Wordt de mens steeds ethischer?

[gambieter]

Rekcor schreef op vrijdag 10 maart 2017 @ 14:37:
Nee, een God is niet nodig voor een moraal, maar voor een dwingende onderbouwing van de moraal. Dat is wat anders.

Je kunt zo ongeveer elke ideologische drogreden aanhalen om het dwingend te maken. Dat heeft niets met het opperwezen of ideologie te maken, maar met de mensen die het doen en de kwaadaardigheid van die redenering. En kwaadaardigheid, daar valt religie zeker onder.

[Dido]

Rekcor schreef op vrijdag 10 maart 2017 @ 14:37:
Bijv. dat er geen god is.

Hoe is die aanname anders dan dat er geen smurfen zijn? Ik ga ervan uit dat jij je net zo hard op die aanname baseert als dat ik me op "er is geen god" baseer.

Inderdaad, want jij kunt m.i. niet dwingend beargumenteren dat moord fout is. Voor ieder argument wat je aandraagt zal ik kunnen vragen: en waarom is dát dan fout?

Ik wil niet vermoord worden. Dat is voor mij genoeg reden om anderen niet te vermoorden en om dat een dwingende regel te maken.

Waarom is iets wat ik niet wil dat mij gebeurt fout? Ik wil het niet, dat is voor mij genoeg. Ik heb verder geen vragen. Dat jij kennelijk alleen maar niet vermoord wil worden omdat je dat van een god gehoord denkt te hebben is prima, maar dat maakt mijn eigen, menselijke beleving niet minder valide.

[Switchie]

gambieter schreef op vrijdag 10 maart 2017 @ 16:06:
[...]

Je kunt zo ongeveer elke ideologische drogreden aanhalen om het dwingend te maken. Dat heeft niets met het opperwezen of ideologie te maken, maar met de mensen die het doen en de kwaadaardigheid van die redenering. En kwaadaardigheid, daar valt religie zeker onder.

Hoezo zou het kwaad te wijten zijn aan religie?
Ben de laatste die zal ontkennen dat er slechte dingen in de bijbel staan maar het is alsnog aan elk individu om hier vorm aan te geven. Zo kunnen we spellen als GTA 5 ook niet kwalijk nemen dat er dagelijks verkeersongelukken gebeuren.

Los van de bijbel, koran what so ever zijn er legio boeken waarin de meest lugubere dingen zijn te lezen. Zo is 50 shades of grey naar mijn weten ook niet het meest vrouwvriendelijk naslagwerk. Gelukkig snapt 99% van de lezers dat niet iedere dame om zweepslagen gaat smeken. Is het dan de schuld van het boek dat een enkele persoon het onderscheid niet kan maken of zegt dit meer over het individu?

Inderdaad, want jij kunt m.i. niet dwingend beargumenteren dat moord fout is. Voor ieder argument wat je aandraagt zal ik kunnen vragen: en waarom is dát dan fout?

Is ook niet te beargumenteren. Daarvoor hebben we dus normen en waarden en gelukkig een stukje wetgeving als backup.

Waarom is iets wat ik niet wil dat mij gebeurt fout? Ik wil het niet, dat is voor mij genoeg. Ik heb verder geen vragen. Dat jij kennelijk alleen maar niet vermoord wil worden omdat je dat van een god gehoord denkt te hebben is prima, maar dat maakt mijn eigen, menselijke beleving niet minder valide.

Zou hem jegens de gelovigen andersom willen schetsen.
Als God niet wil dat ik vermoord wordt zou ik hem namelijk de hand kunnen schudden maar wat als het andersom is...? Het overlijden van kinderen wordt helaas regelmatig gebagataliseerd onder de noemer "God heeft het zo gewild".
Oprecht benieuwd naar de werkelijke gevoelens van een vader waarvan een 3 jarige zoon onder zijn ogen wegvalt. Kan mij met alle beste bedoelingen niet voorstellen dat een vader dit kan afdoen met "ach..... God heeft het zo gewild"
Zo wel (en nogmaals ik heb absoluut niets tegen individuen die inspiratie halen uit de bijbel of Koran) ben je imho niet menselijk maar een doorgeslagen en geïndoctrineerde extremist.

