Dank je, Tuttel.
Ik scheer inderdaad meerdere 'types' gelovers onder één kam. Of eigenlijk, twee kammen. Zodra je iets wil zeggen over grotere groepen, ontkom je er haast niet aan om nuance te verliezen. Je kunt je misschien voorstellen dat als ik nog meer types zou onderzoeken, de scriptie aanzienlijk veel ingewikkelder en groter zou worden. Geloof in complottheorieën kan bij etnische minderheden, die doorgaans door de inheemse bevolking worden gemarginaliseerd, bijvoorbeeld andere oorzaken en werkingen hebben. Hetzelfde geldt voor geloof in complottheorieën die een sociale vijand (bijvoorbeeld Ajax vs Feyenoord, Amerika vs Rusland, laagopgeleiden vs hoogopgeleiden, of zoals ik in mijn scriptie heb onderzocht, Joden vs Moslims) betichten van een complot. Mijns inziens zou het zeer interessant zijn om dat te onderzoeken. De bedoeling van mijn scriptie was dan ook om aan te tonen dat nuancering belangrijk is, en dat heb ik aangetoond door twee soorten van geloof in complottheorieën te hanteren. Dat is al meer nuance dan er in het huidig onderzoek werd aangebracht, dus een stap in de juiste richting naar mijn mening

Vervolgonderzoek zou nog meer nuances kunnen onderzoeken, echter is het type onderzoek dat ik deed daar minder geschikt voor.
Er is inderdaad een grijs gebied tussen gelovers en sceptici, maar naar mijn mening is dat grijs gebied niet zo groot. Daarmee bedoel ik dat er volgens mij een soort tipping point is waar twijfel aan complottheorieën omslaat naar geloof in complottheorieën. Complottheorieën zijn vanuit zichzelf namelijk onvervalsbaar. Immers, gebrek aan bewijs, of zelfs tegenbewijs, is niet een tekortkoming van de complottheorie, maar het werk van de samenzweerders. De samenzwerende groep wordt als zo machtig beschouwd, dat ze alles in scene zouden kunnen zetten en dat niets van de wereld waarin je denkt te leven, per se 'waar' is. Er is daarom geen argument te bedenken dat gelovers direct van gedachte doet veranderen. Des te meer complottheorieën ze lezen, des te meer overtuigd ze raken van het bestaan van deze complottheorieën, omdat ze in hun optiek, nooit tegenbewijzen horen of zien. Dit is dan ook waarom gelovers het onbegrijpelijk vinden dat andere mensen niet geloven in complottheorieën, terwijl het voor hen 'zo duidelijk' is. Op deze wijze gaan gelovers al snel veel meer complottheorieën geloven, waaronder ook complottheorieën die voor mensen die nog niet voorbij dit 'trigger point' zijn, compleet onwaarschijnlijk lijken.
Maar goed, terugkerend op je punt, zowel skeptici als gelovers vinden een complottheorie plausibel, en dat is wel iets dat ze gemeen hebben. Beiden wegen ze te weinig af hoeveel mensen er in het complot zouden moeten zitten en wat de kans is dat één van die mensen een foutje maakt of nog waarschijnlijker: in gewetensdrang komt. Een complottheorie zoals die van 9/11 of de Illuminati is simpelweg onrealistisch, omdat er veel te veel mensen bij betrokken zijn. Complotten komen in de werkelijkheid vaak voor, zullen mensen nu denken. Dat is zeer zeker waar. Een verschil met de complotten die werkelijk gebeuren (denk bijvoorbeeld aan het Watergate schandaal, de LIBOR rente fraude, en tal van andere schandalen) en complottheorieën, is dat dit afzonderlijke en relatief kleinschalige complotten zijn. Daarnaast dient erkent te worden dat deze complotten aan het licht zijn gekomen door, zoals ik eerder zei, foutjes, pech, of mensen die in gewetensdrang komen. Zelfs dergelijke, relatief kleinschalige complotten komen uiteindelijk aan het licht. Een niet onbelangrijk feit hierin is dat het juist de overheid of een andere officiële organisatie is, die deze complotten aan het licht brengt. Het is ook deze zelfde overheid die wetten maakt om transparantie te verbeteren; vaak zijn het juist deze documenten die als bewijs voor bepaalde complotten worden gebruikt.
In die zin beschouw ik sceptici en gelovers inderdaad als één groep en zou ik zelf niet het woord 'gezond' plaatsen voor 'sceptici'. Geloof in complottheorieën kan wel degelijk nadelige effecten hebben, zoals een verminderd vertrouwen in de wetenschap, de politiek en de media. Dit is dan ook de reden waarom ik, nu mijn scriptie is voltooid, niet meer 100% neutraal blijf in de vraag of complottheorieën nu waar zijn of niet. Nee, ze zijn niet waar. Ik begrijp wel waarom veel mensen ze plausibel vinden (zie het hoofdstuk 'verklaringen' in mijn scriptie) en vind het ook niet zo heel erg dat dit gebeurt, maar des te minder mensen erin geloven, des te beter