Een "juist" geloof:
- dringt zich niet aan andersgelovigen op,
- staat mij toe er niet in te geloven,
- acht mij niet minder als ik er niet in geloof,
- ontneemt je niet de verantwoordelijkheid over al je daden,
- is gescheiden van en ondergeschikt aan de wettelijke macht,
- leent je dus geen rechten die tegen de wet ingaat,
- leent je ook geen rechten die de vrijheid van anderen beperkt,
- verkondigt geen retorische waarheden zonder argumenten daartoe,
- onderwijs je niet aan kinderen die geloof nog niet van feit kunnen onderscheiden,
- kortom: het laat mij met rust.
Ik vraag me dan toch af, een juist geloof voor wie? Ik vermoed dan toch een geloof dat de ongelovige die zich in niets belemmerd wenst te worden door gelovigen, juist lijkt
Met dit lijstje is vanuit het oogpunt van de gelovige, of zelfs vanuit het oogpunt van iemand die een andere overtuiging aanhangt dan de gelovige en jij, vanuit mijn oogpunt ook, een hoop mis.
- dringt zich niet aan andersgelovigen op
- staat mij toe er niet in te geloven
- acht mij niet minder als ik er niet in geloof
Als je een rotsvast geloof hebt, je gelooft dat het geloof de redding kan zijn van anderen, en je gelooft dat het mogelijk is anderen daarvan te overtuigen, wil je niets liever dan die anderen redden. Dat die anderen daar wellicht hinder van ondervinden is uiteraard betreurenswaardig, en wellicht zelfs in strijd met je principes, maar uiteraard is de irritatie die je zo nu en dan bij anderen oproept een minimaal kwaad ten opzichte van dat niet doen en die anderen ongered laten. Zelfs als je maar 1 keer in je leven iemand bekeert, maakt dat de ergernis die je veroorzaakt hebt, goed. Goed, het gros van de gelovigen dringt zijn geloof helemaal niet op aan anderen, omdat zij inzien dat ergernis ook een boel mensen afstoot van het geloof en omdat mensen pas tot geloof komen zodra zij dat zelf willen. Maar juist van een juist geloof, van een geloof dat zo volledig klopt dat iedereen dat in zou moeten kunnen zien, zou ik verwachten dat de aanhangers het van alle daken schreeuwen

- ontneemt je niet de verantwoordelijkheid over al je daden
Ik ken geen enkel geloof dat je die verantwoordelijkheid ontneemt. Weliswaar zegt het christendom in bepaalde protestantse interpretaties dat het enige belangrijke is dat je Jezus als je verlosser accepteert, maar dat wil niet zeggen dat je dat kan doen als je er maar op los leeft, of dat je er nog op los wil leven als je dat werkelijk gedaan hebt. Verder is het verschil tussen geloven aan wie je verantwoording schuldig bent. Aan de staat, aan God, Allah, je eigen onsterfelijke ziel, noem maar op. Ook verschilt uiteraard datgene waarover je verantwoording schuldig bent. Maar ik ken geen enkel geloof waarin je geen verantwoording hoeft af te leggen over je daden.
- is gescheiden van en ondergeschikt aan de wettelijke macht
- leent je dus geen rechten die tegen de wet ingaat
Hier heb ik grote problemen mee. Niet met de scheiding van kerk en staat overigens, maar om een andere reden: Ik vind dat geen enkele serieus te nemen kerk ook maar iets te maken mag
willen hebben met de staat, en elke kerk of tempel die dat wel wil is gedegenereerd tot een instituut voor machtsmisbruik en is wat mij betreft de naam religie niet meer waard.
Ik vind het volstrekt onbegrijpelijk waarom de wet boven het geloof zou gaan, en waarom het geloof zelfs maar zou kunnen denken dat zij op een gelijk niveau staat met de wet. De wet is een zwak stel regels dat tot stand gekomen is dankzij het recht van de sterkste, gekanaliseerd via de in de maatschappij gebruikelijke rituelen (of dat nu bijvoorbeeld oorlog, een duel, of democratie is). De enige reden dat uberhaupt iemand zich eraan houdt, is puur pragmatisch: Het is beter een stel regels te hebben dat dat recht van de sterksten implementeert, dan eindeloze strijd om de macht te hebben. En zelfs die legitimering vervalt wanneer de kwaliteit van de wet te laag is of de wet interfereert met de zaken des geloofs.
Geloof is hier mijlenver boven verheven. Het handelt over de zaken van de geest, over esthetiek en ethiek, niet over de materiele werkelijkheid van de wet. Zolang de wet zich beperkt tot de zaken waartoe zij in het leven is geroepen en het geloof niet degenereert richting de wet, bijten geloof en wet elkaar niet. Zodra de wet het zich aanmatigt te proberen geloof te reguleren, regels te stellen aan wat mensen geloven, is er slechts 1 koers mogelijk: Verzet. In deze zaken gaat een waar geloof altijd boven de wet.
- leent je ook geen rechten die de vrijheid van anderen beperkt,
Alsof dat zou kunnen. Per definitie is elk recht dat mij door wat dan ook geboden wordt, een inperking van een ander recht, van de vrijheid waarop een ander zou kunnen vinden dat hij recht heeft. Als de wet toestaat dat een vrouw een hoofddoek draagt, perkt dat het recht van anderen in om geen hoofddoek te willen zien. Elk in het leven geroepen recht voor een bepaalde groep mensen perkt de vrijheid, van een andere groep in. Dat is dan ook zo tragisch aan de politieke discussie in Nederland: Men wil zo min mogelijk regels, EN inperking van de vrijheid van al diegenen die als tegenstanders beschouwd worden. En dan raar opkijken dat dat niet samen gaat...
Desalniettemin moet ik het hier mee eens zijn: Een echt geloof geeft je helemaal geen rechten, maar zet je hoogstens aan tot morele plichten. Een echt geloof geeft je dan ook geen vrijheid, maar zet je ertoe aan je eigen vrijheid in te perken. Of dat leidt tot inperking van vrijheden van anderen is in directe zin niet relevant.
- verkondigt geen retorische waarheden zonder argumenten daartoe,
Hoe kan een geloof nu argumenten geven? Alsof er ook maar één argument bestaat dat waarde draagt op het hogere vlak van de overtuiging? Een geloof is per definitie waar zodra je erin gelooft, en daar verandert geen argument wat aan. En rethoriek? Rethoriek hoort thuis in de rechtbank, in het parlement, het is een voortzetting van oorlog met andere middelen. Welk juist geloof heeft rethoriek nodig om haar boodschap over te brengen?
- onderwijs je niet aan kinderen die geloof nog niet van feit kunnen onderscheiden
Welk kind is in staat geloof te begrijpen? En wat dat betreft, wie kan geloof onderwijzen? Geschiedenis, of in ieder geval wat jij als geschiedenis beschouwt, dat kan je onderwijzen. Maar zelfs als daar een god zijn ding in doet, is geschiedenis nog geen geloof. Geloof kom je zelf toe, of niet. Dat zie je ook bij kinderen die een christelijke variant op geschiedenis aangeleerd gekregen hebben: Ook zij komen pas op latere leeftijd tot geloof, en komen daar dan uit zichzelf toe. Of niet. Maar tot die tijd zijn ze net zo min gelovig als jij, en hebben ze slechts een andere variant op de geschiedenis en maatschappijleer aangeleerd gekregen. Of DAT toegestaan is, is een andere discussie

- kortom: het laat mij met rust.
De vrijheid van anderen inperken zodat je daar zelf zoveel mogelijk van hebt?