Het verschilt. Bij de NPO zal er een centrale beslissing worden genomen welk station meer krijgt en welke minder. Er is per ensemble (of multiplex) een maximale hoeveelheid van 864 Capacity Units (CU) beschikbaar. Daar is niets aan te veranderen. Binnen die 864 CU kun je dan kiezen of je de voorkeur geeft aan foutcorrectie of aan bitrate per station. Bits die aan foutcorrectie worden besteed kunnen niet aan de audiostream worden besteed en andersom.
De hoeveelheid foutcorrectie (het Protection Level) wordt per ensemble bepaald. Als je voor een opstelling kiest met weinig zendmasten dan kan het nuttig zijn om een hoog PL te kiezen. Als je voor opstelling met veel zendmasten kiest zou je een lager PL kunnen kiezen. Hoe lager de PL hoe meer bits er over blijven voor de stations. Of meer zendmasten met lagere vermogens of minder zendmasten met hogere vermogens beter is daar verschillen de meningen over. Bij DAB kan je radio het signaal uit meerdere zendmasten samen stellen, iets wat je bij FM juist moet voorkomen, dus de hele aanpak is radicaal anders.
Op het commerciële ensemble worden de kosten gedragen door de negen vergunninghouders die allemaal 128 kb/s ter beschikking hebben gekregen die ze moesten verdelen over twee stations. Daarom zag je dat sommige kozen voor bijvoorbeeld 80 kb/s voor hun hoofdstation en 48 kb/s voor hun bijstation. Sommigen kozen voor 64 kb/s en verhuurden de overige 64 kb/s door aan een ander. Zo konden Radio Maria of BNR Nieuwsradio uitzenden zonder één van de negen vergunninghouders te zijn.
De onderverhuurcontracten zullen waarschijnlijk kosten per bitrate in rekening brengen.
Hier in het Verenigd Koninkrijk werkt het iets anders. Hier zijn de commerciële radiostations geen deeleigenaar van het ensemble maar is er een commerciële operator die de beschikbare capaciteit verhuurt aan stations. Daar is er een directe relatie tussen de hoeveelheid bandbreedte die je huurt en wat je er voor betaalt. Dat maakt het ook mogelijk om stations tegen elkaar te laten opbieden als de capaciteit kleiner is dan de vraag.
Maar, voor ieder land geldt dat er een maximale hoeveelheid bits in een ensemble passen. De vuistregel is dat er plek is voor 18 stations per ensemble maar als iedereen 96 kb/s wil hebben dan ga je dat niet halen en passen er dus minder stations in. Het hangt er vanaf hoe je de kosten verdeelt maar meestal betekent dat dus dieper in de buidel tasten.
Leveren ze de gecodeerde bitstream altijd zelf aan de zenderexploitant aan, wat ik zou verwachten omdat dit zenders de meeste controle over de geluidskwaliteit zou geven, of vindt die encoding toch ook wel bij die zenderexploitant plaats uit een FM signaal over kabel bijv.?
Analoge radio zul je in Nederland amper nog kunnen vinden, heel misschien nog een enkele piraat maar zelfs die gebruiken meestal digitale mengpanelen.
Radiostations hebben sowieso meestal digitale bronnen voor muziek, jingles en opnames. Het enige wat er analoog is is het signaal uit de microfoon van de presentator maar dat gaat ook direct een digitaal mengpaneel in.
Vanuit dat mengpaneel gaat het geluid meestal direct een soundprocessor in. De
OPTIMOD's van Orban zijn heel populair. Daar wordt de 'kleur' van een station bepaalt. De meeste stations (zeker de commerciëlen!) willen een herkenbaar geluid dus worden daar frequenties opgepompt of weggedrukt, soms het stereobeeld verkleint, meestal de dynamiek verlaagt (teveel stereo en dynamiek zijn maar vermoeiend, zeker voor mensen die de radio op de achtergrond aan hebben en FM is sowieso niet goed in stereo dus veel miste je daar niet) om een eigen geluid te krijgen. Deze processor is van het station en staat doorgaans ook, als laatste deel van de schakel, bij het station zelf.
Daarna wordt dit digitaal signaal doorgestuurd naar een centrale zendstraat die bij de zenderexploitant (in Nederland KPN of Broadcast Partners) staat. Voor FM doorgaans een andere dan voor voor DAB.
