/u/1544008/crop620c2b77533df_cropped.png?f=community)
Het grote DeFi-Topic
Deze topicstart is werk in uitvoering. Alle hier onderstaande informatie is correct, maar niet volledig. Mocht je iets zien wat niet klopt of onvolledig is, zou een PB naar TS op prijs worden gesteld. Het gebrek aan plaatjes en video's hier is bekend, deze zullen op organische wijze worden toegevoegd.
Welkom in het grote DeFi-topic!
Allereerst wil ik iedereen aanraden de topicstarter van het Cryptocurrency Slowchat topic te lezen. Dit bevat een schat aan informatie die hier niet allemaal herhaald wordt of slechts summier de revue passeert.
Wat is DeFi?
DeFi staat voor decentralised finance, oftewel de decentrale financiele wereld. Dat zegt natuurlijk nog niet zo veel, maar het is dan ook echt een wereld op zich. Praktisch moet je denken aan alle handelingen die je niet via een centrale exchange doet, maar op de blockchain zelf uitvoert door middel van een smart contract, zonder dat er een exchange of broker aan te pas komt. Die smart contracts voer je uit door middel van dApps, gedecentraliseerde apps, maar in de pratijk merk je daar weinig van, jij ziet gewoon een website waar je je wallet aan koppelt.
Wat kan ik met DeFi? Waarom zou ik er iets mee willen?
Je kan er bijna alles mee, dat is nu net het mooie. Terwijl je op een exchange grofweg gebonden bent aan handelen op basis van de koersen, eventueel met wat leverage, geeft DeFi je een gereedschapskist waarmee je investeerder, durfkapitalist, speculant en keurige huisvader doorelkaar, naast elkaar en tegelijk kan zijn. En even heel kort door de bocht: de rendementen op staken zijn veel hoger dan op exchanges, want geen middleman. Bitcoin begon ooit met de slogan Be you own bank en op een exchange ben je inderdaad een klein beetje je eigen bank. Met DeFi ben je je eigen hedgefund.
Of het wat voor jou is hangt er van af: als je een BTC of ETH maximalist bent die eigenlijk alles het liefst op de ledger heeft, of je gecentraliseerde exchanges wel lekker centraal en veilig vindt aanvoelen, heeft DeFi je misschien niet zo veel te bieden, en is 15% rente op je BTC geen reden om het te proberen.
Als je wat meer wilt doen met je geld, en/of uit avontuur wat verder de crypto-wereld in wil trekken om te kijken welke kansen er zijn, is dit topic eigenlijk specifiek voor jou gemaakt. DeFi is een grote en snel verandere wereld en dit topic is er om elkaar te helpen en van elkaar te leren. Eigen inzet is gewenst, maar je moet ergens beginnen en geen vraag is (in principe) te dom. Topicstarter hier heeft maanden tegen DeFi zitten aanhikken omdat hij zag welke kansen er zouden moeten liggen, maar er eigenlijk amper iets van begreep, en nog frustrerender, zelfs toen hij gewoon maar wilde meefomo-en was niet eens een walkthrough kon vinden met op welke knopjes je dan moest drukken.
Dit topic is er mede om anderen die frustratie en gevoel van gemiste kansen te besparen, zonder dat je meteen Engelstalige krochten van het internet moet induiken waar niet duidelijk is wie er nou betrouwbaar is.
En als je zo iemand bent die zeker weten snel rijk wil worden en elke keer als je iemand van de ECB, het IMF of een of andere regering iets hoort zeggen dat crypto gereguleerd moet worden om de bevolking te beschermen, denkt – maar ik heb juist crypto om mezelf tegen jullie te beschermen – dan welkom! Dit topic is je thuis.
Heeft DeFi dan geen nadelen?
Tuurlijk wel. Ten eerste moet je iets nieuws leren, maar ook als je het onder de knie hebt zijn dingen best wel eens omslachtiger en/of daadwerkelijk ingewikkelder.
Daarbij heb je alle vrijheid, maar je bent ook op jezelf aangewezen. En er is geen helpdesk – hoewel, goede projecten hebben immidels vaak een zeer betrouwbare helpdesk via Discord of iets dergelijks, maar het is geen gegeven. Dit is crypto zonder zijwieltjes!
Klinkt goed! Wat heb ik nodig voor DeFi?
Onmisbaar zijn:
– een wallet (zoals metamask bijvoorbeeld)
– een account op een cex, om geld naar je wallet te krijgen
– dit topic
Niet strikt noodzakelijk, maar zeer aan te raden zijn bij grotere bedragen:
– een hardwarewallet (zoals een ledger)
– een goede balans tussen hebzucht, nuchterheid, rust en weten wanneer je moet panikeren.
Aan de slag: veiligheid
Ja, je wil natuurlijk meteen beginnen met op knopjes drukken zodat de dollars je alras om de oren vliegen, maar nog meer dan bij gecentraliseerde crypto is veiligheid echt hoofdzaak. Met veiligheid wordt hier jouw veiligheid in de DeFi-wereld en op internet in het algemeen bedoeld, niet de betrouwbaarheid van DeFi-protocollen, dat komt later.
Vooropgesteld, 99% van de mensen die roept dat z'n metamask gehackt is, is helemaal niet gehackt maar heeft gewoon iets oliedoms gedaan. Het is echt niet moeilijk met een scam mensen geld afhandig te maken en dit is vaak vele malen makkelijker en lucratiever dan helemaal mensen gaan hacken. Maar dat betekent niet dat hackers niet bestaan en er is geen reden om het ze makkelijk te maken.
Op een veilige manier in DeFi stappen begint met 2 zaken: je internetverbinding en je wallet.
Wat je internetverbinding betreft, ik kan het niet simpeler maken dan: investeer in een goede VPN. Kost een paar euro per maand, en het is niet zaligmakend, maar wel een extra slot op de deur.
Wat is dan een goede wallet?
Er zijn simpel gezegd 2 soorten wallets: software wallets en hardware wallets. Wat meestal het optimum van veiligheid en praktische bruikbaarheid geeft is een hardwarewallet gekoppeld aan een sofwarewallet.
De populairste softwarewallet is Metamask, de populairste hardware wallet is de Ledger – en samen zijn die dan weer de meest gangbare combinatie als je ze allebei gekoppeld gebruikt.
Voor verder op diverse wallets in te gaan, eerst een uitleg waarom het aan te raden is meteen met een hardwarewallet gekoppeld aan een softwarewallet te beginnen:
softwarewallets (SW) zijn erg handig, je zet ze op je mobiele telefoon of je gebruikt ze als desktop-app of browser-plugin. Ze zijn ook niet inherent heel onveilig, maar wel veel onveiliger dan een hardware wallet (HW)
Een losse hardware-wallet is zoals de naam al zegt echt een fysiek apparaat. De extra veiligheid zit hem in het feit dat zonder apparaat niks mogelijk is en er steevast een pincode moet worden ingevoerd bij opstarten en voor iedere (trans)actie een extra akkoord moet worden gegeven. Maar een HW vereist meestal ook een eigen softwareprogramma, dat lang niet altijd makkelijk communiceert met verschillende dApps, soms heeft de HW er zelf moeite mee. Terwijl iedereen het er over eens is dat een HW de veiligste methode is, is het gebruik van Metamask of de Walletconnect-methode zo wijdverspreid, dat het makkelijker is om je HW aan Metamask of iets dergelijks te koppelen. Het heeft ook geen nadelen verder.
Overigens zijn mobiele SWs af te raden, en dan specifiek het soort waarbij je je eigen private key (PK) niet hebt, zoals Trustwallet. Maar ook algemeen: mobiele apps zijn vaak kwetsbaarder dan desktopapps en er is een grotere kans dat je mobiel kwijtraakt of gesloten wordt. Als je je ongemakkelijk zou voelen als met bijvoorbeeld 2000 euro cash in je portemonee in de bus zit, besef dan dat die 2000 euro crypto in je mobiel eigenlijk hetzelfde is.
Het is begrijpelijk als je nu denkt: ik wil gewoon eens met een klein bedrag kijken of DeFi iets voor me is, ik wil niet helemaal een groot bedrag investeren in een HW. Logisch, maar bedenk dan ten eerste dat de goedkoopste goede HW nog geen 60 Euro is, en er genoeg mensen te vinden zijn die een 5-cijferig bedrag zijn verloren, omdat ze ook klein begonnen, succesvol waren en in sommige gevallen zelfs een HW hadden liggen, maar die nog niet hadden gebruikt. Een HW heeft namelijk een uniek adres, dus je moet je coins dan daarheen overmaken, en dat kost natuurlijk even moeite. Daar zit je dan, heb je helemaal zelf een aantal maandsalarissen bijeen geharkt, raak je ze kwijt omdat je geen zin had om die HW die je toch uiteindelijk maar wel gekocht had te gaan gebruiken. Dus daarom, doe het meteen – of anders echt zodra je weet dat DeFi iets voor jou is, niet pas maanden later.
De goedkoopste goede HW op de markt is de Ledger Nano S rond de €70 incl. verzending
( https://shop.ledger.com/products/ledger-nano-s ), aan de andere kant van het spectrum heb je de Gridplus Lattice1, schitterend ding met touchscreen, maar die is inclusief verzending e.d. wel weer rond de €440
(https://gridplus.io/products/grid-lattice1)
Andere gerommeerde HWs zijn de Ledger Nano X en producten van Tresor. Qua veiligheid zijn deze HWs momenteel allemaal redelijk verglijkbaar, het verschil zit hem vooral in gebruiksgemak en robuustheid.
Koop HWs altijd alleen van de fabrikant zelf! Via amazon e.d. zijn ze soms goedkoper, maar dan is er soms ook aan gemorreld.
Qua SWs zijn er vele aanbieders maar Metamask is verreweg de meest gebruikte en om die reden ook de handigste. Metamask is eerlijk gezegd niet de beste of het prettigte in het gebruik, maar is wel de beste all-rounder, is wel het meest geaccepteerd en je kan er op de meeste blockchains mee uit de voeten. (Maar niet op alle, voor Solana is bijvoorbeeld altijd nog een aparte wallet nodig.)
Veiligheid: het activeren van je wallet
Als je eenmaal een wallet hebt, is het activeren eigenlijk kinderspel. Het is bij iedere wallet een beetje anders, dus je moet de documentatie van de wallet die je gekozen hebt lezen, maar 1 ding is overal hetzelfde:
bij het activeren van je wallet krijg je een geheime code/secret recovery phrase van 12 of 24 Engelse woorden.
Deze geheime code heb je nodig om bij je coins te kunnen als je bijvoorbeeld je wallet opnieuw moet installeren. Niemand anders heeft deze code, dus als je hem kwijt bent, en je computer gaat bijvoorbeeld stuk, ben je ook je coins kwijt.
Andersom geldt: als iemand anders je code heeft, heeft die persoon toegang tot al jouw crypto.
Bewaar deze code dus goed, en houd hem voor jezelf. Geef hem nooit aan iemand anders. Vanwege de kwetsbaarheid van digitale opslag is aan te raden deze code gewoon offline op papier op te slaan, of op bijvoorbeeld heel goed beveiligde USB-sticks.
Tip: gebruik een aparte browser puur voor je wallet en crypto. Een aparte computer/telefoon zou nog beter zijn, maar dat is misschien wat veel gevraagd. Een aparte browser kan ook vrijwel alle ellende tegenhouden. Surf je bijvoorbeeld met Firefox, kan je Chrome installeren puur voor crypto. Sites die je niet vertrouwt of projecten die je nog niet kent kan je dan best openen met je 'gewone' browser.
Tip: Chrome geeft je de optie om browserplugins standaard uit te schakelen op nieuwe tabs/nieuwe adressen. Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld er voor te zorgen dat sites tijdens het surfen niet standaard toegang hebben tot je wallet - want als metamask toegang heeft tot een site, is dat altijd twee kanten op. Door deze toegang standaard op uit te zetten, ben je veel veiliger bezig.
Tip: Veel wallets beschikken over een time-out instelling. Stel in dat je wallet zich bijvoorbeeld na 5 minuten vergrendelt.
Tip als je een Ledger of Trezor aan je Metamask wil koppelen kan je hier vinden hoe dat moet: https://www.ledger.com/ac...afest-way-to-use-metamask of https://metamask.zendesk....or-Ledger-Hardware-Wallet
Veiligheid: vertrouw niemand, vooral jezelf niet
Zoals reeds opgemerkt heeft minstens 99% van de mensen die coins of tokens kwijtraakt zelf iets stoms gedaan en is niet gehackt. Maar om niks stoms te doen, moet je natuurlijk wel weten welke dingen oerstom zijn, dus hieronder een lijst van de meest voorkomende crypto-blunders en problemen en hoe ze te vermijden:
- Voer nooit ergens de geheime code van je wallet in.
Nooit. Nergens.
- Ga nooit in op ongevraagd aangeboden hulp door vreemden.
