Kijk, je kan stellen dat er fifty-fifty kans bestaat dat er wel of geen geestelijke wereld of een hogere macht is. Er zijn geen harde bewijzen voor of tegen de aanwezigheid van deze andere realiteit. Het gaat mij er dus in deze discussie niet om wat jullie geloven, ik wil gewoon proberen te achterhalen wat voor verklaringen er zouden kunnen zijn voor het fenomeen "geloven in het hogere" als zou blijken dat het hogere niet zou bestaan.
Sommige feiten kunnen we constateren door om ons heen te kijken en vragen te stellen aan de mensen die wij tegenkomen. Een feit is dat globaal gezien 4 van de 5 mensen een bepaalde religie aanhangen en dat waarschijnlijk ook alle ongelovigen ergens in hun leven bezig zijn geweest met denken over een eventueel geestelijke wereld en de aanwezigheid van een god hebben overwogen. Dat zo'n gigantisch aantal mensen al zo gigantisch lang bezig is met allerlei religies en rituelen wil natuurlijk niet meteen zeggen dat het hogere ook daadwerkelijk bestaat. Er bestaat gewoon een evengrote kans dat wij met z'n allen een gigantische collectieve illusie in stand houden. Een collectieve illusie die inherent zou kunnen zijn aan het wezen van de mens zelf.
Ik ben dus gaan nadenken, uitgaande van bovenstaande zienswijze, over mogelijke oorzaken in de menselijke natuur die het verschijnsel geloof in het hogere en/of een hogere macht kunnen verklaren. Tot nu toe ben ik een aantal interessante mogelijkheden tegengekomen die uitgaan van het principe dat de mens er psychologisch gezien baat bij heeft om te geloven in een hogere macht. Ik kom op een psychische oorzaak uit omdat ik vaak in de geloofsdiscussies proef dat mensen meer met hun "hart" geloven dan met hun hoofd/verstand. Dit geloven vanuit het hart zou kunnen verklaren dat geloven in het hogere bij mensen een goed gevoel kan veroorzaken. Aangezien het gevoel "in het hart" ergens tussen de oren word opgewekt, ga ik dus ervanuit dat mensen psychisch voordeel en kracht kunnen putten uit het geloof in een hogere macht...
Dus hier volgen een aantal mogelijke oorzaken/verklaringen voor het geloven in het hogere:
*****
1. Een hogere macht in ieder aspect van je leven laten delen in vreugde, vermaak, plezier, leed, pijn, teleurstelling en zo'n beetje iedere andere emotie die wij kunnen ervaren, geeft de mens een goed gevoel. Ik baseer dit punt op de gezegden:
"Hoe meer zielen, hoe meer vreugd" : bij vreugde, vermaak en plezier
"Gedeelde smart is halve smart" : bij leed, pijn en teleurstelling
Deze gezegden zeggen eigenlijk meer dan je op het eerste gezicht zou denken. De waarheid die zij uitdragen zal onbetwist zijn voor een ieder die ze hoort of leest. Maar is er wellicht nog een waarheid te herleiden uit deze gezegden? Kan je hier misschien uit afleiden dat een mens altijd zal neigen naar een situatie waar deze gezegden toegepast worden? Feest, een verschijnsel dat veelvuldig wordt toegepast in alle culturen. Een verschijnsel waar het gezegde "Hoe meer zielen, hoe meer vreugd" aan ten grondslag ligt (of andersom). Het delen in de blijdschap geeft een synergetisch effect op een ieder die aan het feest deelneemt. Maar we hebben ook de tegenhangers van het feest, bijvoorbeeld een rouwplechtigheid waar "gedeelde smart, is halve smart" op van toepassing lijkt te zijn. Men probeerd het verdriet te verwerken en door dat samen te doen lijkt het makkelijker te gaan voor een ieder die deelneemt aan de plechtigheid.
