Warmtepomp in huis uit 1911

[Lau97]

Beste Tweakers,

Wij gaan binnenkort onze nieuwe woning grootschalig verbouwen en willen hier ook inzetten op verduurzaming. (huidig energielabel C)
Het idee is om de gehele benedenverdieping van LT vloerverwarming te voorzien en de bestaande radiators te verwijderen en van het gas af te gaan.

De woning is origineel gebouwd in 1911, maar in 2001 grondig verbouwd en een aanbouw geplaatst.
In 2012 is vervolgens nog een laatste deel aangebouwd.
De aanbouw is geïsoleerd met een spouwmuur, vloerisolatie en HR++ glas en heeft een ligt hellend dak (20 graden)
Het hoofdhuis heeft eveneens vloerisolatie, HR++ glas, 120mm unidek dakplaten, maar geen muurisolatie (40cm dubbelsteens zonder spouw)
Tijdens de verbouwing willen wij een voorzetwand maken aan de voorzijde van het huis en de vrijstaande zijgevel (twee onder een kap)
Hierdoor zou de R-waarde van de muren op ongeveer 3.5 uitkomen.

Zie een schets van de benedenverdieping in de bijlage. De studeerruimte is een sportuimte die in de winter tot ~15 graden verwarmd zal worden en de rest van de benedenverdieping ~20 graden. Op de eerste verdieping zou ik rond de 18 graden willen aanhouden omdat hier mede een thuiskantoor gesitueerd is.
De zolder gebruiken wij momenteel niet en de radiatoren staan op antivries

Historisch gasverbruik: ~1700m3 voor een 4 persoons huishouden.
Huis is voorzien van mechanische ventilatie.
Nu heb ik zelf al eens een het huis in heatpunk gezet, en hier zou een warmteuitstroom van -10kW zijn voor het hoofdhuis (excl. studeerruimte aanbouw)) bij een temperatuur van -7/18 graden. (dit is na het extra isoleren).
Hier werd ik toch wel enigszins huiverig van

Afgiftesysteem:
- 85 m² lage temperatuur vloerverwarming, slangen 10 cm HoH.
- ~ 30m2 vloerverwarming aanbouw, slangen 15 cm HoH.
- normale radiatoren op eerste verdieping en zolder

SWW:
- De boiler zou in de bijkeuken komen, en op de vliering hierboven de binnenunit van het splitsysteem
- ik verwacht een 300 liter boiler nodig te hebben ivm gezinsuitbreiding op termijn (van 2 naar 4 personen)


Warmtepompvoorkeur:
Momenteel heb ik zowel offertes liggen voor een 8kW als een 10 kW Daikin Altherma 3
Door het verschil in subsidie maakt de prijs niet heel veel verschil, ik ben vooral bang voor het over / onderdimensioneren
Volgens de koevlaas formule kom ik met ons verbruik net boven de 8kW uit:
1700m3 *8/1650 = 8.24 kW

Is het verstandig om volledig van het gas af te gaan met een dergelijke woning en wat zijn jullie adviezen mbt dimensionering?

[ Voor 6% gewijzigd door Lau97 op 30-09-2025 16:56 ]

[pc_freak1]

met de koevlaas formule kom ik o.b.v. je gasverbruik op een 8.25kw vermogen uit voor je warmtepomp

[bensss]

Ik heb ervaring met een huis uit 1880 met ook steens muren die deels van binnen nageisoleerd zijn. Zeker met vloerverwarming zou ik me absoluut geen zorgen maken om met jouw woning van het gas af te gaan. Zie mijn eigen topic.

Je huidige gasverbruik geeft zoals @pc_freak1 al aangeeft 8 kW aan. Met een 10 kW unit zit je ruim boven die 8 kW. Je vloerverwarming kan dat vermogen ook prima kwijt dus dat is geen probleem en ga je zeker geen groot probleem met pendelen krijgen.

Verder kan je misschien je tapwater ook met een warmtepompboiler verwarmen, dan wordt je wp niet onderbroken door SWW cycli.

Je zegt dat je wat hebt gerekend aan een warmteverliesbereking maar ik lees niks terug over je dakisolatie? Hoe is het daarmee gesteld? Kan je daar nog meer isoleren?

EDIT: Als ik lees grootschalig verbouwen dan denk ik meteen aan balansventilatie. Dit is voor het leefklimaat (gezondheid) aan te raden maar zeker ook voor de duurzaamheid van de woning. Door verbeterede isolatie en kierdichting is het van belang om vocht goed af te voeren zodat je geen vochtproblemen krijgt. Met balansventilatie kan je 90% van de warmte uit de geventileerde lucht terugwinnen. En als je toch grootschalig gaat verbouwen en je hebt een zolder te beschikking die nog niet gebruikt wordt dan is dit je kans.

[ Voor 29% gewijzigd door bensss op 01-10-2025 18:04 ]

[Beer070]

Ik overweeg voor SWW om na het eerste jaar naar een water/water WPB te gaan Edel met 270L, door de aanvoer eerst via een hygiene vat te laten lopen kan je daar heel veel water uithalen voordat het koud wordt. Door een separate SWW WPB te nemen kan je een kleinere/lichtere WP nemen. in mijn gevoelsmatige beleving kan je beter kijken naar een WP die verder omlaag kan moduleren, en dan een iets zwaarder model nemen, dan heb je meer rek mocht de warmte behoefte toch groter zijn. Geen idee of de Daikin dat kan.

Met een buffervat/boiler verlies je tussen 50 en 120 watt. dat is 1.2-2.5kwh/dag. Als je iets aan PV hebt verdien je dat al heel snel terug omdat je dan overschot aan PV kunt gebruiken om meer warmte op te slaan.