[ Voor 3% gewijzigd door Switchie op 14-03-2017 02:25 ]

[Pat911]

Switchie schreef op dinsdag 14 maart 2017 @ 02:17:
[...]

Hoezo zou het kwaad te wijten zijn aan religie?
Ben de laatste die zal ontkennen dat er slechte dingen in de bijbel staan maar het is alsnog aan elk individu om hier vorm aan te geven. Zo kunnen we spellen als GTA 5 ook niet kwalijk nemen dat er dagelijks verkeersongelukken gebeuren.

Los van de bijbel, koran what so ever zijn er legio boeken waarin de meest lugubere dingen zijn te lezen. Zo is 50 shades of grey naar mijn weten ook niet het meest vrouwvriendelijk naslagwerk. Gelukkig snapt 99% van de lezers dat niet iedere dame om zweepslagen gaat smeken. Is het dan de schuld van het boek dat een enkele persoon het onderscheid niet kan maken of zegt dit meer over het individu?

GTA 5 en 50 shades of grey worden ook niet gebruikt om hele volksstammen te onderdrukken maar als vermaak voor een groep mensen die er zelf voor kiest (of niet) om te spelen/lezen.

De bijbel wordt verkondigd als de waarheid en als wijze waarop je zou moeten lezen. Als je dat niet doet, dan krijg je de hele gemeenschap (althans die in dezelfde god en dezelfde interpretatie geloven) achter je aan.

[Dido]

Switchie schreef op dinsdag 14 maart 2017 @ 02:17:

offtopic:
Zou je, als je meerdere mensen quote, dat ook in je post duidelijk te maken? Je quote drie mensen, maar het lijkt erop alsof alles van Gambieter komt. Dat is verwarrend

[gambieter]

Switchie schreef op dinsdag 14 maart 2017 @ 02:17:
Hoezo zou het kwaad te wijten zijn aan religie?

Zeg ik dat dan? Religie zorgt ervoor dat mensen slechte dingen gaan doen, omdat het de eigen verantwoordelijkheid weghaalt en men als kuddedier gaat denken. En juist religie geeft binaire denkbeelden die bij kudde's een heel negatief effect hebben.

Daarnaast heb je ook mensen die hun kwaadaardigheid achter religie kunnen verschuilen, door de opzet. Er is wmb eigenlijk niets goeds aan religie, de goede kanten komen uit persoonlijk geloof.

Los van de bijbel, koran what so ever zijn er legio boeken waarin de meest lugubere dingen zijn te lezen. Zo is 50 shades of grey naar mijn weten ook niet het meest vrouwvriendelijk naslagwerk. Gelukkig snapt 99% van de lezers dat niet iedere dame om zweepslagen gaat smeken. Is het dan de schuld van het boek dat een enkele persoon het onderscheid niet kan maken of zegt dit meer over het individu?

Ja, het is de schuld van een religie die blinde gehoorzaamheid eist en de eigen verantwoordelijkheid wegneemt, en excuses voor wangedrag geeft. En bij religie snapt juist een groot deel niet dat ze niets meer dan een aangeleerde/geindoctrineerde mening als waarheid zien.

[Switchie]

gambieter schreef op dinsdag 14 maart 2017 @ 18:42:
[...]
Ja, het is de schuld van een religie die blinde gehoorzaamheid eist en de eigen verantwoordelijkheid wegneemt, en excuses voor wangedrag geeft. En bij religie snapt juist een groot deel niet dat ze niets meer dan een aangeleerde/geindoctrineerde mening als waarheid zien.

