[DIY] Attic and crawlspace insulation improvement advises

[Max-7]

Dutch below, fell free to reply in the langues you prefer.
I'm planning to improve the attic floor and crawlspace to be able to reach energy label A for the mortgage discount, but need advise on what I planned.
The planning was made by extensively chatting with AI and checking against the Bbl

House context:

• 1960s masonry corner house, semi-ventilated attic.
• Attic used only for storage.
• The house has been renovated partially around 2000:
• HR++ windows, faced insulated(no documentation)
• Wall insulation, blow-in fiberglass (no documentation)
• Heated ground floor (entrance hall missing, no documentation)
• HR combi boiler from 2021
• Some of them were not counted on the original energy label when I bought the house, which is C label 226.56 kWh/m² per year.
• I already installed 3.8kWh solar panels.

Crawlspace current status:

• 10C with +80% humidity

15m2 (entry hall) :

• With the old timber joists and floor planks with:
• Partial EPS coverage press fit in.
• No vapor barrier visible at least.
• Wood joist are 60cm apart and 15cm deep.
• Pipes for cold/hot water and the floor heating manifold are completely not insulated, there is condensation on the main water pipe.
• Thermal scan did not reveal floor cold spot.
• Entry hatch is on this side, no insulation and start/end at joist(60cm width).
• Plenty of cement rubbles on the sides.

23m2:

• Under floor heating with cement beams:
• Its cover by molded EPS following the beam/floor profile (no documentation).
• Half is done properly and half has EPS holes under the beam, seem like the EPS broke during install, some beam have completely expose underside (3mx10cm holes).
• The ground sand in the half with holes is relative wet and tends to clump, I guess of all the condensation forming.
• Plenty of cement rubbles on the sides and EPS.

Crawlspace improvement plan:

15m2:

• Insulate all pipes with Armaflex-type insulation (close-cell).
• Add 15cm of rockwool between the joists.
• Add 2cm PIR below the joists, do not seal it near the brick(1cm) for ventilating the rockwool.
• Create an insulation box with PIR and rockwool(inside) for the manifold and grouped pipes.
• Unsure: [/li]
  • Add vapor barrier after floor decking(below the laminate).
  • The main issue I can see is that I have the meter closet, CV/storage and WC.
  • The WC room I guess is already waterproof, but the other 2 have bare floor decking.
  • I know the vapor barrier need to be continues and if I add it I need to figure out how to pass it under walls/door or what to do?
• Making the floor in ubakus.de it reported condensation at PIR level, with or without(a lot less with it of course) vapor barrier, though I could not include the ventilation gap in the PIR side to the wall.[/li]
  •
  • I'm still not sure with which PIR to use, what you see in the picture is indicative only, any 0,023/22λ should be good, right?.

23m2:

• Close the EPS holes with low-expansion close-cell PUR foam.
• Remove as much as possible the rubbles.

Ground:

• Add Geotextieldoek 150/300g to protect the bodemfolie.
• Add Tonzon bodemfolie to lower humidity.
• Unsure:[/li]
  • On the 23m2 there is some condensation on at 3/4 brick layer high, should the bodemfolie go at/over that high?

Entry hatch:

• Create a new hatch door from OSB3 18mm (there are 2 separated hatch now) with wood stiffeners.
• Attach around 18cm PIR to the OSB.
• Close with PIR the 2 bay side, facing the hatch, where there is the rockwool.
• Add 5mm EPDM seal D-profile around the hatch frame and create positive block where the door can seat without smashing the seal (all this in 1.5cm).

Attic current status:

• Around 23m2(not counting the 110cm sloped part) with a max heigh of 1.15m.
• There are rafters, support rafters with wood decking, before the roof titles and their battens.

Roof:

• Should be a cold roof, its use for storage only.
• There is around 10cm EPS press fit between the rafters and you can hear/feel some air moving but with 5C outside the temp inside is 13C with 60% humidity.
• Hence my own naming of semi-cold roof.
• The mechanical ventilation unit is here but there is not inlet for this space.
• I looked behind a few EPS and I can only see a very little bit of mold in the inside decking.
• No vapor barrier inside or outside.

