Europa Universalis serie

[AntiChrist7]

Ben ook weer wat achievements aan het oprapen. Recent albanie en Somalie gedaan, nu net Wales:

[London]

Grote bump maar zitten er nog mensen net als ik klaar voor EU5? Kijk al dagen video's van alle streamers en het ziet er allemaal buitengewoon intrigerend uit

Release morgen

[ Voor 6% gewijzigd door London op 03-11-2025 14:44 ]

[Kaasdipje]

London schreef op maandag 3 november 2025 @ 14:43:
Grote bump maar zitten er nog mensen net als ik klaar voor EU5? Kijk al dagen video's van alle streamers en het ziet er allemaal buitengewoon intrigerend uit

Release morgen

Ik heb voorzichtig wat filmpjes gezien (Quill18 en Potato McWhiskey) maar ik heb maar iets van 17 uur in EUIV. Ik ben gek op games als HOI4 en Stellaris, maar ik weet niet of ik 'klaar ben' voor EUV. Misschien dat het te diepgaand is voor me, maar ik weet het eigenlijk niet zo.

[London]

Kaasdipje schreef op maandag 3 november 2025 @ 14:57:
[...]


Ik heb voorzichtig wat filmpjes gezien (Quill18 en Potato McWhiskey) maar ik heb maar iets van 17 uur in EUIV. Ik ben gek op games als HOI4 en Stellaris, maar ik weet niet of ik 'klaar ben' voor EUV. Misschien dat het te diepgaand is voor me, maar ik weet het eigenlijk niet zo.

Dat herken ik wel. Ik heb ook meer CK3 gedaan. Maar wil wel committen aan EU5 en denk dat je met de ingame tutorial en de vele YouTube videos een heel end komt. Sowieso is EU5 een marathon en geen sprint natuurlijk. Lekker de tijd nemen voor alles, dan ben je de komende jaren wel zoet

[AntiChrist7]

Kaasdipje schreef op maandag 3 november 2025 @ 14:57:
[...]


Ik heb voorzichtig wat filmpjes gezien (Quill18 en Potato McWhiskey) maar ik heb maar iets van 17 uur in EUIV. Ik ben gek op games als HOI4 en Stellaris, maar ik weet niet of ik 'klaar ben' voor EUV. Misschien dat het te diepgaand is voor me, maar ik weet het eigenlijk niet zo.

17u is natuurlijk niets voor EU4. Dan moet je voor jezelf beslissen of je er in wilt doorgaan of opnieuw beginnen. Al weet ik niet hoe compleet de game is of hoe het gaat draaien op lange termijn, want heb wel de specs gezien en die zijn vrij stevig

[vinpower]

Ik moet helaas wachten tot zaterdag avond voordat ik het kan spelen in verband met reizen voor werk. Met over 1.000 uur in eu4 kijk ik er naar uit!
Btw, ik snap nog steeds niks van Eu4...

[Soullie]

London schreef op maandag 3 november 2025 @ 14:43:
Grote bump maar zitten er nog mensen net als ik klaar voor EU5? Kijk al dagen video's van alle streamers en het ziet er allemaal buitengewoon intrigerend uit

Release morgen

Kan niet wachten

Ben niet van preorderen, maar toch gedaan

*edit*
Ben trouwens aan het denken wat speel ik eerst.

Ik denk portugal of castile.

[ Voor 10% gewijzigd door Soullie op 03-11-2025 20:21 ]

[Grouchy]

Zag dat Preload al mogelijk is voor de Steam mensen, de mensen die via Paradox EU5 gekocht hebben, krijgen schijnbaar morgen de keys in batches.

Heb net als vinpower zelf ook deze week mijn werk briljant *cough* gepland, mijn vliegtuig terug land pas ergens zaterdagmiddag. Tot die die blijft het waarschijnlijk bij YouTube video's. De laatste tijd vooral Generalist Gaming op YouTube bekeken, lang leve wifi op (binnenlandse) vluchten!

En dan waarschijnlijk een 30 uur durende leercurve voordat je Johan's/Tinto's complexe systemen een beetje door hebt. Ga denk ik starten met Brabant.

Falalalan...

[JanW]

30 uur Dat heb je snel gedaan. Het heeft me een kleine 100 uur gekost om de basics een beetje te snappen in EU4. En daarna nog flink wat uur spelen met cheats omdat ik niet tegen m'n verlies kon / zeker wilde weten dat ik een oorlog wilde winnen. Tegenwoordig weet ik veel beter waar ik op moet letten dan destijds.

Ben nu na ruim 2000 uur wel EU4 moe. Laatst nog een poging als Austria gedaan, maar het voelde bijna als werken en niet als een rustig avondje gamen. Ik zit nog in dubio of ik EU V ga halen of Anno 117. Of beiden.

De eerste reviews zijn al positief: https://opencritic.com/game/19179/europa-universalis-v

[ Voor 10% gewijzigd door JanW op 04-11-2025 07:42 ]

[SiErRa]

Mijn preload is net klaar, ik ben benieuwd. De afgelopen weken nog een EU4 run met Spanje gedaan voor wat achievements (zo bepaal ik meestal mijn doel). Zie nu dat ik EU4, 817 uur heb gespeeld

Ongeveer even veel als HOI4, Stellaris, CK3 en VIC3 gecombineerd.

[London]

SiErRa schreef op dinsdag 4 november 2025 @ 08:06:
Mijn preload is net klaar, ik ben benieuwd. De afgelopen weken nog een EU4 run met Spanje gedaan voor wat achievements (zo bepaal ik meestal mijn doel). Zie nu dat ik EU4, 817 uur heb gespeeld

Ongeveer even veel als HOI4, Stellaris, CK3 en VIC3 gecombineerd.

Heb je de normale of de deluxe edition gekocht? Ik twijfel nog een beetje. Zie dat de deluxe editie 64eu is bij de sleutelboeren, maar 5eu meer dan de standaard editie op Steam.

[Nopheros]

EU5 EU5 EU5 EU5 EU5 EU5

[Kaasdipje]

London schreef op dinsdag 4 november 2025 @ 09:44:
[...]

Heb je de normale of de deluxe edition gekocht? Ik twijfel nog een beetje. Zie dat de deluxe editie 64eu is bij de sleutelboeren, maar 5eu meer dan de standaard editie op Steam.

Ik zit nu ook te twijfelen. Denk dat de deluxe het wel waard is als ik het veel ga spelen.

[Nopheros]

Soullie schreef op maandag 3 november 2025 @ 17:05:
[...]


Kan niet wachten

Ben niet van preorderen, maar toch gedaan

*edit*
Ben trouwens aan het denken wat speel ik eerst.

Ik denk portugal of castile.

Hier speel ik meestal als Holland en dan proberen het spel te winnen, paar keer gelukt in EU4.

[ Voor 22% gewijzigd door Nopheros op 04-11-2025 10:29 ]

[JanW]

Nopheros schreef op dinsdag 4 november 2025 @ 10:26:
[...]


Hier speel ik meestal als Holland en dan proberen het spel te winnen, paar keer gelukt in EU4.

"Het spel winnen" is wel een ruim begrip in Europa Universalis of andere Paradox games

[Nopheros]

JanW schreef op dinsdag 4 november 2025 @ 10:32:
[...]

"Het spel winnen" is wel een ruim begrip in Europa Universalis of andere Paradox games

De eind datum bereiken met de meeste punten is voor mij winnen

[JanW]

Respect De einddatum heb ik één keer bereikt voor twee achievements in EU4. Poland can into Space en Just a Little Patience.

Meestal verlies ik toch mijn interesse in een game nadat ik mijn doel heb bereikt. Mijn doel is meestal het behalen van een achievement of een doel die ik mezelf aan het begin heb opgelegd.

[Nopheros]

JanW schreef op dinsdag 4 november 2025 @ 10:37:
Respect De einddatum heb ik één keer bereikt voor twee achievements in EU4. Poland can into Space en Just a Little Patience.

Meestal verlies ik toch mijn interesse in een game nadat ik mijn doel heb bereikt. Mijn doel is meestal het behalen van een achievement of een doel die ik mezelf aan het begin heb opgelegd.

Dik 1000 uur in het spel zitten en had nog nooit van deze achievement gehoord, mooi spel

[SiErRa]

JanW schreef op dinsdag 4 november 2025 @ 10:37:
Respect De einddatum heb ik één keer bereikt voor twee achievements in EU4. Poland can into Space en Just a Little Patience.