Maar dan ligt de fout wat mij betreft bij het stukje indoctrinatie. Als kinderen van jongs af aan in een denkwijze worden gestuurd zullen zij deze vanzelf overnemen en als waarheid beschouwen. Eenzelfde verschijnsel zie je bij racisme, homohaat etc. etc. Vertel een kind vanaf de geboorte dat alle gekleurde mensen slecht zijn en ik durf gerust te voorspellen hoe dit kind op 18 jarige leeftijd aankijkt tegen de getinte medemens.

Over de inhoud van de bijbel kunnen we het eens of oneens zijn. (volgens mij zijn we het redelijk eens) Als een volwassene bij volle verstand, opeens besluit een x geloof aan te hangen, gun ik hem/haar dit van harte. Heb er enkel problemen mee als geloof vanaf de geboorte wordt opgedrongen. Is echter niet de schuld van het boek ansich maar puur toe te schrijven aan de ouders die het kind van jongsafaan brainwashen. Hiervoor hadden ze echter evengoed een bundel als Mein Kampf als gedachtegoed kunnen aanwenden

[Rekcor]

begintmeta schreef op vrijdag 10 maart 2017 @ 14:42:
[...]

Heb je je inmiddels al wat verdiept in die stelling?

Het lijkt me voor iedereen hier (en vermoedelijk niet alleen hier) interessant als je dan even duidelijk zou maken dat 1: god (wellicht zelfs een bepaalde god) noodzakelijk is voor een dwingende onderbouwing van een moraal 2: dat het noodzakelijk is dat geen enkele andere dwingende onderbouwing voor een moraal kan bestaan dan een (of wellicht die) god.

Ad 1) Nogmaals: je kunt prima een moraal hebben zonder god. Echter, zonder god (of beter: zonder God, als Schepper), zul je altijd kunnen vragen: "waarom is dat wat jij beweert dan goed?" Slavernij is verkeerd omdat het mensen hun vrijheid ontneemt. Vrijheid is kennelijk dus goed, maar waarom is vrijheid goed? Omdat onvrijheid psychisch lijden veroorzaakt. Waarom is psychisch lijden dan verkeerd? (de angelsaksische filosofen zullen nu zeggen: lijden is per definitie verkeerd, maar ook die definitie is dan kennelijk gebaseerd op een idee over goed en kwaad).

Je zou het ook van de andere kant kunnen aanvliegen. Als er geen god is, dan is er alleen materie, bijeengehouden door natuurwetten. Als dat inderdaad het geval is: hoe kan materie goed/fout zijn? Ik verplaats een stuk metaal van a naar b. Is dat goed of fout? En wat als dat stuk metaal een kogel is en b het voorhoofd van mijn buurman? Als mijn buurman slechts - ik citeer nu mijn hoogleraar organische chemie - "een verzameling chemische evenwichten van biomoleculen" is, en ik dat evenwicht met mijn actie eenzijdig laat aflopen? Hoe kan dat - zonder god - slechter/beter zijn dan het druppelen van natronloog in een bufferoplossing in een bekerglas? Ik zou het antwoord niet weten.

[Jebus4life]

Rekcor schreef op dinsdag 11 april 2017 @ 16:03:
[...]


Ad 1) Nogmaals: je kunt prima een moraal hebben zonder god. Echter, zonder god (of beter: zonder God, als Schepper), zul je altijd kunnen vragen: "waarom is dat wat jij beweert dan goed?" Slavernij is verkeerd omdat het mensen hun vrijheid ontneemt. Vrijheid is kennelijk dus goed, maar waarom is vrijheid goed? Omdat onvrijheid psychisch lijden veroorzaakt. Waarom is psychisch lijden dan verkeerd? (de angelsaksische filosofen zullen nu zeggen: lijden is per definitie verkeerd, maar ook die definitie is dan kennelijk gebaseerd op een idee over goed en kwaad).

