Alternatieve objectieven |
![]() |
Inhoudsopgave |
Er zijn veel redenen om te werken met "alternatieve objectieven". Sommige onder ons komen op (opa's) zolder mooie objectieven van voor de oorlog tegen, anderen willen graag iets aparts hebben en weer anderen kopen met een beperkt budget "snelle objectieven" (objectieven met groot diafragma) voor hun collectie. In de loop der jaren zijn er honderden objectievenbouwers de revu gepasseerd, sommige zeer succesvol, anderen kwamen niet verder dan 1 prototype. Omdat het nagenoeg onmogelijk is om alle merken en types te behandelen, beperkt de openingspost zich tot een aantal bekende en veelvoorkomende merken/types. Naast objectieven zijn er ook hulpmiddelen om het handmatig focussen (wat eigenlijk onvermijdelijk is) makkelijker te maken. |
Zoals in de introductie duidelijk gemaakt werd, zijn er verschillende redenen om te werken met alternatieve objectieven. Maar bij bewust kiezen voor alternatieve objectieven worden de volgende argumenten vaak aangevoerd:
|
Als je hebt besloten om voor alternatieve objectieven te gaan, komt er een probleem om de hoek kijken: niet ieder objectief werkt of past überhaupt op je eigen camera. Het belangrijkste criterium is de "Register afstand", wat de afstand tussen de achterkant van het objectief en de sensor/film is. Ieder objectief wordt gemaakt om op een bepaalde afstand van de sensor/film geplaatst te worden. Wanneer deze afstand op je camera te lang is, is het niet mogelijk om tot oneindig te focussen. Dit is voor macro-doeleinden niet echt een probleem, maar voor veel doeleinden kan het wel problemen opleveren als je maar tot een beperkte afstand kunt focussen. Als de afstand tussen objectief en sensor op je camera te kort is, is er "makkelijk" iets tussen te zetten, zoals bijvoorbeeld een tussenring (als het om meer dan 1cm gaat). Het komt er simpelweg op neer dat je objectieven zoekt met een (iets) langere register-afstand dan je body heeft. Een lijstje van wat (D)SLR register-afstanden:
Dit betekent dat er wat meer objectieven goed werken op een Canon EOS body, dan op bijvoorbeeld een Nikon-F body. En dat je dus ook zonder al teveel problemen oudere Nikon en Olympus objectieven op je Canon kunt plaatsen. Naast objectieven van de bekende merken zijn er vele andere (exotische) objectieven gemaakt met allerlei verschillende register-afstanden en een groot deel hiervan kun je in deze wiki vinden. |
Vele merken, vele "mounts". Voor veel mounts zijn er adapters verkrijgbaar, zodat je vrij makkelijk een alternatief objectief op je camera kunt schroeven. Er zitten wel wat addertjes onder het gras. Uiteraard moet je een adapter hebben, die zorgt voor een juiste register-afstand. Nu zijn er ook adapters te krijgen met een lens erin, zodat het ook mogelijk is om een objectief op je camera te gebruiken die eigenlijk een te kleine register-afstand heeft. Voorbeeld: oude Canon FD objectieven hebben een register-afstand van 42mm, maar door een adapter met lens te gebruiken is het mogelijk om gewoon tot oneindig te kunnen focussen op een Canon EOS body. Bijna altijd treedt er behoorlijk verlies in optische kwaliteiten van het objectief op, waardoor het eigenlijk zonde is om dit alternatief objectief te gebruiken. Om even door te gaan op dit voorbeeld: Canon heeft bij de verandering van mount (en het hele diafragmeer+focus systeem) zelf ook een adapter uitgebracht voor de fotografen met dure telelenzen, zodat ze deze nog konden gebruiken. Je raadt het waarschijnlijk al. Deze adapters zijn tegenwoordig erg zeldzaam en erg duur. Een ander probleem wat kan optreden is, dat er geen communicatie tussen objectief en body meer is. Dat betekent niet alleen dat je camera niet weet met welke brandpuntsafstand en diafragma geschoten wordt, maar dat ook de lichtmeting van bepaalde camera's niet meer werkt. Ook heb je met een standaard adapter geen focus-bevestiging, wat voor veel mensen toch wel prettig werkt. Veel van deze problemen worden verholpen door een chip die op de adapter geplaatst wordt. Hierdoor is er wel (beperkte) communicatie tussen objectief en body mogelijk. Naast de focusbevestiging en mogelijke lichtmeting kan de chip ook EXIF info bevatten, zodat je weet welk objectief op je camera is gebruikt bij een bepaalde foto. Het werkelijk gebruikte diafragma is helaas lastiger te communiceren (bij sommige camera's en chips is dit wel mogelijk). |
