Inmiddels heeft de Oekraïense overheid haar wet van een week terug met een nieuwe wet teruggedraaid. Dat hiermee de onafhankelijkheid van anticorruptiediensten NABU en SAPO is hersteld is een goed ding.
Dat de diensten vorige week zo makkelijk onder het gezag van de Oekraïense procureur-generaal werden geschoven zie ik als een indicatie dat het Oekraïense bewind zich onder druk voelt staan. Dat deze wet nu schielijk is teruggedraaid onder druk van binnenlandse protesten en de EU doet daar weinig aan af.
In een Volkskrant
reportage geeft de krant aan dat de huidige Oekraïense regering veel macht heeft:
Zelensky bevindt zich sinds de Russische invasie van 2022 in een bijzonder machtige positie. De staat van beleg verbiedt verkiezingen in oorlogstijd. Daardoor kan Zelensky, die in het voorjaar van 2019 met een recordaantal stemmen werd verkozen, voor onbepaalde tijd president blijven.
Ondanks deze macht dus van de week protesten ten bate van de anticorruptiediensten. De Volkskrant stelt vast dat de macht van Zelenskyy op zich niet ter discussie staat:
Die bijzondere machtspositie voor de president staat op zichzelf niet ter discussie in Oekraïne. Een grote meerderheid van het parlement verlengt elke negentig dagen de staat van beleg. Zelfs de felste oppositiepartij, die van oud-president Petro Porosjenko, is tegenstander van het houden van verkiezingen in oorlogstijd.
Hiervoor zijn wel enkele redenen aan te dragen:
- Opiniepeilingen laten de hele oorlog al zien dat de meeste Oekraïners hem vertrouwen. In juni zei twee derde achter hem te staan in de meest recente peiling van het Kyiv International Institute of Sociology, een gerenommeerde opiniepeiler in Oekraïner.
- ‘Het vertrouwen in Zelensky is nog steeds hoog omdat hij de staat vertegenwoordigt in een existentiële oorlog’, zegt Anton Hroesjetsky, de directeur van de opiniepeiler
De positie van de Zelenskyy en zijn regering is minder sterk als het gaat over binnenlandse aangelegenheden. Dit heeft niet alleen met deze actie met de anticorruptiediensten te maken. Ook om andere zaken wordt Zelenskyy van Autoritair leiderschap beticht:
- Dit voorjaar vaardigde Zelensky sancties uit tegen zijn politieke rivaal Porosjenko wegens vermeend heulen met Rusland.
- Televisiezenders zijn sinds de Russische inval onder staatscontrole geplaatst.
- Er lopen rechtszaken tegen journalisten en activisten.
- Zelensky’s stafchef Andri Jermak trekt steeds meer macht naar het kantoor van de president toe, met goedkeuring van Zelensky.
- door de staat van beleg zijn er in tal van steden militaire bestuurders geïnstalleerd, die veel verantwoordelijkheden hebben overgenomen van lokaal gekozen bestuurders. Zelensky’s team gebruikt de banden met die militaire bestuurders om controle naar zich toe te trekken, zeggen Oekraïense onderzoeksjournalisten en organisaties uit het maatschappelijk middenveld.
De partijleider van de partij van de eerder genoemde Porosjenko, Europese Solidariteit, benoemd het als volgt:
‘Noem me een land waar de president zomaar sancties kan opleggen aan oppositieleiders. Is dat een democratisch land?’
Wat we zien is dat de oorlog inmiddels lang duurt, met een niet aflatende druk. Europese Solidariteit en de partij van Zelenskyy, Dienaar van het Volk hadden nota benen bij de aanvang van het conflict in 2022 de gelederen te sluiten:
Zelensky en Porosjenko hadden op de eerste dag van de Russische invasie tijdens een ontmoeting in Zelensky’s kantoor juist afgesproken om de onderlinge rivaliteit aan de kant te schuiven ten behoeve van de landsverdediging.
Nu bakkeleien beide heren weer als vanouds en verliezen zo onnodig energie, en focus op het conflict:
Terwijl de Russische oorlog tegen Oekraïne doorgaat, wijst Zelensky op oude rechtszaken die tegen Porosjenko lopen wegens verdenkingen van hoogverraad en steun aan terroristische organisaties. Porosjenko heeft ondertussen zijn populistische aanvallen op Zelensky hervat en roept op tot een regering van nationale eenheid, een maatregel die tegemoet zou komen aan de wens van de Russische president Vladimir Poetin om Zelensky’s positie te verzwakken.
Ook blijft het niet bij dit tweegevecht beperkt. Een parlementslid voor een andere oppositiepartij, Holos, Inna Sovsoen, nam ook deel aan de straatprotesten tegen de inperking van de onafhankelijkheid van de anticorruptiediensten.