Klinkt misschien logisch, maar toch gaat het vaak fout. Tegenwoordig zijn er redelijk wat DeFi-protocollen met actieve gemeenschappen op bijvoorbeeld Discord en/of Telegram, waar ook technische hulp wordt geboden. Mocht je daar met een probleem aankomen, is er zo'n 90% kans dat je binnen 5 minuten een PB/Direct message krijg van iemand die 'dev' of 'tech help' in zijn naam heeft, met een keurig logo van het project waar je zit. Ga hier niet op in, negeer deze mensen en deel nooit informatie met ze. Het zijn oplichters. Altijd.
Echte devs of community managers sturen om deze reden nooit zelf een eerste privébericht. De meeste hulp kan publiek op een forum gedaan worden trouwens.
- Kijk altijd of je de goede website/app hebt en 'approve' nooit zomaar contracten die je niet snapt of zomaar in je wallet oppoppen.
Ook dit klinkt voor de hand liggend, maar ook hiermee raken mensen vaak coins kwijt.
Als je zoekt naar een bepaald DeFi-protocol, is de eerste hit van de zoekmachine meestal een advertentie die naar een scam-site leidt. Het komt vaak voor dat sites worden gekloond door kwaadwillenden, let altijd op of je het juiste adres hebt. Let extra op als je naar een site met de letter l er in wil. Scammers kunnen zomaar een hoofdletter I hebben gebruikt.
Tip: als je zeker wil zijn van de juiste site, zoek het protocol of de bijbehorende coin dan op, op coingecko.com of coinmarketcap.com. Zij hebben altijd een link naar de juiste site.
Als een site die je op zich wel vertrouwt ineens iets raars vraagt, bijvoorbeeld de geheime code van je wallet, dan is de site gehackt. Sluit de site/app en zoek naar meer informatie via bijvoorbeeld twitter of discord.
- Als je rare coins in je wallet ziet die je niet herkent, blijf er van af.
Je wallet-adres hoort bij de blockchain, de blockchain is publiek, dus is het mogelijk scam-coins naar alle adressen te sturen. Je raadt het al: als je rare coins in je wallet ziet, zijn het scam-coins. De oplichters hopen er op dat je je afvraagt wat die 700.000 Minerium ineens in je wallet doet en je ze gaat proberen te verkopen. En dan is ineens je hele wallet leeg omdat er een malafide contract aan die token-pool vasthangt.
Er bestaan verder wel legitieme airdrops, dus als je het echt niet zeker weet, dan is 5 minuten googlen genoeg om het zeker te weten.
Blockexplorers
Nu je een wallet hebt, is het ook nuttig te weten dat alle activiteit op de blockchain terug te vinden is op zogenaamde blockexplorers. Als je daar je walletadres, of transactie TxID ingeeft, kan je zien wat er gebert of gebeurd is, tot jaren terug als je dat wil. De meeste wallets zullen je als je op een TxID klinkt vanzelf doorsturen naar de blockexplorer.
Beginnen met DeFi
Eindelijk. Goed, we hebben een wallet, weten de basis van veiligheid, en hebben geld of coins op een exchange staan. We kunnen beginnen.
Alleen is er nog wat basiskennis nodig. Je moet natuurlijk wat coins van de exchange naar je wallet halen, en dan kunnen we lekker swappen, staken, in een liquidity pool gaan, en/of coins uitlenen bijvoorbeeld.
Maar dat is niet zo simpel als het lijkt. Allereerst zijn er vele verschillende blockchains, die compleet los van elkaar opereren.
Een aantal bekende blockchains waarop smart contracts kunnen draaien die in DeFi gebruikt worden zijn Ethereum (ERC-20), de Binance Smart Chain (BSC), Fantom (FTM), Polygon, Cronos, Solana en Avalanche.
Hieronder zal een korte vergelijking van verschillende chains worden gemaakt, vooral focussend op wat voor de meeste mensen het interessantste zal zijn: de kosten en kwaliteit van de projecten. Maar bovenal is het noodzakelijk te begrijpen dat deze blockchains los van elkaar opereren: stel je hebt 2000 USDT op de Binance Smart Chain, maar je ziet nu dat je op Polygon wel 2x zoveel rente krijgt voor het staken, kan je die USDT niet zomaar even staken op een Polygon-app. Een blockchain is immers in de basis een publieke database, en volgens de Polygon-database heb jij helemaal geen 2000 USDT, die staat immers op de BSC-database opgeslagen. Je zou deze USDT dan moeten bridgen - overzetten - een proces dat steeds makkelijker en goedkoper wordt, maar het kan dus niet automatisch vooralsnog.
Het Blockchain-overzicht
Hier volgt dus een overzicht van de populairdere blockchains, qua kosten, projecten e.d.
Bij kosten is belangrijk te bedenken dat (bijna) alles dat je op de blockchain doet een 'fee' draagt, oftewel geld kost. En dat kan vrijwel gratis zijn, maar ook behoorlijk veel geld kosten.
Vrijwel alle chains hieronder genoemd zijn Ethereum Virtual Machines (EVM) - wat betekent dat ze compatibel zijn met ERC-20 en je hetzelfde walletadres kan gebruiken (die adressen die er uit zien als 0xJ4ap1o0i5e3n8o0mer) - als het niet zo is staat dat er bij.
Ethereum (ERC-20) is de oudste blockchain, de grondlegger voor smart contracts en DeFi. We hebben er veel aan te danken, maar doordat de originele 'oude' (trage) techniek niet berekend is op de huidige populariteit is Ethereum in de praktijk nu vooral gillend duur.
Dat wordt ook door de ETH-gemeenschap erkend, maar het ETH 2.0 dat de oplossing zou moeten bieden duurt en duurt maar.
Ethereum is als proof-of-work-chain wel erg veilig, maar dit is voor de gemiddelde huis-tuin-en-keukengebruiker geen extra functionele veiligheid vergeleken met andere blockchains.
Native Coin: ETH
Kostenklasse: exorbitant
Prijs gemiddelde swap: $70 tot $200
Snelheid: Matig, gemiddeld 10 minuten
Grootste DEX: Uniswap
Grootste Yield-Optimiser Convexfinance.com
Aantal DeFi-projecten: gigantisch
Kwaliteit DeFi projecten: Zeer goed, Ethereum heeft het hoogste aantal innovatieve projecten
Vooruitzichten: Vanwege de hoge kosten neemt de populariteit van Ethereum als chain vrij
snel af. ETH 2.0 zou dit moeten oplossen, maar dit project kampt met
behoorlijk veel vertraging.
Binance Smart Chain (BSC) is zoals de naam al zegt een vinding van Binance. Actief sinds 2019 en het was eigenlijk het eerste behoorlijke alternatief voor Ethereum. Hoewel er enige kritiek was op de vermeende 'centralisering' van de BSC werd de chain door de lage kosten en snelheid alras razend populair, met name in Azië.
Native coin: BNB
Kostenklasse: laag
Prijs gemiddelde swap: $ 0,25 tot 0,6
Snelheid: Gemiddeld, tussen de 15 seconden en 1 minuut
Grootste DEX: Pancakeswap
Grootste Yield-Optimiser:Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: veel
Kwaliteit DeFi-projecten: gemiddeld, na een zeer veelbelovend begin lijkt de klad er
recent een beetje ingekomen qua innovatie.
Vooruitzichten: BSC is nog steeds de grootste chain na ERC-20 en groeit ook nog steeds, maar
steeds meer nieuwe non-erc-20 projecten verkiezen andere chains als basis.
Fantom is in de laatste week van 2019 live gegaan en was in den beginne een beetje een niche-chain voor crypto-nerds en liefhebbers. Inmiddels flink gegroeid door een paar spraakmakende projecten en het feit dat een flink aantal bekende projecten van de ERC-20 chain Fantom kozen als eerste andere chain om op uit te breiden. Technisch redelijk sterk, maar het unique selling point lijkt vooral de sterke Fantom foundation die er achter zit en de sterke gemeenschap van bouwers op Fantom - waarmee er nog voldoende veelbelovende projecten in de pijplijn zitten. 2022 zou wel eens hun grote jaar kunnen worden door een fundamentele upgrade van de blockchain die ze van EVM naar compleet eigen ontwerp dat sneller, goedkoper en veiliger zou moeten zijn gaat brengen ergens in april of mei.
Native coin: FTM
Kostenklasse: laag
Prijs gemiddelde swap: $ 0,25 tot 0,6
Snelheid: Gemiddeld, tussen de 15 seconden en 1 minuut
Grootste DEX: Spookyswap
Grootste Yield-Optimiser:Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: veel
Kwaliteit DeFi-projecten: goed
Vooruitzichten: erg goed. Los van de komende technische upgrade zijn er enkele grote namen in
DeFi als Andre Cronjé overgestapt van ERC-20 naar Fantom, met de grote
projecten die daarbij horen.
Polygon is een snelle ERC-20 knock off - proof of stake in plaats van proof of work. Een beetje de 3-es Cola onder de blockchains. Nee, geitnje, Polygon werkt prima, maar het is minder veilig dan ERC-20, wat voor jou eigenlijk niet heel veel uitmaakt, maar voor sommige developers wel, met een minder goed aanbod van projecten tot gevolg.
Native Coin: Matic
Kostenklasse: zeer laag
Prijs gemiddelde swap: 0,5 tot 2 dollarcent
Snelheid: Gemiddeld, tussen de 15 seconden en 1 minuut
Grootste DEX: Quickswap
Grootste Yield-Optimiser:Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: veel
Kwaliteit DeFi-projecten: matig
Vooruitzichten: Lastig in te schatten; door de lagen kosten heeft Polygon een bepaalde
aantrekkingskracht, maar veel projecten komen er niet echt van de grond. Vrijwel
alle grote multichain projecten zijn wel op Polygon aanwezig, maar niet per se erg
actief.
Arbitrum is een blockchain die probeert de veiligheid van ETH te combineren met de snelheid en prijs van goedkopere chains. Leuk bedacht, maar in de praktijk niet echt een groot succes, want het mist eigenlijk zowel de voordelen van ETH (veiligheid, grote gemeenschap) als de voordelen van een Polygon of Fantom (goedkoop en snel).
Native Coin: ETH
Kostenklasse: gemiddeld
Prijs gemiddelde swap: $2,5 tot $6
Snelheid: gemiddeld, tussen de 15 seconden en 1 minuut
Grootste DEX: 1inch
Grootste Yield-Optimiser Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: matig
Kwaliteit DeFi-projecten: matig
Vooruitzichten: Onduidelijk.. Arbitrum is ergens het beste te vergelijken met de V&D. De V&D ging failliet omdat mensen voor de eenvoudige producten naar de HEMA gingen en voor luxe naar de Bijenkorf. Arbitrum zal niet failliet gaan, maar mensen en DeFi-projecten zullen eerder Polygon of Fantom kiezen als snelheid, prijs en mainstream-gebruik er toe doet, en eerder ETH als ze bij de rijke crème-de-la-crème van de cryptorijken willen zitten. Anderzijds kan deze chain zich snel doorontwikkelen als ETH 2.0 de L2-roll-upchains als Arbitrum en Optimism een boost blijkt te geven.
Cronos is de blockchain van Crypto.com, dat net als Binance een eigen chain is begonnen. Dezer chain is nieuw, live sinds eind 2021, en het is lastig te zeggen hoe deze zich zal ontwikkelen. Door de relatief hoge prijzen is deze chain vooral interessant voor gebruikers van Crypto.com
Native Coin: CRO
Kostenklasse: best duur voor een goedkope chain
Prijs gemiddelde swap: $0,8 tot $2
Snelheid: snel, tussen de 5 de 15 seconden
Grootste DEX: VVS
Grootste Yield-Optimiser Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: matig
Kwaliteit DeFi-projecten: behoorlijk
Vooruitzichten: Goed. De chain werkt naar behoren en is op zich niet bijster interessant, maar crypto.com kennende zullen ze er als het moet miljarden tegenaan gooien om er een succes van te maken. Deze chain zal ook veel nieuwe gebruikers blijven trekken die via de wallet van crypto.com hun eerste stappen in DeFi zetten.
Fuse is een hypersnelle ultragoedkope blockchain van Israëlische makelij die begin 2022 live is gegaan. Het is nog niet helemaal duidelijk wat er van verwacht mag worden in termen van grootte en succes, maar met transacties van maximaal 1 dollarcent is dit een serieuze kandidaat voor beste chain om met weinig geld DeFi eens te proberen, alleen is geld erheen krijgen momenteel enigszins omslachtig. (dwz, 2 stappen in plaats van 1.)
Native Coin: Fuse
Kostenklasse: extreem goedkoop
Prijs gemiddelde swap: $0,000001 tot $0,000003
Snelheid: zeer snel, onder de seconde
Grootste DEX: Fuse.fi
Grootste Yield-Optimiser Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: laag
Kwaliteit DeFi-projecten: behoorlijk
Vooruitzichten: Goed. Los van dat Fuse extreem goedkoop en snel is, ziet het team achter Fuse een wereld voor zich waarin het makkelijk van de ene naar de andere chain overstappen is, en ze hebben hierom zelf een bridge (brug) naar BSC en ETH gebouwd, wat naar eigen zeggen nog maar het begin is.
