![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Digitale televisie via de satelliet | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Satelliet? De meeste Nederlanders kijken televisie via de analoge kabel, sommigen daarvan kijken digitaal via de kabel. KPN heeft in de randstad een televisieaanbod via de digitale ether, en er zijn ook nog mensen die naar Nederland 1, 2 en 3 kijken via de analoge ether. Dit laatste is iets waar eind november overigens een einde aan komt, vanaf dan is er alleen nog digitale ethertelevisie in Nederland. Maar ook satelliet is een mogelijkheid die men vooral veel gebruikt in buitengebieden waar kabelontvangst niet beschikbaar is. Maar satelliet heeft meer te bieden dan alleen een kabelvervanger. Via de satelliet kunnen ook analoge signalen ontvangen worden, maar dat gebeurd tegenwoordig bijna niet meer (alleen in Duitsland is dit nog enigzins populair). Ik zal stapje voor stapje uitleggen wat satelliet is, hoe het ongeveer werkt, wat je nodig hebt om het te ontvangen en meer | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Het uplinkstation | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De uplink facility: satellietontvangst begint hier. De uplink staat ergens op de grond, ontvangt hier televisiekanalen via b.v. glasvezel en stuurt ze in de lucht naar de satelliet. Omdat de signalen digitaal zijn passen er meerdere kanalen op één frequentie, in het uplinkstation (of soms in de satelliet zelf) worden deze gemultiplexed. Bij het multiplexen worden alle kanalen in één transponder gestopt zodat ze op één frequentie uitgezonden kunnen worden. Bij multiplexen op de grond kan men rekening houden met de hoeveelheid beweging in de video. Zo zal een kanaal als het op een bepaald moment veel actie laat zien wat extra bandbreedte krijgen, en tekst-TV een stuk minder. Ook reclame krijgt vaak een lagere bitrate omwille van kostenbesparing. SES Astra heeft in Luxemburg het uplinkstation met o.a. de Nederlandse zenders: SES Astra uplinkstation en plaatjes van de uplink facilities. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De satelliet | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De satelliet is op zich niet eens zo'n heel interessant apparaat: het is basically gewoon een reflector/versterker. Hij ontvangt het signaal van het uplinkstation, versterkt het enorm, en zendt het terug naar de aarde met een beam die bijvoorbeeld heel Europa kan bedekken. Waar is zo'n satelliet te vinden dan? In de geostationaire baan rond de aarde, ook wel bekend als de clarkbelt. Door de satelliet hier te plaatsen heeft deze geen straalmotoren nodig om constant met de aarde mee te draaien. Er hangen verschillende satellieten in de lucht, deze illustratie geeft daar een idee van: ![]() Dit plaatje is te klein om de namen van de satellieten te lezen, maar dat maakt niet uit omdat dit soort plaatjes altijd veel te snel outdated raken. (er komen nieuwe satellieten bij, en oude worden weggehaald) Je hebt er verder ook niet echt veel aan want je kan voor actuele positieinformatie beter even op Lyngsat kijken. Waar is zo'n satelliet dan ten opzichte van zeg, je tuin te vinden? Pak een kompas, en kijk naar het zuiden. Wijs recht naar voren met je arm horizontaal. Wijs ongeveer 30 graden omhoog. Draai nu 19,2 graden naar het oosten. Dit kan je allemaal gewoon met een geodriehoek doen. Nu wijs je naar Astra 1, de satelliet met o.a. Nederlandse kanalen. De 30 graden omhoog heet de elevation, de 19,2 graden naar het oosten is de azimuth. De elevation en azimuth kan je voor meer locaties en satellieten uitrekenen op Satlex. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De schotel en DiSEqC enzo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Het eerste onderdeel wat je zelf moet kopen. De schotel vangt het signaal van de satelliet op, en reflecteert dat vervolgens allemaal in de ontvangstkop. Je hebt vast wel eens vroeger met een vergrootglas op de stoep gezeten om mieren te koken. De zon valt in de lens, en de lens concentreert alle energie in één heel klein puntje. In de normale zon zal de mier niks gebeuren, maar onder het vergrootglas is het snel afgelopen. Een schotel werkt eigenlijk hetzelfde: de schotel (de lens) vangt zoveel mogelijk signaal van de satelliet (de zon) op, en zal dit vervolgens reflecteren in de ontvangstkop (de mier). Net zoals je geen mieren in de zon kunt koken zonder vergrootglas heb je ook niets aan een losse ontvangstkop, zonder de schotel heb je nooit voldoende signaal. Algemeen weetje: let op dat de mast waar je de schotel aan bevestigd waterpas rechtop staat. Vooral bij ontvangst van meerdere satellietposities is dit belangrijk. Doe je dit niet, dan zal je ontvangst een stuk slechter zijn of ontvang je zelfs helemaal niets. Voor Astra 1/2 (19,2 oost/28,2 oost) of Hotbird (13 oost) in Nederland kan je best af met een schotel van +/- 55 centimeter. Iets groter is altijd aan te raden voor slecht weer. Voor meerdere satellietposities tegelijk heb je meestal ook een grotere schotel nodig. Er zijn verschillende soorten schotels. Hier een illustratie van sattaz van het sat4all forum (zie de links helemaal onderaan): ![]() Het meest populaire model is de offsetschotel. Deze schotel staat in Nederland meestal bijna verticaal rechtop, in tegenstelling tot de primefocus en cassegrain die 30 graden omhoog kijkt. Een voordeel hiervan is dat de arm met de ontvangstkop het signaal niet in de weg hangt, en dat sneeuw minder makkelijk op de schotel blijft liggen. Een bekende leverancier van offsetschotels is Triax, leverbaar in formaten van 54cm tot 110cm. Verkrijgbaar vanaf een euro of 25. ![]() Laat me direct een misverstand uit de wereld helpen: een grotere schotel geeft geen betere beeldkwaliteit. Dat was in het analoge tijdperk nog wel zo, maar digitale signalen kennen foutcorrectie waardoor de kwaliteit altijd hetzelfde is. Is het signaal zó slecht dat de foutcorrectie het ook niet meer op kan lossen, dan valt het beeld in zijn geheel weg of komen er grote artefacten in beeld die het kijken onmogelijk maken. De enige redenen om een grotere schotel te kopen zijn om: 1. satellieten te ontvangen waarvan het signaal niet zo sterk is en 2. een betere slechtweerreserve. De Triax schotel is zo ongeveer de "standaard" schotel, het is een bekend merk, vrij goedkoop en relatief makkelijk te monteren. Door middel van een speciale apart verkrijgbare houder kan je meerdere satellietposities ontvangen op een Triax schotel. Alleen heeft de schotel maar 1 brandpunt waardoor met een dergelijke houder de signaalsterkte terug zal lopen omdat slechts een deel van de schotel gebruikt kan worden. (de ontvangstkoppen worden dan naast het brandpunt geplaatst) Populair bij mensen die last hebben van woningcorporaties is de Cubsat, prijs mij onbekend: ![]() De ontvangst van dit ding is eigenlijk best matig, maar waar een normale schotel niet mag mag een Cubsat soms wel. Er zijn ook andere schotels-die-niet-op-een-schotel-lijken, zoek bijvoorbeeld eens naar een vlakschotel. Maar ook daar: de ontvangst is meestal maar matig. Er zijn ook schotels die zijn ontworpen om meerdere satellietposities te ontvangen (als ze niet tever uit elkaar liggen). Ik laat er 3 zien: de Visiosat Bi-satellite, Technisat Multytenne en Wavefrontier. De Visiosat Bi-satellite G2/G3/G4 heeft meerdere brandpunten en is ook een offsetschotel. Prijs rond de 120 euro afhankelijk van het model. ![]() Hierdoor kan deze minder groot zijn dan een Triax met vergelijkbare signaalsterkte bij meerdere ontvangstkoppen. De Visiosat is gemaakt van plastic, dit is een voordeel vooral aan de kust omdat plastic niet kan roesten. Hier is een overzicht van de posities die de Visiosat met één van de standaard houders kan ontvangen:
Je kan er ook zelf aan knutselen om nog meer posities te ontvangen, maar dan moet je echt denken aan losse plankjes hout en tie-wraps. Een populaire nieuwkomer is de Technisat Multytenne, in Nederland rond de 160 euro: ![]() Deze schotel meet slechts 45 centimeter, maar weet toch 4 satellietposities (eigenlijk 5) te ontvangen. Dit zijn Hotbird (13 oost), Astra 1 (19,2 oost), Astra 3 (23,5 oost), Astra 2 (28,2 oost) en Eurobird 1 (28,5 oost). Eurobird en Astra 2 staan zo dicht bij elkaar dat je ze met dezelfde ontvangstkop ontvangt. De Multytenne is niet verstelbaar, alles zit op z'n plek en kan niet aangepast of vervangen worden. Je