Floor:

• 2 side ends at the roof support rafters (horizontal beam supporting the rafters) and the other sides at the brick walls.
• Joists are 18cm deep minus 2cm for the gypsum battens, so 16cm of usable space (unsure if its constant), spaced around 60cm.
• Around 15cm of fiberglass, with paper on both sides, between the joists and no vapor barrier at gypsum level
• I have access to the all roof only partially, a 110cm band is directly below the rooms, based on the thermal scan its insulated the same way.

Attic improvement plan:

Roof:

• Will stay the same, I was looking into convert it to warm roof, but because its will never be use for living space(too low) and I have no idea where the pipe for the ventilation will fit(1/4 is divided by a brick wall.
• I think is not worthed, but let me know what you would do.

Floor:

• Remove all floor decking, notch and grove with nails, it will be a very fun time (ironic), its even nailed to the last support rafter which make it impossible to remove the board without cutting the nail, oscillator to the rescue.
• Remove all fiberglass.
• Add a smart vapor barrier(pro-clima intello plus) going up/down the joists, staple it to he beam and cover it with close-cell tape, seal(pro-clima orcon-f) at around 2cm (just after the gypsum batten) in the bay area.
• Unsure: [/li]
  • How to seal at joist ends against bricks, considering the vapor barrier goes inside the bay and above the joists
• Add 16cm PIR and use PUR(open-cell) around the joist and brick, the rest is taped. This will be flush with the joists top(hopefully)
• Add 3cm PIR over the joists to reduce the thermal bridging, no PUR at the perimeter but tape all the junctions.
• Add OSB3 on top and screw the 3cm PIR and OSB to the joist
• Making the floor in ubakus.de it reported a R-value: 6,9, while AI said R8+. For make it R8 the top PIR need to be 6cm ubakus report.
• I would trust more ubakus then AI, but 6cm less are more that I expected.
• Please advise on this.

Hatch:

• For this I'll make a obs3 9mm removable box with inside 18cm PIR on all sides.
• I'll seal the box to the floor and frame opening with a EPDM Rubber band 3x40mm.
• The vapor barrier will seal at the same level as before, 2cm above the gypsum( before the first PIR) on the frame opening.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ik ben van plan de zoldervloer en kruipruimte te verbeteren om energielabel A te kunnen behalen voor de hypotheekrente-korting, maar heb advies nodig over wat ik heb gepland.
De planning is opgesteld door uitgebreid met AI te overleggen en dit te toetsen aan het Bbl.

Huiscontext:

• Hoekwoning van metselwerk uit de jaren 60, semi-geventileerde zolder.
• Zolder wordt alleen gebruikt voor opslag.
• De woning is rond 2000 gedeeltelijk gerenoveerd:
• HR++ beglazing, gevelisolatie (geen documentatie)
• Spouwmuurisolatie, ingeblazen glaswol (geen documentatie)
• Vloerverwarming op de begane grond (entreehal ontbreekt, geen documentatie)
• HR combiketel uit 2021
• Een deel hiervan is niet meegenomen in het oorspronkelijke energielabel bij aankoop; dit is label C, 226,56 kWh/m² per jaar.
• Ik heb al 3,8 kWh aan zonnepanelen geïnstalleerd.

Huidige status kruipruimte:

• 10 °C met +80% luchtvochtigheid

15 m² (entreehal):

• Oude houten balklaag en vloerplanken met:
• Gedeeltelijke EPS-isolatie, klemvast aangebracht.
• Geen damprem zichtbaar (voor zover te zien).
• Houten balken h.o.h. 60 cm en 15 cm diep.
• Leidingen voor koud/warm water en de verdeler van de vloerverwarming zijn volledig ongeïsoleerd; er is condens op de hoofdwaterleiding.
• Thermische scan toont geen koude plekken in de vloer.
• Het kruipluik bevindt zich aan deze zijde, zonder isolatie en begint/eindigt op een balk (60 cm breed).
• Veel cementpuin langs de randen.