Solana is een non-evm blockchain. Hiervoor is een aparte wallet nodig als Phantom (niet te verwarren met Fantom, de blockchain.) Solana wil graag een volwaardig alternatief zijn voor Ethereum dat sneller en goedkoper maar net zo veilig is. Dat laatste wil het verkrijgen door een 'proof-of-history-systeem, dat momenteel uniek is voor crypto. Leuk, maar zit jij er in voor de tech? Goedkoop en snel is Solana echter wel, behalve die 2 keer dat de blockchain vastliep.
Native Coin: SOL
Kostenklasse: extreem goedkoop
Prijs gemiddelde swap: $0,00001 tot $0,00003
Snelheid: zeer snel, onder de 3 seconden
Grootste DEX: TerraLuna
Grootste Yield-Optimiser Tulip
Aantal Defi-projecten: aardig
Kwaliteit DeFi-projecten: ???
Vooruitzichten: Lastig in te schatten. Anders dan alle EVM-chains hierboven is Solana uniek in veel opzichten. Het is bijvoorbeeld geschreven in RUST in plaats van in Solidity. Dat maakt het leuk voor tech-freaks misschien, maar het draait natuurlijk om de projecten en de gebruikers. Wat dat betreft ziet het er voor Solana op dit moment goed uit, maar waar het als project vrij gemakkelijk is om op je project op Fantom te bouwen en dan ook naar de BSC uit te breiden, moet voor Solana alles opnieuw worden gedaan.
En tja, er was ook een tijd dat Betamax, de Minidisc, Rita Verdonk en de CD-i een gouden toekomst tegemoet leken te gaan.
Let op: bovenstaande lijst is als voorbeeld bedoeld, niet uitputtend, er zijn nog veel meer chains, en opname in deze lijst is op zich geenszins een advies om specifiek deze chains te gebruiken en andere niet.
Let op: de kosten zoals beschreven zijn gebaseerd op een eenvoudige swap met de prijzen van januari 2022. Complexere stakingcontracten kosten meer, simpelweg coins overmaken minder dan de bedragen hierboven; ze zijn bedoeld als indicatie van wat een chain kost. Kosten gaan omhoog als de prijs van de native coin omhoog gaat. Het is wel zo dat de verhoudingsgewijs de kosten van de chains ongeveer gelijk zullen blijven. Arbitrum zal niet ineens goedkoper worden dan Fantom, laat staan dan Polygon.
Welke blockchain moet ik kiezen?
Dat is natuurlijk helemaal aan jezelf. En je kan zoveel chains gebruiken als je wil, met elk hun voors en tegens. Qua user interface zijn de chains overigens vrijwel identiek.
De vooruitzichten hierboven moet je trouwens vooral zien als een stukje achtergrondinformatie, het is niet nodig daarop je keuze voor een chain te baseren.
Let op: niet elke coin bestaat op elke chain, niet elk project bestaat op elke chain, etc. Vergelijk het met supermarkten; dat zijn allemaal supermarkten waar je levensmiddelen kan halen, maar als je graag LaPlace thee drinkt, zit je bij de Albert Heijn verkeerd.
Als beginner zijn er een aantal overwegingen om DeFi wat makkelijker dan wel minder overweldigend te maken. Het is aan te raden te beginnen bij 1 chain.
Als je een Binance account hebt, dan is de Binance Smart Chain een voor de hand liggende keuze; Binance biedt namelijk de mogelijkheid veel coins naar de BSC over te maken en de BSC is uitgebreid en relatief goedkoop.
Ook Fantom en Polygon zijn goede opties, alleen geeft Binance slechts de mogelijkheid op respectievelijk FTM en Matic, de native coins op te nemen (en te storten).
Matic is de beste optie als je met echt weinig geld het allemaal eens even wil proberen, met zijn transacties van 2 cent, en tegelijkertijd een redelijk groot aantal DeFi-projecten.
Mocht je een fervent gebruiker van Crypto.com zijn, is de Cronos chain waarschijnlijk het eenvoudigst, wegens de goede integratie met andere Crypto.com producten. Deze chain is wel relatief duur, maar als je het niet echt erg vindt om iets van 30 euro uit te geven aan het leren omgaan met DeFi scheelt het je waarschijnlijk een boel gedoe.
Het ETH netwerk is koste wat het kost te vermijden, wegens zeer duur. Tenzij je een miljoen op de bank hebt staan natuurlijk, maar dan is het ook eerder aan te raden wat leuks te gaan doen met je leven in plaats van op vage cryptosubfora rondhangen.
Let op: bij veel exchanges is het alleen mogelijk om coins op te nemen als 'ERC-20'-coin. Dat is dus op het Ethereum netwerk. Als je bijvoorbeeld FTM opneemt als ERC-20, dan kan je dat niet gebruiken op het Fantom netwerk, ook al lijkt het de native coin van Fantom, want dit is de ETH-versie ervan. Let er altijd goed op dat je coin naar de juiste chain stuurt, als mensen zeggen dat hun coins ineens verdwenen zijn bij opname is dit vaak verkeerd gegaan.
Let op: als je een chain gekozen hebt, kan het zijn dat je je wallet nog hiervoor moet instellen. Sommige wallets doen dit automatisch voor je, maar op bijvoorbeeld Metamask desktop moet je elke andere chain dan ETH handmatig toevoegen. Dit is overigens wel eenvoudig, het is 5 velden invullen. Hier zie je hoe dat bijvoorbeeld moet voor Fantom: https://docs.fantom.foundation/tutorials/set-up-metamask
Op chainlist.org vind je een overzicht van alle EVM blockchains; hier kan je automatisch je wallet goed laten instellen.
Echt aan de slag: Hoe krijg ik een coin in mijn wallet?
Let op: vanaf nu wordt gewerkt met representatieve voorbeelden. De voorbeeld wallet is Metamask (MM). De voorbeeld-chain is Binance Smart Chain (BSC), de voorbeeld-coins BNB en CAKE, de voorbeeld-LP Cake-BNB, de voorbeeld-DEX is Pancakeswap en de voorbeeld-yield optimiser van keuze is Beefy.finance. Dit zijn dus voorbeelden om te laten zien hoe het werkt, en met andere coins en platforms werkt het over het algemeen precies hetzelfde; kleine verschillen in interface zijn mogelijk.
Een voorbeeld wil dus ook zeggen dat het geen specifiek advies is om deze munten en platforms te gebruiken, maar ook niet om ze niet te gebruiken.
Hiervoor geldt echt nadrukkelijk: DYOR. Lees je in! Je kan hier in het topic over discussiëren als je wil.
Om te beginnen moet je allereerst de native coin van een chain in je wallet krijgen. Als voorbeeld gebruiken we de BSC, waarvoor we BNB nodig hebben om de transacties te betalen. Deze moet je dan van Binance af overmaken naar je wallet.
Stap 1: open Binance. Koop BNB als je dat niet al hebt.
Stap 2: er zit BNB in je spot wallet. Klik op withdraw.
Stap 3: Nu zie je een scherm waar je onder andere aan moet geven hoeveel BNB je wil opnemen, maar natuurlijk ook je wallet-adres. Open je wallet. Kopieer het wallet-adres (format: 0xJ4aP10i5e3n8o0m3r), en plak dit bij 'withdraw to'. Zorg ervoor dat de bij chain 'Binance Smart Chain' of BSC is gekozen. Kies hoeveel BNB je wil opnemen en klik op withdraw. (Waarschijnlijk moet je nu van Binance een of enkele codes invoeren om daadwerkelijk op te nemen.)
Stap 4: nu staat er onder recent withdrawals 'processing'. Dat duurt dus even. Na een tijdje je zien dat er een TxID is aangemaakt (ook wel TX of ticket). Als je er op klikt, brengt dit je naar de 'blockchain explorer', waar je kan zien wat de blockchain precies met je transactie aan het doen is. Daarover later meer, maar het is goed te weten dat een transactie altijd op de blockchain terug te vinden is. Mocht er onverhoopt iets fout gaan, kan je zien waar het aan lag.
Stap 5: na een minuut of 2 of 5 of 10, afhankelijk van de drukte, heb je nu BNB in je wallet. Nu kunnen we echt beginnen.
Zie hier ook een voorbeeld in het Engels. Hier wordt Bep-2 gebruikt, niet de BSC (dat is Bep-20), dus deze stappen niet volledig doorlopen, maar het illustreert hoe withdrawals in het algemeen werken: Engelse Binance uitleg hier
Echt aan de slag: Wat kan ik nu eigenlijk doen in DeFi?
Om het even simpel te houden: het meeste wordt DeFi gebruikt om coins te
- swappen (kopen/verkopen (market buy))
- staken (rente laten trekken; ook yield farmen genoemd.)
- in Liquidity Pools te stoppen
- lenen of uit te lenen (lending/borrowing)
Hieronder - als voorbeeld dus - wordt beschreven
- Hoe je op de BSC op de DEX Pancakeswap BNB kan swappen voor CAKE
- Hoe je CAKE (en BNB) kan staken
- Hoe je een Liquidity Pool (LP) van Cake en BNB kan maken
- Hoe je Beefy.Finance als Yield Optimizer gebruikt
Let op: je hoeft de volgende stappen niet echt uit te voeren om een gevoel te krijgen hoe het werkt. Je kan altijd transacties uiteindelijk in je wallet afwijzen, dan heb je wel even gezien wat er in principe gebeurt, maar het kost je niks.
BNB swappen voor Cake:
Stap 1: ga naar Pancakeswap: https://pancakeswap.finance/
Je ziet nu een HelloKitty-achtige site, maar dan met konijnen met pannekoeken op hun hoofd. Ja, echt waar. Maar vergis je niet, hier gaat dus dagelijks meer dan een half miljard Euro in om. Klik op connect wallet. MM vraagt nu toestemming om te verbinden. Geef die.
Stap 2: ga naar trade > exchange
Standaard staat Pancakeswap (PCS) ingesteld op BNB swappen naar CAKE, en dat komt goed uit, dat is precies wat we willen.
Swap wat BNB voor CAKE; je krijgt hier geen bedragen in dollars te zien, misschien is het verstandig om daarvoor Binance er even bij te pakken.
Als je op Swap klikt, krijg je een pop-up van MM die je vraagt deze transactie goed te keuren. Je ziet ook dat MM je vertelt dat deze swap een beetje BNB kost als fee. Dit is de fee die je betaalt aan de blockchain om de transactie mogelijk te maken. (MM geeft altijd de maximale fee aan en overschat deze meestal behoorlijk.) Deze fee is een absoluut bedrag dat afhangt van de drukte op de chain. Hiernaast betaal je, net als op een CEX als Binance, nog een fee aan PCS, die een percentage van je swap is, maar die zit al bij de prijs die je hebt gezien inbegrepen.
Als je deze transactie goedkeurt, wordt nu wordt een deel van je BNB in Cake omgezet.
Als je goed hebt opgelet, heb je gezien dat Pancakeswap je heeft verteld hoeveel CAKE je minimaal krijgt. En dat de 'slippage tolerance' op 0,5% stond. Dat zit zo: anders dan bij een CEX koop je bij een swap niet voor een precies vastgestelde prijs. Een DEX werkt meestal met een Automated Market Maker, wat er praktisch op neerkomt dat je bij een Swap verteld wordt wat de prijs ongeveer is. Bij een slippage tolerance van 0,5% geef je aan dat je het oké vindt als de prijs 0,5% hoger of lager uitvalt. Voor de duidelijkheid even een voorbeeld met dollars: stel je verkoopt 1 BNB voor BUSD. PCS geeft aan dat je voor 1 BNB $500 krijgt. Met een slippage van 0,5% weet je dan dat je een bedrag tussen de $497,5 en de $502,5 aan BUSD zal krijgen. Mocht er tijdens je swap ineens een plotselinge prijsdaling zijn waardoor 1 BNB nog maar $490 waard is, zal je swap mislukken en houd je gewoon je 1 BNB.
Je kan de slippage handmatig hoger of lager instellen, maar als beginner is dat niet aan te raden.
Afijn, je hebt nu naast BNB ook Cake. Hoera!
CAKE staken
Risico: fluctuatie van de waarde van de gebruikte coin - in dit voorbeeld CAKE.
Risico: het gebruiken van een onveilige Yield Farm; PCS in het voorbeeld hieronder is veilig, maar er zitten risico's aan Yield Farms. Dit heeft 2 redenen, sommige nieuwe yield farms zijn gewoon oplichterij en stelen je geld in een zogenaamde Rugpull. Dit verschijnsel ken je misschien van nieuwe hypecoins waarbij ineens alle liquiditeit (dus geld) eruit wordt getrokken. Bij een yield farm werkt het net zo. Over het algemeen is dit soort steelfarms vrij makkelijk te vermijden: ga niet in zee met farms/projecten die minder dan 2 maanden bestaan en dan zit je wat dit betreft wel voor 99,9% goed.
Ander potentieel risico is slechte code, en daar kun je je minder goed tegen wapenen. Hiervoor geldt dat je meestal een stuk veiliger zit bij een 'origineel' project dan bij een project dat duidelijk een kloon van een ander is - omdat vaak niet alleen de UX/UI, maar de hele code wordt overgenomen door mensen die deze minder goed snappen.