Maar er zijn natuurlijk situaties in het leven waar je er helemaal alleen voor staat. Denk maar eens aan schoolexamens, rijexamens, grote persoonlijke beslissingen nemen, sollicitatie gesprekken, en nog veel meer individuele probleem situaties. Een key-factor in deze situaties is dat je er helemaal alleen voor staat. Jij moet je vaardigheden tonen, jij moet een beslissing maken, jij moet jezelf profileren en presenteren. Allemaal dingen die jij helemaal alleen zal moeten doen in je leven. En op die momenten kan je het heel zwaar hebben. Je hele wezen hunkert naar de waarheid die de gezegden uitdragen. Liever had je dat er een bekende bij je was bij je sollicitatie, iemand die je stiekum wat tips influistert tijdens examens, iemand die je tot rust kan brengen door alleen maar aanwezig te zijn en in de vreugde of smart kan delen zonder zelfs iets te zeggen of te doen.
Op dit punt aangekomen denk ik dat voor de meeste lezers al wel een lampje is gaan branden over de richting die ik uit ga in dit betoog, Een hogere macht is zo iemand die je ten aller tijden bij kan staan in moeilijke en vreugdevolle momenten. Jouw persoonlijke feestje kan gevierd worden met die altijd aanwezige "vriend" en jouw smart kan gedeelt worden met die altijd aanwezige vriend.
Een mens heeft dus psychisch baat bij het aannemen van een altijd aanwezige hogere macht opdat de vreugde wordt versterkt en het leed wordt verzacht.
*****
2. Een volgend punt waarmee de menselijke drang tot het zoeken naar het hogere kan worden verklaart heeft te maken met de sterfelijkheid van het menselijk wezen. Het is geen vreemde realisatie dat hetgeen dat leeft ook dood zal gaan. Maar de mens is vrijwel het enige levende wezen dat zich daar uiterst bewust van is. Eigenlijk is het feit dat wij doodgaan de enige concrete zekerheid die wij in ons leven hebben. Niemand ontkomt eraan, en dit maakt het realiseren dat ook jij er niet aan ontkomen zal een last in het leven van de mens.
Op deze wijze wurmt een mens zich dus eigenlijk onder de last van de enige zekerheid in ons aardse bestaan uit, namelijk; de dood is geen dood. Dan is er dus weinig om voor te vrezen in het leven en kan met onbevreesd de toekomst tegemoet zien.
*****
3. Nu men gelooft dat de dood geen einde betekend, maar juist het begin is van hetgeen alles werkelijk om draait, zal men het aardse leven zin moeten geven. Het leven na de dood zal toch enig verband moeten houden met het aardse bestaan dat eerst geleeft moet worden. De zin des levens zal dus ongeveer zijn dat men het aardse bestaan als een soort leerschool en/of toelatingstest kan zien voor het leven na de dood. Het punt dat ik hier naar voren wil brengen is individuele verantwoordelijkheid.
Het leven wordt geleeft in een wereld met miljarden mensen zoals jij en ik. We leven samen in deze wereld, maar een ieder van ons is verantwoordelijk voor het leven dat hij/zij leidt. De verantwoordelijkheden van het leven houden in dat jij bepaald wat goed en slecht is voor jezelf. Goed en slecht zijn geen statische begrippen en zijn afhankelijk van vele factoren waaronder, cultuur, opvoeding, educatie, kennissenkring, leefomgeving, etc. Maar een feit is dat jij keuzes moet maken tussen goed en slecht. Iemand kan jou keuzes opleggen en je dwingen of juist verbieden om iets wel of niet te doen. Maar de verantwoording om te worden tot wie je zal zijn aan het eind van je aardse bestaan ligt bij jezelf. Net als bij een examen op school is er niemand die jou kan helpen, die verantwoordelijkheid is niet op iemand anders af te schuiven.
