuten douchen kom je niet aan 50 liter per persoon per dag, toch?

[...]
[...]
Als je een flexibel wil zijn, dan koop je een boiler met een beetje vermogen. Stiebel heeft 30-liter versies die je met 6 kW (3-fase) kan opwarmen. Als je klaar bent met afdrogen is het water voor de volgende douche al weer warm.
https://www.boilermarkt.nl/files/PDF/Datablad%20SHZ.pdf

A'dam PVOutput


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Gerco-M
  • Registratie: Maart 2003
  • Laatst online: 19:49

Gerco-M

mijn tornado res.

@ericplan
Praktisch werkt dat wel goed, maar super duurzaam vind ik het niet want 6kw komt praktisch altijd van het net en niet van de PV. Nu met salderen natuurlijk boeie maar als je toch graag je boiler altijd met PV opwarmt is een lager vermogen die er wat langer over doet toch weer wat beter. Ik heb hier onze 2400 watt boiler op stand 1 van 2 standen gezet zodat deze maar half zoveel gebruikt en met 1200 watt opwarmt.
Wel moet je dan volgens jouw punt wel een iets grotere boiler hebben.

En ook natuurlijk kan je met een elektrische boiler de temperatuur gewoon hoger instellen als je meer warm water nodig hebt. 55 graden of 65 of 75 is vaak mogelijk en dat scheeld een boel water als het gemixt is. En dat zonder verlies in efficiency >:)

Weteringbrug ZO 9.900WpNW 6.270WpTotaal 16.170Wp — 5 x MHI L/L (SCM / SRK / ZSX)


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • ericplan
  • Registratie: Mei 2006
  • Laatst online: 21:25

ericplan

5180 Wp PV

@Gerco-M Ik zou nu het liefst een kleine boiler hebben met meerdere standen. Dat combineert lage stilstandsverliezen met hoge flexibiliteit. Dus bijvoorbeeld een 30-liter met standen 1,5, 3, 4,5 en 6kW. Met laag vermogen opwarmen op zonnestroom, met hoog vermogen als er veel gedoucht moet worden in korte tijd.
Met een boiler uit 2019 is dat nu bij mij niet aan de orde.

A'dam PVOutput


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Raven
  • Registratie: November 2004
  • Niet online

Raven

Marion Raven fan

Gerco-M schreef op zaterdag 25 juni 2022 @ 17:19:
@ericplan
Praktisch werkt dat wel goed, maar super duurzaam vind ik het niet want 6kw komt praktisch altijd van het net en niet van de PV.
Kun je niet een slimme schakelaar plaatsen die met behulp van smart home systeem pas aangaat wanneer de zonnepanelen aan het werk zijn?

After the first glass you see things as you wish they were. After the second you see things as they are not. Finally you see things as they really are, and that is the most horrible thing in the world...

Oscar Wilde


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Gerco-M
  • Registratie: Maart 2003
  • Laatst online: 19:49

Gerco-M

mijn tornado res.

ericplan schreef op zaterdag 25 juni 2022 @ 17:43:
@Gerco-M Ik zou nu het liefst een kleine boiler hebben met meerdere standen. Dat combineert lage stilstandsverliezen met hoge flexibiliteit. Dus bijvoorbeeld een 30-liter met standen 1,5, 3, 4,5 en 6kW. Met laag vermogen opwarmen op zonnestroom, met hoog vermogen als er veel gedoucht moet worden in korte tijd.
Met een boiler uit 2019 is dat nu bij mij niet aan de orde.
Flexibiliteit is inderdaad handig. maar ipv meer vermogen kan je ook een grotere boiler nemen zodat je nog steeds op PV kan opwarmen. Stilstandsverliezen inderdaad iets hoger, maar het blijft een afweging tussen grootte, temperatuur en vermogen natuurlijk.

Maar elke situatie is natuurlijk anders en het verschild wat voor iedereen het beste compromis is tussen voldoende water en lage kosten kwa (PV) stroomverbruik.

Weteringbrug ZO 9.900WpNW 6.270WpTotaal 16.170Wp — 5 x MHI L/L (SCM / SRK / ZSX)


Acties:
  • 0 Henk 'm!

  • Gerco-M
  • Registratie: Maart 2003
  • Laatst online: 19:49

Gerco-M

mijn tornado res.

Raven schreef op zaterdag 25 juni 2022 @ 19:29:
[...]

Kun je niet een slimme schakelaar plaatsen die met behulp van smart home systeem pas aangaat wanneer de zonnepanelen aan het werk zijn?
Dat kan vast, maar ik wil geen koude douche en ook kunnen douchen als het bewolkt is of er in de winter weinig zon is ;)

Ik heb panelen op ZO dus ochtends is zowiezo kwa PV wel goed hier en de boiler gebruikt maar 12% van mijn PV Wp vermogen en daar zit ik praktisch altijd wel boven sochtends.

Weteringbrug ZO 9.900WpNW 6.270WpTotaal 16.170Wp — 5 x MHI L/L (SCM / SRK / ZSX)


Acties:
  • +1 Henk 'm!

  • Wozmro
  • Registratie: December 2016
  • Laatst online: 21:51
Hier een 15l boiler voor de douche die ingeschakeld wordt een kwartier(1200W element) voor het douchen.

Met een spaardouchekop kunnen we hier 5 á 10min mee douchen per keer.

Voor ons (gezin van 3 ) is dat voldoende.

Acties:
  • +5 Henk 'm!

  • ericplan
  • Registratie: Mei 2006
  • Laatst online: 21:25

ericplan

5180 Wp PV

Weer terug van vakantie dus nu de meetgegevens van de stilstandsverliezen gemeten over een periode van 10 dagen:

De 80-liter Inventum ED 80 boiler komt op 1,04 kWh per dag.
De Quooker Combi doet 0,25 kWh per dag

A'dam PVOutput


Acties:
  • +3 Henk 'm!

  • ericplan
  • Registratie: Mei 2006
  • Laatst online: 21:25

ericplan

5180 Wp PV

De kWh-meter zit precies een jaar tussen de 80 liter boiler. Jaarverbruik 875 kWh, gemiddeld iets minder dan 2,5 kWh per dag. Boiler doet alleen de badkamer, twee personen waarvan één dagelijkse doucher, de ander doucht minder vaak, maar lang. Boiler warmt 1x per dag op tot z’n eigen maximum temperatuur en staat dan verder uit tot de volgende dag.

A'dam PVOutput

Pagina: 1 2 Laatste