[Lau97]

@bensss
Bedankt voor de reactie en wat een gaaf project heb jij achter de rug!
Dat jij een woning uit 1880 goed warmkrijgt met slechts een relatief lichte warmtepomp geeft de burger moed.

mbt de ventilatie heb ik wel overwogen om over te gaan naar een WTW installatie, maar mede omdat ik eigenlijk nergens goed weg kom met de buizen hiervoor, besloten om dit zo te laten.
Er zijn voor de mechanische afzuiging wel reeds afzuigpunten in de keuken, wc en badkamer. Maar inblazen in woonkamer en slaapkamer is haast onmogelijk te realiseren

[Beer070]

bensss schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 16:44:
Ik heb ervaring met een huis uit 1880 met ook steens muren die deels van binnen nageisoleerd zijn. Zeker met vloerverwarming zou ik me absoluut geen zorgen om met jouw woning van het gas af te gaan. Zie mijn eigen topic.

Je huidige gasverbruik geeft zoals @pc_freak1 al aangeeft 8 kW aan. Met een 10 kW unit zit je ruim boven die 8 kW. Je vloerverwarming kan dat vermogen ook prima kwijt dus dat is geen probleem en ga je zeker geen groot probleem met pendelen krijgen.

Verder kan je misschien je tapwater ook met een warmtepompboiler verwarmen, dan wordt je wp niet onderbroken door SWW cycli.

Je zegt dat je wat hebt gerekend aan een warmteverliesbereking maar ik lees niks terug over je dakisolatie? Hoe is het daarmee gesteld? Kan je daar nog meer isoleren?

EDIT: Als ik lees grootschalig verbouwen dan denk ik meteen aan balansventilatie. Dit is voor het leefklimaat (gezondheid) aan te raden maar zeker ook voor de duurzaamheid van de woning. Door verbeterede isolatie en kierdichting is het van belang om vocht goed af te voeren zodat je geen vochtproblemen krijgt. Met balansventilatie kan je 90% van de warmte uit de geventileerde lucht terugwinnen. En als je toch grootschalig gaat verbouwen en je hebt een zolder te beschikking die nog niet gebruikt wordt dan is dit je kans.

wij hebben deze zomer 3x een velux daklicht geïnstalleerd, dat scheelt enorm in de luchtkwaliteit, maar kost natuurlijk wel energie. Ik zie jouw balans ventilatie project en dan denk ik: hah een leuke nieuwe uitdaging!!! Maar dan zou ik het wel willen combineren met luchtverwarming, geen idee of dat met Zehnder ook kan.

[Ivow85]

Met vloerverwarming mag dat geen probleem zijn.

Mijn vorige woning kwam uit 1902. Met steens muren. Aangebouwde keuken was zelfs halfsteens. Alles van binnenuit geïsoleerd, HR++ glas en op de begane grond vloerverwarming, jaga convectoren op de verdieping.
Het was een kleine hoekwoning. De 7kW warmtepomp kon het met gemak warm houden tijdens de sneeuwstorm waarbij de laagst gemeten temperatuur -13,2 graden was.

Nu hebben we een minder goed geïsoleerde 2/1 kap woning met 'oude' vloerverwarming op de begane grond, ik vermoed hoh 15cm. Boven gewone radiatoren uit het bouwjaar van de woning, 1979. Met een 8kW Daikin warmtepomp gaat dat prima.

Bij twijfel tussen de 8kW en 10kW is het raadzaam om eens te kijken naar het minimum vermogen wat beide typen hebben. Als daar weinig verschil in zit en in de prijs ook weinig verschil zit, dan kun je gerust de 10kW versie kiezen.

[Beer070]

overigens is de Daikin Athema 3 van mijn buurman net voor het weekend in storing gevallen. nog geen 4 maanden geleden neergezet voor de prijs van een kleine middenklasser (auto).

[Fr33z]

Beer070 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 18:01:
[...]

wij hebben deze zomer 3x een velux daklicht geïnstalleerd, dat scheelt enorm in de luchtkwaliteit, maar kost natuurlijk wel energie. Ik zie jouw balans ventilatie project en dan denk ik: hah een leuke nieuwe uitdaging!!! Maar dan zou ik het wel willen combineren met luchtverwarming, geen idee of dat met Zehnder ook kan.

? hoe moet ik dit zien dan? je hebt een ander raam en nu is de lucht anders in je huis? ik ben vooral nieuwsgierig hoe dit voor jullie uitpakt en hoe je weet dat de lucht nu beter is bijv.

[Beer070]

Fr33z schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 18:20:
[...]

? hoe moet ik dit zien dan? je hebt een ander raam en nu is de lucht anders in je huis? ik ben vooral nieuwsgierig hoe dit voor jullie uitpakt en hoe je weet dat de lucht nu beter is bijv.

We hadden 3 vaste zinken daklichten (bouwjaar 1913) met draadglas, die behoorlijk tochten in de winter, en in de zomer nauwelijks ventileerden. Nu hebben we velux daklichten met triple glas die automatisch open en dicht gaan en de algehele luchtkwaliteit deze zomer echt enorm hebben verbeterd. Ik was eigenlijk heel positief verbaasd hoeveel de luchtkwaliteit in huis bijdraagt aan algeheel leefplezier.

[blb4]

Lau97 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 17:12:
@bensss
Bedankt voor de reactie en wat een gaaf project heb jij achter de rug!
Dat jij een woning uit 1880 goed warmkrijgt met slechts een relatief lichte warmtepomp geeft de burger moed.

mbt de ventilatie heb ik wel overwogen om over te gaan naar een WTW installatie, maar mede omdat ik eigenlijk nergens goed weg kom met de buizen hiervoor, besloten om dit zo te laten.
Er zijn voor de mechanische afzuiging wel reeds afzuigpunten in de keuken, wc en badkamer. Maar inblazen in woonkamer en slaapkamer is haast onmogelijk te realiseren

Er zijn heel veel verschillende oplossingen voor balansventilatie, is zou hier toch nog even wat tijd en aandacht aan geven, nu is het moment om een enorme comfort- en duurzaamheidswinst te realiseren.

[Technician-]

Ga je die spouw nog isoleren of was dat al met het verbruik van 1700m3?