Meestal verlies ik toch mijn interesse in een game nadat ik mijn doel heb bereikt. Mijn doel is meestal het behalen van een achievement of een doel die ik mezelf aan het begin heb opgelegd.

Hah herkenbaar, ik heb vorig jaar volgens mij Just a Little Patience gehaald

Ik heb de Deluxe versie gehaald, doe ik eigen zelden bij spellen, maar Paradox weet mij al heel wat jaren te vermaken.

[London]

Voor de wachtenden thuis en/of op kantoor De consensus uit de meeste reviews lijkt toch wel te zijn dat EU5 een hele ruwe diamant is.

[Soullie]

Naja EU4 heb ik ook sinds dag 1 gespeeld.

Was ook erg "ruw" in het begin.

[JanW]

Europa Universalis V - Official Tutorials - Tutorials op Youtube van Paradox.

En de releasetijden: https://store.steampowere...549182961517153?l=english

[ Voor 17% gewijzigd door JanW op 04-11-2025 12:25 ]

[Nopheros]

London schreef op dinsdag 4 november 2025 @ 10:57:
[YouTube: I Played Over 1,337 Hours of EU5 Before Release - Review]

Voor de wachtenden thuis en/of op kantoor De consensus uit de meeste reviews lijkt toch wel te zijn dat EU5 een hele ruwe diamant is.

Is altijd zo met Paradox games.

[Divak]

Ik heb wel zin om deze direct te proberen. EUIV heb ik ook bijna 700 uur in zitten op Steam, en toch ben ik totaal de kluts kwijt als ik de game nu speel. Jaren geleden voor het laatste gespeeld en dan mis je DLC en enorm veel functies die je niet kent, of die achter een DLC zitten verstopt waardoor de game eigenlijk niet goed werkt. Daardoor speel ik EUIV al een paar jaar eigenlijk niet meer, en kijk er nu enorm naar uit om fris te beginnen in EUV.

[JanW]

En hij is beschikbaar. Ik moest Steam herstarten om de laatste update af te trappen, maar kan 'm nu opstarten. Zo eerst de koters naar bed brengen en dan verdwijn ik de rest van de avond

[London]

Met m'n domme kop een standard ipv premium key gekocht op zo'n keysite voor 8eu meer dan de standard op Steam kostte

Ah well, we spelen in ieder geval en het speelt echt heerlijk weg De tutorials zijn echt heel goed uitgevoerd en ik vind de UI ook heel fijn werken. Stukje moderner allemaal dan EU4, logisch ook natuurlijk

Alweer bijna 80k spelers online op Steam ook

[Hert]

Ben geïnteresseerd maar ga allicht nog wachten. EU2 ben ik vroeger duizend uren mee zoet geweest. EU4 een paar keer via gamepass geprobeerd maar nooit echt in gekomen. HOI serie ook regelmatig geprobeerd maar vind ik maar niks.
Vele uren in Stellaris, vind ik wel super. CK, zeker de 2e heel veel gespeeld. Vicky 3 heb ik een haat liefde verhouding mee, de resources, productie en marktwerking steekt geniaal in mekaar, maar elk spel wordt heel snel heel repetitief. Er is uiteindelijk maar 1 goede strategie: industrialisering en sociaal liberaliseren, wat gezien de geschiedenis logisch is, maar voor een spel snel saai wordt.
EU5 lijkt een mooie combo van verschillende van deze spellen te zijn, maar het verleden van Paradox releases maakt me toch wat terughoudend.

[J_star]

Ik worstel nog behoorlijk, het is voor mijn gevoel nog niet erg intuïtief opgezet en echt extreem veel zaken om te regelen. Nu twee uur gespeeld, maar kom er nog niet uit (300u in EU4).

Even mijn avond:
Wil je een casus beli aanvragen? Ja, top dan even naar menu government, dan een parlement ding starten, hopen dat je wint dan kan je casus beli aanvragen. Ow shit verloren, ja uuu spy network opstarten, wachten, lijst met opties, ja de helft kan je niet kiezen want? Ja daarom. Doe mij dan maar die random variant. Ok top! Wacht ik heb een leger nodig. Ja die moet je voornamelijk via levies, maar waar haal ik die vandaan? Geen idee.

Een goede bondige YouTube filmpje gaat mij helpen

[Divak]

Oef, dit is inderdaad wel even wennen. EUIV vind ik na Hearts of Iron de makkelijkste game, omdat ik deze ook het meeste heb gespeeld. Uiteindelijk heb ik enorm veel plezier aan EUIV gehad en heb ik nooit echt enorm hoeven min-maxen door menu's en dergelijke. Ook zonder de perfecte estate setup of zonder de perfecte strategie heb ik met zoveel landen echte leuke games gehad.

EUV tilt het wel naar een ander niveau, met pops, goods, market, het gaat allemaal wel een stapje verder om dit in goede banen te leiden. Het lijkt een soort samenvoeging van alle games tot nu toe: Voor je soldaten moet je wapens maken (Hearts of Iron), je bent veel bezig met grote families posities geven in je land (Crusader Kings), je moet goed letten op de producten die je maakt, de fabrieken/gebouwen om dit te verwerken, en hoe je dit op de markt het beste kunt verhandelen (Victoria), je moet je inwoners en hoeveelheid inwoners goed behandelen en controleren (Imperator), en ik ben vanaf planeet Aarde tot aan Pluto nog wel 100 uur bezig om dit allemaal te kunnen begrijpen (Stellaris).

[JanW]

Hier heb ik geen tijd voor, daar ben ik inmiddels wel achter De drempel is nog wat hoger gelegd met EU5 tov andere Paradox Games zoals EU4 en Stellaris. Ik heb gisteren een refund aangevraagd. EU4 doet 't nog prima voor mij en er staat nog genoeg op de backlog om uit te spelen.

[SerealKiller]

Gisteren gekocht, en wat een top spel. Ja het is extreem (en heerlijk) complex, met herkenbare elementen uit andere paradox games. Wat ik echt top vind, je kan veel automatiseren. Dus in het begin, heb ik redelijk wat op automatiseren gezet, en gefocust op control/proximity, en een beetje spelen met policies, oorlogen, etc.

[Leuner]

[b]J_star in "Europa Universalis serie"
Even mijn avond:
Wil je een casus beli aanvragen? Ja, top dan even naar menu government, dan een parlement ding starten, hopen dat je wint dan kan je casus beli aanvragen. Ow shit verloren, ja uuu spy network opstarten, wachten, lijst met opties, ja de helft kan je niet kiezen want? Ja daarom. Doe mij dan maar die random variant. Ok top! Wacht ik heb een leger nodig. Ja die moet je voornamelijk via levies, maar waar haal ik die vandaan? Geen idee.

Ik dacht eerst ook dat je de parliament moest winnen, maar dat hoeft dus niet. Je moet zorgen dat je minimaal 50% support hebt om de casus belli aan te vragen, en dan krijg je deze gelijk. Als je de parliament verliest dan verlies je bij de meeste issues maar 7 stability, wat vrij simpel op te vangen is met de meeste landen.

Je hoeft dus niet all-in te gaan en slechte rights weg te geven om daarna alsnog de parliament te halen. Ik doe zelf vaak 1 casus belli, en de volgende parliament weer geen. En aan het begin parliaments gebruiken om wetten te wijzigen is ook mega sterk.

[ Voor 12% gewijzigd door Leuner op 07-11-2025 08:45 ]

[London]

Ben nu een paar dagen en ook wat games verder maar het is inderdaad nogal wat op je af komt. Helemaal aangezien ik EU4 nooit zo uitgebreid heb gespeeld dus eigenlijk als groentje in EU5 duik.

Ik kijk ook heel veel YT video's en tutorials want anders is het niet te doen. Vooral trade, fabrieken en goederen vind ik nog lastig te begrijpen dus dat heb ik eigenlijk steeds op automated staan...

En ik zou ook heel graag die balk onderaan vast op het scherm willen houden. Zag dat je alleen de favorite map modes kan pinnen, hopelijk komt er nog een mod om het hele geheel te pinnen.