‘Ik blijf overtuigd dat Oekraïne nooit een dictatuur zal worden, maar ik word pissig van de gedachte dat ik al twee Maidan-revoluties heb bezocht, en dat het elke keer voelt alsof je alles weer moet overdoen.’
Wat zij Zelenskyy verwijt:
Ze verwijt Zelensky’s regering ‘stappen richting het neutraliseren van de oppositie en het centraliseren van de macht’. Gaan die stappen door, dan kunnen bondgenoten hun steun aan de Oekraïense verdediging tegen de Russische invasie heroverwegen, zo vreest Sovsoen, wier echtgenoot als militair arts aan het front dient. ‘Dat is een enorm gevaar.’
Dat is voorlopig niet aan de orde, betoogt de Volkskrant, maar desondanks heeft de EU nuwel 1,5 miljard aan steun tegen gehouden, militaire steun, dus een directe invloed hebbend op de oorlogsinspanning.
Zelenskyy moet wel de kwaliteit van zijn bestuur koesteren. De eerder genoemde stafchef Andri Jermak onderhandelt met buitenlandse mogendheden en bepaalt de benoeming van ministerposities. Ook zou hij zich met militaire operaties bezig houden. Zelenskyy heeft hem niet voor niets in die positie gezet. Teveel invloed heeft ook een keerzijde, Tetiana Sjevtsjoek, bestuurslid van het Anti-Corruption Action Center hierover:
Ze stelt dat ministers geen beslissingen meer durven te nemen zonder Jermaks goedkeuring, waardoor het landsbestuur ernstig wordt gehinderd. ‘Het is prettig voor Zelensky dat hij iemand heeft die zijn problemen oplost. Maar is het goed voor de Oekraïense staat? Nee, niet voor ons systeem van bestuur.’
Een ander binnenlands verschijnsel waren natuurlijk die onthullingen van corruptieschandalen. Naast de oorlog die de Zelenskyy regering heeft te voeren heeft het ook te dealen met dergelijke situaties. Regering en bevolking zijn het er wel over eens deze die corruptie het land veel schade toebrengt. Ongemakkelijk voor het Zelenskyy bewind is dat het onder haar bewind plaatsvindt. Het tracht op deze onthullingen te reageren, is hierin wel wat reactief:
De woede over de onthullingen sorteert effect, zeggen Oekraïense corruptiebestrijders. ‘De regering reageert op problemen zodra die schandalen worden en ze besproken worden op sociale media’, zegt Sjevtsjoek. ‘We hebben momenteel geen electorale democratie, maar een socialemediademocratie.’
In dat reactieve meen ik ook wel een beetje de moeheid door te lezen van mensen die onafgebroken, dik drie jaar nu, bezig zijn met allerlei problemen het hoofd te bieden, omdat iemand dat moest doen.
Voordat we teveel aan Zelenskyy gaan hangen, en aan hem gaan ophangen, misschien wat historische relativering die
Phillips O'Brien ons hierover kan bieden:
In terms of principle, we need to be careful not to look at any war leader as irreplaceable. They often seem that was because they command so much attention (and military forces) and for a while at least the world revolves around them. But this focus, which exagerrates power, often lessens a war leader’s effectiveness. They can increasingly find any criticism intolerable, come to see their own instincts as automatically right, and see the popular adulation that they believe they are receiving (hint—it can be manufactured for them, but they do not always believe that), as proof that they are indispensable.
And they are clearly not. Major war leaders are often replaced during a war, and the results can be an improvement. The British in the First World War are arguably the best example of this. When the Prime Minister at the start of the war, Henry Asquith, was replaced (in a palace coup) by David Lloyd George in 1916, British was leadership became more energetic and effective.
/u/217510/crop660db19c1cf7b_cropped.png?f=community)
/u/46804/crop5f989efcbb253.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/285051/teaglass_tweakers.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/202430/458684_q.jpg?f=community)
:strip_exif()/u/29321/crop6103ce90de63d_cropped.gif?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/394556/Yakolev.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/23872/Y2.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/128683/drop.jpg?f=community)
:strip_exif()/u/9784/refuse.gif?f=community)
:strip_exif()/f/image/2I13NJSzo6PMRXgjALjiDCLP.jpg?f=fotoalbum_large)
) . Demonstraties zijn ook een vorm van verbinding. Als je nu jong bent geef ik het je te doen. Sinds corona is onderwijs voor een groot deel online, laatste 3 jaar in schuilkelders en grote sociale evenementen kunnen eigenlijk ook niet. Dat mis je al jong persoon wel denk ik. Nu worden er grote beslissingen gemaakt, maar demonstreren is strikt genomen niet toegestaan. Een van de meest gebruikte slogans was dan ook ' wees niet stil / onverschillig ' 
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/4tKSI9Jw5R3Q7OMSi2Qkbj7N.jpg?f=user_large)
/u/1906/crop5dfd46928e003.png?f=community)
)