23 m²:

• Onder vloerverwarming met betonnen balken:
• Afgedekt met gevormd EPS dat het profiel van balk/vloer volgt (geen documentatie).
• De helft is correct uitgevoerd, de andere helft heeft EPS-gaten onder de balken; lijkt erop dat het EPS tijdens installatie is gebroken. Sommige balken hebben een volledig blootliggende onderzijde (gaten van 3 m x 10 cm).
• Het zand in het deel met gaten is relatief nat en klontert; vermoedelijk door condensvorming.
• Veel cementpuin langs de randen en op het EPS.

Verbeterplan kruipruimte:

15 m²:

• Alle leidingen isoleren met Armaflex-achtig isolatiemateriaal (gesloten cel).
• 15 cm steenwol tussen de balken aanbrengen.
• 2 cm PIR onder de balken aanbrengen, niet afdichten tegen de baksteen (1 cm openlaten) om de steenwol te ventileren.
• Een isolatiebox maken van PIR met steenwol (binnenin) voor de verdeler en gegroepeerde leidingen.
• Onzeker:
• Een damprem aanbrengen bovenop de vloerbeschot (onder het laminaat).
• Het grootste probleem: hier bevinden zich de meterkast, CV/berging en WC.
• De WC is vermoedelijk al waterdicht, maar de andere twee hebben kaal vloerbeschot.
• Ik weet dat de damprem continu moet zijn; als ik deze toevoeg moet ik uitzoeken hoe ik hem onder wanden/deuren doorvoer, of wat de juiste oplossing is.
• In Ubakus.de gaf de vloeropbouw condensatie op PIR-niveau, met of zonder (veel minder met) damprem, maar ik kon de ventilatiespleet aan de PIR-zijde richting de muur niet meenemen.
• Ik twijfel ook welk type PIR ik moet gebruiken; wat je op de afbeelding ziet is indicatief. Elke PIR met λ = 0,023 / 0,022 zou toch moeten volstaan?

23 m²:

• EPS-gaten dichten met PUR-schuim met lage expansie en gesloten celstructuur.
• Zoveel mogelijk puin verwijderen.

Bodem:

• Geotextieldoek 150/300 g aanbrengen ter bescherming van de bodemfolie.
• Tonzon bodemfolie aanbrengen om de luchtvochtigheid te verlagen.
• Onzeker:
• In het 23 m²-deel zit condens tot ongeveer 3/4 steenshoogte; moet de bodemfolie tot/op die hoogte worden aangebracht?

Kruipluik:

• Nieuw luik maken van OSB3 18 mm (er zijn nu twee aparte luiken) met houten verstijvers.
• Ongeveer 18 cm PIR op het OSB bevestigen.
• De twee vakzijden richting het luik afsluiten met PIR, waar de steenwol zit.
• 5 mm EPDM afdichtingsprofiel (D-profiel) rondom het luikframe aanbrengen en een aanslag maken zodat de deur kan sluiten zonder de afdichting plat te drukken (alles binnen 1,5 cm).

Huidige status zolder:

• Ongeveer 23 m² (exclusief het schuine deel tot 110 cm), maximale hoogte 1,15 m.
• Er zijn sporen, gordingen met houten dakbeschot, onder de dakpannen en panlatten.

Dak:

• Zou een koud dak moeten zijn; alleen opslag.
• Er zit circa 10 cm EPS klemvast tussen de sporen; je hoort/voelt luchtstroming, maar bij 5 °C buiten is het binnen 13 °C met 60% RV.
• Vandaar mijn benaming “semi-koud dak”.
• De mechanische ventilatie-unit staat hier, maar er is geen toevoer voor deze ruimte.
• Achter enkele EPS-platen gekeken: slechts een klein beetje schimmel zichtbaar aan de binnenzijde van het dakbeschot.
• Geen damprem aan binnen- of buitenzijde.