Reviews op Steam kruipen richting de 80% positief, toch wel een nette score voor een nieuw gereleaset Paradox game

[AntiChrist7]

Ondertussen heb ik net mijn 175ste achievement binnen in EU4 als tunis

[Soullie]

London schreef op vrijdag 7 november 2025 @ 16:49:

En ik zou ook heel graag die balk onderaan vast op het scherm willen houden. Zag dat je alleen de favorite map modes kan pinnen, hopelijk komt er nog een mod om het hele geheel te pinnen.

Er zit een klein "pin" knopje bij die mapmodes, links boven uit mijn hoofd, bij de balk zelf.

Ik heb erg veel eu4 gespeeld, maar eu5 is veel dieper lijkt het.
Vooral de economie is leuk / moeilijk, gaat ff duren voor ik dat onder de knie heb denk ik.

[ Voor 18% gewijzigd door Soullie op 08-11-2025 09:43 ]

[vinpower]

Oef, dat is complex geworden! De handel/economie is complex geworden, iets teveel vic3 voor mij gevoel..

[friketje1]

Na +/- 5 uur EU5 youtube video's bekeken te hebben begin ik het te begrijpen.

Beetje dubbel gevoel nu over de game. Eigenlijk is het allemaal niet zo ingewikkeld maar zit de game verborgen onder een onhandige UI. En (zoals met wel veel games) er is eigenlijk maar een juiste manier om te spelen en echte strategie is er niet. Doe de juiste dingen, wordt rijk en de rest volgt vanzelf. En het doen v/d juiste dingen is grotendeels de juiste gebouwen bouwen en de juiste wetten en beslissingen nemen. Alles verborgen in een onmogelijk UI waarbij zaken in sub-sub menu's verstopt zijn waarbij je dan weer in een ander scherm een icoontje moet zoeken wat uiteindelijk het effect is van je beslissing. Oftewel, zonder veel research/video's kom je hier nooit uit.

Wel voelen de mechanics veel natuurlijker aan waarbij de nerdy abstracte concepten in de game toch historisch overkomen. Bijvoorbeeld (gezien op een video): als je de adel maar genoeg verslaat in burgeroorlogen als Nederland dan veranderd de staat in de dutch republic en verdwijnt de adel en worden dit patriciërs.Als Nederland de Hook and Cod war gehad, een vrouwelijke troon pretendent gesteund en daarna hierdoor nu onder een personele Unie onder Portugal. Oftewel, geen 80 jarige oorlog tegen Spanje maar tegen Portugal (alhoewel ik wel hoop dit wat sneller af te handelen). En dit is allemaal heel elegant verwerkt in de game mechanics. Ik weet niet eens of de Hook and Cod war een "standaard" opvolgingscrisis is die een Nederlandse naam heeft gekregen of dat dit een scripted even is die specifiek is voor Nederlandse naties.

[Py.]

friketje1 schreef op zaterdag 8 november 2025 @ 22:12:
...
Ik weet niet eens of de Hook and Cod war een "standaard" opvolgingscrisis is die een Nederlandse naam heeft gekregen of dat dit een scripted even is die specifiek is voor Nederlandse naties.

Je bent niet bekend met Wikipedia: Hoekse en Kabeljauwse twisten?

[vinpower]

Py. schreef op zaterdag 8 november 2025 @ 22:26:
[...]

Je bent niet bekend met Wikipedia: Hoekse en Kabeljauwse twisten?

Er is zelfs nog een beleg geweest in mijn woonplaats! Wikipedia: Beleg van Heemskerk

[J_star]

Nog tips voor kort en bondige tutorial filmpjes? Vijf uur even kijken voelt wel erg heftig om het te begrijpen.

[friketje1]

Py. schreef op zaterdag 8 november 2025 @ 22:26:
[...]

Je bent niet bekend met Wikipedia: Hoekse en Kabeljauwse twisten?

Zeker wel, maar dit soort conflicten had jein heel europa. Ik weet niet of dit een specifiek Nederlands event is maar of dat dit gewoon een opvolgingscrisis is die voor Nederlandse naties "hook and cod war" genoemd wordt. En dat je bijvoorbeeld in Engeland hetzelde event krijgt maar dat het dan de war of the roses heet en dat je in Italië de Welfen en Ghibbelijnen krijgt.

[Justinn1988]

friketje1 schreef op zondag 9 november 2025 @ 08:10:
[...]


Zeker wel, maar dit soort conflicten had jein heel europa. Ik weet niet of dit een specifiek Nederlands event is maar of dat dit gewoon een opvolgingscrisis is die voor Nederlandse naties "hook and cod war" genoemd wordt. En dat je bijvoorbeeld in Engeland hetzelde event krijgt maar dat het dan de war of the roses heet en dat je in Italië de Welfen en Ghibbelijnen krijgt.

Wellicht dat deze conflicten vallen onder 'dynamic historical events'. Bij het kiezen van een land bij een nieuwe game zie je hoeveel unieke events ieder land heeft: Holland heeft er 31, maar bijvoorbeeld Kingdom of England 233.

[Py.]

Deze specifieke is alleen voor 'Holland', Gelre, Henegouwen, Frisia etc. is het niet op van toepassing terwijl deze er destijds wel door geraakt zijn. Wellicht krijgen we deze alsnog in de toekomst.
De (vrij forse) definitie is te vinden in game/in_game/events/disaster

Er zitten nog veel veel kleine (locaties wijken af, o.a. Leeuwarden zit op de plek van Dokkum, veel dichterbij Groningen) en grotere (je leger niet meer kunnen verplaatsen nadat een oorlog beeindigd is - dan selecteer je simpelweg een provincie alsof je geen leger geselecteerd had) fouten in het spel, en de UX is soms erbarmelijk. Ze hebben nog aardig wat werk te verzetten het komende jaar.

[vinpower]

vinpower schreef op zaterdag 8 november 2025 @ 21:00:
Oef, dat is complex geworden! De handel/economie is complex geworden, iets teveel vic3 voor mij gevoel..

Ik vind er geen fuck aan haha, wat een hoop mechanics! Dat viel me ook tegen van Vic3.
Iemand nog aanraders voor de beste guides?

[Kim Jong-tuk]

Wat een geweldig fundament hebben ze neergelegd met EU5. Ik heb de afgelopen dagen vrij gehad en al flink wat uurtjes erin gestopt (61 uur aangetikt). Ik heb geen ervaring met andere paradox games behalve EU4 en er zijn zoveel dingen waar ik enthousiast over ben.

Ik heb nu drie verschillende landen gespeeld. Holland als introductie, waar ik vooral ging om leren en ontdekken (wat is Frankrijk groot, intimiderend en sterk ). Deze game helemaal tot 1836 door laten lopen.
Daarna een game als Portugal voor 250 jaar waar ik mij vooral heb gefocused op het investeren in mijn eigen economie en ben begonnen met koloniseren. Nu een game als Venetië.

Elke game begrijp ik beter hoe de mechanics werken en ik merk ook aan mijn eigen inkomen dat de keuzes die ik maak het verschil maken. Crown power, population/food en control zijn denk ik belangrijkste mechanics. De game voelt wel nog als een sandbox waar EU4 events aan zijn toegevoegd. Ik vind het ook heel erg fijn dat er nu meer is dan alleen maar oorlog. Het investeren en ontwikkelen van je eigen economie/handel vond ik een stuk leuker dan ik had verwacht. Misschien Victoria 3 toch maar een keer proberen. Over de UI/UX ben ik over het algemeen best tevreden. Alleen kan ik nergens vinden wat de local crown power in een provincie is. Hoe ik individuele troepen kan afsplitsen van mijn leger (ik zie alleen detach siege en split). Alliances zijn ook heel erg fluïde, het is mij nu al een aantal keer gebeurt dat ze opeens gebroken worden door de AI en ik vind het vrij ontduidelijk om te zien dat ik een call to arms heb gekregen. Waarom is dat niet een pop-up terwijl ik voor elke neef/nicht een melding krijg dat ze 16 zijn geworden .

Al met al ben ik heel erg enthousiast en kijk ik uit naar de aankomende updates.