Dit is te vergelijken met het verhaal van de jonge piloot dat ik al eerder heb aangevoerd in een vorige discussie;
De jonge onervaren piloot stapt de cockpit binnen en geeft de captain een hand. De captain zegt tegen de jonge piloot dat hij vandaag de vlucht helemaal zelf mag gaan vliegen. In het vertrouwen dat de captain overzicht en verantwoordelijkheid draagt neemt de jonge piloot het stuurwiel in handen en begint de vlucht. De vlucht verloopt soepel en vlot, tot ergens boven de grote oceaan de captain het volgende zegt:
"Tjeemig, dat die neef van mij zo'n relaxed baantje heeft joh... nooit gedacht dat hij eigenlijk helemaal niks hoefde te doen. Da's in mijn beroep wel anders! Ik ben eigenlijk een loodgieter, en ik moet me de hele dag de pleuris werken en ik krijg er nog veel minder voor betaald. Ik wil wel vaker effe ruilen..."
Tja, daar zit de jonge piloot dan. Helemaal op zichzelf aangewezen, de volle verantwoordelijkheid voor de vlucht in eigen hand. Het vliegen is opeens een twee keer zo'n zware opgave geworden! Niet omdat er wezenlijk iets veranderd is aan zijn vliegkunst of het materiaal of de omstandigheden, maar puur omdat hij nu de volle verantwoordelijkheid heeft voor het welzijn van hemzelf en alle anderen aan boord.
Dit voorbeeld even terugkoppelend naar de praktijk, na de bewustwording van het feit dat de volle verantwoordelijkheid bij ons zelf rust, en niet af te schuiven is op anderen, geeft dit best een extra druk op de psyche van de mens. De mens zou er wederom psychisch baat bij kunnen hebben om in een hogere macht, die altijd aanwezig is, te geloven. De last van verantwoordelijkheid, en de onzekerheid die dit teweegbrengt kan immers volgens het "gedeelde smart is halve smart" principe ten alle tijden gereduceerd worden. Dit maakt het leven en het maken van beslissingen makkelijker zonder wezenlijk iets te veranderen.
*****
4. En als vierde punt zie ik het feit dat de mens niet met bepaalde moeilijke vraagstukken overweg kan. Zodra een mens iets observeert of beleeft dat hij niet verklaren of bevatten kan, dan wordt er vrijwel automatisch een link gelegd met een hogere macht. Een heel simpel voorbeeld is natuurlijk de bliksem waarvan verondersteld werd dat Donar de dondergod met zijn wagen over de wolken reed. Tegenwoordig kunnen wij het verschijnsel bliksem vrijwel volledig wetenschappelijk verklaren en is een uitleg d.m.v een hogere macht overbodig. Maar de vragen worden natuurlijk steeds lastiger naarmate de wetenschap steeds meer kan verklaren. Nu wij bijna op het punt zijn aangekomen waar wij ons complete universum kunnen bevatten en verklaren, is de vraag waar ons universum vandaankomt vergelijkbaar met de vragen omtrend bliksem een paar honderd jaar geleden. Men zoekt een verklaring en totdat die gevonden is schrijft men vaak de oorzaak of oorsprong toe aan een hogere macht.
Dit toeschrijven aan een hogere macht heeft natuurlijk een functie, namelijk dat je rust kan vinden in het feit dat je in ieder geval een antwoord hebt. Welliswaar hoef je die hogere macht niet te begrijpen, maar dat die hogere macht een verschijnsel laat gebeuren is opeens een denkbaar begrip geworden. Met het feit dat de mens waarschijnlijk nooit zal bevatten wat die hogere macht precies inhoudt lijkt de mensheid geen probleem te hebben. Je kan rustig zeggen dat men vrede heeft met het niet begrijpen van een god, en dat als dat al het andere begrijpbaar maakt, dan is dat maar een kleine prijs die mensen betalen om toch een gevoelsmatig redelijk antwoord op hun vragen te krijgen.
*****
5. Een mens kan zijn eigen geloof bevestigen door erin te geloven en de opgewekte ervaringen toe te schrijven aan dat geloof. Ik zal dit iets verder uitleggen m.b.v. het placebo effect.