Handmatig focussen, al dan niet met focusbevestiging, is met een standaard DSLR lastig. De reden hiervoor is een afweging die camera-fabrikanten hebben gemaakt bij het ontwerpen van hun camera's. Aangezien de grootste groep (moderne) fotografen autofocus gebruikt, is de camera hierop ingesteld. Om de autofocus goed te laten werken, is licht nodig. Dit licht komt door het objectief binnen en wordt via de spiegel (en op de nieuwste Sony's na, ook subspiegel) deels afgesplitst naar de AF-unit. Dit betekent dat niet al het licht wat binnenkomt via het objectief naar je zoeker gaat, waardoor het beeld wat je ziet donkerder is dan zonder camera en dan wat uiteindelijk op de sensor komt. Om te zorgen dat je zoeker ook bij de wat lichtzwakkere objectieven (f/5.6+) helder blijft, is het matglas wat tussen spiegel en zoeker zit zo helder mogelijk ontworpen. Deze 2 ontwerpmaatregelen (AF en matglas) zijn voor de grootste groep fotografen geen enkel probleem (grote pluspunten zelfs), maar om manueel te kunnen focussen wel problematisch. Aan de helderheid van de zoeker valt niet echt veel te veranderen, tenzij je als echte tweaker je spiegel zilver gaat spuiten zodat al het licht weerkaatst wordt naar de zoeker en je AF niet meer werkt.... Het matglas daarentegen kun je heel vaak wel (redelijk eenvoudig) verwisselen voor een ander exemplaar. Matglazen Om handmatig te kunnen focussen, moet je weten waar je scherptevlak zich bevindt en is het ook wel prettig om te zien hoe groot de uitendelijke scherptediepte wordt in de foto. Met het standaard matglas is de scherptediepte van het beeld wat je door de zoeker ziet veel groter dan uiteindelijk op de foto komt. Hierdoor kun je ook nauwelijks zien waar het scherptevlak zich bevindt en dat komt bij snelle objectieven vaak heel nauw. In de tijd dat er niets anders was dan manueel focussen, ontwierp men allerlei soorten matglazen om het scherptevlak duidelijk zichtbaar te maken. Vele van deze ontwerpen worden nog steeds toegepast in matglazen die je kunt kopen voor huidige camera's. Ik wil een aantal soorten kort bespreken. Split-screen:
Split-screen: Erg nauwkeurig bij kleine scherptediepte, maar het werkt alleen als je het onderwerp precies in het midden van je zoekerbeeld plaatst en het duurt langer om te focussen. Micro-prism: Nauwkeurig bij kleine scherptediepte, maar werkt ook alleen in het midden van je zoekerbeeld. De snelheid van focussen is wel behoorlijk. (Super)precision matte: Nauwkeurig bij kleine scherptediepte, maar maakt het zoekerbeeld wat donkerder. Focussen gaat wel sneller dan met andere types en je kunt je onderwerp overal in je zoekerbeeld scherpstellen. Niet bij ieder type camera is het vervangen van het matglas even eenvoudig. Sommige camera's zijn er op gemaakt om dit vrij snel te vervangen en kun je in die gevallen ook van de camerafabrikant deze matglazen kopen. Voor camera's die het "matglas vervangen" officieel niet ondersteunen, kun je terecht bij online winkels zoals KatzEye Optics en Focusing Screen. Op beide sites staat ook duidelijk met foto's uitgelegd hoe je het matglas moet vervangen. Het is een redelijk secuur karweitje, maar als je geduld hebt, dan zou je het makkelijk zelf moeten kunnen doen. Je verliest wel je garantie, als men merkt dat je het matglas zelf hebt vervangen bij een camera die het officieel niet ondersteunt. Live-view Met name als je vanaf statief werkt, kun je met behulp van live-view de focus perfect neerleggen op je onderwerp. Dus als je van plan bent om vaak met live-view te werken, als je handmatig moet focussen, dan is het ook niet nodig om een ander matglas aan te schaffen en in te bouwen. |