Als je die nog gaat isoleren kun je met 8kw ruimschoots af.
Is ideaal huis voor een warmtepomp door de reeds geplaatste vloerverwarming.

Alleen de radiatoren zullen dan niet veel meer doen. Gebruik je die ook actief?

[Lau97]

Technician- schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 19:22:
Ga je die spouw nog isoleren of was dat al met het verbruik van 1700m3?

Als je die nog gaat isoleren kun je met 8kw ruimschoots af.
Is ideaal huis voor een warmtepomp door de reeds geplaatste vloerverwarming.

Alleen de radiatoren zullen dan niet veel meer doen. Gebruik je die ook actief?

De spouw van de aanbouw is reeds geïsoleerd met glaswol en dit was inderdaad al bij het verbruik van 1700m3. De aanvullende isolatie die wij willen doen betreft de dubbelsteense muren van het hoofdhuis.

Radiatoren boven moeten in de winter wel openstaan (standje 2) om het snachts enigszins comfortabel te houden. Mocht het echt nodig zijn kan ik ze altijd al vervangen voor convector radiatoren, maar dit was eigenlijk iets dat later op de planning stond met de verbouwing van de bovenverdieping. (iets met financien )

[Lau97]

Ivow85 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 18:11:
Met vloerverwarming mag dat geen probleem zijn.

Mijn vorige woning kwam uit 1902. Met steens muren. Aangebouwde keuken was zelfs halfsteens. Alles van binnenuit geïsoleerd, HR++ glas en op de begane grond vloerverwarming, jaga convectoren op de verdieping.
Het was een kleine hoekwoning. De 7kW warmtepomp kon het met gemak warm houden tijdens de sneeuwstorm waarbij de laagst gemeten temperatuur -13,2 graden was.

Nu hebben we een minder goed geïsoleerde 2/1 kap woning met 'oude' vloerverwarming op de begane grond, ik vermoed hoh 15cm. Boven gewone radiatoren uit het bouwjaar van de woning, 1979. Met een 8kW Daikin warmtepomp gaat dat prima.

Bij twijfel tussen de 8kW en 10kW is het raadzaam om eens te kijken naar het minimum vermogen wat beide typen hebben. Als daar weinig verschil in zit en in de prijs ook weinig verschil zit, dan kun je gerust de 10kW versie kiezen.

Om hoeveel m2 woonoppervlak gaat het bij jou in het in beide gevallen?

Ik heb reeds gezocht naar het minimum vermogen maar nog geen concrete getallen kunnen vinden.
Voor de 8kW variant heb ik in een oud topic hier op tweakers kunnen vinden dat deze kan draaien op minimaal 1.8 kW.
Als ik dezelfde verhouding neem voor de 10kW kom ik op omstreeks 2.5 kW.
Het lijkt me dat ik dit vermogen makkelijk kwijt moet komen in mijn 80m2 VVW.

Mocht er iemand concrete getallen voor de 10kW variant dan hou ik me aanbevolen

[bensss]

Beer070 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 18:01:
[...]

wij hebben deze zomer 3x een velux daklicht geïnstalleerd, dat scheelt enorm in de luchtkwaliteit, maar kost natuurlijk wel energie. Ik zie jouw balans ventilatie project en dan denk ik: hah een leuke nieuwe uitdaging!!! Maar dan zou ik het wel willen combineren met luchtverwarming, geen idee of dat met Zehnder ook kan.

Dat kan met Zehnder zeker maar ik het is niet nodig als je een normale woning hebt. De balansventilatie blaast niet zodanig veel lucht in dat je koude luchtroom krijgt. In elk geval niet als het correct is aangelegd. En het idee is dus juist dat je de warmte die je uit je vieze lucht haal uitblaast en toevoegt aan de verse koude lucht.

Maar van die Veluxdaklichten begrijp ik niet. Hoe voegt dat ies toe voor luchtkwaliteit. Lichtkwaliteit snap ik wel

[bensss]

blb4 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 19:13:
[...]

Er zijn heel veel verschillende oplossingen voor balansventilatie, is zou hier toch nog even wat tijd en aandacht aan geven, nu is het moment om een enorme comfort- en duurzaamheidswinst te realiseren.

@Lau97 Ja, dit is misschien in mijn eerdere post nog niet echt naar voren gekomen maar de door @blb4 genoemde comfortwinst is ook zeer belangrijk. Nooit meer een muffe slaapkamer, altijd met genoeg zuurstof je werk kunnen doen etc. Echt een stuk prettiger leven.

Vaak is er meer mogelijk dan je op het eerste ogenblik denkt. Misschien moet er hier en daar een koof geplaatst worden of een keukenkastje opgeofferd worden maar er is altijd iets moois in te passen. En je hebt al best veel afzuigpunten in de natte ruimten dus je kan wellicht met overflow vanuit je slaapkamers werken voor de toevoer in de woonkamer/keuken.

[SebastiaanPs]

@Lau97
Die 1700 m3 gas, is dat met 24/7 verwarmen of met bijv veel afwezigheid en nachtverlaging?

Wat ook nog kan helpen voor een juiste dimensionering is je gasverbruik per dag op een aantal zeer koude winterdagen.

Zoek de koudste dagen van de afgelopen jaren op via: https://daggegevens.knmi.nl/klimatologie/daggegevens

Zoek je bijbehorende gasverbruik op die dagen op (slimme meter of portal van je energieleverancier) en deel het hier, dan kunnen we wat rekenen.

[Beer070]

bensss schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 20:26:
[...]


Dat kan met Zehnder zeker maar ik het is niet nodig als je een normale woning hebt. De balansventilatie blaast niet zodanig veel lucht in dat je koude luchtroom krijgt. In elk geval niet als het correct is aangelegd. En het idee is dus juist dat je de warmte die je uit je vieze lucht haal uitblaast en toevoegt aan de verse koude lucht.