[Divak]

Ik ben ook benieuwd welke tutorials jullie kijken? Ik ben als Holland begonnen en de standaard tutorials stellen geen bal voor. De game staat vooral op pauze terwijl je alle tutorials doorloopt (politiek, economie en militair). Uiteindelijk ben je gewoon in 1337 klaar met alle tutorials en heb je eigenlijk nog geen seconde van de game gezien

[Justinn1988]

Flinke vooruitgang ten opzichte van EU4, met ontzettend veel potentie. Ik heb zelf bijna 1000 uur in EU4 zitten, maar de mechanics in EU5 voelen als een logische en frisse innovatie. Het systeem is complexer, maar alles grijpt logisch in elkaar. De belangrijkste verschillen zijn grofweg terug te voeren op twee punten:

1. De focus van de politiek is verschoven van abstracte monarch points naar bevolking/pops en hun tevredenheid, vertegenwoordigd via estates met eigen macht en privileges. Je balanceert niet langer alleen mana, maar vooral de belangen van bevolkingsgroepen en hoe sterk jouw crown power daar tegenover staat. De bevolking als spanningsveld voelt natuurlijker voor een 'nation builder' en sluit goed aan op de rest van de economie. Demografie en geografie van de gehele wereld is overigens extreem gedetailleerd.
2. De economie is niet langer statisch, maar dynamisch en draait om markten en vraag/aanbod, vergelijkbaar met Vic3. Elk gebied heeft nog steeds een hoofdgrondstof (de enige overeenkomst met EU4), maar nu kun je die veel beter inzetten om productie en groei te sturen. Het systeem is in het begin overweldigend (tenzij ervaring met VIc3), maar gelukkig kun je veel automatiseren.

Ik heb nu ongeveer 10 uur gespeeld met Holland, in de eerste ~50 jaar. Ik heb nog niets gezien van kolonisatie en sommige latere systemen, maar tot nu toe voelt alles goed doordacht en logisch met elkaar verbonden. Het belooft veel voor verdere ontwikkeling.

Paar (potentiële) early game tips met Holland:

spoiler:

1. Automatiseer tax van de estates. Verbeter optioneel de opinie van je subject Zeeland met +5 naar 150, waarna je deze kan annexeren.
2. Verhoog control in je eerste provincies via de cabinets-actie met een personage met hoge administrative skill.
3. Houd je crown power altijd boven de 25%. Lagere crown power zorgt voor forse negatieve gevolgen (w.o. trade efficiency). Let daarop bij het intrekken en uitdelen van privileges. Ik heb in elk geval 'Treasury Rights' gegeven aan de burgerij vanwege de +10% trade efficiency.
4. Geef personages die onder de crown vallen (paarse markering, zoals de huidige leider en de heir) een rol als legerleider (vlootadmiraal) of in 1 van de 2 kabinetsposities. Dat geeft extra crown power.
5. Economisch: maak lumber en masonry goedkoper om korting te krijgen op het bouwen van wegen en gebouwen (tot 33%!). Ik bouwde een mason bij in Zuid-Holland (geeft overigens ook 10% productiebonus door clay als RGO). Lumber werd bij mij goedkoper toen ik de markt van Brugge naar Keulen verplaatste. Doordat er in de regio Keulen meer vraag was naar fine cloth, heb daar productie op gericht. Er zijn waarschijnlijk tig strategieën voor beinvloeding van de markt overigens.
6. Na verloop van tijd krijg je een CB op Friesland/Groningen. Ik heb deze staten als subject/vassal gehouden na de oorlog, omdat het integreren lang duurt (veel langer dan coren in EU4!) en je vervolgens control opnieuw moet opbouwen e.d.. Daardoor leveren de provincies lange tijd nauwelijks iets op.
7. Ga voorzichtig met je leger om. Ik ben een keer 4000 levies verloren door een stommiteit. Op een bevolking van >200k, ben je dan dus direct 1-2% van je bevolking dan ook kwijt.
8. Er is vast nog veel meer te noemen.

[Soullie]

Ik kon EU4 dus echt van buiten, daar zit dat, daar zit dit.

Bij EU5 schrok ik eerst ff van alle "opties" maar moet zeggen het gaat me steeds beter af.

Ik vind het alleen vervelend dat CB's alleen via parliment gaan, is nu echt de bedoeling dat ik buiten die 5 jaar ga no CBen ?. Ik hoop dat je meer CB's kunt researchen tzt, ik zag al dat er holy war CB's zijn etc.

[friketje1]

Divak schreef op maandag 10 november 2025 @ 12:34:
Ik ben ook benieuwd welke tutorials jullie kijken? Ik ben als Holland begonnen en de standaard tutorials stellen geen bal voor. De game staat vooral op pauze terwijl je alle tutorials doorloopt (politiek, economie en militair). Uiteindelijk ben je gewoon in 1337 klaar met alle tutorials en heb je eigenlijk nog geen seconde van de game gezien

Ik had voor Holland een nation guide gebruikt. Wat de game vooral lastig maakt is de interface, dus een keertje braaf alles nadoen met een guide is denk ik de beste manier om de game te leren.

YouTube: THIS Is Why Holland Is EU5 Playing Tall MASTER

[vinpower]

friketje1 schreef op maandag 10 november 2025 @ 18:11:
[...]


Ik had voor Holland een nation guide gebruikt. Wat de game vooral lastig maakt is de interface, dus een keertje braaf alles nadoen met een guide is denk ik de beste manier om de game te leren.

YouTube: THIS Is Why Holland Is EU5 Playing Tall MASTER

Valt me op dat hij helemaal geen tijd besteed aan te korten aan grondstoffen en buildings die verlies maken. Is dat wat jullie ook negeren?

[parapa]

Soullie schreef op maandag 10 november 2025 @ 16:55:
Ik kon EU4 dus echt van buiten, daar zit dat, daar zit dit.

Bij EU5 schrok ik eerst ff van alle "opties" maar moet zeggen het gaat me steeds beter af.

Ik vind het alleen vervelend dat CB's alleen via parliment gaan, is nu echt de bedoeling dat ik buiten die 5 jaar ga no CBen ?. Ik hoop dat je meer CB's kunt researchen tzt, ik zag al dat er holy war CB's zijn etc.

Je kunt ook CB's maken via je spy network

[Soullie]

parapa schreef op maandag 10 november 2025 @ 21:35:
[...]

Je kunt ook CB's maken via je spy network

Ja dat zag ik, maar echt conquest CB's ben ik nog niet tegen gekomen.
Ik kon dit als castile wel op de rebel faction van aragon doen bijvoorbeeld, maar niet op aragon zelf.

[London]

Ik voel me weer een student in de schoolbankjes als ik deze video kijk Maar het is wel een zéér nuttige video om trade onder de knie te krijgen

[friketje1]

vinpower schreef op maandag 10 november 2025 @ 21:22:
[...]


Valt me op dat hij helemaal geen tijd besteed aan te korten aan grondstoffen en buildings die verlies maken. Is dat wat jullie ook negeren?

Trade en het tijdelijk stopzetten van gebouwen kun je het beste automatiseren. Het werkt ook niet zo goed. Ook is de economy mission waarbij je paper en grondstoffen moet hebben bugged.
Grondstoffen moeten van de markt komen. Het is wel belangrijk om voedsel RGO's uit te breiden anders moet je in de winter veel voedsel inkopen.

[Yakolev]

Ik nog van EU3 af, en damn, wat een extra complexiteit. Ik ben maar een youtube country guide gaan zoeken, maar de halve tijd heb ik geen idee wat ik aanklik. Komt wel goed, even doorzetten.

Ik zal niet stoppen totdat heel Anatolië weer Grieks is!

[Hert]

Heb er nu enkele dozijn uren in gestopt en vind het echt geweldig tot nu toe. De vic3-achtige economie is geweldig. De belangrijkste tips die ik gevonden heb zijn:
* bouw rgo's van dure producten (alles meer dan 2.5 price op de markt: zout, zijde, wol,...) waar je control hebt uit, dit zijn je money makers in het begin
* bouw hout en masonry in het begin uit zodat deze spotgoedkoop worden en al je nieuwe buildings dan ook goedkoop worden
* je hebt heel veel toegang tot voedsel in de meeste situaties, maar je moet dit in de gaten houden, als je voedsel moet inkopen kost het klauwen vol geld. Het beste is een (of meerdere, afhankelijk van je grootte) rural locations waar je irrigatie kan bouwen helemaal volduwen met rijst/tarwe en dan irrigation en farming villages bouwen.
* trade is supergoed omdat control geen invloed erop heeft, dus een trade center in een 0pct control town brengt evenveel op als een trade center in je hoofdstad
* alles wat crown power en centralisation geeft is goed
* je eigen markt hebben is bijna altijd de moeite omdat dat je 100% market access + trade advantage geeft (wat je de krenten uit de pap laat halen), maar in sommige uitzonderlijke gevallen (bvb sicilie, waar je tussen noord afrika en italie kunt handlen als je in de Tunis markt blijft) is het geen goed idee.