Vloer:

• Twee zijden eindigen op de gordingen, de andere zijden tegen de gemetselde wanden.
• Balken zijn 18 cm diep minus 2 cm voor de gipsregels → 16 cm bruikbare ruimte (onzeker of overal gelijk), h.o.h. ca. 60 cm.
• Ongeveer 15 cm glaswol met papier aan beide zijden tussen de balken, geen damprem ter hoogte van het gips.
• Ik heb slechts gedeeltelijk toegang tot het dak; een strook van 110 cm ligt direct onder de kamers en is volgens de thermische scan op dezelfde manier geïsoleerd.

Verbeterplan zolder:

Dak:

• Blijft zoals het is. Ik heb gekeken naar een warm dak, maar omdat de zolder nooit als leefruimte gebruikt zal worden (te laag) en ik niet weet waar de ventilatiekanalen moeten lopen (1/4 is gescheiden door een gemetselde muur), lijkt het me niet de moeite.
• Graag aangeven wat jullie zouden doen.

Vloer:

• Alle vloerplanken verwijderen (mes- en groef, gespijkerd – “erg leuk” klusje, ironisch bedoeld). Ze zijn zelfs vastgespijkerd in de laatste gording, waardoor verwijderen zonder doorslijpen onmogelijk is; multitool to the rescue.
• Alle glaswol verwijderen.
• Slimme damprem (Pro Clima Intello Plus) aanbrengen, op/neer langs de balken, vastnieten op de balken en afplakken met gesloten-cel tape; afdichten met (Pro Clima Orcon-F) op ca. 2 cm (net na de gipsregel) in de vakzone.
• Onzeker:
• Hoe afdichten aan de balkkoppen tegen de baksteen, gezien de damprem in het vak en over de balken loopt?
• 16 cm PIR aanbrengen en PUR (open-cel) gebruiken rond balken en baksteen; de rest wordt getapet. Dit komt (hopelijk) gelijk met de bovenkant van de balken.
• 3 cm PIR over de balken aanbrengen om koudebruggen te verminderen; geen PUR aan de rand maar alle naden afplakken.
• OSB3 bovenop aanbrengen en de 3 cm PIR + OSB in de balken schroeven.
• Ubakus.de geeft een R-waarde van 6,9; AI zei R8+. Om R8 te halen is volgens Ubakus 6 cm PIR bovenop nodig.
• Ik vertrouw Ubakus meer dan AI, maar 6 cm extra is meer dan ik had verwacht.
• Graag advies hierover.

Luik:

• Hiervoor maak ik een afneembare OSB3-box van 9 mm met aan de binnenzijde 18 cm PIR aan alle zijden.
• De box afdichten op de vloer en het kozijn met een EPDM-rubberband 3×40 mm.
• De damprem wordt op hetzelfde niveau aangesloten als eerder: 2 cm boven het gips (vóór de eerste PIR) op het kozijn.

[No Hands]

Here you go, all the answers you will ever need for the attic : Isoleren 101: Van ijzige zolder tot Warm Welkom! (in Dutch) and the crawlspace: Kruipruimte vloer (na-)isoleren

[ Voor 25% gewijzigd door No Hands op 27-12-2025 18:10 ]

[Max-7]

I read both, but I do not see anything in the specific on how to do X or any of my questions.

[No Hands]

Onzeker:
In het 23 m²-deel zit condens tot ongeveer 3/4 steenshoogte; moet de bodemfolie tot/op die hoogte worden aangebracht?

Tonzon has the following guidelines: https://tonzon.nl/wp-cont...andleiding-Bodemfolie.pdf

Als de waterstand in de kruipruimte regelmatig hoog is, moet de bodemfolie 10 cm boven de hoogste waterstand bevestigd worden. Houd hier ook rekening mee bij het opnemen van de maat.