Staken zullen de meesten hier wel kennen. Het kan ook op een Cex, en het komt gewoon neer op je coins inzetten om rente te trekken. Verschil met de Cex is dat de rentes meestal flink hoger zijn en je je coins (vrijwel) nooit hoeft vast te zetten voor een bepaalde tijd.
CAKE staken kan gewoon bij PCS zelf, CAKE is namelijk de dex-token van PCS, en PCS is ook nog eens zelf een zogenaamde Yield Farm - een plek waar je decentraal je coins kan staken.
Maar nu lopen we er tegen aan dat er 2 vormen van staken zijn; je hebt staken zoals je dat misschien kent van een cex als Binance: je stopt CAKE in de vault en je krijgt meer CAKE. Simpel. Maar je kan ook je CAKE staken om daarmee andere coins te farmen. Wat heet, het palet aan shitcoins dat je met CAKE kan farmen is gigantisch. Dat je wil doen is aan jou. Wil je meer van dezelfde coin die je kent, of wil je een token van eender interessant project farmen? Of een domme hondencoin farmen, want dat kan vast ook?
Stap 1: ga naar Earn>Pools
Je ziet nu dat je bijvoorbeeld CAKE in de AutoCAKE pool kan staken voor 63% rente per jaar.
Het 'auto' gaat trouwens over het automatisch compounden, je rente wordt automatisch gestort. Dat is lang niet altijd zo, dus als je bijvoorbeeld $50 ergens neerzet tegen 105% rente, dan heb je na een week misschien $1 rente, maar als je die dan wil claimen en wil bijstorten, kost dat weer 2 transacties die waarschijnlijk zo'n $1 kosten. Daarom zijn er Yield Optimisers als Beefy, waar we later op komen.
Stap 2: Stel je wil je Cake nu in de AutoCAKE pool stoppen, dan klik je eerst op 'enable'. Hierop vraag MM of je het inderdaad goed vindt dat PCS je CAKE uitgeeft. Dat klinkt misschien eng en had handiger geformuleerd kunnen worden, maar dat vind je dus goed, anders krijg je je CAKE nooit in die pool. (Je snapt nu waarschijnlijk ook dat je dit nooit moet doen bij sites die je niet kent of vertrouwt.)
Stap 3: Als het 'enablen' gelukt is, kun je nu de CAKE in de pool staken. Keur ook deze transactie goed en als die gelukt is, kan je jezelf feliciteren, je bent nu voor het eerste aan het Staken in een DeFi project.
Deze vorm van staken is het simpelste wat er is, je krijgt namelijk gewoon de coin terug die je er in hebt gestoken en je hoeft je dus alleen zorgen te maken over de koers van dat token. Maar het kan ook ingewikkelder. En dat brengt ons bij de Liquidity Pool.
Een Liquidity Pool (LP) van Cake en BNB kan maken
Risico: Impermanent Loss (IL; Nederlands: Vergankelijk Verlies)
Impermanent Loss kan er voor zorgen dat je in extreme gevallen al je inleg kwijtraakt.
Een Liquidity Pool is een pool bestaande uit twee tokens 50%-50%. Het is belangrijk te begrijpen dat de waardeverhouding tussen de coins in een LP altijd 50%-50% is, op elk moment, en de ene coin verkocht wordt voor de andere, als het nodig is om de balans te houden.
Je stopt dus 50% Cake en 50% BNB tegelijk in een pool. Anderen kunnen dan bijv. of Cake of BNB uit die pool halen in ruil voor BNB of Cake. De verhouding tussen je holdings zal dus veranderen en daar krijg je een percentage van de pool fee's voor terug.
Stel je stopt $100 in een LP van BNB-CAKE. Op dat moment is CAKE $10 en BNB $500.
Je moet deze coins 50/50 qua waarde inleggen. Dan krijg jij dus een LP-aandeel dat neerkomt op $100 als 5 CAKE en 0,1 BNB. Een week later is CAKE echter ineens $5 waard en BNB $750.
Helaas is je LP-aandeel hierdoor nog maar $86,6 waard, en nu bestaat uit 8,66 CAKE en 0,058 BNB.
Als je gewoon je 5 CAKE en 0,1 BNB had gehouden, had je nog steeds $100.
LPS hebben dus risico's waarvan je heel goed moet nadenken of je ze wel wil nemen. Kennis over de onderliggende tokens/coins is hierbij nog veel belangrijker dan bij gewoon (single asset) staking.
Voor meer informatie over IL zie: https://academy.binance.c...mpermanent-loss-explained
Voor een rekenmachine die je IL kan voorrekenen: https://dailydefi.org/tools/impermanent-loss-calculator/
Stap 1:
een LP maken kan op 2 manieren, handmatig, of automatisch. De automatisch variant wordt niet altijd aangeboden, handmatig kan altijd.
De automatische variant kent verder geen nadelen, maar die zal bij het volgende kopje over Beefy.Finance langskomen.
Om handmatig een BNB-CAKE LP te maken ga je op PCs naar Earn>Farms
Stap 2: Enable de Cake-BNB farm
Stap 3: klik op get CAKE-BNB LP - dit brengt je naar het 'add liquidity' scherm. Deponeer CAKE en BNB in gelijke delen: voor voor een van de twee het bedrag in dat je wil inleggen, en hoeveel er van de ander nodig is wordt vanzelf berekend. Bevestig en keur goed in MM.
Stap 4: nu moet je terug naar het andere scherm met de farms. Hier kan je nu je CAKE-BNB LP staken.
Bij deze LP moet je wel handmatig claimen, wat dus gas fees kost, en je verdient er CAKE mee, niet meer van je CAKE-BNB LP.
Dat kan anders en handiger. En dat brengt ons bij Yield Optimisers als Beefy.Finance.
Het gebruik van een yield optimizer als Beefy.Finance
Let op: net als bij yield farms is het van groot belang op te letten op de veiligheid van een yield optimizer (YO). Bij een exploit kan je je geld kwijtraken; dit is lang niet altijd het gevolg kwade opzet door de yield optimizer zelf: vaak beginnen developers uit winstbejag een YO door de code van een concurrenten te gebruiken (forken). Vaak begrijpen ze die code minder goed en zijn het minder goede onervarener developers, waardoor na bewerking van de code veiligheidsproblemen ontstaan.
Het gebruik van een YO die een fork is van een bekend project wordt dan ook afgeraden.
YOs gebruiken vaak pools of vaults van andere platformen; de YO moet dus ook de code van die platformen controleren en begrijpen; hier zit nog een laag van mogelijk risico.
Bekende grote veilige YOs zijn beefy.finance, convex en yearn.finance (maar ook hier is geen 100% garantie.) Beefy biedt je bovendien de mogelijkheid een verzekering te nemen tegen fouten in de code.
Let op: in dit voorbeeld wordt Beefy.Finance gebruikt; dit is geen specifiek advies om Beefy te gebruiken, al is het op dit moment (jan 22) wel de goedkoopste van de veilige YOs.
Zoals uitgelegd kan je met staken of yield farmen best een leuk centje verdienen, maar het kost ook weer geld aan transacties. Vooral bij kleinere bedragen telt dit snel op: als je wekelijks $5 aan rente ophaalt, is het vrij jammer als het incasseren en opnieuw staken daarvan $1 kost, en dat kan het best wel eens kosten.
Dit is een van de redenen dat er YOs zijn. In het meest simpele geval werkt een YO zo: jouw coins worden in een grote pool (of vault) gestoken, en met veel meer geld erin is het rente incasseren en opnieuw staken natuurlijk veel goedkoper. Dit compounden van rente zorgt ervoor dat de
rente bij een YO vaak hoger is dan op het gebruikte platform zelf. (Sommige vaults bij Beefy compounden elke 10 seconden, daar kun je zelf niet tegenop natuurlijk.)
Net als bij yield farms, zijn er twee soorten yield optimisers:
– Yield optimisers die je meer geven van wat je staket, zoals Beefy: stake je BTC, krijg je meer BTC. Stake je BIFI-FTM LP, krijg je meer BIFI-FTM LP.
– Yield optimisers die hun eigen token weggeven, zoals Alpaca: stake je BTC, krijg je Alpaca.
YOs maken ook complexere strategieen mogelijk; om te beginnen is het al zo dat Beefy de mogelijkheid kan bieden om je rente in dezelfde coin te bieden door de farm tokens die het krijgt meteen te verkopen voor wat je staket. Maar daarnaast hebben sommige vaults onder de motorkap een stelsel van lichte leverage, leningen, uitlenen, etc zitten. Dat is niks om bang van te worden op zich, maar het onderstreept nog eens het belang van een veilige YO, en het verklaart waarom het staken in een vault soms 30 cent kost, en soms ineens 4 dollar. Een complex contract is duurder.
Staken in een vault gaat net zo als staken bij een yield farm.
Een LP maken werkt zelfs zo dat je dat – als het handmatig moet – op het yield farm platform zelf moet doen. Dus voor de stable LP USDC-MAI (Spookyswap) op Beefy op Fantom, moet je handmatig die LP aanmaken op Spookyswap.
Dat is natuurlijk helemaal niet handig, dus daarom heeft Beefy de ZAP-functie bedacht.
Je hoeft nu niet handmatig een LP te maken, je hoeft alleen maar 1 van de 2 coins in je wallet te hebben. Voor USDC-MAI is alleen USDC genoeg, Beefy wisselt dan de helft van je USDC om naar MAI en maakr er automatisch een LP van. Voor BNB en CAKE is het precies hetzelfde, alleen BNB of CAKE hebben is genoeg.
De ZAP functie werkt zo:
Stap 1: Ga naar de LP die je wil en klik op het dropdown-menu naast de balk waar je kan invullen hoeveel je kan storten. Je ziet nu dat je niet alleen de LP kan storten, maar ook de losse coins.
Stap 2: kies de coin die je wil gebruiken voor de LP.
Stap 2a (eventueel): keur het uitgeven van de coin goed (indien nodig zie je knop goedkeuren, anders hoeft het niet)
Stap 3: voer de gewenste hoeveelheid in; nu zie je onderin uitgelegd dat Beefy bedrag x van coin y zal swappen voor coin z en een LP zal maken. Klik en keur transactie goed in MM en voila, je het de LP.
Stap 4: stake nu de LP in de vault.
Voor wat meer visuals bij deze uitleg, kijk hier: https://docs.beefy.financ...o-guides/how-to-beefy-zap
Let op: Beefy ZAP is (nog) niet beschikbaar voor alle vaults; soms moet het helaas nog handmatig. Je moet dan goed kijken op welk platform de Beefy Vault die je wil zit. Als je de USDC-MAI vault wil hebben, zie je dat er Spookyswap achter staat. Dan moet je de LP dus maken bij Spookyswap. En niet bij bijvoorbeeld Beets.fi, want dan wekt het niet.
Mocht het je na al deze tekst duizelen, kijk dan dit geweldige filmpje dat uitlegt hoe het in de praktijk werkt van @Valandin:
Overzicht portfolio-trackers
Anders dan bij een cex, is er geen centrale overzichtsplek waar je alles bij elkaar hebt, tenzij je bijvoorbeeld alles bij Beefy staket; en mensen houden van overzicht, dus daar zijn oplossingen gebouwd, zogenaamde portfolio-trackers, waar je je wallet-adres in kan voeren en dan informatie krijgt over wat je allemaal waar hebt staan. En over hoe het eigenlijk met je investeringen gaat.
Voorbeelden van goede wallet trackers zijn:
Tin.network (gedetaileerd, heeft veel maar niet alle platforms en niet alle chains)
Debank.com (aardig overzicht, heeft de meeste platforms en chains)
thetopdefi.com (zeer gedetaileerd, vooralsnog alleen voor Beefy)
Dat was dan de topicstart! Deze post zal worden aangevuld en verbeterd – opmerkingen erop zijn in die zin dan ook welkom. Zoals jullie zien is er een gebrek aan plaatjes – ik had niet ook nog de tijd overal screenshots bij te zoeken, maar goed plaatjes en videomateriaal is van harte welkom. Stuur Glenn Hoddle even een PB als je wat hebt, dan zet hij het er in.
En verder, veel plezier, veel succes, en moge het topic inspirerend, verhelderend en verrijkend zijn.
Deze topicstart is werk in uitvoering. Alle hier onderstaande informatie is correct, maar niet volledig. Mocht je iets zien wat niet klopt of onvolledig is, zou een PB naar TS op prijs worden gesteld. Het gebrek aan plaatjes en video's hier is bekend, deze zullen op organische wijze worden toegevoegd.
Welkom in het grote DeFi-topic!
Allereerst wil ik iedereen aanraden de topicstarter van het Cryptocurrency Slowchat topic te lezen. Dit bevat een schat aan informatie die hier niet allemaal herhaald wordt of slechts summier de revue passeert.
Wat is DeFi?
DeFi staat voor decentralised finance, oftewel de decentrale financiele wereld. Dat zegt natuurlijk nog niet zo veel, maar het is dan ook echt een wereld op zich. Praktisch moet je denken aan alle handelingen die je niet via een centrale exchange doet, maar op de blockchain zelf uitvoert door middel van een smart contract, zonder dat er een exchange of broker aan te pas komt. Die smart contracts voer je uit door middel van dApps, gedecentraliseerde apps, maar in de pratijk merk je daar weinig van, jij ziet gewoon een website waar je je wallet aan koppelt.