kan hem dus ook niet op andere satellieten richten dan de genoemde. Hij is ontworpen voor Zuid-Duitsland en werkt in Nederland dan ook vooral in het zuiden/oosten vrij goed. Voor het noorden is deze schotel waarschijnlijk niet aan te raden. De ontvangstkwaliteit tot nu toe is door verschillende mensen als verrassend goed ervaren, al moet hij nog getest worden in een winter. Een behoorlijk nadeel is dat je maar één ontvanger kan aansluiten op de Multytenne. Met 2 ontvangers heb je dus ook 2 Multytennes nodig. Een twin-versie waar je twee (twin, twee, jawel) ontvangers op kan aansluiten is sinds kort verkrijgbaar in Duitsland voor zo'n 220 euro, deze zal binnenkort ook wel naar Nederland komen. Last but not least: de WaveFrontier Toroidal T55/T90, +/- 65 euro voor het T55 model, het dubbele voor de T90: ![]() De T55 en T90 zijn gemaakt volgens hetzelfde principe, de T90 is gewoon groter. Dit is een gregorian model met dubbele reflector. Pas op voor woningcorporaties als je deze gaat plaatsen! De WaveFrontier kan veel meer satellietposities ontvangen dan een Visiosat of Multytenne.. Maar daar krijg je dan ook een schotel voor terug die veel huisvrouwen aan echtscheidingen laat denken. Ook is de WaveFrontier relatief moeilijk om te plaatsen. Het uitrichten ervan komt heel nauw. Bij alle bovengenoemde oplossingen gebruik je in geval van meerdere satellietposities en ontvangstkoppen een DiSEqC-switch (met als uitzondering de Multytenne, die heeft de switch geïntegreerd): ![]() Van alle ontvangstkoppen voor iedere positie gaat er een korte kabel naar de switch, en vanaf de switch loopt er één kabel naar de ontvanger. Over switches valt niet zoveel spannends te vertellen, behalve dat wanneer je meerdere ontvangers en switches gebruikt je het beste Spaun switches kan nemen. Dan weet je zeker dat de switches elkaar niet zullen storen. Met goedkope switches kan het soms gebeuren dat je op één ontvanger overschakeld op een andere ontvangstkop, en het signaal lekt naar de andere switches. Als gevolg schakelen alle switches voor alle ontvangers over op die ontvangstkop, waardoor het beeld op de andere ontvangers zwart zal worden.. Heb je maar 1 ontvanger, dan maakt dit niet uit. Er is nog een andere manier om meerdere satellietposities te ontvangen: een motor. ![]() Een motor moet je één keer goed uitrichten (wat vrij nauw komt), en deze zal vervolgens langs de baan van de satellieten kunnen draaien. Het nadeel van een motor is dat je er bijna onmogelijk op een zinnige manier meer dan één ontvanger op aan kan sluiten. Ook zal het langer duren als je van de ene positie naar de andere zapt. Verder maakt een motor ook geluid, waardoor nachtelijk gebruik soms niet mogelijk is. Wel kan je in één klap heel veel satellieten ontvangen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De ontvangstkop | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() Beter bekend als LNB of LNC. De frequentieband die een satelliet gebruikt ligt in de meerdere gigahertzen. De afstand van de satelliet tot aan je schotel is gigantisch, zo'n 40.000 kilometer, maar op deze frequentie kan het signaal ver gedragen worden. Eenmaal op aarde is er wel een probleem: zulke hoge frequenties gaan bijna niet door kabels. De LNB zet de frequentie van de satelliet om naar een veel lagere frequentie die wel door goedkope kabels te leiden is. Er zijn LNB's met meerdere uitgangen, hier kan je meerdere ontvangers (en/of DiSEqC-switches) op aansluiten. De LNB's van het merk Smart, de "0,2db Titanium edition" ervaren veel mensen als een LNB met goede ontvangst. Ze zijn goedkoop en er zit 5 jaar garantie op. Er zijn nog andere merken, maar het verschil is bij de goede merken niet echt groot. Let op dat het plastic pijpje bij Smart single LNB's (single = voor 1 ontvanger) om de kabel tegen regen regen en sneeuw te beschermen niet zo goed is: deze scheurt na een bepaalde tijd waarna er zo regen in je kabel loopt (het zachtplastic vergaat in de zon). Regel daar dus iets beters voor. Low-Noise Block/Converter op wikipedia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De coaxkabel en connectors | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Satellietontvangstsystemen maken gebruik van F-connectors:![]() Sat4all handleiding om een F-connector op een coaxkabel te bevestigen. Voor de kabel, bij korte afstanden maakt het niet zoveel uit welke coax je neemt. Bij langere afstanden (>25 meter) of zwakkere satellieten is bovengemiddelde kabel zoals Hirschmann Koka aan te raden. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De ontvanger | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Voor velen het spannendste onderdeel. Ik kan echter niets specifiek aanraden omdat ontvangerkeuze erg afhankelijk is van wat je wilt. Wil je een betaalbare ontvanger zonder gezeur en alleen de Nederlandse zenders, dan kan je uitkijken naar een goedgekeurde ontvanger. Wil je spannnendere dingen doen, dan kan je uitkijken naar een Dreambox. Wil je televisie op de PC, dan kan je zoeken naar een PCI-insteekkaart. Onder andere KNC1, Technotrend, Technisat en Twinhan maken daar kaarten voor. Let als je de Nederlandse zenders wilt ontvangen op dat de kaart een Common Interface heeft. Hierdoor kan je de CAM (Conditional Access Module) van Canal Digitaal gebruiken. Je kan ook een andere CAM gebruiken die met de Seca2 codering overweg kan, Canal Digitaal ondersteund deze niet maar weert ze ook niet. Bij alle kaarten behalve de Twinhan is de CI een los kaartje/doosje wat je apart moet kopen. Bij Twinhan zit dit op de kaart zelf. Daarnaast heb je nog het onderscheid tussen "full featured" en "budget" mode kaarten. Full featured bevat behalve de tuner en andere noodzakelijke onderdelen ook een MPEG decoderchip. Hierdoor kan je met zo'n kaart zelfs op een Pentium 2 nog televisie kijken. Deze kaarten zijn wel een stuk duurder. Populairder en flexibeler is een budget-mode kaart, die het decoderen van de MPEG-stream overlaat aan de processor. Iedere moderne PC is toch snel genoeg om dit softwarematig te doen. Wil je meerdere satellietposities ontvangen via een DiSEqC-switch, let dan op dat je gekozen ontvanger minimaal met DiSEqC 1.0 overweg kan. Een aantal van de Canal Digitaal goedgekeurde ontvangers kan dit niet, een PCI-insteekkaart of niet-goedgekeurde ontvanger meestal wel. Als je een motor wilt gebruiken moet de ontvanger DiSEqC 1.2 aankunnen, en bij voorkeur ook USALS ondersteunen. USALS maakt het gebruik van de motor makkelijker. Nu alleen nog een televisie of computerscherm, en je kan kijken: je hebt alles nu! | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
En wat valt er dan allemaal te zien nu ik alles opgesteld heb? | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Op verschillende posities zijn verschillende kanalen te zien. Op Astra 1 (19,2 oost) zijn onder andere de Nederlandse en Duitse kanalen te zien. Voor de Nederlandse kanalen heb je een abonnement bij Canal Digitaal nodig. Nederland 1, 2 en 3 kan je zonder abonnement ontvangen, je moet dan echter wel een smartcard voor zo'n €70 kopen. Het Settopboxpakket met de bekendste Nederlandse commerciële zenders (RTL 4, 5 en 7, Veronica/Jetix, NET5, SBS6 en TMF) kost 40 euro per jaar. Voor andere pakketten zie de website. Ook de Belgische zenders zijn te zien via TV Vlaanderen. Een andere voor Nederlanders interessante positie is Astra 2/Eurobird 1 (28,2/28,5 oost). Hier staan alle zenders voor het Verenigd Koninkrijk op. Veel hiervan zijn zonder enig abonnement te ontvangen (ongecodeerd). Onder meer:
De meeste andere posities bevatten weinig gratis Nederlandstalige of Engelstalige content. Op KingOfSat kan je makkelijk zoeken op alle in Europa te bekijken satellieten. Kies als codering "clear" voor de vrij beschikbare kanalen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De regionale zenders van Nederland | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ook de regionale zenders zijn via de satelliet te ontvangen! L1 Limburg is op dit moment al beschikbaar. De anderen zijn er nog niet, deze gaan er echter wel komen, rond 15 november. Niet alle regionale zenders doen mee, b.v. Omroep Flevoland vond het project te duur. De volgende omroepen doen wél mee, andere regionale omroepen kunnen zover mij bekend ook later nog besluiten alsnog mee te doen. Dus als jouw omroep er niet bijstaat, dan kan deze in de toekomst altijd nog komen.