Voor FM wordt dit signaal vanuit de zendstraat dan digitaal naar alle masten door het land verstuurt. Daar wordt het analoog gemaakt en de lucht in gestuurd. Vrijwel alle FM radio's hebben tegenwoordig Digital Sound Processors (DSP) die alle interferentie uit het ruwe antennesignaal proberen te filteren dus wordt het eerst gedigitaliseerd, uitgesplitst per station, bewerkt, en weer analoog gemaakt om naar de versterker en dan de speakers te worden gestuurd.
Voor DAB loopt het anders. Het ensemble wordt 'in elkaar gezet' in een multiplexer die van alle stations in het ensemble alle audiosignalen, metadata (naam van station, naam van programma, artiest, track etc.) en foutcorrectie bij elkaar mengt tot één signaal. Populaire multiplexers zijn die van
Factum Radioscape.
Vanuit deze multiplexer gaat het als een kant en klare stream naar de zendmast die het dan simpelweg de lucht in stuurt. Jouw DAB radio pikt die multiplex op en splitst het weer naar één signaal per station. Dat signaal per station moet dan weer worden gesplitst naar metadata die deels naar het display wordt gestuurd en naar audio en foutcorrectie bits die door een DSP tot bruikbaar audiosignaal worden omgezet. Dat gaan dan analoog naar de versterker en uiteindelijk de speakers.
Als DAB radiostation kun je het signaal als een ETSI signaal (HE-AAC audio + metadata al met de definitieve audio bitrate en al in één signaal) naar de centrale multiplexer sturen die het dan alleen nog hoeft te multiplexen met de signalen van andere stations. Je kunt ook een ongecomprimeerd digitaal audiosignaal + metadata afleveren bij de multiplexer. Dan codeert de multiplexer het audio signaal naar HE-AAC voor je. Die eerste methode zou je iets meer controle kunnen geven over het coderingsproces maar de maximale bitrate ligt contractueel vast dus daar kun je weinig aan doen. Radiostations steken meestal hun meeste energie in het inregelen van de OPTIMOD’s voor de kleur van hun geluid, de rest vinden ze meestal minder belangrijk.
In de begindagen van DAB+ in Nederland had ik het vermoeden dat sommige stations hun matige FM signaal ook gewoon naar de multiplexer stuurden omdat ze DAB+ nog niet serieus namen. FM vertroebelt veel onder de ‘lossy’ Mid+Side stereo technologie, de hoge ruisvloer en dat het geen geluidsfrequenties boven 15 kHz kan weergeven. DAB+ is veel genadelozer en vereist een beter inputsignaal. Tegenwoordig denk ik dat de meeste stations het veel serieuzer nemen en een beter signaal naar de multiplexer sturen.
:strip_icc():strip_exif()/u/291935/crop58e292b81413e.jpeg?f=community)
Het kán dus wel goedkoper.:strip_icc():strip_exif()/u/211182/chip-60x60.jpg?f=community)
/u/23785/crop5dcd5c59e07f9.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/56290/crop5e9d80e7c6f05.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/296445/crop5dc080c91c573_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/146731/crop562615a0aa64c.jpeg?f=community)
/u/35939/crop61420cd8c701a.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/454512/crop56da14dba10bd_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/156227/joschka.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/619838/crop5b646d148f24f_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/974473/crop5ccaee11a6bcb_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/52072/crop5de51ebf91960_cropped.jpeg?f=community)
:strip_exif()/u/190456/fliege.gif?f=community)
:strip_exif()/u/97040/crop5a61bbcb4bc64_cropped.gif?f=community)
:strip_exif()/u/91615/hann1bal.gif?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/55627/cedric1.jpg?f=community)
:fill(white):strip_exif()/f/image/jG5ftciW1oWOKmZUg4WVLSbi.png?f=user_large)
:strip_icc():strip_exif()/u/47685/r.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/307211/crop5f96826edf2bb_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/31644/george.jpg?f=community)
:strip_exif()/u/32998/tweakpiggy_anim.gif?f=community)
:no_upscale():strip_icc():fill(white):strip_exif()/f/image/GcAXx4N2LTa8Px2L5fksnLLf.jpg?f=user_large)
:strip_exif()/u/34622/crop5aa77390c3916_cropped.gif?f=community)
:strip_exif()/u/411081/crop62fd038e12a38_cropped.gif?f=community)
(qnonstop valt ook niet te switchen natuurlijk 