Wat kan ik met DeFi? Waarom zou ik er iets mee willen?
Je kan er bijna alles mee, dat is nu net het mooie. Terwijl je op een exchange grofweg gebonden bent aan handelen op basis van de koersen, eventueel met wat leverage, geeft DeFi je een gereedschapskist waarmee je investeerder, durfkapitalist, speculant en keurige huisvader doorelkaar, naast elkaar en tegelijk kan zijn. En even heel kort door de bocht: de rendementen op staken zijn veel hoger dan op exchanges, want geen middleman. Bitcoin begon ooit met de slogan Be you own bank en op een exchange ben je inderdaad een klein beetje je eigen bank. Met DeFi ben je je eigen hedgefund.
Of het wat voor jou is hangt er van af: als je een BTC of ETH maximalist bent die eigenlijk alles het liefst op de ledger heeft, of je gecentraliseerde exchanges wel lekker centraal en veilig vindt aanvoelen, heeft DeFi je misschien niet zo veel te bieden, en is 15% rente op je BTC geen reden om het te proberen.
Als je wat meer wilt doen met je geld, en/of uit avontuur wat verder de crypto-wereld in wil trekken om te kijken welke kansen er zijn, is dit topic eigenlijk specifiek voor jou gemaakt. DeFi is een grote en snel verandere wereld en dit topic is er om elkaar te helpen en van elkaar te leren. Eigen inzet is gewenst, maar je moet ergens beginnen en geen vraag is (in principe) te dom. Topicstarter hier heeft maanden tegen DeFi zitten aanhikken omdat hij zag welke kansen er zouden moeten liggen, maar er eigenlijk amper iets van begreep, en nog frustrerender, zelfs toen hij gewoon maar wilde meefomo-en was niet eens een walkthrough kon vinden met op welke knopjes je dan moest drukken.
Dit topic is er mede om anderen die frustratie en gevoel van gemiste kansen te besparen, zonder dat je meteen Engelstalige krochten van het internet moet induiken waar niet duidelijk is wie er nou betrouwbaar is.
En als je zo iemand bent die zeker weten snel rijk wil worden en elke keer als je iemand van de ECB, het IMF of een of andere regering iets hoort zeggen dat crypto gereguleerd moet worden om de bevolking te beschermen, denkt – maar ik heb juist crypto om mezelf tegen jullie te beschermen – dan welkom! Dit topic is je thuis.
Heeft DeFi dan geen nadelen?
Tuurlijk wel. Ten eerste moet je iets nieuws leren, maar ook als je het onder de knie hebt zijn dingen best wel eens omslachtiger en/of daadwerkelijk ingewikkelder.
Daarbij heb je alle vrijheid, maar je bent ook op jezelf aangewezen. En er is geen helpdesk – hoewel, goede projecten hebben immidels vaak een zeer betrouwbare helpdesk via Discord of iets dergelijks, maar het is geen gegeven. Dit is crypto zonder zijwieltjes!
Klinkt goed! Wat heb ik nodig voor DeFi?
Onmisbaar zijn:
– een wallet (zoals metamask bijvoorbeeld)
– een account op een cex, om geld naar je wallet te krijgen
– dit topic
Niet strikt noodzakelijk, maar zeer aan te raden zijn bij grotere bedragen:
– een hardwarewallet (zoals een ledger)
– een goede balans tussen hebzucht, nuchterheid, rust en weten wanneer je moet panikeren.
Aan de slag: veiligheid
Ja, je wil natuurlijk meteen beginnen met op knopjes drukken zodat de dollars je alras om de oren vliegen, maar nog meer dan bij gecentraliseerde crypto is veiligheid echt hoofdzaak. Met veiligheid wordt hier jouw veiligheid in de DeFi-wereld en op internet in het algemeen bedoeld, niet de betrouwbaarheid van DeFi-protocollen, dat komt later.
Vooropgesteld, 99% van de mensen die roept dat z'n metamask gehackt is, is helemaal niet gehackt maar heeft gewoon iets oliedoms gedaan. Het is echt niet moeilijk met een scam mensen geld afhandig te maken en dit is vaak vele malen makkelijker en lucratiever dan helemaal mensen gaan hacken. Maar dat betekent niet dat hackers niet bestaan en er is geen reden om het ze makkelijk te maken.
Op een veilige manier in DeFi stappen begint met 2 zaken: je internetverbinding en je wallet.
Wat je internetverbinding betreft, ik kan het niet simpeler maken dan: investeer in een goede VPN. Kost een paar euro per maand, en het is niet zaligmakend, maar wel een extra slot op de deur.
Wat is dan een goede wallet?
Er zijn simpel gezegd 2 soorten wallets: software wallets en hardware wallets. Wat meestal het optimum van veiligheid en praktische bruikbaarheid geeft is een hardwarewallet gekoppeld aan een sofwarewallet.
De populairste softwarewallet is Metamask, de populairste hardware wallet is de Ledger – en samen zijn die dan weer de meest gangbare combinatie als je ze allebei gekoppeld gebruikt.
Voor verder op diverse wallets in te gaan, eerst een uitleg waarom het aan te raden is meteen met een hardwarewallet gekoppeld aan een softwarewallet te beginnen:
softwarewallets (SW) zijn erg handig, je zet ze op je mobiele telefoon of je gebruikt ze als desktop-app of browser-plugin. Ze zijn ook niet inherent heel onveilig, maar wel veel onveiliger dan een hardware wallet (HW)
Een losse hardware-wallet is zoals de naam al zegt echt een fysiek apparaat. De extra veiligheid zit hem in het feit dat zonder apparaat niks mogelijk is en er steevast een pincode moet worden ingevoerd bij opstarten en voor iedere (trans)actie een extra akkoord moet worden gegeven. Maar een HW vereist meestal ook een eigen softwareprogramma, dat lang niet altijd makkelijk communiceert met verschillende dApps, soms heeft de HW er zelf moeite mee. Terwijl iedereen het er over eens is dat een HW de veiligste methode is, is het gebruik van Metamask of de Walletconnect-methode zo wijdverspreid, dat het makkelijker is om je HW aan Metamask of iets dergelijks te koppelen. Het heeft ook geen nadelen verder.
Overigens zijn mobiele SWs af te raden, en dan specifiek het soort waarbij je je eigen private key (PK) niet hebt, zoals Trustwallet. Maar ook algemeen: mobiele apps zijn vaak kwetsbaarder dan desktopapps en er is een grotere kans dat je mobiel kwijtraakt of gesloten wordt. Als je je ongemakkelijk zou voelen als met bijvoorbeeld 2000 euro cash in je portemonee in de bus zit, besef dan dat die 2000 euro crypto in je mobiel eigenlijk hetzelfde is.
Het is begrijpelijk als je nu denkt: ik wil gewoon eens met een klein bedrag kijken of DeFi iets voor me is, ik wil niet helemaal een groot bedrag investeren in een HW. Logisch, maar bedenk dan ten eerste dat de goedkoopste goede HW nog geen 60 Euro is, en er genoeg mensen te vinden zijn die een 5-cijferig bedrag zijn verloren, omdat ze ook klein begonnen, succesvol waren en in sommige gevallen zelfs een HW hadden liggen, maar die nog niet hadden gebruikt. Een HW heeft namelijk een uniek adres, dus je moet je coins dan daarheen overmaken, en dat kost natuurlijk even moeite. Daar zit je dan, heb je helemaal zelf een aantal maandsalarissen bijeen geharkt, raak je ze kwijt omdat je geen zin had om die HW die je toch uiteindelijk maar wel gekocht had te gaan gebruiken. Dus daarom, doe het meteen – of anders echt zodra je weet dat DeFi iets voor jou is, niet pas maanden later.
De goedkoopste goede HW op de markt is de Ledger Nano S rond de €70 incl. verzending
( https://shop.ledger.com/products/ledger-nano-s ), aan de andere kant van het spectrum heb je de Gridplus Lattice1, schitterend ding met touchscreen, maar die is inclusief verzending e.d. wel weer rond de €440
(https://gridplus.io/products/grid-lattice1)
Andere gerommeerde HWs zijn de Ledger Nano X en producten van Tresor. Qua veiligheid zijn deze HWs momenteel allemaal redelijk verglijkbaar, het verschil zit hem vooral in gebruiksgemak en robuustheid.
Koop HWs altijd alleen van de fabrikant zelf! Via amazon e.d. zijn ze soms goedkoper, maar dan is er soms ook aan gemorreld.
Qua SWs zijn er vele aanbieders maar Metamask is verreweg de meest gebruikte en om die reden ook de handigste. Metamask is eerlijk gezegd niet de beste of het prettigte in het gebruik, maar is wel de beste all-rounder, is wel het meest geaccepteerd en je kan er op de meeste blockchains mee uit de voeten. (Maar niet op alle, voor Solana is bijvoorbeeld altijd nog een aparte wallet nodig.)
Veiligheid: het activeren van je wallet
Als je eenmaal een wallet hebt, is het activeren eigenlijk kinderspel. Het is bij iedere wallet een beetje anders, dus je moet de documentatie van de wallet die je gekozen hebt lezen, maar 1 ding is overal hetzelfde:
bij het activeren van je wallet krijg je een geheime code/secret recovery phrase van 12 of 24 Engelse woorden.
Deze geheime code heb je nodig om bij je coins te kunnen als je bijvoorbeeld je wallet opnieuw moet installeren. Niemand anders heeft deze code, dus als je hem kwijt bent, en je computer gaat bijvoorbeeld stuk, ben je ook je coins kwijt.
Andersom geldt: als iemand anders je code heeft, heeft die persoon toegang tot al jouw crypto.
Bewaar deze code dus goed, en houd hem voor jezelf. Geef hem nooit aan iemand anders. Vanwege de kwetsbaarheid van digitale opslag is aan te raden deze code gewoon offline op papier op te slaan, of op bijvoorbeeld heel goed beveiligde USB-sticks.
Tip: gebruik een aparte browser puur voor je wallet en crypto. Een aparte computer/telefoon zou nog beter zijn, maar dat is misschien wat veel gevraagd. Een aparte browser kan ook vrijwel alle ellende tegenhouden. Surf je bijvoorbeeld met Firefox, kan je Chrome installeren puur voor crypto. Sites die je niet vertrouwt of projecten die je nog niet kent kan je dan best openen met je 'gewone' browser.
Tip: Chrome geeft je de optie om browserplugins standaard uit te schakelen op nieuwe tabs/nieuwe adressen. Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld er voor te zorgen dat sites tijdens het surfen niet standaard toegang hebben tot je wallet - want als metamask toegang heeft tot een site, is dat altijd twee kanten op. Door deze toegang standaard op uit te zetten, ben je veel veiliger bezig.
Tip: Veel wallets beschikken over een time-out instelling. Stel in dat je wallet zich bijvoorbeeld na 5 minuten vergrendelt.
Tip als je een Ledger of Trezor aan je Metamask wil koppelen kan je hier vinden hoe dat moet: https://www.ledger.com/ac...afest-way-to-use-metamask of https://metamask.zendesk....or-Ledger-Hardware-Wallet
Veiligheid: vertrouw niemand, vooral jezelf niet
Zoals reeds opgemerkt heeft minstens 99% van de mensen die coins of tokens kwijtraakt zelf iets stoms gedaan en is niet gehackt. Maar om niks stoms te doen, moet je natuurlijk wel weten welke dingen oerstom zijn, dus hieronder een lijst van de meest voorkomende crypto-blunders en problemen en hoe ze te vermijden:
- Voer nooit ergens de geheime code van je wallet in.
Nooit. Nergens.
- Ga nooit in op ongevraagd aangeboden hulp door vreemden.
Klinkt misschien logisch, maar toch gaat het vaak fout. Tegenwoordig zijn er redelijk wat DeFi-protocollen met actieve gemeenschappen op bijvoorbeeld Discord en/of Telegram, waar ook technische hulp wordt geboden. Mocht je daar met een probleem aankomen, is er zo'n 90% kans dat je binnen 5 minuten een PB/Direct message krijg van iemand die 'dev' of 'tech help' in zijn naam heeft, met een keurig logo van het project waar je zit. Ga hier niet op in, negeer deze mensen en deel nooit informatie met ze. Het zijn oplichters. Altijd.
Echte devs of community managers sturen om deze reden nooit zelf een eerste privébericht. De meeste hulp kan publiek op een forum gedaan worden trouwens.
- Kijk altijd of je de goede website/app hebt en 'approve' nooit zomaar contracten die je niet snapt of zomaar in je wallet oppoppen.
Ook dit klinkt voor de hand liggend, maar ook hiermee raken mensen vaak coins kwijt.
Als je zoekt naar een bepaald DeFi-protocol, is de eerste hit van de zoekmachine meestal een advertentie die naar een scam-site leidt. Het komt vaak voor dat sites worden gekloond door kwaadwillenden, let altijd op of je het juiste adres hebt. Let extra op als je naar een site met de letter l er in wil. Scammers kunnen zomaar een hoofdletter I hebben gebruikt.