Een placebo test creeert een "god", ofwel de kans dat je daadwerkelijk een echt medicijn krijgt. Logisch dus dat er ook effect kan optreden als je de nep pil krijgt. Maar hoe zit dat bij de mensen die een effect ervaren van de nep-pil die zij gekregen hebben? Dit is goed te verklaren door vast te stellen dat de "god" ofwel de kans dat je een echt medicijn krijgt altijd aanwezig is. Mensen kunnen zelf een geloof opstellen, namelijk "de doctor gaat mij een echte pil geven." Als je dan door dat geloof een effect van de placebo pil krijgt, dan zal dat de bevestiging voor jouw geloof zijn, "zie je wel dat ik wel een echte pil heb gekregen..." Het is een bewezen feit dat de mens zichzelf bewust of onbewust voor de gek kan houden en de gevolgen daarvan als bevestiging voor zijn eigen "geloof" kan gaan zien.
Als je deze eigenschap nou koppelt aan de bovenstaande 4 punten dan zie je al snel dat er niet veel nodig is om een mens in iets hogers te laten geloven, en dat geloof zal zichzelf in stand houden omdat de opgedane ervaringen als bevestiging voor het geloof ervaren worden.
*****
6. Uitgaande van het feit dat veel mensen geloven omdat dit eigenlijk in de natuur van de mens zit ingebakken, kan je er ook vanuit gaan dat de heersende klasse, die zich hiervan bewust is, er natuurlijk handig gebruik van kan en zal maken. Ik heb in andere threads en op andere sites een paar quotes gevonden:
"Religion is the soul of soulless conditions, the heart of a heartless world, the opium of the people" - Karl Marx
"Two great European narcotics, alcohol and Christianity" - Friedrich Wilhelm Nietzsche
"Religion is excellent stuff for keeping common people quiet" - Napoleon Bonaparte
"Religion is what keeps the poor from murdering the rich" - Napoleon Bonaparte
"Religion is regarded by the common people as true, by the wise as false, and by rulers as useful" - Seneca the Younger (4? B.C. - 65 A.D)
Al vanoudsher weten filosofen, leiders en bestuurders dat geloof een subtiel machts- en onderdrukkingsmiddel kan zijn. Geef het volk iets om mee bezig te zijn en je hebt verder geen last van ze. Geef het volk een doel om voor te leven en ze letten minder op jouw eigen doelstellingen. Geef het volk hoop en ze zullen hun wensen verwachten van een hogere macht en jou er niet mee lastig vallen. Daarbij komt ook nog eens dat geloof morele en ethische wetten met zich meebrengt die niet bepaald indruisen tegen wat men in een goede samenleving zou willen. Het is best wenselijk dat mensen goed proberen om te gaan met hun naasten en dat moord en verkrachting zondig is. Zo'n beetje ons hele rechtsstelsel is gebaseerd op de christelijke normen en waarden.
Je kan dus rustig stellen dat leiders en de heersende klasse het volk liever in de waan laten van hun geloof zodat het volk hun problemen bij een hogere macht neerlegt in plaats van bij een regering. Dus uit deze hoek hoeven we al allerminst hulp verwachten om de mogelijk grootste collectieve illusie ooit te ontzenuwen.
*****
Ik heb hier dus zelf zes mogelijke verklaringen gegeven voor "het geloof in het hogere" als we ervan uitgaan dat er geen geestelijke wereld bestaat. Deze vier punten zeggen dus iets over de psyche van de mens. Ik zou graag van jullie eventueel andere mogelijke oorzaken willen horen.
Sommige feiten kunnen we constateren door om ons heen te kijken en vragen te stellen aan de mensen die wij tegenkomen. Een feit is dat globaal gezien 4 van de 5 mensen een bepaalde religie aanhangen en dat waarschijnlijk ook alle ongelovigen ergens in hun leven bezig zijn geweest met denken over een eventueel geestelijke wereld en de aanwezigheid van een god hebben overwogen. Dat zo'n gigantisch aantal mensen al zo gigantisch lang bezig is met allerlei religies en rituelen wil natuurlijk niet meteen zeggen dat het hogere ook daadwerkelijk bestaat. Er bestaat gewoon een evengrote kans dat wij met z'n allen een gigantische collectieve illusie in stand houden. Een collectieve illusie die inherent zou kunnen zijn aan het wezen van de mens zelf.