[friketje1]

Holland/Nederland is toch best wel lastig en ben nu op een punt dat ik niet zo goed mee weet wat ik verkeerd doe (rond 1450). Voedsel en grondstoffen zijn een groot probleem. Dat kun je dan importeren, maar dan verdien je geen geld meer aan handel. De economie komt niet echt van de grond. En de estates zijn continu in opstand en ik weet eigenlijk ook niet meer zo wat ik daar fout doe. Natuurlijk kun je ze tevreden stellen, maar de dat gaat weer ten kosten van andere zaken die mij belangrijk lijken. Holland is denk ik ook wel echt lastig om te starten, het is gewoon straatarm.

Maar toch rond 1450 Nederland zonder Brabant maar met wat Duitse buren erbij: dat is beter dan de historische situatie en toch heb ik het idee de game te verliezen. Dat is ook wel een beetje het lastige van dit type game. Vroeger was deze reeks te makkelijk en werd het niet meer leuk als je na 100-200 jaar dominant wordt en het maakte ook niet zo veel uit welk land je speelde, winnen was gegarandeerd. En ik hoopte dat de EU games zich in de richting ontwikkelden dat het moeilijk is met een enigszins historisch beloop, zonder dat een world conquest mogelijk is. En nu is het moeilijk (ook een beetje een skill issue van mijn kant) en dan is het ook niet goed, want het gaat te langzaam voor je gevoel en omdat je er eigenlijk vanuit gaat even de map op te rollen.

[ Voor 4% gewijzigd door friketje1 op 14-11-2025 08:56 ]

[Justinn1988]

friketje1 schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 08:54:
Holland/Nederland is toch best wel lastig en ben nu op een punt dat ik niet zo goed mee weet wat ik verkeerd doe (rond 1450).

Ik vind de economie van de grond krijgen ook lastig, maar heb met een tiental herstarts het volgende redelijk voor elkaar:
1. Crown control boven de 25% houden (o.a. door Legitimacy op 100 te houden en de Sociatal Value Centralization langzaam te vergroten)
2. Control in Zuid- en Noord-holland zo hoog mogelijk houden + daar wegen bouwen.
3. Veel Marketplaces te bouwen waarmee je je eigen Trade Capacity in je trade market vergroot. Trade is bij mij vooral gericht op productie van Fine Cloth, met import van Wool uit London
4. Voedselproductie met Privileges (w.o. Agricultural Agrivation bij Crown privileges) en Advances te verhogen + Livestock RGO in Amsterdam te vergroten (geeft meeste voedsel per eenheid).

Misschien heb je er wat aan. Ik heb nauwelijks voedseltekorten gezien eigenlijk, wel 2 keer een burgeroorlog met de Nobles.

Zojuist zelf Duchy of the Netherlands gevormd, al in 1369 ( ):


Het probleem is nu dat al die provincies geïntegreerd moeten worden, wat ontzettend veel tijd kost. Daarnaast blijft Control daar vrij laag (waarschijnlijk omdat ze nog niet geïntegreerd zijn) waardoor ik het lastig vind om goede keuzes te maken. Wegen bouwen buiten Noord- en Zuid-Holland lijkt op dit moment weinig zin te hebben, maar ik weet niet goed wat de juiste strategie is voor die provincies. Verkrijgen van Prestige is ook een dingetje.

[ Voor 12% gewijzigd door Justinn1988 op 14-11-2025 13:22 ]

[friketje1]

Justinn1988 schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 13:17:
[...]


Ik vind de economie van de grond krijgen ook lastig, maar heb met een tiental herstarts het volgende redelijk voor elkaar:
1. Crown control boven de 25% houden (o.a. door Legitimacy op 100 te houden en de Sociatal Value Centralization langzaam te vergroten)
2. Control in Zuid- en Noord-holland zo hoog mogelijk houden + daar wegen bouwen.
3. Veel Marketplaces te bouwen waarmee je je eigen Trade Capacity in je trade market vergroot. Trade is bij mij vooral gericht op productie van Fine Cloth, met import van Wool uit London
4. Voedselproductie met Privileges (w.o. Agricultural Agrivation bij Crown privileges) en Advances te verhogen + Livestock RGO in Amsterdam te vergroten (geeft meeste voedsel per eenheid).

Misschien heb je er wat aan. Ik heb nauwelijks voedseltekorten gezien eigenlijk, wel 2 keer een burgeroorlog met de Nobles.

Zojuist zelf Duchy of the Netherlands gevormd, al in 1369 ( ):
[Afbeelding]

Het probleem is nu dat al die provincies geïntegreerd moeten worden, wat ontzettend veel tijd kost. Daarnaast blijft Control daar vrij laag (waarschijnlijk omdat ze nog niet geïntegreerd zijn) waardoor ik het lastig vind om goede keuzes te maken. Wegen bouwen buiten Noord- en Zuid-Holland lijkt op dit moment weinig zin te hebben, maar ik weet niet goed wat de juiste strategie is voor die provincies. Verkrijgen van Prestige is ook een dingetje.

Ik heb dat al achter de rug, rond 1450 begint de stagnatie. En andere landen gaan dan juist accelereren en beginnen bijvoorbeeld enorme standing armies te bouwen terwijl je eigen bevolking niet te eten heeft. Gewoon te weinig geld om snel genoeg te investeren om bij te blijven.
Denk dat ik achteraf ook wat zaken anders had gedaan, maar ik weet niet of dat voldoende is om echt bij te blijven. Er zijn zoveel kleine dingen die je verkeerd kunt doen. Bijvoorbeeld veel geïnvesteerd in sturdy grain (naast livestock) ipv wheat. Kom ik er nu pas achter dat wheat 8 food geeft ipv 5 voor sturdy grain. Dat had heel wat honger gescheeld voor mijn onderdanen.
Herstarten vind ik ook wel weer een beetje zonde nu ik al op weg ben. Wellicht loopt het later weer beter. Ik ga nog proberen overal polders te bouwen. Eerst niet gedaan omdat ik dacht dat het voor food production was en die bonus is niet zo zinvol, maar ik denk dat vooral de development bonus belangrijk is en development is in Nederland erg laag. En ik probeer nu markt tekorten te fixen met bouwen. In de marketplace selecteren op het grootste tekort en dat gaan bouwen, dat lijkt ook goed te werken. En elke keer het parlement bijeen roepen is denk ik ook niet de strategie, dit geeft te veel onvrede bij de estates.

Tip voor jou: soms is het beter om een vassal te creëren, dit gaat sneller dan het integreren van een nieuwe provincie.

[Justinn1988]

friketje1 schreef op vrijdag 14 november 2025 @ 13:48:
[...]
Tip voor jou: soms is het beter om een vassal te creëren, dit gaat sneller dan het integreren van een nieuwe provincie.

Thanks. Die tip kwam ik inderdaad ook al tegen. Ik ga ook lekker verder met de huidige save en ik zie waar het schip wel strand.

[Grouchy]

Heb er nu wat uren inzitten als Brabant/Nederland, EU5 is weer een aardige leercurve, lekker complex en dan die schaal.
EU5 pakt behoorlijk wat van Imperator Rome & Victoria 3. Ben zodoende blij dat ik al wat uren in Imperator & Vic3 heb zitten.

Het voedsel tekort in Holland kan je oplossen door voor locaties zoals Tiel en Nijmegen te gaan en die vervolgens als graanschuur te gebruiken. Alle goederen met een waarde tot de 3 komt toch een stad op in Holland.
Voor de vredesondehandelingen even je cabinet lid op improving dipomatic reputation zitten en de diplo slider volledig open, voor de wat lagere antagonism.

Vassalen maken en hun het werk laten doen (hoge control en dan gaat het net wat sneller).

