Lage temp verwarming en isolatie van een historisch pand

[aaahaaap]

Beste tweakers,

Sinds een paar maanden woon ik in een oud, historisch, huis(je) van net voor 1900.
Aan dit huis wil ik graag zo veel mogelijk verbeteren wat betreft duurzaamheid/energiezuinigheid, maar ik wil ook graag zo veel als mogelijk de originele constructie en details handhaven/herstellen.

Een van de dingen die mij een heel goed plan lijke is het gebruik van een lage temperatuur verwarming, zowel om de radiatoren kwijt te kunnen zijn (zitten in de weg in de beperkte ruimte die je hebt) en omdat ik stralingswarmte aanzienlijk prettiger vind dan convectiewarmte.
Maar, daarvoor is het wel noodzakelijk om de isolatie goed op orde te hebben.

Nu ben ik benieuwd wat de mogelijkheden en ervaringen zijn m.b.t. het zo energiezuinig maken van een historisch/monumentaal pand met behoud van de historische eigenschappen en details.

Omschrijving situatie:

• Koophuis, van mijzelf. Geen monument
• +- 60m2: bgg +-35m2, 1e etage +-25m2
• Ligging: achterzijde recht op het zuiden met voldoende ruimte voor veel zonlicht. Voorzijde recht op het noorden
• Vliering/zolder van +- 1.80m tot de nok
• Rijtjeshuis, dus buren aan beide kanten
• Geen spouw
• Enkel glas begane grond
• Dubbel glas in kunststof kozijnen op de 1e etage
• Dakkapel van kunststof aan de achterzijde op de 1e etage
• Schuin dak vanaf de 1e etage. Binnenzijde bestaat uit houten planken met messing en groef die direct op de gording gespijkerd zijn
• +-9cm tussen buitenzijde houten dak en pannenlatten. Op dit moment alleen voorzien van een zwarte folie welke op de pannenlatten is bevestigd. Ik vermoed ter isolatie/tochten

Mocht ik iets vergeten zijn of iemand meer informatie nodig hebben om iets bruikbaars te kunnen zeggen laat het aub even weten, dan vul ik bovenstaande aan.


P.S. Ik heb al een redelijk tijdje zitten zoeken, zowel hier als buiten tweakers, maar kan weinig echt bruikbare ervaringen vinden.
Misschien is het isoleren van een historisch/monumentaal pand ook interessant voor anderen en kan dit een verzameltopic worden met tips en ervaringen hiervoor?

Een van de dingen die ik ben tegengekomen was deze flyer, waar een hoop nuttige dingen instaan. Mogelijk handig voor anderen
http://www.polderhuis.org...ezuinig-monument-v1.2.pdf

[ Voor 6% gewijzigd door aaahaaap op 24-10-2016 20:13 ]

[Proton_]

De eigenaar van Polderhuis post hier ook, bijvoorbeeld hier:Lucht/Water warmtepomp om mee te verwarmen en koelen 2

[RobinE]

Lage temperatuur verwarming werkt alleen goed als je warmteverlies beperkt is. Dus isoleren!
Voor de gevels zonder spouw zijn de multipor blokken van xella een mooie oplossing, deze isoleren redelijk en zijn dampopen, dit is met name voor jou gevel van belang om geen vochtproblemen te krijgen. De kozijnen uiteraard voorzien van dubbel of triple glas maat denk dat deze laatste niet past in de bestaande sponningen. Koop dan dubbelslag met zo laag mogelijke u waarde <1,0 ook het dak goed na isoleren, dat kan vaak prima van binnen uit. Tot slot nog iets doen met ventilatie. Een wtw systeem beperkt de warmtegraad enorm en je hebt geen roosters in het glas die weer voor tochtklachten zorgen

[aaahaaap]

Proton_ schreef op maandag 24 oktober 2016 @ 20:30:
De eigenaar van Polderhuis post hier ook, bijvoorbeeld hier:Lucht/Water warmtepomp om mee te verwarmen en koelen 2

Dat wist ik niet, bedankt voor de tip! Ik stuur hem gelijk een DM.

RobinE schreef op maandag 24 oktober 2016 @ 20:33:
Lage temperatuur verwarming werkt alleen goed als je warmteverlies beperkt is. Dus isoleren!
Voor de gevels zonder spouw zijn de multipor blokken van xella een mooie oplossing, deze isoleren redelijk en zijn dampopen, dit is met name voor jou gevel van belang om geen vochtproblemen te krijgen.