Ik ben dus gaan nadenken, uitgaande van bovenstaande zienswijze, over mogelijke oorzaken in de menselijke natuur die het verschijnsel geloof in het hogere en/of een hogere macht kunnen verklaren. Tot nu toe ben ik een aantal interessante mogelijkheden tegengekomen die uitgaan van het principe dat de mens er psychologisch gezien baat bij heeft om te geloven in een hogere macht. Ik kom op een psychische oorzaak uit omdat ik vaak in de geloofsdiscussies proef dat mensen meer met hun "hart" geloven dan met hun hoofd/verstand. Dit geloven vanuit het hart zou kunnen verklaren dat geloven in het hogere bij mensen een goed gevoel kan veroorzaken. Aangezien het gevoel "in het hart" ergens tussen de oren word opgewekt, ga ik dus ervanuit dat mensen psychisch voordeel en kracht kunnen putten uit het geloof in een hogere macht...
Dus hier volgen een aantal mogelijke oorzaken/verklaringen voor het geloven in het hogere:
*****
1. Een hogere macht in ieder aspect van je leven laten delen in vreugde, vermaak, plezier, leed, pijn, teleurstelling en zo'n beetje iedere andere emotie die wij kunnen ervaren, geeft de mens een goed gevoel. Ik baseer dit punt op de gezegden:
"Hoe meer zielen, hoe meer vreugd" : bij vreugde, vermaak en plezier
"Gedeelde smart is halve smart" : bij leed, pijn en teleurstelling
Deze gezegden zeggen eigenlijk meer dan je op het eerste gezicht zou denken. De waarheid die zij uitdragen zal onbetwist zijn voor een ieder die ze hoort of leest. Maar is er wellicht nog een waarheid te herleiden uit deze gezegden? Kan je hier misschien uit afleiden dat een mens altijd zal neigen naar een situatie waar deze gezegden toegepast worden? Feest, een verschijnsel dat veelvuldig wordt toegepast in alle culturen. Een verschijnsel waar het gezegde "Hoe meer zielen, hoe meer vreugd" aan ten grondslag ligt (of andersom). Het delen in de blijdschap geeft een synergetisch effect op een ieder die aan het feest deelneemt. Maar we hebben ook de tegenhangers van het feest, bijvoorbeeld een rouwplechtigheid waar "gedeelde smart, is halve smart" op van toepassing lijkt te zijn. Men probeerd het verdriet te verwerken en door dat samen te doen lijkt het makkelijker te gaan voor een ieder die deelneemt aan de plechtigheid.
Maar er zijn natuurlijk situaties in het leven waar je er helemaal alleen voor staat. Denk maar eens aan schoolexamens, rijexamens, grote persoonlijke beslissingen nemen, sollicitatie gesprekken, en nog veel meer individuele probleem situaties. Een key-factor in deze situaties is dat je er helemaal alleen voor staat. Jij moet je vaardigheden tonen, jij moet een beslissing maken, jij moet jezelf profileren en presenteren. Allemaal dingen die jij helemaal alleen zal moeten doen in je leven. En op die momenten kan je het heel zwaar hebben. Je hele wezen hunkert naar de waarheid die de gezegden uitdragen. Liever had je dat er een bekende bij je was bij je sollicitatie, iemand die je stiekum wat tips influistert tijdens examens, iemand die je tot rust kan brengen door alleen maar aanwezig te zijn en in de vreugde of smart kan delen zonder zelfs iets te zeggen of te doen.
Op dit punt aangekomen denk ik dat voor de meeste lezers al wel een lampje is gaan branden over de richting die ik uit ga in dit betoog, Een hogere macht is zo iemand die je ten aller tijden bij kan staan in moeilijke en vreugdevolle momenten. Jouw persoonlijke feestje kan gevierd worden met die altijd aanwezige "vriend" en jouw smart kan gedeelt worden met die altijd aanwezige vriend.