Je zou het ook van de andere kant kunnen aanvliegen. Als er geen god is, dan is er alleen materie, bijeengehouden door natuurwetten. Als dat inderdaad het geval is: hoe kan materie goed/fout zijn? Ik verplaats een stuk metaal van a naar b. Is dat goed of fout? En wat als dat stuk metaal een kogel is en b het voorhoofd van mijn buurman? Als mijn buurman slechts - ik citeer nu mijn hoogleraar organische chemie - "een verzameling chemische evenwichten van biomoleculen" is, en ik dat evenwicht met mijn actie eenzijdig laat aflopen? Hoe kan dat - zonder god - slechter/beter zijn dan het druppelen van natronloog in een bufferoplossing in een bekerglas? Ik zou het antwoord niet weten.

1.) Omdat ik zelf vrij wil zijn. Daarom is vrijheid goed.

2.) Omdat ik zelf niet een stuk metaal door m'n wil voorhoofd krijgen. Daarom is het slecht

Ethiek kan ook héél simpel zijn hoor

[begintmeta]

Rekcor schreef op dinsdag 11 april 2017 @ 16:03:
...

Zoals ik al eerder in dit topic postte: realisme is imho nooit zonder problemen (of er nu wel of geen goden bij betrokken zijn), maar waarom een god noodzakelijk is voor een dwingende onderbouwing van een moraal, wordt in iedergeval niet duidelijk uit je post, noch waarom zonder god geen dwingende onderbouwing zou kunnen bestaan(En, zoals je na verdieping (misschien zijn de linkjes een aardig startpunt) wellicht weet zijn er allerlei, ook moreel-realistische en atheistische, metaethieken).

In iedergeval zijn 1 en 2 uit begintmeta in "Wordt de mens steeds ethischer?" IMHO nog niet adequaat verhelderd. Simpelweg wordt uit je post niet duidelijk wat god nou daadwerkelijk toevoegt aan een dwingende onderbouwing van een moraal, laat staan waarom een god daarvoor noodzakelijk zou zijn.

Overigens, wat betreft je stelling: 'Als er geen god is, dan is er alleen materie,', volgens mij ontbreekt daarvan een onderbouwing.

[ Voor 22% gewijzigd door begintmeta op 12-04-2017 09:30 ]

[dragonhaertt]

Rekcor schreef op dinsdag 11 april 2017 @ 16:03:
[...]


Ad 1) Nogmaals: je kunt prima een moraal hebben zonder god. Echter, zonder god (of beter: zonder God, als Schepper), zul je altijd kunnen vragen: "waarom is dat wat jij beweert dan goed?"

Kan je deze vragen niet ook stellen over alle moralen die in de bijbel worden aangenomen?
En vooral waarom je sommige moralen wel letterlijk naleeft en andere niet.

Waarom vinden we stenigen niet meer oké?
Waarom mag je de ene passage als letterlijk nemen, maar de andere alleen als beeldspraak of voorbeeld interpreteren?
Waarom is dat wat de bijbel beweert wat God goed vindt ook werkelijk goed?

Hiervoor heb je precies hetzelfde argument nodig als wat je voor een atheïstische onderbouwing van moraal nodig hebt: "Menselijke interpretatie"

Je hoeft niet gelovig te zijn om de gulden regel van "Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook de ander niet" te kunnen volgen. Hier kan ik best mijn eigen moraal op baseren. Deze regel komt al veel langer voor in meerdere beschavingen en ook dieren vertonen dit gedrag, en ik kan toch met redelijke zekerheid stellen dat die nooit een bijbel hebben gelezen.

[Rekcor]

dragonhaertt schreef op woensdag 12 april 2017 @ 09:12:
Waarom is dat wat de bijbel beweert wat God goed vindt ook werkelijk goed?
Hiervoor heb je precies hetzelfde argument nodig als wat je voor een atheïstische onderbouwing van moraal nodig hebt: "Menselijke interpretatie"

Christenen geloven dat God ook kan communiceren en mensen kan leiden. Dit accepteren betekent wel dat je de Rede ondergeschikt maakt aan die openbaring van God.