Maar van die Veluxdaklichten begrijp ik niet. Hoe voegt dat ies toe voor luchtkwaliteit. Lichtkwaliteit snap ik wel

ik had al eerder geschreven. doordat de ramen nu open kunnen (en automatisch gaan) is de ventilatie in huis vele malen beter. Dat had ik van te voren niet verwacht.

[Lochnes]

Hier een 9 kw nefit die eigenlijk net iets meer dan 8kw is (marketing) in een huis van 650m3 leefgebied uit ergens 18-zoveel in het oosten van het land. Energielabel nieuw stijl a++, nieuwe vloer met isolatie en vloerverwarming en nieuw gemetselde binnenmuren met 10 cm pir isolatie achter de steens buitenmuren.
Achteraf had ik 1 maatje groter willen hebben omdat:
Die 9kw 1 fase is en bij kou 1 fase dichtzet met 16a en 1 maatje groter 3 fase was en dan netjes 4 ampere op elke fase had gehad
Als het echt koud is in de winter met wind uit het oosten en alleen kale bomen om het huis hij het net trekt maar niet meer an sanitair water toekomt en de douch dua wat koud is.
Bij ca 1 graad boven nul met mist gij zoveel defrosts heeft dat de efficientie dan tegen valt.een groter radiatoroppervlak had dan geholpen.
Dat is bij elkaar praktisch 7 dagen per jaar.
En merkt mijn vrouw alleen op dat de douche niet erg warm was.
De overige tijd kan hij het makkelijk aan, en heeft in het voor en naseizoen gewoon moeite om het minimale vermogen kwijt te kunnen.
Wtw was echt de grootste kutklus maar erg veel invloed leefcomfort; nooit koude tocht, wel altijd frisse lucht. Goed zelf te doen en relatief niet duur. Had ik al gezegd dat het de grootste k-klus was?

[Patrick4]

Lau97 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 20:14:
[...]


Om hoeveel m2 woonoppervlak gaat het bij jou in het in beide gevallen?

Ik heb reeds gezocht naar het minimum vermogen maar nog geen concrete getallen kunnen vinden.
Voor de 8kW variant heb ik in een out topic hier op tweakers kunnen vinden dat deze kan draaien op minimaal 1.8 kW.
Als ik dezelfde verhouding neem voor de 10kW kom ik op omstreeks 2.5 kW.
Het lijkt me dat ik dit vermogen makkelijk kwijt moet komen in mijn 80m2 VVW.

Mocht er iemand concrete getallen voor de 10kW variant dan hou ik me aanbevolen

Daikin vragen kan je het beste hier stellen: Daikin Altherma warmtepomp ervaringen

De 8kW en 10kW kunnen NIET even goed moduleren. De 8kW kan uit mijn hoofd terug moduleren tot 250W (elektrisch input) en de 10kW tot 800W. Combineer dat met een herfst COP van 6 en je zit op respectievelijk 1500W en 4800W. Die laatste heeft dus een groot risico op pendelen in voor en najaar.

Ik heb zelf de 8kW in een huis uit 2004, 220m2, 1100m3, alleen beneden verwarmd + badkamer beide vloerverwarming, daarvoor 1500m3 gas.

[assje]

Wat @Patrick4 zegt; de 4/6/8kW zitten in dezelfde behuizing en ontlopen elkaar niet heel veel op modulatiebereik (wel iets). Dit was voor mij de reden om de 8kW te nemen terwijl ik dacht dat de 6kW ook voldoende zou moeten zijn.

De 9/11/14/16 is de grotere/zwaardere serie waarbinnen weer vergelijkbare situaties zouden kunnen zijn maar dat weet ik niet exact.

Als het sowieso een Daikin wordt zou ik op basis van deze info snel neigen naar een 8kW. Wellicht nog beter een keer afhankelijk van de back-up heater dan het hele voor en najaar pendelen.

[assje]

Lau97 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 19:35:
Radiatoren boven moeten in de winter wel openstaan (standje 2) om het snachts enigszins comfortabel te houden. Mocht het echt nodig zijn kan ik ze altijd al vervangen voor convector radiatoren, maar dit was eigenlijk iets dat later op de planning stond met de verbouwing van de bovenverdieping. (iets met financien )

In mijn oude woning (1976 tussenwoning) verwarmde ik de hele woning op gewone radiatoren met Ta 35-40 graden. Voor een bovenverdieping kan het best zijn dat je met wat T33 radiatoren ook een heel eind komt ook op lagere Ta. Als je marktplaats in de gaten houdt en geluk hebt qua maat kan dat qua kosten meevallen.

[assje]

Lau97 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 17:12:
mbt de ventilatie heb ik wel overwogen om over te gaan naar een WTW installatie, maar mede omdat ik eigenlijk nergens goed weg kom met de buizen hiervoor, besloten om dit zo te laten.
Er zijn voor de mechanische afzuiging wel reeds afzuigpunten in de keuken, wc en badkamer. Maar inblazen in woonkamer en slaapkamer is haast onmogelijk te realiseren

Ik zie op de benedenverdieping vrij veel buitengevel lijkt het. Dit is je grootste ruimte met de meeste ventilatiebehoefte en hoogste temperatuur. Als je alleen hier al iets zou kunnen doen met decentrale balansventilatie zou dat al aardig wat kunnen doen.

Ventilatie op totale woning met of zonder WTW kan zomaar 1kW schelen op verwarmingsvraag op goed koude dagen.

[SebastiaanPs]

Lau97 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 16:10:
Afgiftesysteem:
- 85 m² lage temperatuur vloerverwarming, slangen 10 cm HoH.
- ~ 30m2 vloerverwarming aanbouw, slangen 15 cm HoH.
- normale radiatoren op eerste verdieping en zolder

Je hoeft helemaal niet bang te zijn voor dat minimumvermogen. Met deze 115 m2 vloerverwarming kun je met Ta 27 gr, Tr 24 en ruimte 20 gr een vermogen van ~ 3.3 kW kwijt (calculator).