Tip: als je zeker wil zijn van de juiste site, zoek het protocol of de bijbehorende coin dan op, op coingecko.com of coinmarketcap.com. Zij hebben altijd een link naar de juiste site.
Als een site die je op zich wel vertrouwt ineens iets raars vraagt, bijvoorbeeld de geheime code van je wallet, dan is de site gehackt. Sluit de site/app en zoek naar meer informatie via bijvoorbeeld twitter of discord.
- Als je rare coins in je wallet ziet die je niet herkent, blijf er van af.
Je wallet-adres hoort bij de blockchain, de blockchain is publiek, dus is het mogelijk scam-coins naar alle adressen te sturen. Je raadt het al: als je rare coins in je wallet ziet, zijn het scam-coins. De oplichters hopen er op dat je je afvraagt wat die 700.000 Minerium ineens in je wallet doet en je ze gaat proberen te verkopen. En dan is ineens je hele wallet leeg omdat er een malafide contract aan die token-pool vasthangt.
Er bestaan verder wel legitieme airdrops, dus als je het echt niet zeker weet, dan is 5 minuten googlen genoeg om het zeker te weten.
Blockexplorers
Nu je een wallet hebt, is het ook nuttig te weten dat alle activiteit op de blockchain terug te vinden is op zogenaamde blockexplorers. Als je daar je walletadres, of transactie TxID ingeeft, kan je zien wat er gebert of gebeurd is, tot jaren terug als je dat wil. De meeste wallets zullen je als je op een TxID klinkt vanzelf doorsturen naar de blockexplorer.
Beginnen met DeFi
Eindelijk. Goed, we hebben een wallet, weten de basis van veiligheid, en hebben geld of coins op een exchange staan. We kunnen beginnen.
Alleen is er nog wat basiskennis nodig. Je moet natuurlijk wat coins van de exchange naar je wallet halen, en dan kunnen we lekker swappen, staken, in een liquidity pool gaan, en/of coins uitlenen bijvoorbeeld.
Maar dat is niet zo simpel als het lijkt. Allereerst zijn er vele verschillende blockchains, die compleet los van elkaar opereren.
Een aantal bekende blockchains waarop smart contracts kunnen draaien die in DeFi gebruikt worden zijn Ethereum (ERC-20), de Binance Smart Chain (BSC), Fantom (FTM), Polygon, Cronos, Solana en Avalanche.
Hieronder zal een korte vergelijking van verschillende chains worden gemaakt, vooral focussend op wat voor de meeste mensen het interessantste zal zijn: de kosten en kwaliteit van de projecten. Maar bovenal is het noodzakelijk te begrijpen dat deze blockchains los van elkaar opereren: stel je hebt 2000 USDT op de Binance Smart Chain, maar je ziet nu dat je op Polygon wel 2x zoveel rente krijgt voor het staken, kan je die USDT niet zomaar even staken op een Polygon-app. Een blockchain is immers in de basis een publieke database, en volgens de Polygon-database heb jij helemaal geen 2000 USDT, die staat immers op de BSC-database opgeslagen. Je zou deze USDT dan moeten bridgen - overzetten - een proces dat steeds makkelijker en goedkoper wordt, maar het kan dus niet automatisch vooralsnog.
Het Blockchain-overzicht
Hier volgt dus een overzicht van de populairdere blockchains, qua kosten, projecten e.d.
Bij kosten is belangrijk te bedenken dat (bijna) alles dat je op de blockchain doet een 'fee' draagt, oftewel geld kost. En dat kan vrijwel gratis zijn, maar ook behoorlijk veel geld kosten.
Vrijwel alle chains hieronder genoemd zijn Ethereum Virtual Machines (EVM) - wat betekent dat ze compatibel zijn met ERC-20 en je hetzelfde walletadres kan gebruiken (die adressen die er uit zien als 0xJ4ap1o0i5e3n8o0mer) - als het niet zo is staat dat er bij.
Ethereum (ERC-20) is de oudste blockchain, de grondlegger voor smart contracts en DeFi. We hebben er veel aan te danken, maar doordat de originele 'oude' (trage) techniek niet berekend is op de huidige populariteit is Ethereum in de praktijk nu vooral gillend duur.
Dat wordt ook door de ETH-gemeenschap erkend, maar het ETH 2.0 dat de oplossing zou moeten bieden duurt en duurt maar.
Ethereum is als proof-of-work-chain wel erg veilig, maar dit is voor de gemiddelde huis-tuin-en-keukengebruiker geen extra functionele veiligheid vergeleken met andere blockchains.
Native Coin: ETH
Kostenklasse: exorbitant
Prijs gemiddelde swap: $70 tot $200
Snelheid: Matig, gemiddeld 10 minuten
Grootste DEX: Uniswap
Grootste Yield-Optimiser Convexfinance.com
Aantal DeFi-projecten: gigantisch
Kwaliteit DeFi projecten: Zeer goed, Ethereum heeft het hoogste aantal innovatieve projecten
Vooruitzichten: Vanwege de hoge kosten neemt de populariteit van Ethereum als chain vrij
snel af. ETH 2.0 zou dit moeten oplossen, maar dit project kampt met
behoorlijk veel vertraging.
Binance Smart Chain (BSC) is zoals de naam al zegt een vinding van Binance. Actief sinds 2019 en het was eigenlijk het eerste behoorlijke alternatief voor Ethereum. Hoewel er enige kritiek was op de vermeende 'centralisering' van de BSC werd de chain door de lage kosten en snelheid alras razend populair, met name in Azië.
Native coin: BNB
Kostenklasse: laag
Prijs gemiddelde swap: $ 0,25 tot 0,6
Snelheid: Gemiddeld, tussen de 15 seconden en 1 minuut
Grootste DEX: Pancakeswap
Grootste Yield-Optimiser:Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: veel
Kwaliteit DeFi-projecten: gemiddeld, na een zeer veelbelovend begin lijkt de klad er
recent een beetje ingekomen qua innovatie.
Vooruitzichten: BSC is nog steeds de grootste chain na ERC-20 en groeit ook nog steeds, maar
steeds meer nieuwe non-erc-20 projecten verkiezen andere chains als basis.
Fantom is in de laatste week van 2019 live gegaan en was in den beginne een beetje een niche-chain voor crypto-nerds en liefhebbers. Inmiddels flink gegroeid door een paar spraakmakende projecten en het feit dat een flink aantal bekende projecten van de ERC-20 chain Fantom kozen als eerste andere chain om op uit te breiden. Technisch redelijk sterk, maar het unique selling point lijkt vooral de sterke Fantom foundation die er achter zit en de sterke gemeenschap van bouwers op Fantom - waarmee er nog voldoende veelbelovende projecten in de pijplijn zitten. 2022 zou wel eens hun grote jaar kunnen worden door een fundamentele upgrade van de blockchain die ze van EVM naar compleet eigen ontwerp dat sneller, goedkoper en veiliger zou moeten zijn gaat brengen ergens in april of mei.
Native coin: FTM
Kostenklasse: laag
Prijs gemiddelde swap: $ 0,25 tot 0,6
Snelheid: Gemiddeld, tussen de 15 seconden en 1 minuut
Grootste DEX: Spookyswap
Grootste Yield-Optimiser:Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: veel
Kwaliteit DeFi-projecten: goed
Vooruitzichten: erg goed. Los van de komende technische upgrade zijn er enkele grote namen in
DeFi als Andre Cronjé overgestapt van ERC-20 naar Fantom, met de grote
projecten die daarbij horen.
Polygon is een snelle ERC-20 knock off - proof of stake in plaats van proof of work. Een beetje de 3-es Cola onder de blockchains. Nee, geitnje, Polygon werkt prima, maar het is minder veilig dan ERC-20, wat voor jou eigenlijk niet heel veel uitmaakt, maar voor sommige developers wel, met een minder goed aanbod van projecten tot gevolg.
Native Coin: Matic
Kostenklasse: zeer laag
Prijs gemiddelde swap: 0,5 tot 2 dollarcent
Snelheid: Gemiddeld, tussen de 15 seconden en 1 minuut
Grootste DEX: Quickswap
Grootste Yield-Optimiser:Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: veel
Kwaliteit DeFi-projecten: matig
Vooruitzichten: Lastig in te schatten; door de lagen kosten heeft Polygon een bepaalde
aantrekkingskracht, maar veel projecten komen er niet echt van de grond. Vrijwel
alle grote multichain projecten zijn wel op Polygon aanwezig, maar niet per se erg
actief.
Arbitrum is een blockchain die probeert de veiligheid van ETH te combineren met de snelheid en prijs van goedkopere chains. Leuk bedacht, maar in de praktijk niet echt een groot succes, want het mist eigenlijk zowel de voordelen van ETH (veiligheid, grote gemeenschap) als de voordelen van een Polygon of Fantom (goedkoop en snel).
Native Coin: ETH
Kostenklasse: gemiddeld
Prijs gemiddelde swap: $2,5 tot $6
Snelheid: gemiddeld, tussen de 15 seconden en 1 minuut
Grootste DEX: 1inch
Grootste Yield-Optimiser Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: matig
Kwaliteit DeFi-projecten: matig
Vooruitzichten: Onduidelijk.. Arbitrum is ergens het beste te vergelijken met de V&D. De V&D ging failliet omdat mensen voor de eenvoudige producten naar de HEMA gingen en voor luxe naar de Bijenkorf. Arbitrum zal niet failliet gaan, maar mensen en DeFi-projecten zullen eerder Polygon of Fantom kiezen als snelheid, prijs en mainstream-gebruik er toe doet, en eerder ETH als ze bij de rijke crème-de-la-crème van de cryptorijken willen zitten. Anderzijds kan deze chain zich snel doorontwikkelen als ETH 2.0 de L2-roll-upchains als Arbitrum en Optimism een boost blijkt te geven.
Cronos is de blockchain van Crypto.com, dat net als Binance een eigen chain is begonnen. Dezer chain is nieuw, live sinds eind 2021, en het is lastig te zeggen hoe deze zich zal ontwikkelen. Door de relatief hoge prijzen is deze chain vooral interessant voor gebruikers van Crypto.com
Native Coin: CRO
Kostenklasse: best duur voor een goedkope chain
Prijs gemiddelde swap: $0,8 tot $2
Snelheid: snel, tussen de 5 de 15 seconden
Grootste DEX: VVS
Grootste Yield-Optimiser Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: matig
Kwaliteit DeFi-projecten: behoorlijk
Vooruitzichten: Goed. De chain werkt naar behoren en is op zich niet bijster interessant, maar crypto.com kennende zullen ze er als het moet miljarden tegenaan gooien om er een succes van te maken. Deze chain zal ook veel nieuwe gebruikers blijven trekken die via de wallet van crypto.com hun eerste stappen in DeFi zetten.
Fuse is een hypersnelle ultragoedkope blockchain van Israëlische makelij die begin 2022 live is gegaan. Het is nog niet helemaal duidelijk wat er van verwacht mag worden in termen van grootte en succes, maar met transacties van maximaal 1 dollarcent is dit een serieuze kandidaat voor beste chain om met weinig geld DeFi eens te proberen, alleen is geld erheen krijgen momenteel enigszins omslachtig. (dwz, 2 stappen in plaats van 1.)
Native Coin: Fuse
Kostenklasse: extreem goedkoop
Prijs gemiddelde swap: $0,000001 tot $0,000003
Snelheid: zeer snel, onder de seconde
Grootste DEX: Fuse.fi
Grootste Yield-Optimiser Beefy.finance
Aantal Defi-projecten: laag
Kwaliteit DeFi-projecten: behoorlijk
Vooruitzichten: Goed. Los van dat Fuse extreem goedkoop en snel is, ziet het team achter Fuse een wereld voor zich waarin het makkelijk van de ene naar de andere chain overstappen is, en ze hebben hierom zelf een bridge (brug) naar BSC en ETH gebouwd, wat naar eigen zeggen nog maar het begin is.
Solana is een non-evm blockchain. Hiervoor is een aparte wallet nodig als Phantom (niet te verwarren met Fantom, de blockchain.) Solana wil graag een volwaardig alternatief zijn voor Ethereum dat sneller en goedkoper maar net zo veilig is. Dat laatste wil het verkrijgen door een 'proof-of-history-systeem, dat momenteel uniek is voor crypto. Leuk, maar zit jij er in voor de tech? Goedkoop en snel is Solana echter wel, behalve die 2 keer dat de blockchain vastliep.
Native Coin: SOL
Kostenklasse: extreem goedkoop
Prijs gemiddelde swap: $0,00001 tot $0,00003
Snelheid: zeer snel, onder de 3 seconden
Grootste DEX: TerraLuna
Grootste Yield-Optimiser Tulip
Aantal Defi-projecten: aardig
Kwaliteit DeFi-projecten: ???
