Ja en nee. Zoals altijd liggen dit soort dingen behoorlijk genuanceerd. Ik zal een poging doen om het uit te leggen, voor zover ik het natuurlijk ook goed heb begrepen (dus als iemand correcties/aanvullingen heeft, wees welkom

).
Tip: voor een schematisch overzicht van de sporen en nummering, zie
www.sporenplan.nl of direct
http://sporenplan.nl/html...s/ns_nummer/ledn-asd.html.
De rijwegen worden in principe automatisch ingesteld door 'ARI', de Automatische RijwegInstelling. Dit systeem werkt met trigger/meetpunten. Passeert een trein een bepaald punt, dan controleert ARI welke trein het is, wat de geplande rijweg voor die trein is en stelt daarna simpelweg de rijweg in. Een heel 'dom' systeem dus. In het geval dat er al een rijweg ingesteld is, zal de rijweg uiteraard pas ingesteld kunnen worden als de voorgaande trein het aangevraagde blok verlaten heeft.
Door het hele land heen liggen deze triggerpunten. Helaas betekent dit dat je echter wel gebonden bent aan deze punten en dat daar omheen gepland moet worden. Als dit niet klopt kan je twee dingen doen: de dienstregeling aanpassen, of de vervoerder (in dit geval NS/NS International) een verzoek indienen bij ProRail voor het aanpassen van de triggerpunten of de actie die wordt uitgevoerd bij het passeren van het betreffende punt.
We zouden Nederland niet zijn als er op dat moment niet een onderzoek zou moeten worden uitgevoerd naar de haalbaarheid, inclusief een kostenraming. Waarna uiteraard de vervoerder gaat kijken wat het kostentechnisch dan zou opleveren en of dat plaatje kosten/baten positief is. Is die negatief, dan heb je pech en kan je hooguit kijken of er bij een dienstregelingswijziging omheen te plannen valt.
Nu de situatie bij Hoofddorp. Die is net even iets gecompliceerder. Een situatieschets:
De intercity vertrekt bij Leiden. Dit wordt door de treindienstleider/ARI Leiden (ik meen post Den Haag) bediend. Zodra de intercity de wissels uit is en het eerstvolgende permissieve sein (P-sein) gepasseerd is, is de trein technisch buiten bereik van de treindienstleider Leiden.
Terwijl de intercity rustig richting Sassenheim rijdt, zal er een systeemoverdracht naar de treindienstleider Hoofddorp (Post Amsterdam) voor deze trein in gang gezet worden. Tot Nieuw Vennep is er nu een stuk "vrije baan", waar geen enkele controle is over de trein. Geen van de treindienstleiders heeft enig idee waar de trein nu is. De beveiliging is nu geregeld via de eerder genoemde automatische P-seinen. Zolang er geen trein voor de intercity zit, kan deze nu gewoon met 140 (160 in geval van de Thalys) doorrijden richting Nieuw Vennep.
Bij Nieuw Vennep zit ook het punt waarop de trein weer zichtbaar wordt voor de treindienstleider Hoofddorp. De overdracht van de treindienstleider Leiden naar treindienstleider Hoofddorp heeft nu succesvol plaatsgevonden.
Dit is uiteraard ook het punt dat de automatische rijweginstelling van Hoofddorp de trein weer oppakt en de rijweg langs Hoofddorp richting Schiphol in zal stellen. Voor deze intercity gebeurd dit via spoor "210" langs het station van Hoofddorp, verder naar het kleine stukje vrije baan "HA" tussen Hoofddorp en Schiphol. Dit is het buitenste spoor, omdat op dat moment langs het perron van Hoofddorp de sprinter staat te wachten.
Is de trein op tijd, dan wordt de rijweg dus keurig opgepakt door ARI en krijgt de intercity groen licht de Schipholtunnel in.
Dan de ICd. De HSL in Nederland is geheel het domein van de treindienstleider HSL (post Rotterdam). De ICd zal in onze situatie op tijd vertrekken uit Rotterdam en rijdt gedurende vrijwel de gehele rit over de HSL 160 km/u. Deze trein rijdt rustig door de tunnel Rotterdam, over het Viaduct bij Bleiswijk en door de Groene Harttunnel om vervolgens de overloopwissels bij Hoogmade/Roelofarendsveen te passeren. Op dat punt wordt de eerste initialisatie gedaan voor de overdacht van de treindienstleider HSL naar de treindienstleider Hoofddorp. Dit betekent ook dat ARI de trein oppikt en kijkt of de rijweg vrij is. Hier wordt vervolgens één rijwegstap (blok) ingesteld, wat de enige keuze is als je vanaf de HSL het conventionele spoor op wilt rijden. En dat is blok '210'. Die kennen we nog uit de voorgaande schets, want dat is namelijk het stukje rijweg dat ingesteld ook wordt voor de intercity vanuit Leiden.