Iedereen met een warmtepomp ervaart dat het minimumvermogen in het tussenseizoen vaak hoger is dan je warmteverlies. Dat is helemaal geen probleem want je verwarmt dan gewoon een beperkt aantal uren per dag, bijv in de middag als je PV opbrengst hebt. Of je verwarmt evt in 2-3 runs per 24 uur als je per se een heel vaste binnentemperatuur wil hebben.

[Ivow85]

Lau97 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 20:14:
[...]


Om hoeveel m2 woonoppervlak gaat het bij jou in het in beide gevallen?

Ik heb reeds gezocht naar het minimum vermogen maar nog geen concrete getallen kunnen vinden.
Voor de 8kW variant heb ik in een out topic hier op tweakers kunnen vinden dat deze kan draaien op minimaal 1.8 kW.
Als ik dezelfde verhouding neem voor de 10kW kom ik op omstreeks 2.5 kW.
Het lijkt me dat ik dit vermogen makkelijk kwijt moet komen in mijn 80m2 VVW.

Mocht er iemand concrete getallen voor de 10kW variant dan hou ik me aanbevolen

Mijn vorige woning was maar 76m² woonoppervlak. De huidige woning heeft 153m² woonoppervlak.
Beiden met één vrije zijgevel en aan de andere kant een woning er aan vast.

De getallen voor het minimum vermogen zijn intussen gegeven. Dat is bij de 8kW veel lager zie ik, waarschijnlijk omdat dit nog een éénfsse model is en de grotere modellen een 3-fase compressor gebruiken.

[Fr33z]

Lau97 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 20:14:
[...]


Om hoeveel m2 woonoppervlak gaat het bij jou in het in beide gevallen?

Ik heb reeds gezocht naar het minimum vermogen maar nog geen concrete getallen kunnen vinden.
Voor de 8kW variant heb ik in een out topic hier op tweakers kunnen vinden dat deze kan draaien op minimaal 1.8 kW.
Als ik dezelfde verhouding neem voor de 10kW kom ik op omstreeks 2.5 kW.
Het lijkt me dat ik dit vermogen makkelijk kwijt moet komen in mijn 80m2 VVW.

Mocht er iemand concrete getallen voor de 10kW variant dan hou ik me aanbevolen

Hier 130m2 woonhuis (hoek) met een 9kw panasonic warmtepomp. Heb vrij lang gedraaid op slechts 40m2 vloerverwarming en zelfs dat ging prima. Minimumvermogen van ~2-2.5kW ging er prima in.

[bensss]

Nog een advies bij grootschalig verbouwen. Breng eerst de basis op orde. Dus denk na over al je leidingwerk.

- Split of monobloc
- Waar wil je de buitenunit, moet er dan een terrendis terreinleding komen.
- Waar ga je met de leiding naar binnen en waar komt de binnenunit te staan en kom je dan makkelijk uit met 32mm meerlaagsbuis richting de belangrijkste vloerverwarmingsverdeler
- Hoe ga je na de vloerverwarmingsverdelen naar je radiatoren zodat deze ook voldoende flow krijgen.
- Tapwater via SWW of via WP (als via WP dan goed nadenken over de plek van je boilervat en de lengte/diameters van de leidingen naar je boilervat).
- Leg je ook een douche WTW aan (mijn favoriete duurzaamheidsmaatregel na de wp)? Een douche wtw geeft je de mogelijkheid om een kleiner boilervat te kiezen en kan een oplossing zijn bij ruimtegebrek. En je kan met hetzelfde energieverbruik 60% langer douchen (of net zo lang douchen en minder energie verbruiken).
- Planning maken voor balansventilatie, zoals gezegd. Dit scheelt zomaar 10-20% van je totale warmteverlies. En als je nog niet zeker weet of je balangsventilatie wilt/kunt aanleggen, probeer dan in elk geval zoveel mogelijk dingen zo toe te voegen zodat het later makkelijk wordt om wel ri een balansventilatie te gaan. Leg koven en hier en daar alvast wat spirobuistrajecten aan waardoor je later makkelijk de stap kan maken.
- Meterkast en groepen up to date maken (driefase wp is bijna nooit nodig maar je wilt wel voldoende groepen en je wilt ze kunnen verdelen over drie fases).

En dan helemaal aan het einde komt de keuze voor een WP. Als je bovenstaande basis op orde hebt dan is een warmtepomp niet zo spannend meer. Met vloerverwarming is het een eitje en doen alle A merken het prima zolang je niet enorm onder- of overdimensioneert.

[Wuursj]

Hier in een huis uit 1913 met (inmiddels) goede naisolatie en WP en ga nu de 5e heerlijke winter in met dit ding
135m2 tussenwoning met 5,5kw (6kw in marketing). Die trok het zelfs nog toen er nog weinig isolatie was. Nu na alle nailsolatie is ie eigenlijk iets te groot maar het minimum vermogen kan ie nog prima kwijt. Toen ik tijdelijk maar 40m2 verwarmde tijdens de verbouwing ging dat zelfs nog door te spelen met wat instellingen om langere runs krijgen.

Ik heb door aardig te spelen met de warmteverliesberekening toch maar wel voor WTW gekozen, ook al was het het meest moeilijke stukje van de verbouwing. De pomp kan een maatje kleiner en het verbruik zakt best veel vond ik:

Zonder WTW: 5,5 kW bij -12, 7000 kWh/jr aan warmteverlies
Met WTW: 4 kW bij -12, 4200 kWh/jr aan warmteverlies

[Terpen Tijn]

Ik zou even goed checken of je steensmuur echt 40 cm dik is; dat lijkt me bijna 2x zo dik als normaal te verwachten zou zijn (i.e., 2 bakstenen van 10 cm elk), en heeft dan misschien nog een beetje invloed op hoeveel warmte je verliest.