Bruggen, wegen, kustprovincies: maritime patrols, om de % proximity zo laag te houden = hogere controle. En dat brengt dan wat meer dukaten binnen (RGOs + building output = tax base * controle waarde)

Mijn probleem nu is niet genoeg pops voor de gebouwen

En vooral de zuiderburen (Frankrijk) niet boos maken, die komen langs met tig vazallen. Seal clubbing at his finest...

[Goldia]

Ik volg dit topic voor tips! Speel uiteraard ook als Holland, maar heb nog veel te leren!

[friketje1]

Ik snap echt niet dat ze niet een keer die vredesbesprekingen hebben verbeterd. Ik doe een keertje mee met mijn ally. 75% warscore voor mij en alle provincies bezet bij mij in de buurt. Geen enkele mogelijkheid om zelf een deal te sluiten (had wel ruim genoeg warscore voor een deal, volgens mij een bug of wellicht omdat ik junoir partner ben in een pu)..en dan krijg ik 75% van 25 ducats. Gewoon helemaal niets gekregen voor een oorlog. Zelf prestige zat er niet in, krijg je 0,3 voor een veldslag met 30.000 man. Ik snap echt niet waarom het systeem van Victoria 3 niet in de game zit.

[Goldia]

Het meest lastig tot nu toe vind ik om CB te krijgen. Via het spynetwerk kan ik nooit een optie kiezen eigenlijk. Blijft alleen de parlementoptie over en dat kan maar eens in de vijf jaar. Zit nu al diep in 1400 en heb nog steeds Utrecht en Gelderland niet te pakken. Alleen Friesland eigenlijk. Economie loopt wel goed. +9 per maand is wel ok volgens mij, dus kan redelijk wat bouwen. Die economie tutorial met dat papier lukt me echter ook niet om te completen. Staat nog steeds op 50%.... Kennelijk maak ik niet genoeg winst op papier.

Leuke, maar ook best wel complexe game!

[ Voor 5% gewijzigd door Goldia op 15-11-2025 13:00 ]

[Soullie]

Goldia schreef op zaterdag 15 november 2025 @ 12:59:
Het meest lastig tot nu toe vind ik om CB te krijgen. Via het spynetwerk kan ik nooit een optie kiezen eigenlijk. Blijft alleen de parlementoptie over en dat kan maar eens in de vijf jaar. Zit nu al diep in 1400 en heb nog steeds Utrecht en Gelderland niet te pakken. Alleen Friesland eigenlijk. Economie loopt wel goed. +9 per maand is wel ok volgens mij, dus kan redelijk wat bouwen. Die economie tutorial met dat papier lukt me echter ook niet om te completen. Staat nog steeds op 50%.... Kennelijk maak ik niet genoeg winst op papier.

Leuke, maar ook best wel complexe game!

Ja dat CB verhaal is wat ik eerder in het topic ook al aangaf.

Naja vandaag regent het en best wat tijd over dus wellicht ga ik ook eens holland proberen, tot nu alleen spain en portugal gedaan.

[friketje1]

Soullie schreef op zaterdag 15 november 2025 @ 13:29:
[...]


Ja dat CB verhaal is wat ik eerder in het topic ook al aangaf.

Naja vandaag regent het en best wat tijd over dus wellicht ga ik ook eens holland proberen, tot nu alleen spain en portugal gedaan.

Holland is wel Hard mode vanwege de voedseltekorten en dan heb je ook nog een PU met Hainaut, maar niet onmogelijk.
Brabant is beter te doen.

[RaXz]

friketje1 schreef op zaterdag 15 november 2025 @ 17:08:
[...]


Holland is wel Hard mode vanwege de voedseltekorten en dan heb je ook nog een PU met Hainaut, maar niet onmogelijk.
Brabant is beter te doen.

Het voordeel van Holland is wel dat die 31 country events hebben, in tegenstelling tot Brabant die er maar eentje heeft. Om nog maar te zwijgen over de country bonussen.

[parapa]

RaXz schreef op zondag 16 november 2025 @ 20:43:
[...]


Het voordeel van Holland is wel dat die 31 country events hebben, in tegenstelling tot Brabant die er maar eentje heeft. Om nog maar te zwijgen over de country bonussen.

Krijg je die events ook als nadat je Nederland sticht? Voor mijn gevoel had ik best snel mijn turquoise kleur ingeruild voor oranje. Als Brabant kun je redelijk makkelijk je buren overtuigen/forceren om onder je leiderschap verder te gaan.

[Soullie]

nou was lekker met brabant onderweg, en toen kwam de BBB (niet caroline van de plas).
Denk dat het toch een restart gaat worden (was ironman).

[ Voor 25% gewijzigd door Soullie op 17-11-2025 14:02 ]

[friketje1]

Is Frankrijk niet af te kopen of gewoon 2-3 provincies weggeven?

Blijft wel een dingetje in EU, je kunt gewoon niets doen tegen Frankrijk behalve hopen dat je met rust gelaten wordt.
Ik heb zelf net Hainaut als vassal. Wellicht is het beter die niet te integreren in de hoop dat je met rust gelaten wordt. En anders gewoon Hainaut overdagen aan Frankrijk en dan heb je wat tijd gewonnen. Maar ik weet of dit verschil gaat maken wat betreft de kans om aangevallen te worden.

[Soullie]

friketje1 schreef op maandag 17 november 2025 @ 18:33:
Is Frankrijk niet af te kopen of gewoon 2-3 provincies weggeven?

Blijft wel een dingetje in EU, je kunt gewoon niets doen tegen Frankrijk behalve hopen dat je met rust gelaten wordt.
Ik heb zelf net Hainaut als vassal. Wellicht is het beter die niet te integreren in de hoop dat je met rust gelaten wordt. En anders gewoon Hainaut overdagen aan Frankrijk en dan heb je wat tijd gewonnen. Maar ik weet of dit verschil gaat maken wat betreft de kans om aangevallen te worden.

Naja wargoal was brabant voor Frankrijk, daar had ik alles ingestoken qua geld en development, dus dat kwijt raken was echt 80% van mijn powerbase. Ik ben als ik eerlijk ben ook nog aan het leren en niet goed genoeg om te weten hoe ik hier mee moet omgaan.

[Nopheros]

friketje1 schreef op zaterdag 15 november 2025 @ 17:08:
[...]


Holland is wel Hard mode vanwege de voedseltekorten en dan heb je ook nog een PU met Hainaut, maar niet onmogelijk.
Brabant is beter te doen.

Dit had ik de eerste test game ook maar daarna helemaal niet meer. Meer dan een paar vismarkets bouwen en gebouwen uitbreiden die veel winst opleveren heb ik niet gedaan...

Verder tot nu toe een heerlijke game. Speel als Nederland(kingdom), zit inmiddels rond 1430 en heb er iets meer dan 100 uur inzitten.

Game lijkt op het eerste gezicht erg ingewikkeld, maar na 4x herstarts ging het eigenlijk helemaal prima. Economie werkt niet altijd zoals het zou moeten volgens mij, daar zijn nog wat tweaks nodig. Colonization ben ik nu net mee begonnen (3 kolonies in afrika) dus kan niet echt zeggen of dit goed uitgewerkt is maar de meeste berichten die ik lees zeggen van niet.

Investering is vrij extreem om te exploren + het bouwen van de kolonie zelf. Dat allemaal investeren in gebouwen had waarschijnlijk meer opgeleverd maar koloniseren is nu eenmaal mijn stijl

M'n huidige missie is genoeg allies bij elkaar te sprokkelen om Frankrijk aan te vallen. Frankrijk gaat veel te hard en m'n doel is wel om te winnen op punten...

[ Voor 7% gewijzigd door Nopheros op 18-11-2025 11:22 ]

[SiErRa]

Ik wil nog wat meer tutorials kijken, want ik loop met Holland nogal vast qua economie.

Ook al bouw ik de juiste gebouwen die winst opleveren, wegen die meer control geven. Zakken de inkomsten (met tax op auto) tot een niveau dat ik eigenlijk niets meer kan bouwen. Een deel komst door eten te moeten kopen, ook al heb ik een stuk Friesland en Gelderland ingenomen, lijkt dit door beperkingen uit de markt te komen. Moet je meer Granaries bouwen? of van market switchen?

[Hert]

SiErRa schreef op dinsdag 18 november 2025 @ 11:35:
Ik wil nog wat meer tutorials kijken, want ik loop met Holland nogal vast qua economie.