![]() Deze zou je gratis krijgen bij een basisabonnement, en misschien anders ook met korting, dit staat nog niet vast. Deze kan je op een normale schotel vanaf 60cm plaatsen. Ook een hele mooie oplossing is natuurlijk een Visiosat schotel met LNB houder voor o.a. 23,5 oost erop, of de Multytenne. Ook als je geen interesse hebt in de regionale zenders is het verstandig je installatie "Astra 3-ready" te maken: het is namelijk verre van ondenkbaar dat Canal Digitaal ook nieuwe kanalen op deze positie gaat plaatsen. Er gaan zelfs geruchten dat op den duur het huidige aanbod hierheen zal verplaatsen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Meerdere ontvangers tegelijk | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Common pitfall: je moet voor iedere ontvanger (en dus voor iedere TV) een aparte smartcard kopen inclusief abonnement. Je kan wel je smartcard iedere keer uit de ene ontvanger halen en hem dan verplaatsen naar de andere ontvanger. Echt handig is dat echter natuurlijk niet, en dan kan je ook niet tegelijk kijken op meerdere ontvangers. Wel heb je bij Canal Digitaal de mogelijkheid om op 1 kaart een basispakket of hoger te nemen, waarna je meerdere kaartjes met settopbox voor €12 per jaar kan krijgen. (bijna niets dus) Wel betaal je voor iedere kaart weer opnieuw €70 aanschafkosten. Het is wel mogelijk om één kaart te "sharen", bijvoorbeeld via een Dreambox. Zo kan je met 1 kaart en meerdere ontvangers toch kijken door bijvoorbeeld de kaart te delen via je lokale netwerk. Hier zal je je echter wel in moeten verdiepen, daar ga ik hier niet verder op in. Met een PC kan je op soortgelijke manier sharen. Een paar zoekwoorden: Evo, mg, newcs, cccam, Scam, Gbox, Dccamd. Een voor de meesten betere optie is de SmartWi (info), een draadloze cardsplitter. Als laatste zou je een goedkope Splitty kunnen nemen, met kabel ipv. wireless. Let op dat de laatste 2 oplossingen niet met iedere receiver goed samenwerken, en dat dit geen ondersteunde oplossingen zijn. Er is dus een kans (al acht ik die zelf klein) dat deze oplossingen in de (nabije) toekomst niet meer werken. Canal Digitaal is wel van plan zelf met een oplossing, min of meer, te komen: V2O Wireless Home Media Network. Hierop kan je waarschijnlijk maximaal 2 verschillende zenders tegelijk kijken, en je kan zelf je ontvangers niet meer uitkiezen, dus de mogelijkheden zijn ietwat beperkt. Volgens de voorspellingen zal hij ook niet goedkoop worden. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Final word, links, etc | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De layout van deze topicstart is gejat van iemand anders uit AVH die hem waarschijnlijk ook weer gejat heeft. Voor de tekst gaat dank uit naar: me, myself and I en Aikeleer en F_J_K die wat taalsuggesties hebben gegeven. Natuurlijk heb ik mijn kennis ook weer elders opgedaan, dus hier wat links: Sat4all, een forum over satelliettechniek. Sat4all database, veel leerzame guides. KingOfSat, alle TV-kanalen op een rij. Lyngsat, alle TV-kanalen en overzichten van satellieten. SatCoDX, handig voor recente transponderlijsten. Satlex calculator, om uit te rekenen waarop je je schotel moet richten. Canal Digitaal, Nederlandse zenders op de satelliet. TV-Vlaanderen, Belgische zenders op de satelliet. Cardwriter, een bekende redelijk betaalbare Nederlandse winkel voor satellietontvangst. SR-Tronic, een erg goedkope Duitse winkel voor satellietontvangst. Betalen per bank met een Nederlandse rekening en verzenden naar Nederland is geen probleem en de verzendkosten zijn vrij laag. DVB-shop, Duitse winkel die ook vlot naar Nederland kan versturen. Groot aanbod van Technotrend DVB-kaarten voor de PC en CAMs. Satshopper, pricewatch voor satellietontvangstonderdelen. Final word: je hoeft natuurlijk niet meteen kabel je huis uit te gooien wanneer je kijkt naar satellietontvangst. Vooral met meerdere televisies is satelliet vaak duurder. Maar voor minder dan €100 kan je al een complete set aanschaffen waarmee je uitstekend naar het uitgebreide aanbod van het Verenigd Koninkrijk kan kijken. Hartstikke leuk als je een beetje Engels kan verstaan. Op die manier kan je ook andere hobbysets voor een redelijk bedrag aanschaffen. Veel plezier met televisie via de satelliet! |
[ Voor 19% gewijzigd door Mentalist op 25-01-2007 12:43 ]
Verstuurd vanaf mijn Computer®