Een mens heeft dus psychisch baat bij het aannemen van een altijd aanwezige hogere macht opdat de vreugde wordt versterkt en het leed wordt verzacht.
*****
2. Een volgend punt waarmee de menselijke drang tot het zoeken naar het hogere kan worden verklaart heeft te maken met de sterfelijkheid van het menselijk wezen. Het is geen vreemde realisatie dat hetgeen dat leeft ook dood zal gaan. Maar de mens is vrijwel het enige levende wezen dat zich daar uiterst bewust van is. Eigenlijk is het feit dat wij doodgaan de enige concrete zekerheid die wij in ons leven hebben. Niemand ontkomt eraan, en dit maakt het realiseren dat ook jij er niet aan ontkomen zal een last in het leven van de mens.
Het geestelijk welzijn van velen staat of valt met de ontkenning van de sterfelijkheid!? Wederom bespeur ik een mogelijkheid waar een mens psychologisch baat zou kunnen hebben bij het aannemen van een hogere macht in zijn leven. Als je namelijk uitgaat van het bestaan van een hogere macht, kun je ook stellen dat die hogere macht wellicht een plan heeft met de mensheid. Het aardse bestaan maakt deel uit van het grotere plan waardoor de mogelijkheid wordt gecreeerd voor een bestaan na de dood. Een afterlife geeft een escape voor de last die het "weten dat men dood gaat" met zich meedraagt. Waarom zou men immers bang zijn voor de dood als die dood geen einde betekend, maar juist een begin is voor het eeuwige bestaan. Een begin van het bestaan waar het uiteindelijk allemaal om zou draaien.Op zondag 02 juni 2002 22:50 quotte Gideon hier op GoT het volgende:
In een boek dat onlangs van de hand van Ernest Becker verscheen, The Denial of Death, wijst de auteur erop hoeveel van wat de mens onderneemt eigenlijk op een illusie gebaseerd is. Anders dan andere dieren weten mensen dat ze eens zullen sterven en weten ze zich geen raad met die gedachte. Een groot deel van hun tijd besteden ze aan het ontkennen van de onontkoombaarheid van de dood en maken ze zichzelf wijs dat de dood altijd iets is wat anderen overkomt. De dood is iets waar mensen liever niet over praten, omdat het hen ongerust maakt. Zo wordt het leven één wanhopige ontkenning van de sterfelijkheid van de mens. De ontkenning is niet meer dan een kruk waar voor velen hun geestelijke welzijn mee staat of valt. De dood, zo merkte iemand eens naargeestig op, is de ultieme statistiek.
Op deze wijze wurmt een mens zich dus eigenlijk onder de last van de enige zekerheid in ons aardse bestaan uit, namelijk; de dood is geen dood. Dan is er dus weinig om voor te vrezen in het leven en kan met onbevreesd de toekomst tegemoet zien.
*****
3. Nu men gelooft dat de dood geen einde betekend, maar juist het begin is van hetgeen alles werkelijk om draait, zal men het aardse leven zin moeten geven. Het leven na de dood zal toch enig verband moeten houden met het aardse bestaan dat eerst geleeft moet worden. De zin des levens zal dus ongeveer zijn dat men het aardse bestaan als een soort leerschool en/of toelatingstest kan zien voor het leven na de dood. Het punt dat ik hier naar voren wil brengen is individuele verantwoordelijkheid.
Het leven wordt geleeft in een wereld met miljarden mensen zoals jij en ik. We leven samen in deze wereld, maar een ieder van ons is verantwoordelijk voor het leven dat hij/zij leidt. De verantwoordelijkheden van het leven houden in dat jij bepaald wat goed en slecht is voor jezelf. Goed en slecht zijn geen statische begrippen en zijn afhankelijk van vele factoren waaronder, cultuur, opvoeding, educatie, kennissenkring, leefomgeving, etc. Maar een feit is dat jij keuzes moet maken tussen goed en slecht. Iemand kan jou keuzes opleggen en je dwingen of juist verbieden om iets wel of niet te doen. Maar de verantwoording om te worden tot wie je zal zijn aan het eind van je aardse bestaan ligt bij jezelf. Net als bij een examen op school is er niemand die jou kan helpen, die verantwoordelijkheid is niet op iemand anders af te schuiven.