Ook al bouw ik de juiste gebouwen die winst opleveren, wegen die meer control geven. Zakken de inkomsten (met tax op auto) tot een niveau dat ik eigenlijk niets meer kan bouwen. Een deel komst door eten te moeten kopen, ook al heb ik een stuk Friesland en Gelderland ingenomen, lijkt dit door beperkingen uit de markt te komen. Moet je meer Granaries bouwen? of van market switchen?

Province antwerpen veroveren (ik weet het, dat is makkelijk gezged), tarwe rgo uitbouwen en irrigatie en farming villages spammen in Mechelen. ALs bonus heb je nog wol in Turnhout wat je fine cloth productie boost en ook gewoon veel geld oplevert.
Je hebt gewoon minstens 1 provincie nodig met tarwe (of rijst) waar je irrigatie kunt bouwen als je stevig wilt verstedelijken, anders ga je gewoon tenonder aan food costs.

[ Voor 9% gewijzigd door Hert op 18-11-2025 11:46 ]

[vinpower]

SiErRa schreef op dinsdag 18 november 2025 @ 11:35:
Ik wil nog wat meer tutorials kijken, want ik loop met Holland nogal vast qua economie.

Ook al bouw ik de juiste gebouwen die winst opleveren, wegen die meer control geven. Zakken de inkomsten (met tax op auto) tot een niveau dat ik eigenlijk niets meer kan bouwen. Een deel komst door eten te moeten kopen, ook al heb ik een stuk Friesland en Gelderland ingenomen, lijkt dit door beperkingen uit de markt te komen. Moet je meer Granaries bouwen? of van market switchen?

Voor mij was het voldoende om de fish en livestock uit te bouwen in noord Holland en de voedsel stukken van Oversticht in te nemen.

[RaXz]

parapa schreef op maandag 17 november 2025 @ 12:51:
[...]

Krijg je die events ook als nadat je Nederland sticht? Voor mijn gevoel had ik best snel mijn turquoise kleur ingeruild voor oranje. Als Brabant kun je redelijk makkelijk je buren overtuigen/forceren om onder je leiderschap verder te gaan.

Dat is een goede vraag, ik heb geen idee maar het lijkt mij het meest verstandig om het zekere voor het onzekere te nemen en met Holland te spelen voor de unieke events. Ik woon in Noord-Holland dus voor mij is het sowieso een makkelijke keuze.

[Soullie]

RaXz schreef op dinsdag 18 november 2025 @ 13:13:
[...]


Dat is een goede vraag, ik heb geen idee maar het lijkt mij het meest verstandig om het zekere voor het onzekere te nemen en met Holland te spelen voor de unieke events. Ik woon in Noord-Holland dus voor mij is het sowieso een makkelijke keuze.

Tja ik in limburg, maar de positie van zuid limburg ingame is nog moeilijker.

[Grouchy]

Over die events...volgens mij heb ik deze event gehad als Brabant -> Nederland (Duchy):

#Dutch Guilder
flavor_hol.32 = {
hide_portraits = yes
type = country_event

title = flavor_hol.32.title
desc = flavor_hol.32.desc

historical_info = flavor_hol.32.historical_info

fire_only_once = yes

dynamic_historical_event = {
tag = NED
tag = HOL
from = 1434.1.1
to = 1500.1.1
monthly_chance = 1
}

illustration_tags = {
10 = happy
10 = interior
}

trigger = {
trigger_if = {
limit = { this = c:HOL }
NOT = { country_exists = c:NED }
}
}

Heb om te controleren even fire_only_once = yes naar no & monthly_chance = 100 gezet en dan de EU5 1 maand laten lopen; als Duchy of the Netherlands kreeg je ze dus gewoon.

[ Voor 71% gewijzigd door Grouchy op 18-11-2025 17:03 ]

[friketje1]

Soullie schreef op dinsdag 18 november 2025 @ 10:45:
[...]


Naja wargoal was brabant voor Frankrijk, daar had ik alles ingestoken qua geld en development, dus dat kwijt raken was echt 80% van mijn powerbase. Ik ben als ik eerlijk ben ook nog aan het leren en niet goed genoeg om te weten hoe ik hier mee moet omgaan.

Zuur inderdaad, dat is nu eenmaal hoe de game werkt met control. En als je 10 keer grotere buur dat wil hebben dan is het weg. Van allies hoef je ook niet veel te verwachten als je die al hebt.
Met de huidige patch en de dikke nerf voor levies is Frankrijk wellicht wel tegen te houden. 50 jaar duimen dat je niet wordt aangevallen en dan zsm een regulier leger opbouwen.

[vinpower]

Nog tips hoe ik de building maintenance naar beneden krijg?

[friketje1]

vinpower schreef op woensdag 19 november 2025 @ 20:33:
Nog tips hoe ik de building maintenance naar beneden krijg?

Minder gebouwen bouwen

Het beste op dit moment is RGO's uitbreiden met goederen die je of nodig hebt, of die veel opleveren (bv meer dan 2 ducats per goed), in gebieden met veel control. Het voordeel van RGO's is dat het gratis geld is, er zijn geen onderhoudskosten. Dit levert uiteindelijk belasting op van peasants. En in steden kiezen voor werkplaatsten die het meeste opleveren, of waar een tekort van is in de lokale markt. Maar werkplaatsen kunnen je ook snel geld kosten bij overproductie. Als een gebouw niets oplevert, bouw het alleen als je er zeker van bent dat het zinvol is.
Verder goed om te weten dat er een probleem is met trade. Trade levert geld op, maar vergroot de economic base en verhoogt daardoor juist de kosten waardoor het netto geld kan kosten omdat je hierdoor onevenredig veel kwijt bent aan stability en court expenses waardoor in veel gevallen trade meer kost dan het oplevert. Dit wordt waarschijnlijk aangepast. Breidt dus alleen je marketplaces uit als je ziet dat de trades veel geld opleveren (+1 ducats, maar om het ingewikkeld te maken het gaat eigenlijk om de procentuele marge, die moet zo hoog mogelijk omdat de omzet en niet de winst van je trades de kosten van stability en crown power verhogen. Op de paradoxforums kunnen ze je dit beter uitleggen)

[ Voor 25% gewijzigd door friketje1 op 20-11-2025 18:31 ]

[SerealKiller]

Zit nu net bij de age of discovery met Hongarije, 8 vassals, 450 / 500 goud per maand inkomen en max stability, legitimacy en prestige..., bijna alle wegen gebouwd, alle RGO op max, overal bruggen, libraries, monastaries, etc etc. Het is nu een wachtspelletjes geworden; bij 5000k, shift-click op Mass build, en weer even wachten. Annexaties duren extreem lang, (ook na enforce culture/religion etc). Personal union duurt ook lang om te integreren.
Bij een groter land merk je het effect van de buildings veel minder, dus is het echt meer een spamknop geworden. Hoe enthousiast ik in het begin was, nu begint het wel heel erg saai te worden om elke gebouwtje te bouwen. Verder tja, ik maak deze run nog af, en dan wacht ik wel op wat meer content en aanpassingen.

[friketje1]

SerealKiller schreef op donderdag 20 november 2025 @ 13:21:
Hoe enthousiast ik in het begin was, nu begint het wel heel erg saai te worden om elke gebouwtje te bouwen.

Waarom gebruik je geen automation voor het bouwen? Dat is ook hoe het bedacht is voor grotere landen.
Overigens ben ik ook geen liefhebber van endgame in Paradox spellen, ik heb echt nog nooit een campagne afgemaakt in welke titel dan ook.

[SerealKiller]

friketje1 schreef op donderdag 20 november 2025 @ 19:16:
[...]
Waarom gebruik je geen automation voor het bouwen? Dat is ook hoe het bedacht is voor grotere landen.
Overigens ben ik ook geen liefhebber van endgame in Paradox spellen, ik heb echt nog nooit een campagne afgemaakt in welke titel dan ook.