Jij slaat echter de spijker op de kop wat betreft de 'atheistische onderbouwing van moraal', want die is m.i. uiteindelijk ook gebaseerd op irrationele argumenten (bijv. het voelt goed/slecht, ik wil nu eenmaal vrij zijn, vrijheid is nu eenmaal goed, etc).

[Rekcor]

gambieter schreef op vrijdag 10 maart 2017 @ 16:06:
En kwaadaardigheid, daar valt religie zeker onder.

Populistisch geneuzel, die deze discussie verzieken. Atheisten, dat zijn pas moordenaars! (wat ik natuurlijk niet serieus meen, maar even om te laten zien dat we hier geen steek mee opschieten)

[begintmeta]

Rekcor schreef op dinsdag 18 april 2017 @ 14:17:
... die is m.i. uiteindelijk ook gebaseerd op irrationele argumenten ...

Mijns inziens ook, maar dat wil natuurlijk nog lang niet zeggen dat de verschillende irrationele argumenten een equivalente waarde zouden (moeten) hebben.

[Rekcor]

gambieter schreef op woensdag 1 maart 2017 @ 18:03:
Ik ben me er van bewust dat er uiteindelijk zo'n framework zal moeten zijn in een maatschappij, maar die moet dan niet gebaseerd zijn op religieus of ideologisch fundamentalisme.

Het lastige is dat je zelf ook een ideologische fundamentalist bent, maar het niet doorhebt. Het eerste is niet erg, het tweede wel.

In jouw wereld is het namelijk heel simpel: of je bent Verlicht en onderschrijft: "moet dan niet gebaseerd zijn op religieus of ideologisch fundamentalisme", of je bent een "religieus of idealogisch [fundamentalist]" en onderschrijft dat niet.

Wat ontstaat is een eigenaardig soort Droste effect: de liberaal die anderen verplicht liberaal te zijn, op straffe van: stopzegging subsidie (scholen), uitsluiting overheidsfuncties (trouwambtenaar, politieagentes met hoofddoekjes), verbod op politieke partijen met 'religieus of idealogische' fundamenten (gambieter's reactie).

begintmeta schreef op vrijdag 10 maart 2017 @ 14:42:
[...]
Het lijkt me voor iedereen hier (en vermoedelijk niet alleen hier) interessant als je dan even duidelijk zou maken dat 1: god (wellicht zelfs een bepaalde god) noodzakelijk is voor een dwingende onderbouwing van een moraal 2: dat het noodzakelijk is dat geen enkele andere dwingende onderbouwing voor een moraal kan bestaan dan een (of wellicht die) god.

Dit is een heel uitgebreid verhaal, lastig samen te vatten in één post. Eigenlijk meer iets om in een (bruin) café te bespreken

Persoonlijk sprak dit betoog van Emanuel Rutten me aan: www.gjerutten.nl/OpeningsvoordrachtDebatGroningenERutten.pdf (het is 5 blz).

[zeeg]

Rekcor schreef op maandag 29 mei 2017 @ 21:33:

Dit is een heel uitgebreid verhaal, lastig samen te vatten in één post. Eigenlijk meer iets om in een (bruin) café te bespreken

Persoonlijk sprak dit betoog van Emanuel Rutten me aan: www.gjerutten.nl/OpeningsvoordrachtDebatGroningenERutten.pdf (het is 5 blz).

Samenvatting van de openingsvoordracht van Emanuel Rutten voor de luie lezers:

De vraag is dus niet of geloof in God noodzakelijk is voor de moraal, maar of God noodzakelijk
is voor de moraal. Atheïsme slaagt er niet in om ons concrete morele leven adequaat te begrijpen en te duiden.