Dit is te vergelijken met het verhaal van de jonge piloot dat ik al eerder heb aangevoerd in een vorige discussie;
De jonge onervaren piloot stapt de cockpit binnen en geeft de captain een hand. De captain zegt tegen de jonge piloot dat hij vandaag de vlucht helemaal zelf mag gaan vliegen. In het vertrouwen dat de captain overzicht en verantwoordelijkheid draagt neemt de jonge piloot het stuurwiel in handen en begint de vlucht. De vlucht verloopt soepel en vlot, tot ergens boven de grote oceaan de captain het volgende zegt:
"Tjeemig, dat die neef van mij zo'n relaxed baantje heeft joh... nooit gedacht dat hij eigenlijk helemaal niks hoefde te doen. Da's in mijn beroep wel anders! Ik ben eigenlijk een loodgieter, en ik moet me de hele dag de pleuris werken en ik krijg er nog veel minder voor betaald. Ik wil wel vaker effe ruilen..."
Tja, daar zit de jonge piloot dan. Helemaal op zichzelf aangewezen, de volle verantwoordelijkheid voor de vlucht in eigen hand. Het vliegen is opeens een twee keer zo'n zware opgave geworden! Niet omdat er wezenlijk iets veranderd is aan zijn vliegkunst of het materiaal of de omstandigheden, maar puur omdat hij nu de volle verantwoordelijkheid heeft voor het welzijn van hemzelf en alle anderen aan boord.
Dit voorbeeld even terugkoppelend naar de praktijk, na de bewustwording van het feit dat de volle verantwoordelijkheid bij ons zelf rust, en niet af te schuiven is op anderen, geeft dit best een extra druk op de psyche van de mens. De mens zou er wederom psychisch baat bij kunnen hebben om in een hogere macht, die altijd aanwezig is, te geloven. De last van verantwoordelijkheid, en de onzekerheid die dit teweegbrengt kan immers volgens het "gedeelde smart is halve smart" principe ten alle tijden gereduceerd worden. Dit maakt het leven en het maken van beslissingen makkelijker zonder wezenlijk iets te veranderen.
*****
4. En als vierde punt zie ik het feit dat de mens niet met bepaalde moeilijke vraagstukken overweg kan. Zodra een mens iets observeert of beleeft dat hij niet verklaren of bevatten kan, dan wordt er vrijwel automatisch een link gelegd met een hogere macht. Een heel simpel voorbeeld is natuurlijk de bliksem waarvan verondersteld werd dat Donar de dondergod met zijn wagen over de wolken reed. Tegenwoordig kunnen wij het verschijnsel bliksem vrijwel volledig wetenschappelijk verklaren en is een uitleg d.m.v een hogere macht overbodig. Maar de vragen worden natuurlijk steeds lastiger naarmate de wetenschap steeds meer kan verklaren. Nu wij bijna op het punt zijn aangekomen waar wij ons complete universum kunnen bevatten en verklaren, is de vraag waar ons universum vandaankomt vergelijkbaar met de vragen omtrend bliksem een paar honderd jaar geleden. Men zoekt een verklaring en totdat die gevonden is schrijft men vaak de oorzaak of oorsprong toe aan een hogere macht.
Dit toeschrijven aan een hogere macht heeft natuurlijk een functie, namelijk dat je rust kan vinden in het feit dat je in ieder geval een antwoord hebt. Welliswaar hoef je die hogere macht niet te begrijpen, maar dat die hogere macht een verschijnsel laat gebeuren is opeens een denkbaar begrip geworden. Met het feit dat de mens waarschijnlijk nooit zal bevatten wat die hogere macht precies inhoudt lijkt de mensheid geen probleem te hebben. Je kan rustig zeggen dat men vrede heeft met het niet begrijpen van een god, en dat als dat al het andere begrijpbaar maakt, dan is dat maar een kleine prijs die mensen betalen om toch een gevoelsmatig redelijk antwoord op hun vragen te krijgen.