Allereest bedankt voor de input! Isoleren is inderdaad het devies, vraag is nog even hoe en wat precies.
Is het plaatsen van een voorzetwand (wat voor variant dan ook) noodzakelijk om tot een degelijke isolatie te komen? Gaat dit dan puur om de voor- en achtergevel of ook om de wanden naar de buren toen?
De gevel is aan de buitenzijde overigens geimpregneerd waardoor deze nagenoeg geen vocht bevat. Binnenzijde is op dit moment +-18%.

De kozijnen uiteraard voorzien van dubbel of triple glas maat denk dat deze laatste niet past in de bestaande sponningen. Koop dan dubbelslag met zo laag mogelijke u waarde <1,0.

Het enkelglas is 1 van de eerste voor de hand liggende punten om aan te pakken. Aangezien ik de originele schuiframen wil behouden ben ik beperkte tot een dubbelglas variant. Ik ben me aan het orienteren op de mogelijkheden, komende weken heb ik afspraken met een aantal leveranciers hierover.

Mijn voornaamste vraag hierbij is wat het dubbelglas + gebrek aan natuurlijke ventilatie/toch na het plaatsen hiervan voor de rest van het huis doet. Introduceert dit geen grote koudebruggen en gebrek aan ventilatie?

Dit leidt gelijk tot het volgende punt:

Tot slot nog iets doen met ventilatie. Een wtw systeem beperkt de warmtegraad enorm en je hebt geen roosters in het glas die weer voor tochtklachten zorgen

Is de enige manier om de natuurlijke ventilatie van een tochtend huis op te vangen als je alles een stuk geisoleerder gaat maken een mechanische ventilatie of zijn er andere mogelijkheden?
Of is het bijvoorbeeld haalbaarder om op een (als richtlijn) energielabel "B" te mikken met natuurlijke ventilatie?

[Verwijderd]

aaahaaap schreef op maandag 24 oktober 2016 @ 20:58:

Is de enige manier om de natuurlijke ventilatie van een tochtend huis op te vangen als je alles een stuk geisoleerder gaat maken een mechanische ventilatie of zijn er andere mogelijkheden?
Of is het bijvoorbeeld haalbaarder om op een (als richtlijn) energielabel "B" te mikken met natuurlijke ventilatie?

Ik moet bekennen dat ik niet zo lang heb gekeken naar het energie label concept maar toen ik het een en ander probeerde met het huis van mijn moeder, bouwjaar 1973 moest ik nogal wat moeite doen om überhaupt op B te komen.

Zelf heb ik een huis uit 1907, je kent het vast wel, steens muur (geen spouw), enkelglas etc. Wat voor mij belangrijk is wat ik ga betalen aan energie kosten de komende jaren. Hiervoor zijn gelukkig methodieken ontwikkeld welke een beter beeld geven dan de energie label norm van de overheid. Ik verwacht dat je wel enkele jaren blijft wonen in je huidige huis en dat de overheid voor die tijd wel iets nieuws verzint. Een EPC berekening of PHPP berekening zegt veel meer over het "verbruik" van je huis.

Als je toch gaat verbouwen zou ik het gelijk goed doen en gaan voor een ventilatie van het type D (WTW) en dampdicht. Dit werkt beter mits goed aangelegd ! dan alle andere ventilatiemethoden.

Isoleren van een oud huis is lastig aangezien je niet het karakter aan de buitenzijde wil aantasten en dan kom je al snel aan de binnenzijde uit waar je leefruimte begint te knellen. Gelukkig zijn er tegenwoordig mooie oplossingen welke niet al te veel leefruimte wegnemen zoals vacuumpanelen of PIR isolatie plaaten (hoewel ik deze laatste niet zal kiezen maar uitwijk naar een houtvezel product van bv Ungher Diffutherm, Homatherm, Pavatex).

[aaahaaap]

Verwijderd schreef op donderdag 27 oktober 2016 @ 22:36:
[...]Ik moet bekennen dat ik niet zo lang heb gekeken naar het energie label concept maar toen ik het een en ander probeerde met het huis van mijn moeder, bouwjaar 1973 moest ik nogal wat moeite doen om überhaupt op B te komen.

Zelf heb ik een huis uit 1907, je kent het vast wel, steens muur (geen spouw), enkelglas etc. Wat voor mij belangrijk is wat ik ga betalen aan energie kosten de komende jaren. Hiervoor zijn gelukkig methodieken ontwikkeld welke een beter beeld geven dan de energie label norm van de overheid. Ik verwacht dat je wel enkele jaren blijft wonen in je huidige huis en dat de overheid voor die tijd wel iets nieuws verzint. Een EPC berekening of PHPP berekening zegt veel meer over het "verbruik" van je huis.