Vooruitzichten: Lastig in te schatten. Anders dan alle EVM-chains hierboven is Solana uniek in veel opzichten. Het is bijvoorbeeld geschreven in RUST in plaats van in Solidity. Dat maakt het leuk voor tech-freaks misschien, maar het draait natuurlijk om de projecten en de gebruikers. Wat dat betreft ziet het er voor Solana op dit moment goed uit, maar waar het als project vrij gemakkelijk is om op je project op Fantom te bouwen en dan ook naar de BSC uit te breiden, moet voor Solana alles opnieuw worden gedaan.
En tja, er was ook een tijd dat Betamax, de Minidisc, Rita Verdonk en de CD-i een gouden toekomst tegemoet leken te gaan.
Let op: bovenstaande lijst is als voorbeeld bedoeld, niet uitputtend, er zijn nog veel meer chains, en opname in deze lijst is op zich geenszins een advies om specifiek deze chains te gebruiken en andere niet.
Let op: de kosten zoals beschreven zijn gebaseerd op een eenvoudige swap met de prijzen van januari 2022. Complexere stakingcontracten kosten meer, simpelweg coins overmaken minder dan de bedragen hierboven; ze zijn bedoeld als indicatie van wat een chain kost. Kosten gaan omhoog als de prijs van de native coin omhoog gaat. Het is wel zo dat de verhoudingsgewijs de kosten van de chains ongeveer gelijk zullen blijven. Arbitrum zal niet ineens goedkoper worden dan Fantom, laat staan dan Polygon.
Welke blockchain moet ik kiezen?
Dat is natuurlijk helemaal aan jezelf. En je kan zoveel chains gebruiken als je wil, met elk hun voors en tegens. Qua user interface zijn de chains overigens vrijwel identiek.
De vooruitzichten hierboven moet je trouwens vooral zien als een stukje achtergrondinformatie, het is niet nodig daarop je keuze voor een chain te baseren.
Let op: niet elke coin bestaat op elke chain, niet elk project bestaat op elke chain, etc. Vergelijk het met supermarkten; dat zijn allemaal supermarkten waar je levensmiddelen kan halen, maar als je graag LaPlace thee drinkt, zit je bij de Albert Heijn verkeerd.
Als beginner zijn er een aantal overwegingen om DeFi wat makkelijker dan wel minder overweldigend te maken. Het is aan te raden te beginnen bij 1 chain.
Als je een Binance account hebt, dan is de Binance Smart Chain een voor de hand liggende keuze; Binance biedt namelijk de mogelijkheid veel coins naar de BSC over te maken en de BSC is uitgebreid en relatief goedkoop.
Ook Fantom en Polygon zijn goede opties, alleen geeft Binance slechts de mogelijkheid op respectievelijk FTM en Matic, de native coins op te nemen (en te storten).
Matic is de beste optie als je met echt weinig geld het allemaal eens even wil proberen, met zijn transacties van 2 cent, en tegelijkertijd een redelijk groot aantal DeFi-projecten.
Mocht je een fervent gebruiker van Crypto.com zijn, is de Cronos chain waarschijnlijk het eenvoudigst, wegens de goede integratie met andere Crypto.com producten. Deze chain is wel relatief duur, maar als je het niet echt erg vindt om iets van 30 euro uit te geven aan het leren omgaan met DeFi scheelt het je waarschijnlijk een boel gedoe.
Het ETH netwerk is koste wat het kost te vermijden, wegens zeer duur. Tenzij je een miljoen op de bank hebt staan natuurlijk, maar dan is het ook eerder aan te raden wat leuks te gaan doen met je leven in plaats van op vage cryptosubfora rondhangen.
Let op: bij veel exchanges is het alleen mogelijk om coins op te nemen als 'ERC-20'-coin. Dat is dus op het Ethereum netwerk. Als je bijvoorbeeld FTM opneemt als ERC-20, dan kan je dat niet gebruiken op het Fantom netwerk, ook al lijkt het de native coin van Fantom, want dit is de ETH-versie ervan. Let er altijd goed op dat je coin naar de juiste chain stuurt, als mensen zeggen dat hun coins ineens verdwenen zijn bij opname is dit vaak verkeerd gegaan.
Let op: als je een chain gekozen hebt, kan het zijn dat je je wallet nog hiervoor moet instellen. Sommige wallets doen dit automatisch voor je, maar op bijvoorbeeld Metamask desktop moet je elke andere chain dan ETH handmatig toevoegen. Dit is overigens wel eenvoudig, het is 5 velden invullen. Hier zie je hoe dat bijvoorbeeld moet voor Fantom: https://docs.fantom.foundation/tutorials/set-up-metamask
Op chainlist.org vind je een overzicht van alle EVM blockchains; hier kan je automatisch je wallet goed laten instellen.
Echt aan de slag: Hoe krijg ik een coin in mijn wallet?
Let op: vanaf nu wordt gewerkt met representatieve voorbeelden. De voorbeeld wallet is Metamask (MM). De voorbeeld-chain is Binance Smart Chain (BSC), de voorbeeld-coins BNB en CAKE, de voorbeeld-LP Cake-BNB, de voorbeeld-DEX is Pancakeswap en de voorbeeld-yield optimiser van keuze is Beefy.finance. Dit zijn dus voorbeelden om te laten zien hoe het werkt, en met andere coins en platforms werkt het over het algemeen precies hetzelfde; kleine verschillen in interface zijn mogelijk.
Een voorbeeld wil dus ook zeggen dat het geen specifiek advies is om deze munten en platforms te gebruiken, maar ook niet om ze niet te gebruiken.
Hiervoor geldt echt nadrukkelijk: DYOR. Lees je in! Je kan hier in het topic over discussiëren als je wil.
Om te beginnen moet je allereerst de native coin van een chain in je wallet krijgen. Als voorbeeld gebruiken we de BSC, waarvoor we BNB nodig hebben om de transacties te betalen. Deze moet je dan van Binance af overmaken naar je wallet.
Stap 1: open Binance. Koop BNB als je dat niet al hebt.
Stap 2: er zit BNB in je spot wallet. Klik op withdraw.
Stap 3: Nu zie je een scherm waar je onder andere aan moet geven hoeveel BNB je wil opnemen, maar natuurlijk ook je wallet-adres. Open je wallet. Kopieer het wallet-adres (format: 0xJ4aP10i5e3n8o0m3r), en plak dit bij 'withdraw to'. Zorg ervoor dat de bij chain 'Binance Smart Chain' of BSC is gekozen. Kies hoeveel BNB je wil opnemen en klik op withdraw. (Waarschijnlijk moet je nu van Binance een of enkele codes invoeren om daadwerkelijk op te nemen.)
Stap 4: nu staat er onder recent withdrawals 'processing'. Dat duurt dus even. Na een tijdje je zien dat er een TxID is aangemaakt (ook wel TX of ticket). Als je er op klikt, brengt dit je naar de 'blockchain explorer', waar je kan zien wat de blockchain precies met je transactie aan het doen is. Daarover later meer, maar het is goed te weten dat een transactie altijd op de blockchain terug te vinden is. Mocht er onverhoopt iets fout gaan, kan je zien waar het aan lag.
Stap 5: na een minuut of 2 of 5 of 10, afhankelijk van de drukte, heb je nu BNB in je wallet. Nu kunnen we echt beginnen.
Zie hier ook een voorbeeld in het Engels. Hier wordt Bep-2 gebruikt, niet de BSC (dat is Bep-20), dus deze stappen niet volledig doorlopen, maar het illustreert hoe withdrawals in het algemeen werken: Engelse Binance uitleg hier
Echt aan de slag: Wat kan ik nu eigenlijk doen in DeFi?
Om het even simpel te houden: het meeste wordt DeFi gebruikt om coins te
- swappen (kopen/verkopen (market buy))
- staken (rente laten trekken; ook yield farmen genoemd.)
- in Liquidity Pools te stoppen
- lenen of uit te lenen (lending/borrowing)
Hieronder - als voorbeeld dus - wordt beschreven
- Hoe je op de BSC op de DEX Pancakeswap BNB kan swappen voor CAKE
- Hoe je CAKE (en BNB) kan staken
- Hoe je een Liquidity Pool (LP) van Cake en BNB kan maken
- Hoe je Beefy.Finance als Yield Optimizer gebruikt
Let op: je hoeft de volgende stappen niet echt uit te voeren om een gevoel te krijgen hoe het werkt. Je kan altijd transacties uiteindelijk in je wallet afwijzen, dan heb je wel even gezien wat er in principe gebeurt, maar het kost je niks.
BNB swappen voor Cake:
Stap 1: ga naar Pancakeswap: https://pancakeswap.finance/
Je ziet nu een HelloKitty-achtige site, maar dan met konijnen met pannekoeken op hun hoofd. Ja, echt waar. Maar vergis je niet, hier gaat dus dagelijks meer dan een half miljard Euro in om. Klik op connect wallet. MM vraagt nu toestemming om te verbinden. Geef die.
Stap 2: ga naar trade > exchange
Standaard staat Pancakeswap (PCS) ingesteld op BNB swappen naar CAKE, en dat komt goed uit, dat is precies wat we willen.
Swap wat BNB voor CAKE; je krijgt hier geen bedragen in dollars te zien, misschien is het verstandig om daarvoor Binance er even bij te pakken.
Als je op Swap klikt, krijg je een pop-up van MM die je vraagt deze transactie goed te keuren. Je ziet ook dat MM je vertelt dat deze swap een beetje BNB kost als fee. Dit is de fee die je betaalt aan de blockchain om de transactie mogelijk te maken. (MM geeft altijd de maximale fee aan en overschat deze meestal behoorlijk.) Deze fee is een absoluut bedrag dat afhangt van de drukte op de chain. Hiernaast betaal je, net als op een CEX als Binance, nog een fee aan PCS, die een percentage van je swap is, maar die zit al bij de prijs die je hebt gezien inbegrepen.
Als je deze transactie goedkeurt, wordt nu wordt een deel van je BNB in Cake omgezet.
Als je goed hebt opgelet, heb je gezien dat Pancakeswap je heeft verteld hoeveel CAKE je minimaal krijgt. En dat de 'slippage tolerance' op 0,5% stond. Dat zit zo: anders dan bij een CEX koop je bij een swap niet voor een precies vastgestelde prijs. Een DEX werkt meestal met een Automated Market Maker, wat er praktisch op neerkomt dat je bij een Swap verteld wordt wat de prijs ongeveer is. Bij een slippage tolerance van 0,5% geef je aan dat je het oké vindt als de prijs 0,5% hoger of lager uitvalt. Voor de duidelijkheid even een voorbeeld met dollars: stel je verkoopt 1 BNB voor BUSD. PCS geeft aan dat je voor 1 BNB $500 krijgt. Met een slippage van 0,5% weet je dan dat je een bedrag tussen de $497,5 en de $502,5 aan BUSD zal krijgen. Mocht er tijdens je swap ineens een plotselinge prijsdaling zijn waardoor 1 BNB nog maar $490 waard is, zal je swap mislukken en houd je gewoon je 1 BNB.
Je kan de slippage handmatig hoger of lager instellen, maar als beginner is dat niet aan te raden.
Afijn, je hebt nu naast BNB ook Cake. Hoera!
CAKE staken
Risico: fluctuatie van de waarde van de gebruikte coin - in dit voorbeeld CAKE.
Risico: het gebruiken van een onveilige Yield Farm; PCS in het voorbeeld hieronder is veilig, maar er zitten risico's aan Yield Farms. Dit heeft 2 redenen, sommige nieuwe yield farms zijn gewoon oplichterij en stelen je geld in een zogenaamde Rugpull. Dit verschijnsel ken je misschien van nieuwe hypecoins waarbij ineens alle liquiditeit (dus geld) eruit wordt getrokken. Bij een yield farm werkt het net zo. Over het algemeen is dit soort steelfarms vrij makkelijk te vermijden: ga niet in zee met farms/projecten die minder dan 2 maanden bestaan en dan zit je wat dit betreft wel voor 99,9% goed.
Ander potentieel risico is slechte code, en daar kun je je minder goed tegen wapenen. Hiervoor geldt dat je meestal een stuk veiliger zit bij een 'origineel' project dan bij een project dat duidelijk een kloon van een ander is - omdat vaak niet alleen de UX/UI, maar de hele code wordt overgenomen door mensen die deze minder goed snappen.
Staken zullen de meesten hier wel kennen. Het kan ook op een Cex, en het komt gewoon neer op je coins inzetten om rente te trekken. Verschil met de Cex is dat de rentes meestal flink hoger zijn en je je coins (vrijwel) nooit hoeft vast te zetten voor een bepaalde tijd.
CAKE staken kan gewoon bij PCS zelf, CAKE is namelijk de dex-token van PCS, en PCS is ook nog eens zelf een zogenaamde Yield Farm - een plek waar je decentraal je coins kan staken.
Maar nu lopen we er tegen aan dat er 2 vormen van staken zijn; je hebt staken zoals je dat misschien kent van een cex als Binance: je stopt CAKE in de vault en je krijgt meer CAKE. Simpel. Maar je kan ook je CAKE staken om daarmee andere coins te farmen. Wat heet, het palet aan shitcoins dat je met CAKE kan farmen is gigantisch. Dat je wil doen is aan jou. Wil je meer van dezelfde coin die je kent, of wil je een token van eender interessant project farmen? Of een domme hondencoin farmen, want dat kan vast ook?