Hierin zit dus een enorme ongelijkheid. Vanuit Leiden moet de IC al bij Nieuw Vennep rijden om deze rijwegstap toegewezen te krijgen, terwijl de ICd slechts bij Hoogmade hoeft te zijn, nog enkele minuten van Nieuw Vennep verwijderd.
Nu zeg je: simpel op te lossen. Leg het punt net als voor de IC ook bij Nieuw Vennep neer en je bent klaar.
Klopt helemaal. Geen speld tussen te krijgen.
Echter is er altijd een maar. En die 'maar' is genaamd HST, oftewel Hogesnelheidstrein.
Technisch wordt er geen verschil gemaakt tussen rijwegen voor de diverse treinen. Elke trein krijgt de maximale baanvaksnelheid van 300 km/u meegestuurd en de trein bepaald zelf de maximale snelheid, voor de ICd dus 160 km/u. Of je nu bij wijze van spreken met een SGM rijdt, die 120 km/u kan, of een Thalys met 300 maakt voor de beveiliging niet uit.
En daar zit hier het probleem. De HSL is geschikt voor 300, dus moet daar de rijweginstelling ook op aangepast zijn, anders moet je met jouw supersnelle trein telkens afremmen. Je zult dus al veel eerder stukken rijweg er bij moeten krijgen om de hoge snelheid vol te kunnen houden.
De overloopwissels bij Hoogmade zijn het punt waarop de Thalys zou moeten gaan remmen om voor het laatste sein van de HSL (het zogenaamde RAS-sein, RailAansluitingSein) tot stilstand te komen. Dat is dus ook het punt waarop je de rijweg in moet gaan stellen om die trein de HSL af te krijgen en tegelijk te voorkomen dat de trein te vroeg moet gaan remmen, wat zowel energie als tijd kost. Er wordt één rijwegstap naar spoor '210' ingesteld, waarmee de Thalys een LOA (Limit of Authority) krijgt naar het conventionele spoor. Hiermee hoeft de Thalys niet vroegtijdig af te gaan remmen.
Ter hoogte van Nieuw Vennep wordt daarna de tweede trigger ingeseind. Intussen is de Thalys afgeremd naar 160 km/u en zit daarmee op dezelfde snelheid als is toegestaan op het conventionele spoor. Op dat moment wordt dan ook de rest van de rijweg richting Schiphol via spoor HA ingesteld, net als dit bij de IC uit Leiden het geval zou zijn geweest.
Maar er rijdt op dat moment geen Thalys. De ICd krijgt dus al een extra rijwegstap er bij, terwijl dat voor specifiek die trein helemaal niet nodig zou zijn. Rijden beide treinen op tijd, dan zal het precies kloppen en passeert de IC uit Leiden net iets eerder Nieuw Vennep dan dat de ICd Hoogmade passeert en volgen de treinen elkaar netjes een paar minuten van elkaar en rijden zo naar Schiphol spoor 1/2. Is de IC dus iets te laat, dan passeert de ICd al Hoogmade, terwijl de IC net niet bij Nieuw Vennep is. Gevolg: de IC moet afremmen vlak voor Hoofddorp en wachten tot de ICd gepasseerd is.
Het mooiste zou natuurlijk een dynamischere rijweginstelling zijn, afhankelijk van maximale materieelsnelheid en eventuele tussenstations. Ik heb geen idee of er zoiets in ontwikkeling is. Voor nu is dus de enige oplossing, zonder dat er heel erg veel kosten gemaakt moeten worden en de Thalys niet te vroeg af hoeft te remmen, om simpelweg de IC een minuutje eerder uit Leiden te laten vertrekken of de ICd een minuutje later uit Rotterdam.
In hoeverre dat werkelijk gaat gebeuren weet ik ook niet, maar ik heb wel begrepen dat men dus in ieder geval op de hoogte is van het probleem en kijkt naar de beste oplossing.
Pff, het is zo wel weer een hele lange post geworden. Opmerkingen/vragen uiteraard als altijd welkom

Nogmaals onder voorbehoud van correctheid, ik kan niet garanderen dat ik alles goed heb begrepen.