Het gaat mij inderdaad ook niet zozeer om het energielabel, maar om een +- richting hoe energiezuinig het huis is. EPC of PHPP berekening heb ik al een aantal keer langs zien komen maar nog niet eerder naar gekeken of gedaan, dus dat ga ik uitzoeken. Bedankt voor de tip.

Als je toch gaat verbouwen zou ik het gelijk goed doen en gaan voor een ventilatie van het type D (WTW) en dampdicht. Dit werkt beter mits goed aangelegd ! dan alle andere ventilatiemethoden.

Over mechanische ventilatie twijfel ik omdat ik niet zeker weet of ik de benodigde kanalen goed kan wegwerken in de beperkte ruimte die ik heb.
Over balansventilatie twijfel ik gezien het noodzakelijke onderhoud. Hoe vaak moet je het daadwerkelijk schoonmaken? Is dat echt elke maand? En de filters vervangen echt elk half jaar?

Isoleren van een oud huis is lastig aangezien je niet het karakter aan de buitenzijde wil aantasten en dan kom je al snel aan de binnenzijde uit waar je leefruimte begint te knellen. Gelukkig zijn er tegenwoordig mooie oplossingen welke niet al te veel leefruimte wegnemen zoals vacuumpanelen of PIR isolatie plaaten (hoewel ik deze laatste niet zal kiezen maar uitwijk naar een houtvezel product van bv Ungher Diffutherm, Homatherm, Pavatex).

Wederom goeie tips, ik ga me nog eens verdiepen in de verschillende materialen voor isolatie van zowel dak (in eerste instantie vooral onder de kap, maar misschien toch ook aan de binnenzijde) als muren.

Waarom zou je zelf uitwijken naar een houtvezel product?

[Erasmo]

Hier ook een bezitter van een pre-1900 huis met zonder spouwmuur.

Qua schuiframen, je kunt overwegen om er dubbel glas in te plaatsen en in de winter een voorzetraam te plaatsen. En kijk eens naar een pelletkachel, daar zit nu nog een flinke subsidie op.

[aaahaaap]

Erasmo schreef op vrijdag 28 oktober 2016 @ 09:10:
Hier ook een bezitter van een pre-1900 huis met zonder spouwmuur.

Welcome to the club! Ben je zelf al begonnen met aanpassingen/verbeteringen?

Qua schuiframen, je kunt overwegen om er dubbel glas in te plaatsen en in de winter een voorzetraam te plaatsen.

Ik heb de volgende twee bedrijven gevonden die zich specialiseren in schuiframen in originele stijl met dubbel glas, maar kon via google niet echt ervaringen vinden

• http://www.vanwijkhoutindustrie.com/schuifdicht/
• http://happylift.nl/

Nog los van het raam/glaswerk zelf vraag ik me vooral af wat te doen om zeker te stellen dat je het vocht dat binnenshuis ontstaat kwijtraakt zonder dat het in je muren trekt met alle nare gevolgen van dien. Moet je dan telkens ramen open zetten, of zijn er mooie/historisch verantwoorde ventilatiemogelijkheden voor houten kozijnen? Zo'n aluminium ventilatierooster lijkt me niet echt een goed plan
Of is het enige alternatief mechanische ventilatie?

En kijk eens naar een pelletkachel, daar zit nu nog een flinke subsidie op.

Goed punt, was ik inderdaad al tegengekomen, zet ik ook op de lijst om uit te zoeken. Ik was al op zoek naar een houtkachel, dus dit kan best een alternatief zijn, mits de pellets zelf niet aanzienlijk duurder zijn.
Weet je toevallig of het haalbaar en nuttig is om deze aan te sluiten op de CV?

[Erasmo]

Ik heb alles behalve de kelderramen van dubbel glas voorzien en het dak en het bijkeukendak voorzien van isolatie, in de woonkamer op de grootste muur die toevallig ook op het noorden ligt is nu een extra voorzetwand en het geheel wordt verwarmd door een pelletkachel.

Ja pelletkachels kun je prima aansluiten op een CV, zie ook Het pelletkachel topic

Voor je ramen, moet per se de schuiffunctie behouden blijven? Wellicht kun je ramen plaatsen die eruit zien als schuiframen maar die stiekem gewoon te kantelen zijn

Qua vocht staat hier gewoon een raampje op een kier, heb een C02 en luchtvochtigheidsmeter waarmee ik getest heb en ik weet nu aardig goed hoe ver het raampje open moet Ook heb ik het idee dat de pelletkachel ook vocht afvoert.

