Na de grote scheepsramp en de migratie deal komt ook het debat omtrent migratie weer onder de aandacht.
Naar Griekenland willen migranten niet meer, wat hun tocht dodelijker maaktVolgens de Griekse universitair docent migratie- en asielrecht Mariana Gkliati van Tilburg University hebben migranten „een goede reden” om haar thuisland te vermijden. „De migranten zijn wijd en zijd bekend met de Griekse pushbacks. Ze willen op hun vlucht niet het risico nemen dat ze teruggestuurd worden en dat alles voor niets geweest is. En dan zijn er nog het geweld, de onmenselijke detentieomstandigheden en de berichten dat de Griekse autoriteiten mensen van hun bezittingen ontdoen.”
Ook al komen er in deze landen daadwerkelijk minder migranten binnen, deze opstelling blijft niet zonder gevolgen. Migranten zoeken hun heil in buurlanden, waardoor die met een grotere migratiedruk – en dus vollere aanmeldcentra – geconfronteerd worden. En het afschrikbeleid maakt migratie dodelijker.
Jurist Gkliati spreekt van een „race to the bottom”, waarin landen ermee wegkomen dat hun steeds strengere migratiebeleid tot meer doden leidt. „Er zijn veel schuldigen: landen wijzen naar elkaar, naar Frontex, naar private schepen, naar het EU-beleid, naar mensensmokkelaars. We hebben een systeem van gedeelde verantwoordelijkheid nodig.”
Maar hoe hard de maatregelen ook worden, volgens Düvell wordt migratie naar Europa er uiteindelijk niet mee tegengehouden – behalve als je extreme maatregelen zou nemen. „De enige grens die ik ken die ooit gewerkt heeft, was het IJzeren Gordijn. Daar lagen mijnenvelden. En wie van Oost- naar West-Berlijn wilde klimmen, werd doodgeschoten.”
Het valt op dat in het gebruik van woorden dit soort artikelen steeds meer het woord migranten gebruiken i.p.v. vluchtelingen. Het is op veel vlakken echter wel een levensgroot verschil. Vluchtelingen hebben via internationale verdragen allerlei rechten. Ze kunnen daarnaast ook nog altijd rekenen op voldoende steun vanuit de bevolking. Migranten hebben deze rechten niet en de steun voor migratie is over het algemeen ook een stuk lager.
Ik denk dat het onverstandig is om de grens tussen migrant en vluchteling te laten vervagen. Het verzwakt uiteindelijk de positie van legitieme vluchtelingen, aangezien het migratie draagvlak voor een groot deel gestoeld is de aard en rechten van een vluchteling.
Falen aanpak Europa is de oorzaak van migratiedramaDe Europese aanpak ontbeert inzicht, kennis en begrip van de oorzaken van migratie. In plaats daarvan domineren harde toon en maatregelen, die de suggestie moeten wekken dat migratie onder controle kan worden gebracht, met een ‘ratrace’ van steeds hardvochtigere maatregelen. In diezelfde retoriek past het om mensensmokkelaars als schuldigen van de dodelijke drama’s aan te wijzen.
Maar het is simpel: als er veilige routes zouden zijn, waren er geen mensensmokkelaars. En het is de Europese aanpak die veilige routes onmogelijk maakt, en bovendien miljarden euro’s kost, die voor een beter en dus humaner migratiebeleid gebruikt kunnen worden.
Er is natuurlijk wel een menselijke en logische oplossing, die een eind maakt aan de heilloze Europese aanpak, waarin mensenrechten allang geen plek meer hebben. Een migratiebeleid dat de vraag naar arbeid van het ontvangende land duidelijk definieert en migranten dus weten waar ze voor welk werk aan de slag kunnen. Als dat werk gedaan is, keert de migrant terug. Ook daarover zijn afspraken te maken. Frankrijk doet dat op dit moment al met Marokkaanse migranten. Dat is niet nieuw, de meeste migratie is circulair, dat wil zeggen, mensen komen als er vraag is, en ze gaan terug of verder, als de vraag weg is.
Het betekent dat tijdelijke werkvisa gekoppeld worden aan duur en noodzaak van migratie. Voor hoogopgeleid werk bestaat het al. Dus waarom niet voor werk dat nu al vaak door illegale migranten wordt gedaan?
Dit zijn imho goed voorstellen. Werkvisa voorkomen een hoop problemen, juist doordat het geformaliseerd is. En moet formalisatie kan je het ook reguleren en beheersen. En het zorgt ervoor dat een scheiding komt tussen werk en migratie en het pad naar naturalisatie, wat sociaalmaatschappelijk en politiek vlak veelal gevoelig ligt.
Maar imho het grootste probleem in dit debat, is de focus ligt op migratie zelf en het faciliteren ervan. Maar een debat over de oorzaak en preventie wordt toch vaak vermeden. Vanuit de liberale visie op de wereldorde met soevereiniteit als een van de hoogste waarde, is er vanuit Europa weinig wat we kunnen doen aan de oorzaak. Dit staat natuurlijk in contrast met de humanitaire gevolgen van autoritaire en dictatoriale regimes in zowel Afrika als het M-O. Kijk bijvoorbeeld Wagner milities uit Rusland dictators helpen in Mali.
Hierdoor zit de situatie als snel in een deadlock, omdat gezien de recent geschiedenis Europa en westen geen goede reputatie hebben met interventies qua democratisering en mensen rechten.
Echter migratie faciliteren naar Europa is op geen enkele manier een structurele oplossing voor de problemen in Afrika en het M-O, daarvoor zijn de huidige en toekomstige problemen simpelweg te groot. Je ziet eigenlijk een kopie van de situatie in Europa in Zuid-Amerika.
Uiteindelijk zal er iets moeten gebeuren met de deadlock, de eenzijdige focus op migratie zal humanitaire situatie van veel mensen niet in positieve zin veranderen.