Ik heb ook een huis uit 1911, en heb daar alle maatregelen genomen om het bij de tijd te brengen qua energie. Dus alles geisoleerd, triple glas, WTWs, en W/W warmtepomp. Heerlijk wonen nu.

[Lau97]

SebastiaanPs schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 20:49:
@Lau97
Die 1700 m3 gas, is dat met 24/7 verwarmen of met bijv veel afwezigheid en nachtverlaging?

Wat ook nog kan helpen voor een juiste dimensionering is je gasverbruik per dag op een aantal zeer koude winterdagen.

Zoek de koudste dagen van de afgelopen jaren op via: https://daggegevens.knmi.nl/klimatologie/daggegevens

Zoek je bijbehorende gasverbruik op die dagen op (slimme meter of portal van je energieleverancier) en deel het hier, dan kunnen we wat rekenen.

@SebastiaanPs Het verbruik is de hoogste waarde van de periode tussen 2019 en 2022. Dit was tevens gedurende corona periode wanneer we vaker met 3/4 personen de gehele dag thuis waren. Dit is met nachtverlaging, waar de temperatuur beneden 's nachts mocht zakken tot 16 graden. Bovenverdieping 's nachts niet verwarmd.
De waardes:
- 2019-2020: 1500 m3
- 2020-2021: 1700 m3
- 2021-2022: 1400 m3
Vanaf 2023 was er dusdanig vaak niemand thuis dat dit in mijn ogen niet echt een goed beeld geeft (<1000 m3).

Ik zal parallel nog proberen het gasverbuik op de koudste dagen te zoeken, maar deze informatie had ik snel even bij de hand.

[TheGhostInc]

Even een losse opmerking:

Vergeet niet dat er ook wandverwarming bestaat!

Stel je hebt een leuk erkertje met te weinig grondoppervlakte en matige isolatie dan kun je bijvoorbeeld alleen daar een stuk wandverwarming plaatsen, onder de ramen oid.
Het doet dan misschien niet veel voor je warmteverlies, maar je krijgt alvast geen oncomfortabele situatie.
Want simpel gezegd, elk stuk van je (buiten) schil dat warmte afgeeft kan geen koudeval oid veroorzaken. En in plaats van dat je vermogensafgifte te laag is, vervang je een stuk dat warmte nodig heeft, voor een stuk dat warmte levert.

Zeker bij oude woningen kan het een oplossing zijn.

Ps. Misschien niks voor @Lau97 , maar voor iemand die meeleest.

[Lau97]

blb4 schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 19:13:
[...]

Er zijn heel veel verschillende oplossingen voor balansventilatie, is zou hier toch nog even wat tijd en aandacht aan geven, nu is het moment om een enorme comfort- en duurzaamheidswinst te realiseren.

Op basis van de verschillende reacties hier op het topic ga ik toch nog eens een duik nemen in het hele ventilatie verhaal.
Ik zie dat er inmiddels ook ventielen zijn die met meerdere kleine buizen werken ipv 1 grote, wellicht dat deze wel zijn te plaatsen zonder teveel impact.

Lochnes schreef op dinsdag 30 september 2025 @ 21:10:
Wtw was echt de grootste kutklus maar erg veel invloed leefcomfort; nooit koude tocht, wel altijd frisse lucht. Goed zelf te doen en relatief niet duur. Had ik al gezegd dat het de grootste k-klus was?

Wellicht dat ik me er in eerste instantie iets te makkelijk vanaf wilde maken, omdat het ook mijn verwachting was dat dit een flinke k-klus zou worden

[Lau97]

Terpen Tijn schreef op woensdag 1 oktober 2025 @ 10:18:
Ik zou even goed checken of je steensmuur echt 40 cm dik is; dat lijkt me bijna 2x zo dik als normaal te verwachten zou zijn (i.e., 2 bakstenen van 10 cm elk), en heeft dan misschien nog een beetje invloed op hoeveel warmte je verliest.

Ik heb ook een huis uit 1911, en heb daar alle maatregelen genomen om het bij de tijd te brengen qua energie. Dus alles geisoleerd, triple glas, WTWs, en W/W warmtepomp. Heerlijk wonen nu.

Deze is echt 40cm dik, op sommige plekken na het stucen zelfs 45 cm
Hierdoor moeten wij voor een doorbraak van de muur naar de keuken ook twee flinke HEB200 balken naast elkaar leggen.

[SebastiaanPs]

TheGhostInc schreef op woensdag 1 oktober 2025 @ 10:58:
Even een losse opmerking:

Vergeet niet dat er ook wandverwarming bestaat!

Stel je hebt een leuk erkertje met te weinig grondoppervlakte en matige isolatie dan kun je bijvoorbeeld alleen daar een stuk wandverwarming plaatsen, onder de ramen oid.
Het doet dan misschien niet veel voor je warmteverlies, maar je krijgt alvast geen oncomfortabele situatie.
Want simpel gezegd, elk stuk van je (buiten) schil dat warmte afgeeft kan geen koudeval oid veroorzaken. En in plaats van dat je vermogensafgifte te laag is, vervang je een stuk dat warmte nodig heeft, voor een stuk dat warmte levert.

Zeker bij oude woningen kan het een oplossing zijn.

Ps. Misschien niks voor @Lau97 , maar voor iemand die meeleest.

Wandverwarming zou ik bij voorkeur op binnenmuren doen, zodat je warmteverlies naar buiten niet toeneemt. Vooral met die stenen muren zonder isolatie

[Andrehj]

Lau97 schreef op woensdag 1 oktober 2025 @ 11:00:
Wellicht dat ik me er in eerste instantie iets te makkelijk vanaf wilde maken, omdat het ook mijn verwachting was dat dit een flinke k-klus zou worden

Dat is het in een bestaande woning ook, maar het is toch wel de maatregel die (naast drievoudig glas en zeer goede isolatie) het meeste comfort aan de woning toevoegt. Ik zou nooit meer zonder willen.