Op Ebay en marktplaats staan erg veel alternatieve objectieven te koop en soms ook in combinatie met bijbehorende (analoge) camera. Maar ook bij veel plaatselijke fotowinkels staan alternatieve objectieven te koop. Over prijzen valt heel weinig te zeggen. Soms moet je geluk hebben, soms moet je heel lang wachten op dat ene objectief en bij bepaalde objectieven heb je de keuze uit tientallen exemplaren voor een schappelijke prijs. Helaas zijn de prijzen van alternatieve objectieven de laatste jaren omhoog geschoten. De kenners zeggen dat het te maken heeft de opkomst van (video-)dslr's en nu verwacht men weer een behoorlijke prijsstijging door de opkomst van allerlei spiegelloze camera's. De gangbare prijzen van veel objectieven kun je in de database op deze site vinden. |
Er is heel wat mogelijk met adapters, maar soms komt het net niet helemaal goed uit met de registerafstand. Je hebt namelijk net niet die 1,5mm over om een adapter tussen objectief en body te plaatsen over. In dat geval is het mogelijk om de mount van het objectief af te halen (zit meestal met wat schroefjes vast) en de juiste mount voor je camera er voor in de plaats te monteren.Deze aanpassing is makkelijk omkeerbaar, zodat je nog altijd het oorspronklijke objectief weer terug kunt krijgen. Maar wat nu als je, zelfs met mount vervangen, nog een te grote register-afstand hebt? Ik neem even als voorbeeld een Minolta MD objectief (43,72mm) die je op een Canon EOS (44mm) wil plaatsen. Dan moet je naast het vervangen van de mount ook nog wat van de objectiefbehuizing af halen. In dit geval is dat slechts een stukje en kun je zelfs laten doen door specialisten op dit gebied. Er zijn ook knutselaars die dit doen bij een FD-lens (42mm), zodat ie op een EOS body past. Middenformaatobjectieven zijn naast dat ze geschikt zijn als gewoon objectief voor op een DSLR, ook erg geschikt om als tilt/shift objectief te gebruiken. Door de grotere beeldcirkel die deze objectieven produceren (normaal moeten ze een veel grotere sensor/film van licht voorzien) en de grote registerafstand, is er ruimte om een speciale adapter tussen objectief en body te plaatsen. Deze speciale tilt/shift adapter kan het objectief verschuiven (shift) en kantelen (tilt) t.o.v. de sensor. Hiermee kun je respectievelijk het perspectief en de hoek van het scherptevlak aanpassen. Er zijn natuurlijk speciale merk tilt/shift objectieven te koop, zoals de Canon TSE- en Nikon PCE-objectieven, maar deze zijn verre van goedkoop en je zit vast aan 1 tilt/shift-objectief. Op 1 tilt/shift-adapter kun je meerdere middenformaatobjectieven zetten, zodat je voor het bedrag van 1 merkeigen tilt/shift-objectief 1 adapter en meerdere middenformaatobjectieven hebt. Een voorbeeld van zo'n adapter is die van het Duitse Mirex en goede, niet al te dure, middenformaatobjectieven zijn die van Mamiya, zoals de "Sekor"-lijn. |
Één belangrijk aspect is nog niet behandeld en dat is dat de spiegel in een (d)slr (hier horen de nieuwe Sony "pellicle mirror" camera's niet bij) moet kunnen opklappen. Sommige objectieven hebben een achterste lens-element die de camera induikt. Dit kan al standaard zijn, maar vaak juist bij focussen richting oneindig. Nu hebben veel crop-camera's wel een aantal mm speling met het opklappen van de spiegel, maar zeker bij camera's met een wat grotere spiegel (fullframe/FX modellen) is de speling zeer klein. Dit kan als gevolg hebben, dat bij het opklappen (of neerklappen) van de spiegel, deze blijft steken op de achterste lens. Dit is niet iets wat je graag wil hebben. Als het gaat om objectieven waarbij het achterste lenselement enkel bij het focussen op oneindig iets (1 à 2mm) naar binnen komt, zijn er 4 oplossingen:
|
FredMiranda: hier vind je veel topics van en foto's gemaakt door alternatieve objectieven. Wikipedia: Flange focal distance: een overzicht van veel register-afstanden van camera's. Wikipedia: Lens mount: een overzicht van veel register-afstanden van objectieven. The Lens Mount Guide Part 1: Foto's van zo'n beetje alle commerciële mounts Focusing Screen: matglazen voor bijna alle dslr's en voorbeelden van scherp vs. onscherp gezien door verschillende matglazen KatzEye Optics: (wat duurdere) matglazen voor bijna alle dslr's |
[ Voor 101% gewijzigd door Universal Creations op 02-12-2011 22:29 ]
Sony A7R III | Sigma MC-11 | Sigma 50mm f/1.4 Art | Sigma 135mm f/1.8 Art
Zeiss 21mm f/2.8 | Minolta Rokkor 58mm f/1.2 | Godox V860II