Vanuit een theïstisch wereldbeeld zijn morele waarden dan ook objectief geldig, onafhankelijk van onze meningen en voorkeuren. Theïsme impliceert moreel realisme. Als moreel realisme waar is, kan het theïsme de moraal veel beter verklaren en duiden dan het atheïsme.

Gelet op onze algemene diepgewortelde morele ervaringen is het dan ook redelijk om te concluderen dat de bewijslast ligt bij diegenen die het bestaan van objectieve morele waarden desondanks proberen te ontkennen.

Rutten bespreekt zes mogelijke opties om de moraal in een atheïstisch wereldbeeld te verankeren.

1. Ontkennen dat er morele waarden zijn
2. Morele waarden bestaan als een bruut feit
3. Het omarmen van de constructivistische claim dat morele waarden eenvoudigweg conventies of sociale afspraken zijn binnen een bepaalde gemeenschap,maatschappij of cultuur.
4. De humanistische positie: beweren dat morele waarden bestaan als onvervreemdbaar deel van onze intrinsieke waardevolle menselijke natuur.
5. Iets is moreel verwerpelijk is omdat wij dat als mens nu eenmaal zo voelen. Onze gevoelens worden zo constitutief voor morele waarden.
6. Het maken van een keuze voor één van de wijsgerige normatief-ethische systemen, zoals Aristoteles' deugdethiek, Kants categorisch-imperatief, Benthams utilisme, of Nietzsches zelfgeldingsethiek.

Tegenargumenten per punt:
1. Deze positie resulteert in een radicale vorm van moreel nihilisme dat geen recht doet aan ons concrete morele gedrag en taalgebruik.
2. Waar komen morele verplichtingen dan vandaan? En hoe kennen we morele waarden? Hoe kunnen morele waarden abstracte objecten zijn?
3. Elke samenleving heeft dan zijn eigen moraal en zo vervalt elke mogelijkheid om de daden van mensen van andere culturen te veroordelen die ontegenzeggelijk verwerpelijk zijn, los van wat de sociale afspraken daar ook mogen zijn. Vervalt in radicaal moreel relativisme.
4. Waarom zou onze menselijke natuur intrinsiek waardevol zijn? Uitgaande van het gangbare atheïstische wereldbeeld is de mens immers niets meer dan een toevallig fysisch-organisch bijproduct van de evolutie.
Significante verschillen tussen mensen en andere wezens lijken eerder een noodzakelijke en geen voldoende voorwaarde voor het funderen van objectieve waarden. En waar komen onze morele plichten en verantwoording dan vandaan?
5. Waarom zouden wij, uitgaande van atheïsme, naar onze morele gevoelens moeten luisteren? Zijn die immers niet slechts het bijproduct van doelloze evolutionaire processen?
6. Het probleem hier is dat elk van deze systemen vertrekt vanuit een specifieke opvatting over wat het goede is zonder dat echt duidelijk wordt waarom dat in een atheïstisch wereldbeeld het goede zou zijn.

Conclusie:
Geen van deze opties slaagt er dus in om de moraal te gronden, dat wil zeggen te funderen op een manier die echt recht doet aan ons morele ervaren, spreken, handelen en oordelen. Het atheïsme heeft dus uiteindelijk niets om ons morele besef in te verankeren. Er rest slechts een vlucht in een alles eroderend nihilisme of relativisme. Kortom, alleen theïsme kan echt rekenschap geven van ons concrete morele leven. Alleen theïsme doet werkelijk recht aan het feit dat onze morele keuzes om verantwoording vragen en dat wij elkaar daarop willen kunnen aanspreken. Theïsme is daarom onmisbaar voor het begrijpen van onszelf als morele wezens.

[begintmeta]

zeeg schreef op woensdag 31 mei 2017 @ 09:22:
...
2. Morele waarden bestaan als een bruut feit
...
2. Waar komen morele verplichtingen dan vandaan? En hoe kennen we morele waarden? Hoe kunnen morele waarden abstracte objecten zijn?