Stap 1: ga naar Earn>Pools
Je ziet nu dat je bijvoorbeeld CAKE in de AutoCAKE pool kan staken voor 63% rente per jaar.
Het 'auto' gaat trouwens over het automatisch compounden, je rente wordt automatisch gestort. Dat is lang niet altijd zo, dus als je bijvoorbeeld $50 ergens neerzet tegen 105% rente, dan heb je na een week misschien $1 rente, maar als je die dan wil claimen en wil bijstorten, kost dat weer 2 transacties die waarschijnlijk zo'n $1 kosten. Daarom zijn er Yield Optimisers als Beefy, waar we later op komen.
Stap 2: Stel je wil je Cake nu in de AutoCAKE pool stoppen, dan klik je eerst op 'enable'. Hierop vraag MM of je het inderdaad goed vindt dat PCS je CAKE uitgeeft. Dat klinkt misschien eng en had handiger geformuleerd kunnen worden, maar dat vind je dus goed, anders krijg je je CAKE nooit in die pool. (Je snapt nu waarschijnlijk ook dat je dit nooit moet doen bij sites die je niet kent of vertrouwt.)
Stap 3: Als het 'enablen' gelukt is, kun je nu de CAKE in de pool staken. Keur ook deze transactie goed en als die gelukt is, kan je jezelf feliciteren, je bent nu voor het eerste aan het Staken in een DeFi project.
Deze vorm van staken is het simpelste wat er is, je krijgt namelijk gewoon de coin terug die je er in hebt gestoken en je hoeft je dus alleen zorgen te maken over de koers van dat token. Maar het kan ook ingewikkelder. En dat brengt ons bij de Liquidity Pool.
Een Liquidity Pool (LP) van Cake en BNB kan maken
Risico: Impermanent Loss (IL; Nederlands: Vergankelijk Verlies)
Impermanent Loss kan er voor zorgen dat je in extreme gevallen al je inleg kwijtraakt.
Een Liquidity Pool is een pool bestaande uit twee tokens 50%-50%. Het is belangrijk te begrijpen dat de waardeverhouding tussen de coins in een LP altijd 50%-50% is, op elk moment, en de ene coin verkocht wordt voor de andere, als het nodig is om de balans te houden.
Je stopt dus 50% Cake en 50% BNB tegelijk in een pool. Anderen kunnen dan bijv. of Cake of BNB uit die pool halen in ruil voor BNB of Cake. De verhouding tussen je holdings zal dus veranderen en daar krijg je een percentage van de pool fee's voor terug.
Stel je stopt $100 in een LP van BNB-CAKE. Op dat moment is CAKE $10 en BNB $500.
Je moet deze coins 50/50 qua waarde inleggen. Dan krijg jij dus een LP-aandeel dat neerkomt op $100 als 5 CAKE en 0,1 BNB. Een week later is CAKE echter ineens $5 waard en BNB $750.
Helaas is je LP-aandeel hierdoor nog maar $86,6 waard, en nu bestaat uit 8,66 CAKE en 0,058 BNB.
Als je gewoon je 5 CAKE en 0,1 BNB had gehouden, had je nog steeds $100.
LPS hebben dus risico's waarvan je heel goed moet nadenken of je ze wel wil nemen. Kennis over de onderliggende tokens/coins is hierbij nog veel belangrijker dan bij gewoon (single asset) staking.
Voor meer informatie over IL zie: https://academy.binance.c...mpermanent-loss-explained
Voor een rekenmachine die je IL kan voorrekenen: https://dailydefi.org/tools/impermanent-loss-calculator/
Stap 1:
een LP maken kan op 2 manieren, handmatig, of automatisch. De automatisch variant wordt niet altijd aangeboden, handmatig kan altijd.
De automatische variant kent verder geen nadelen, maar die zal bij het volgende kopje over Beefy.Finance langskomen.
Om handmatig een BNB-CAKE LP te maken ga je op PCs naar Earn>Farms
Stap 2: Enable de Cake-BNB farm
Stap 3: klik op get CAKE-BNB LP - dit brengt je naar het 'add liquidity' scherm. Deponeer CAKE en BNB in gelijke delen: voor voor een van de twee het bedrag in dat je wil inleggen, en hoeveel er van de ander nodig is wordt vanzelf berekend. Bevestig en keur goed in MM.
Stap 4: nu moet je terug naar het andere scherm met de farms. Hier kan je nu je CAKE-BNB LP staken.
Bij deze LP moet je wel handmatig claimen, wat dus gas fees kost, en je verdient er CAKE mee, niet meer van je CAKE-BNB LP.
Dat kan anders en handiger. En dat brengt ons bij Yield Optimisers als Beefy.Finance.
Het gebruik van een yield optimizer als Beefy.Finance
Let op: net als bij yield farms is het van groot belang op te letten op de veiligheid van een yield optimizer (YO). Bij een exploit kan je je geld kwijtraken; dit is lang niet altijd het gevolg kwade opzet door de yield optimizer zelf: vaak beginnen developers uit winstbejag een YO door de code van een concurrenten te gebruiken (forken). Vaak begrijpen ze die code minder goed en zijn het minder goede onervarener developers, waardoor na bewerking van de code veiligheidsproblemen ontstaan.
Het gebruik van een YO die een fork is van een bekend project wordt dan ook afgeraden.
YOs gebruiken vaak pools of vaults van andere platformen; de YO moet dus ook de code van die platformen controleren en begrijpen; hier zit nog een laag van mogelijk risico.
Bekende grote veilige YOs zijn beefy.finance, convex en yearn.finance (maar ook hier is geen 100% garantie.) Beefy biedt je bovendien de mogelijkheid een verzekering te nemen tegen fouten in de code.
Let op: in dit voorbeeld wordt Beefy.Finance gebruikt; dit is geen specifiek advies om Beefy te gebruiken, al is het op dit moment (jan 22) wel de goedkoopste van de veilige YOs.
Zoals uitgelegd kan je met staken of yield farmen best een leuk centje verdienen, maar het kost ook weer geld aan transacties. Vooral bij kleinere bedragen telt dit snel op: als je wekelijks $5 aan rente ophaalt, is het vrij jammer als het incasseren en opnieuw staken daarvan $1 kost, en dat kan het best wel eens kosten.
Dit is een van de redenen dat er YOs zijn. In het meest simpele geval werkt een YO zo: jouw coins worden in een grote pool (of vault) gestoken, en met veel meer geld erin is het rente incasseren en opnieuw staken natuurlijk veel goedkoper. Dit compounden van rente zorgt ervoor dat de
rente bij een YO vaak hoger is dan op het gebruikte platform zelf. (Sommige vaults bij Beefy compounden elke 10 seconden, daar kun je zelf niet tegenop natuurlijk.)
Net als bij yield farms, zijn er twee soorten yield optimisers:
– Yield optimisers die je meer geven van wat je staket, zoals Beefy: stake je BTC, krijg je meer BTC. Stake je BIFI-FTM LP, krijg je meer BIFI-FTM LP.
– Yield optimisers die hun eigen token weggeven, zoals Alpaca: stake je BTC, krijg je Alpaca.
YOs maken ook complexere strategieen mogelijk; om te beginnen is het al zo dat Beefy de mogelijkheid kan bieden om je rente in dezelfde coin te bieden door de farm tokens die het krijgt meteen te verkopen voor wat je staket. Maar daarnaast hebben sommige vaults onder de motorkap een stelsel van lichte leverage, leningen, uitlenen, etc zitten. Dat is niks om bang van te worden op zich, maar het onderstreept nog eens het belang van een veilige YO, en het verklaart waarom het staken in een vault soms 30 cent kost, en soms ineens 4 dollar. Een complex contract is duurder.
Staken in een vault gaat net zo als staken bij een yield farm.
Een LP maken werkt zelfs zo dat je dat – als het handmatig moet – op het yield farm platform zelf moet doen. Dus voor de stable LP USDC-MAI (Spookyswap) op Beefy op Fantom, moet je handmatig die LP aanmaken op Spookyswap.
Dat is natuurlijk helemaal niet handig, dus daarom heeft Beefy de ZAP-functie bedacht.
Je hoeft nu niet handmatig een LP te maken, je hoeft alleen maar 1 van de 2 coins in je wallet te hebben. Voor USDC-MAI is alleen USDC genoeg, Beefy wisselt dan de helft van je USDC om naar MAI en maakr er automatisch een LP van. Voor BNB en CAKE is het precies hetzelfde, alleen BNB of CAKE hebben is genoeg.
De ZAP functie werkt zo:
Stap 1: Ga naar de LP die je wil en klik op het dropdown-menu naast de balk waar je kan invullen hoeveel je kan storten. Je ziet nu dat je niet alleen de LP kan storten, maar ook de losse coins.
Stap 2: kies de coin die je wil gebruiken voor de LP.
Stap 2a (eventueel): keur het uitgeven van de coin goed (indien nodig zie je knop goedkeuren, anders hoeft het niet)
Stap 3: voer de gewenste hoeveelheid in; nu zie je onderin uitgelegd dat Beefy bedrag x van coin y zal swappen voor coin z en een LP zal maken. Klik en keur transactie goed in MM en voila, je het de LP.
Stap 4: stake nu de LP in de vault.
Voor wat meer visuals bij deze uitleg, kijk hier: https://docs.beefy.financ...o-guides/how-to-beefy-zap
Let op: Beefy ZAP is (nog) niet beschikbaar voor alle vaults; soms moet het helaas nog handmatig. Je moet dan goed kijken op welk platform de Beefy Vault die je wil zit. Als je de USDC-MAI vault wil hebben, zie je dat er Spookyswap achter staat. Dan moet je de LP dus maken bij Spookyswap. En niet bij bijvoorbeeld Beets.fi, want dan wekt het niet.
Mocht het je na al deze tekst duizelen, kijk dan dit geweldige filmpje dat uitlegt hoe het in de praktijk werkt van @Valandin:
Overzicht portfolio-trackers
Anders dan bij een cex, is er geen centrale overzichtsplek waar je alles bij elkaar hebt, tenzij je bijvoorbeeld alles bij Beefy staket; en mensen houden van overzicht, dus daar zijn oplossingen gebouwd, zogenaamde portfolio-trackers, waar je je wallet-adres in kan voeren en dan informatie krijgt over wat je allemaal waar hebt staan. En over hoe het eigenlijk met je investeringen gaat.
Voorbeelden van goede wallet trackers zijn:
Tin.network (gedetaileerd, heeft veel maar niet alle platforms en niet alle chains)
Debank.com (aardig overzicht, heeft de meeste platforms en chains)
thetopdefi.com (zeer gedetaileerd, vooralsnog alleen voor Beefy)
Dat was dan de topicstart! Deze post zal worden aangevuld en verbeterd – opmerkingen erop zijn in die zin dan ook welkom. Zoals jullie zien is er een gebrek aan plaatjes – ik had niet ook nog de tijd overal screenshots bij te zoeken, maar goed plaatjes en videomateriaal is van harte welkom. Stuur Glenn Hoddle even een PB als je wat hebt, dan zet hij het er in.
En verder, veel plezier, veel succes, en moge het topic inspirerend, verhelderend en verrijkend zijn.
[ Voor 211% gewijzigd door Glenn Hoddle op 01-02-2022 14:21 ]
:strip_icc():strip_exif()/u/29371/crop6739d1f0e6c70_cropped.jpg?f=community)
:fill(white):gifsicle():strip_exif()/f/image/tYnOCnXvhsNxwphuQuvNhZGO.gif?f=user_large)
/u/97780/crop62165afe2ad90_cropped.png?f=community)
:strip_exif()/u/507911/crop6716ca466f28a_cropped.gif?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/974405/crop617d5e03dd972_cropped.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/314555/crop5e43c67275e19_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/423195/th_MBI_avatar_60x60.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/1244740/crop619835423e299_cropped.jpg?f=community)
:strip_exif()/u/117865/crop67a506a727262_cropped.gif?f=community)
Als je iets specifieks wilt, all you need to do is ask!
:fill(white):strip_exif()/f/image/98XkQU5FPZLd6D5zxjaBrI9o.png?f=user_large)
/u/297416/crop604a13173438c_cropped.png?f=community)
/u/953451/crop627d02af271d2_cropped.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/714813/crop67448e370d86a.jpg?f=community)
:fill(white):gifsicle():strip_exif()/f/image/nHQmsCl36jgq5Eotxh7DVif0.gif?f=user_large)
), sta nog wel op winst en gelukkig ook regelmatig winst genomen, kijken hoe die schade zich herstelt
/u/12037/crop5db5cb2525d0a_cropped.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/876003/crop6041eb31c7066_cropped.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/894657/crop5cdd9ddc9e881_cropped.jpeg?f=community)
/u/1731028/crop61eefb3a65989_cropped.png?f=community)
), later meegenieten van de swap inkomsten.:strip_icc():strip_exif()/u/421349/crop608e455a5ee12_cropped.jpg?f=community)
/u/1159990/crop65e1b9ba8eb6f_cropped.png?f=community)