Er is hiervoor een topic met enorm veel ervaringen: Het centrale balansventilatie met warmteterugwinning topic

[ Voor 12% gewijzigd door Andrehj op 01-10-2025 14:51 ]

[Lau97]

Ik zag het hier ook al voorbijkomen in de posts van @Beer070 @bensss, over het gebruik van een warmtepompboiler voor SWW.

Nu had ik hier ook al een offerte van liggen van een installateur die dit aanraadde (zie hieronder), omdat dan je dan je normale verwarming niet hoeft te onderbreken voor SWW.


Financieel is het verschil met een gewoon boilervat klein, ik kan makkelijk met de lucht in- en uitlaat door het dak van de bijkeuken. En het boilervat staat dan netjes in de hoek van de bijkeuken (in beide gevallen)

Een andere installateur (ook degene die de 10kW variant aanraadde), was hier juist geen fan van met het argument: Met zoveel vermogen ben eindeloos bezig om je vat op te stoken voor de legionella run.
Zijn voorstel was een middentemperatuur WP met een extra 9kW element om het vat extra op te stoken,
mede als een 300l boiler met ook nog een 3kW element:

Nu maak ik mezelf niet zo druk om de extra stooktijd en een COP van 2-3 klinkt een stuk beter dan 1 bij een standaardboiler. Of is dit te kort door de bocht en zie ik wat over het hoofd?

[bensss]

Nee, je ziet dit juist heel goed. Die tweede installateur geeft je hier een slecht advies. Warmtepompboilers zijn juist heel erg efficient. Enige waar je op moet letten is het geluid. Bijkeuken klinkt alsof het geen stilteruimte is maar je wilt in elk gebal geen wpb naast je bureau hebben staan als je thuiswerkt.

Wat wel heel goed kan is een tijdsvenster instellen voor verwarmen/legionella run zodat je bijvoorbeeld midden op de dag verwarmt waardoor het geluid minder storend is. Bijkomend voordeel is dat je zelfs het overgrote deel kan verwarmen op eigen pv stroom (ook ivm het beperkte vermogen dat nodig is 300-500W).

Een ander punt is dat de beide installaties robuuster zijn. Er komen toch regelmatig problemen voor met slecht geinstalleerde of defecte driewegkleppen.

[Beer070]

Lau97 schreef op donderdag 2 oktober 2025 @ 20:07:
Ik zag het hier ook al voorbijkomen in de posts van @Beer070 @bensss, over het gebruik van een warmtepompboiler voor SWW.

Nu had ik hier ook al een offerte van liggen van een installateur die dit aanraadde (zie hieronder), omdat dan je dan je normale verwarming niet hoeft te onderbreken voor SWW.
[Afbeelding]

Financieel is het verschil met een gewoon boilervat klein, ik kan makkelijk met de lucht in- en uitlaat door het dak van de bijkeuken. En het boilervat staat dan netjes in de hoek van de bijkeuken (in beide gevallen)

Een andere installateur (ook degene die de 10kW variant aanraadde), was hier juist geen fan van met het argument: Met zoveel vermogen ben eindeloos bezig om je vat op te stoken voor de legionella run.
Zijn voorstel was een middentemperatuur WP met een extra 9kW element om het vat extra op te stoken,
mede als een 300l boiler met ook nog een 3kW element:
[Afbeelding]
Nu maak ik mezelf niet zo druk om de extra stooktijd en een COP van 2-3 klinkt een stuk beter dan 1 bij een standaardboiler. Of is dit te kort door de bocht en zie ik wat over het hoofd?

Er is een verschil tussen een boiler vat en een warmtepomp boiler. Voor zover ik kan zien is de eerste offerte zonder warmtepomp boiler, maar met een drinkwater boiler die door de warmtepomp opgewarmd wordt. Een separate warmtepomp boiler is er alleen om het drinkwater te kunnen leveren en kan op basis van lucht (via een lucht buis) warmte verwerken, of op basis van water (zoals de Edel aqua). Het doel van hygiene water zou in principe 60C moeten zijn om legionella te voorkomen en om voldoende douchewater te hebben.

De warmtepomp verwarming kan een veel lager temperatuur doel hebben (bijvoorbeeld 45C, afhankelijk van je afgifte) en kan daardoor efficiënter werken. Echter een lager temperatuur doel doucht voor mensen niet lekker (nog steeds warm zat voor ijsberen).
Ondanks dat de twee systemen allebei gebruik kunnen maken van een warmtepomp principe hebben ze een ander doel, en dus een andere optimalisatie. zoals @bensss aangaf, is een separaat systeem ook wel prettig voor als er iets uitvalt.
Ik zou nog even goed controleren of je krijgt wat je denkt dat je krijgt.

[SebastiaanPs]

Beer070 schreef op donderdag 2 oktober 2025 @ 23:08:
[...]

Er is een verschil tussen een boiler vat en een warmtepomp boiler. Voor zover ik kan zien is de eerste offerte zonder warmtepomp boiler, maar met een drinkwater boiler die door de warmtepomp opgewarmd wordt. Een separate warmtepomp boiler is er alleen om het drinkwater te kunnen leveren en kan op basis van lucht (via een lucht buis) warmte verwerken, of op basis van water (zoals de Edel aqua). Het doel van hygiene water zou in principe 60C moeten zijn om legionella te voorkomen en om voldoende douchewater te hebben.

Ter voorkoming van legionella is het voldoende om periodiek een legionellarun te doen waarbij je het SWW vat naar 60 gr verwarmt, bijv 1x per 1-2 weken. De rest van de tijd kan je het SWW vat bijv naar ~48 gr verwarmen.

De warmtepomp verwarming kan een veel lager temperatuur doel hebben (bijvoorbeeld 45C, afhankelijk van je afgifte) en kan daardoor efficiënter werken.

@Lau97 gaat met 115 m2 vloerverwarming veel lager, wrs richting een aanvoertemp van zo’n 26-29 gr.