Interessant dat hier eigenlijk geen tegenargumenten staan, alleen vragen ( Vragen die je overigens eigenlijk ook over god kan stellen.) Ik vind dat weinig overtuigend, zoals ik eerder al had aangegeven, ontkom je eigenlijk niet aan het Münchhausentrilemma. Rutten schetst een bepaald beeld dat ik niet herken en dat hij verder niet onderbouwt. (bijvoorbeeld 'In het geval van theïsme zijn morele waarden gegrond in het karakter van een moreel persoon, God, wat veel natuurlijker lijkt' Ik denk dat dat voor Rutten wellicht zo is, maar waarom zou dat dat natuurlijker moeten lijken? Waarom dat algemeengeldend zou moeten zijn, en waarom die verschijning van de natuur dan ook zou moeten corresponderen met het zijn van de natuur als het algemeengeldend zou zijn, is mij een raadsel)) en geeft voor mij slecht te doorgronden antwoorden (zoals 'Stel dat ‘Wees eerlijk’ als abstract Platoons object bestaat. Waarom zou dit ons er dan toe moeten bewegen om eerlijk te zijn? Hiervoor lijkt geen goede reden te zijn.', de goede reden ligt nogal voor de hand zou ik zeggen: ‘Wees eerlijk’ is een juiste handeling bestaat als abstract Platoons object, is zelf de goede reden), ook impliceert hetgeen hij ten aanzien van de waarneembaaheid van morele feiten beweert (we hebben niet noodzakelijk een adequaat zintuig hiervoor) in mijn ogen misschien nog wel een grotere problematiek voor religieuze morele feiten, want die moeten uiteindelijk ook daarmee worden waargenomen, en zoals ik eerder in het topic aangaf is het als hij een 'sensus moralis' zou willen vervangen door een 'sensus divinitatis' (ik zou vermoeden dat in dat geval eerder beide zintuigen zullen bestaan) ook maar de vraag of die dan wel adequaat zou zijn.

Het maken van een keuze voor één van de wijsgerige normatief-ethische systemen, zoals Aristoteles' deugdethiek, Kants categorisch-imperatief, Benthams utilisme, of Nietzsches zelfgeldingsethiek.
...
6. Het probleem hier is dat elk van deze systemen vertrekt vanuit een specifieke opvatting over wat het goede is zonder dat echt duidelijk wordt waarom dat in een atheïstisch wereldbeeld het goede zou zijn.

Dat gaat voor religieuze normatief-ethische systemen overigens ook op.

Conclusie:
Geen van deze opties slaagt er dus in om de moraal te gronden, dat wil zeggen te funderen op een manier die echt recht doet aan ons morele ervaren, spreken, handelen en oordelen.

Die conclusie kan niet worden getrokken, noch kan trouwens het tegenovergestelde worden geconcludeerd.

Het atheïsme heeft dus uiteindelijk niets om ons morele besef in te verankeren.

Dat blijft de vraag, net als het de vraag blijft of theïsme dat heeft, en of het noodzakelijk zou zijn..

... Kortom, alleen theïsme kan echt rekenschap geven van ons concrete morele leven. Alleen theïsme doet werkelijk recht aan het feit dat onze morele keuzes om verantwoording vragen en dat wij elkaar daarop willen kunnen aanspreken. Theïsme is daarom onmisbaar voor het begrijpen van onszelf als morele wezens.

Ik ben ervan overtuigd dat Rutten die overtuiging heeft, maar het lijkt onvoldoende overtuigend. In die zin is het misschien wel zo dat niets er (vooralsnog) in slaagt de moraal te gronden, dat wil zeggen te funderen op een manier die echt recht doet aan ons morele ervaren, spreken, handelen en oordelen. Misschien is dat ook wel vanwege onze menselijke beperkingen en verschillen een lastige zaak.

[ Voor 29% gewijzigd door begintmeta op 08-06-2017 14:37 ]