Mechanische ventilatie is imho wel het beste, helemaal als je nog moet gaan verbouwen. Als je geen kanalen aan kan leggen kun je wellicht in dit topic wat inspiratie opdoen: decentrale balansventilatie met warmteterugwinning

[Oilman]

Een palletkachel heeft natuurlijk niets te maken met lage temperatuurverwarming en erg milieu vriendelijk is het ook niet.

De focus zou moeten liggen op isoleren, daar kan je op dit moment ook nog wat subsidie voor aanvragen (al is het niet veel).

Centrale WTW is in soort renovatie projecten vaak niet mogelijk zonder compromissen, enige optie is als de vloer uitgebroken wordt om het in de vloer te leggen. Mechanische ventilatie is een stuk makkelijker te realiseren, al kan dat ook nog een behoorlijke uitdaging zijn.

[Paul C]

Is het plaatsen van een voorzetwand (wat voor variant dan ook) noodzakelijk om tot een degelijke isolatie te komen? Gaat dit dan puur om de voor- en achtergevel of ook om de wanden naar de buren toen?

Anders kom je bij buitengevel isolatie terecht en dan gaat er toch wat karakter van de woning verloren. Je kunt natuurlijk proberen de voorzetwand zo dun mogelijk te houden om het ruimteverlies te beperken. De woningscheidende wanden wil je waarschijnlijk niet isoleren ivm het ruimteverlies en het beperktere warmteverlies.

Over balansventilatie twijfel ik gezien het noodzakelijke onderhoud. Hoe vaak moet je het daadwerkelijk schoonmaken? Is dat echt elke maand? En de filters vervangen echt elk half jaar?

Des te vaker je de filters moet schoonmaken, des te belangrijker het is om voor systeem D te kiezen. Hoe vaak je schoon moet maken hangt namelijk af van de vervuiling van de buitenlucht. Moet je vaak schoonmaken dan is dat alleen maar een teken dat je veel troep niet in huis hebt gehaald.

De tijd die het kost om onderhoud te doen is trouwens heel beperkt. Veel minder dan 5min per keer. Ik durf trouwens te beweren dat je de tijd die je spendeert aan het onderhoud bespaart aan schoonmaken in huis, omdat er minder stof is in de woning!

Of is het enige alternatief mechanische ventilatie?

Mechanische ventilatie is de enige manier om een minimum niveau aan ventilatie te garanderen 24u per dag. Dat is nog geen garantie dat de lucht altijd gezond is, maar het is vele malen beter dan domweg hopen dat het goed zit.
Anders kom je op een systeem als dat van Erasmo en moet je continu gaan monitoren dat er geen te hoge concentraties van ongewenste stoffen opbouwen in je woning (zal waarschijnlijk wel loslopen). En als dat dan wel het geval is extra ventileren. (Dit kan bij mechanische ventilatie, maar is zeker belangrijk bij natuurlijke ventilatie.) Erasmo meet vocht en CO2, maar je hebt ook nog te maken me bijvoorbeeld VOC's die uitgassen van de materialen in je huis... Hoe bang ben je?

[-SimJoc-]

In mijn verbouwingsproject ben ik er ook achter gekomen dat ventilatie toch weer cruciaal is. Ik heb de helft van mijn huis verbouwd. (de bovenverdieping) Dit betreft een soortgelijke situatie en een huis uit 1900. Ik heb er uiteindelijk voor gekozen om met Pavatex pavaflex aan de gang te gaan. Hierachter zit een damp open folie en dat is weer met houtvezelplaten afgewerkt. Hierdoor heb ik binnenshuis wel wat ruimte moeten inleveren, maar is de buitenzijde intact gebleven. Alles is volledig damp open en is afgewerkt met leem. Het is nu zo goed geïsoleerd dat er inderdaad altijd een raam open moet staan en dit zorgt er nu weer voor dat het eigenlijk te koud word in de slaapkamer. Vooral vorige week met temperaturen onder nu was dit toch aan de koude kant. Wat wel een aanzienlijk verschil is dat ondanks het feit dat de verwarming aan staat het vochtigheids percentage erg goed blijft. Dit is echt een voordeel van de afwerking met leem en muurverwarming.

Waar ik als oplossing voor heb gekozen is om met comfoflat van Zehnder aan de gang te gaan. (nav een tip op dit forum) Dit zijn smallere ventilatiebuizen welke je in de muren kunt weg werken. Dit is allemaal weg gewerkt maar vanwege tijdgebrek nog niet aangesloten. Tevens moet ik een een WTW D unit gaan uitkiezen..

Zag er zo ongeveer uit:

[ Voor 3% gewijzigd door -SimJoc- op 16-11-2016 11:21 ]