*****
5. Een mens kan zijn eigen geloof bevestigen door erin te geloven en de opgewekte ervaringen toe te schrijven aan dat geloof. Ik zal dit iets verder uitleggen m.b.v. het placebo effect.
Een placebo test creeert een "god", ofwel de kans dat je daadwerkelijk een echt medicijn krijgt. Logisch dus dat er ook effect kan optreden als je de nep pil krijgt. Maar hoe zit dat bij de mensen die een effect ervaren van de nep-pil die zij gekregen hebben? Dit is goed te verklaren door vast te stellen dat de "god" ofwel de kans dat je een echt medicijn krijgt altijd aanwezig is. Mensen kunnen zelf een geloof opstellen, namelijk "de doctor gaat mij een echte pil geven." Als je dan door dat geloof een effect van de placebo pil krijgt, dan zal dat de bevestiging voor jouw geloof zijn, "zie je wel dat ik wel een echte pil heb gekregen..." Het is een bewezen feit dat de mens zichzelf bewust of onbewust voor de gek kan houden en de gevolgen daarvan als bevestiging voor zijn eigen "geloof" kan gaan zien.
Als je deze eigenschap nou koppelt aan de bovenstaande 4 punten dan zie je al snel dat er niet veel nodig is om een mens in iets hogers te laten geloven, en dat geloof zal zichzelf in stand houden omdat de opgedane ervaringen als bevestiging voor het geloof ervaren worden.
*****
6. Uitgaande van het feit dat veel mensen geloven omdat dit eigenlijk in de natuur van de mens zit ingebakken, kan je er ook vanuit gaan dat de heersende klasse, die zich hiervan bewust is, er natuurlijk handig gebruik van kan en zal maken. Ik heb in andere threads en op andere sites een paar quotes gevonden:
"Religion is the soul of soulless conditions, the heart of a heartless world, the opium of the people" - Karl Marx
"Two great European narcotics, alcohol and Christianity" - Friedrich Wilhelm Nietzsche
"Religion is excellent stuff for keeping common people quiet" - Napoleon Bonaparte
"Religion is what keeps the poor from murdering the rich" - Napoleon Bonaparte
"Religion is regarded by the common people as true, by the wise as false, and by rulers as useful" - Seneca the Younger (4? B.C. - 65 A.D)
Al vanoudsher weten filosofen, leiders en bestuurders dat geloof een subtiel machts- en onderdrukkingsmiddel kan zijn. Geef het volk iets om mee bezig te zijn en je hebt verder geen last van ze. Geef het volk een doel om voor te leven en ze letten minder op jouw eigen doelstellingen. Geef het volk hoop en ze zullen hun wensen verwachten van een hogere macht en jou er niet mee lastig vallen. Daarbij komt ook nog eens dat geloof morele en ethische wetten met zich meebrengt die niet bepaald indruisen tegen wat men in een goede samenleving zou willen. Het is best wenselijk dat mensen goed proberen om te gaan met hun naasten en dat moord en verkrachting zondig is. Zo'n beetje ons hele rechtsstelsel is gebaseerd op de christelijke normen en waarden.
Je kan dus rustig stellen dat leiders en de heersende klasse het volk liever in de waan laten van hun geloof zodat het volk hun problemen bij een hogere macht neerlegt in plaats van bij een regering. Dus uit deze hoek hoeven we al allerminst hulp verwachten om de mogelijk grootste collectieve illusie ooit te ontzenuwen.
*****
Ik heb hier dus zelf zes mogelijke verklaringen gegeven voor "het geloof in het hogere" als we ervan uitgaan dat er geen geestelijke wereld bestaat. Deze vier punten zeggen dus iets over de psyche van de mens. Ik zou graag van jullie eventueel andere mogelijke oorzaken willen horen.
Als er een ding groter is dan het heelal, dan is het de menselijke verbeelding...