Echter een lager temperatuur doel doucht voor mensen niet lekker (nog steeds warm zat voor ijsberen).
Ondanks dat de twee systemen allebei gebruik kunnen maken van een warmtepomp principe hebben ze een ander doel, en dus een andere optimalisatie. zoals @bensss aangaf, is een separaat systeem ook wel prettig voor als er iets uitvalt.

Dit argument wordt vaker genoemd maar begrijp ik niet zo goed. Het gaat om de faalkans bij elke functie en die faalkans wordt niet per se lager met separate systemen.
Lees hier maar eens. Meerdere ervaren installateurs op Tweakers vinden een RVS SWW vat een betere en betrouwbaardere oplossing dan een warmtepompboiler. Maar soms kan het niet anders vanwege leidingtraject bijv.

[Lau97]

Beer070 schreef op donderdag 2 oktober 2025 @ 23:08:
[...]

Er is een verschil tussen een boiler vat en een warmtepomp boiler. Voor zover ik kan zien is de eerste offerte zonder warmtepomp boiler, maar met een drinkwater boiler die door de warmtepomp opgewarmd wordt.

Ik zou nog even goed controleren of je krijgt wat je denkt dat je krijgt.

@Beer070 Wanneer ik het typenummer van de (WP) boiler intyp komt er steeds duidelijk naar voren dat dit een WPB is? Zie link: https://www.123klimaatsho...P9BZvJcVeR8YF68aL5rFjQLah

[SebastiaanPs]

Lau97 schreef op vrijdag 3 oktober 2025 @ 07:41:
[...]


@Beer070 Wanneer ik het typenummer van de (WP) boiler intyp komt er steeds duidelijk naar voren dat dit een WPB is? Zie link: https://www.123klimaatsho...P9BZvJcVeR8YF68aL5rFjQLah

Klopt dat is een warmtepompboiler. Deze doet het met ventilatielucht.

Nadelen van een warmtepompboiler ten opzichte van een passief verwarmd RVS SWW vat:
- geluid in huis
- trager verwarmen van SWW
- zwaar
- gaan sneller kapot (zie link hierboven)
- voor dit model (jouw link): gebruikt warme lucht in huis om SWW op te warmen. Dit moet je L/W warmtepomp in het stookseizoen weer aanvullen. Dus met de COP van alleen dit apparaat reken je jezelf onterecht rijk.

Maar zoals gezegd: soms kan het niet anders.

[Lau97]

SebastiaanPs schreef op vrijdag 3 oktober 2025 @ 07:53:
[...]
- voor dit model (jouw link): gebruikt warme lucht in huis om SWW op te warmen. Dit moet je L/W warmtepomp in het stookseizoen weer aanvullen. Dus met de COP van alleen dit apparaat reken je jezelf onterecht rijk.

Maar zoals gezegd: soms kan het niet anders.

Dit ligt er maar net aan hoe je de aansluiting maakt? Wanneer ik in de handleiding van de betreffende boiler kijk, dan zou deze ook gewoon met een aan/afvoer naar buiten aangesloten kunnen worden.

[SebastiaanPs]

Lau97 schreef op vrijdag 3 oktober 2025 @ 08:02:
[...]


Dit ligt er maar net aan hoe je de aansluiting maakt? Wanneer ik in de handleiding van de betreffende boiler kijk, dan zou deze ook gewoon met een aan/afvoer naar buiten aangesloten kunnen worden.

[Afbeelding]

Je hebt gelijk. Eigenlijk zouden ze het dus een “(Ventilatie)lucht/water warmtepompboiler” moeten noemen op de website.

Je had het overigens over gezinsuitbreiding op termijn, wilde je niet 300 liter?

[Wuursj]

Lau97 schreef op vrijdag 3 oktober 2025 @ 08:02:
[...]


Dit ligt er maar net aan hoe je de aansluiting maakt? Wanneer ik in de handleiding van de betreffende boiler kijk, dan zou deze ook gewoon met een aan/afvoer naar buiten aangesloten kunnen worden.

[Afbeelding]

Dat kan zeker. Maar dan wordt de SCOP van het apparaat wel een stuk lager (en eerlijker).

[Beer070]

Lau97 schreef op vrijdag 3 oktober 2025 @ 07:41:
[...]


@Beer070 Wanneer ik het typenummer van de (WP) boiler intyp komt er steeds duidelijk naar voren dat dit een WPB is? Zie link: https://www.123klimaatsho...P9BZvJcVeR8YF68aL5rFjQLah

Ah sorry, ik had die niet gezien. Dat klopt inderdaad!

[Lau97]

Aangezien het weekend is maar weer eens aan het rekenen geslagen. Met de Viessmann tool een warmteverliesberekening gemaakt voor verschillende buitentemperaturen. (zie grafiek)



Ik schrok ook van de invloed van het gaan van een gewone C-ventilatie naar een WTW D-installatie.
Dit scheelt toch al snel 2 kW voor de temperaturen onder nul, dus dat wordt stoeien met buizen

Vervolgens ter vergelijking eens de beschikbare vermogens van de Daikin WP varianten erbij geplot.
Ook een offerte voor een Stiebel Eltron ontvangen, maar deze is helaas zn 5k duurder dan de Daikin.
De vermogenscurve viel me op omdat hij eigenlijk precies inspeelde op de behoeftes om een woonhuis te verwarmen bij een bepaalde temperatuur, doen ze goed.


Tot het nulpunt zou ik dus theoretisch ook prima met een 8kW uit te voeten kunnen.
Nu is het aantal ijsdagen de afgelopen jaren op een hand te tellen, maar het aantal vorstdagen ligt nog steeds rond de 40.
Bij een nacht goede vorst (-5/ -10 C) , krijg ik dus op een vorstdag overdag (>0) altijd alles wel weer op temperatuur (?)
En desnoods toch de 9kW back upheater aanzwengelen.



Nog inhakend op een eerder onderwerp, het minimumvermogen dat ik uit de grafieken van Daikin kon halen:
8kW --> 0.97 kW
10kW --> 1.27 kW