Ik speel ook gedeeltelijk met automation, maar omdat ik ook nog aan het leren ben wil ook wat meer nadenken bij de plaatsing van de gebouwen. Dan leer je toch iets meer wat elk gebouw doet. Door (veel) te automatiseren begint het wel te voelen alsof het spel voor mij aan het spelen is. Nog steeds positief over het spel, maar de (complex) mechanics mogen wel wat meer diepgang/effect hebben. Nu voelt het aan als "ocean wide, puddle deep"

[friketje1]

SerealKiller schreef op donderdag 20 november 2025 @ 19:42:
[...]
Nu voelt het aan als "ocean wide, puddle deep"

Dat geldt voor alle moderne games eigenlijk, ik had niets anders verwacht. Het moet zo complex mogelijk zodat de streamers (die de games ook vaak helpen ontwikkelen) in filmpjes kunnen uitleggen wat je nu eigenlijk moet doen. En nu zie je dat de devs de game eigenlijk zelf ook niet meer snappen en dat de community moet uitleggen hoe het werkt. En als je door alle statistische ruis heen kijkt is het eigenlijk niet zo moeilijk zolang je maar weet wat "meta" is. En voor EU5 is dat RGO's spammen.
Doet mij ook erg denken aan Path of Exile wat dat betreft.

Gek genoeg is het wel leuk om te spelen, het is lang geleden dat ik zo veel tijd in een Paradox game heb gestoken ondanks alle tekortkomingen.

[Soullie]

Tja de verdieping komt met de DLC's de komende jaren vermoed ik.

Als ik terug denk aan de launch van EU4 was dat ook leuk om te spelen, maar ook niet echt mega diep.
Qua mechanics heeft dit spel wel veel om op te bouwen denk ik.

Heb het ook wel naar mijn zin.

[ Voor 6% gewijzigd door Soullie op 21-11-2025 07:56 ]

[Hert]

Het grootste probleem lijkt me dat de economie nog niet helemaal gebalanced is.
bvb als Zweden heb je hopen fish, dus het lijkt logisch dat je die rgo's niet uitbouwt, maar eigenlijk moet je het toch doen want het brengt nog steeds veel meer op dan wat die pops anders al boer zouden verdienen. Het is dus een no brainer, wat geen goed game design is nmm.
In trade zitten ook wat missers, zo betalen de burgers belasting over hun omzet idpv over hun winst, waardoor de speler veels te veel verdient aan trade en de burger estate constant blut is (maar op een of andere manier die belasting wel gewoon netjes betaalt). Dit maakt trade zo hard mogelijk pushen ook een no brainer.

Maar dat zijn geen fixes die je even bij de koffie oplost, daar gaan wel wat maandjes overheen gaan schat ik.

Dat gezegd zijnde vermaak ik me nog steeds met Zweden in de 16 honderds prima, opstanden de kop indrukken, infrastructuur uitbreiden, katholieken vervolgen, ontdekken, koloniseren, buren terroriseren,...

[friketje1]

Dit type game is gewoon te complex om te balanceren, het zal nooit af zijn. Volgende week gaan ze trade "fixen". Nou 3-2-1 mensen gaan dan klagen dat het te makkelijk is (want je kunt met RGO's alleen ook al de game "breaken"). Dan komt er een nerf. Dan gaan de mensen die niet de juiste dingen doen klagen dat hun save niet meer werkt en het te moeilijk is. Dan wordt er weer wat teruggedraaid. Etc, etc, etc.
Uiteindelijk ga je zien dat de game makkelijker wordt omdat de AI het allemaal niet kan bijbenen. En dan komt de eerste DLC en dat wordt alles generfd en begint alles weer opnieuw.

Ik zie het ook maar meer als een meta, gewoon aanpassen aan de huidige patch. Even bij een nieuwe patch kijken waar mensen over zeuren op het paradox forum en je kunt weer verder.

[Nopheros]

Misschien dat ik bepaalde delen van het spel nog niet goed doorheb maar hier is het eigenlijk behoorlijk goed gebalanceerd.

Al het geld wat ik verdien gaat direct op aan colonies en het bouwen/onderhouden van schepen en leger. Alles is zo belachelijk duur dat ik nooit teveel goud overhoud, vooral standing army vind ik toch wel erg prijzig.

Tussendoor kijk ik continu wat op dat moment het meeste oplevert aan gebouwen en goederen en blijf ik doorbouwen.

Zit nu met Nederland in 1470. Ben allies bij elkaar aan het sprokkelen om Frankrijk aan te vallen.

[ Voor 8% gewijzigd door Nopheros op 21-11-2025 10:57 ]

[Hert]

friketje1 schreef op vrijdag 21 november 2025 @ 10:28:
Dit type game is gewoon te complex om te balanceren, het zal nooit af zijn. Volgende week gaan ze trade "fixen". Nou 3-2-1 mensen gaan dan klagen dat het te makkelijk is (want je kunt met RGO's alleen ook al de game "breaken"). Dan komt er een nerf. Dan gaan de mensen die niet de juiste dingen doen klagen dat hun save niet meer werkt en het te moeilijk is. Dan wordt er weer wat teruggedraaid. Etc, etc, etc.
Uiteindelijk ga je zien dat de game makkelijker wordt omdat de AI het allemaal niet kan bijbenen. En dan komt de eerste DLC en dat wordt alles generfd en begint alles weer opnieuw.

Ik zie het ook maar meer als een meta, gewoon aanpassen aan de huidige patch. Even bij een nieuwe patch kijken waar mensen over zeuren op het paradox forum en je kunt weer verder.

In Victoria had het trade systeem in het begin ook wel wat rare kanten, maar dat is in de laatste versies toch netjes opgelost hoor.

[RaXz]

Weekend, zo weer verder met EU5. Ik vermaak mij kostelijk met het spel, het past precies in mijn straatje. Het brengt mij ook een beetje terug naar de tijd dat ik op zolder op mijn Amiga Colonization zat te spelen. De afgelopen jaren nog Civilization proberen te spelen maar ik heb denk ik niet het geduld meer voor turn based strategie spellen, realtime with pause bevalt mij erg goed wat dat betreft.

EU4 nooit gespeeld, ik dacht op een gegeven moment om gelijk voor EU5 te gaan en daarop te wachten. En ik vermaak mij er tot nu toe een stuk meer mee dan Crusader Kings 3, de tijd zal het zeggen of dat ook voor Stellaris opgaat, al heeft het historische wel mijn voorkeur.

Ik speel nu vooral in iron man, niet echt veel ruimte om te prutsen maar ik vind het een stuk leuker dat je niet zomaar verkeerde keuze's kan terug draaien. Alleen jammer dat achievements uit worden geschakeld wanneer je met missies aan wilt spelen. Het was mij gelukt om als Holland een nieuwe markt te openen, en maar 7,5% van de spelers hebben die achievement, ik vond dat wel bijzonder.

Voor nu maar gestopt met Holland, en voor Milaan gegaan omdat die een stuk groter is, maar niet zo groot als Napels. Ik hoop dat ik dan een stuk meer te doen heb dan met een klein land, maar niet zoveel dat het overweldigend wordt, dat is vooral belangrijk omdat ik mij vrijwel niet bezig hou met de meta naast RGO's spammen, maar ook daar gaat het niet om dat klakkeloos te doen, je zult toch prioriteiten moeten stellen welke RGO's je eerst levelt.

[SerealKiller]

Zoo, iets van 60 uur gespeeld met Hongarije, zit nu in 1615. Op zich weer een leuke EU, maar na dit aantal uren merk ik wel dat de gameplay loop van EU4 mij beter bevalt. In het begin is het micromanagen van gebouwtjes, wegen, marriages etc. wel interessant en hebben effect op je land. Naar mate dat je verder speelt, begint dat effect steeds kleiner te worden. Ik heb nu een inkomen van 2500 per maand, het gebouwen is nu niets meer dan Shift Click - mass build... verplicht taakje. Ik ben nu "halverwege" maar heb elke RGO maxed, elk gebouw, maxed, alle wegen (incl. in vassals EN PU gebouwd). Alle settlements boven 20.000 geupgrade naar town of wel city etc.
De wijze van casus belli maken is ook tergend langzaam, en gewoon weg vervelend. Ik heb een standing army size van 175k, en kan makkelijk naar 250k heen.. maar heeft geen zin. In eu4 kon je tussen de grote wars, tijdens truce, nog kleine landjes inpakken. Dat is nu weg, want ik heb de casus belli van mij parliament nodig om de grote wars te voeren.

Ben ik positief, ja.. denk dat er zeker potentie in zit. Maar voor mij gaat deze nu even een jaartje op de plank, en kijk dan weer verder. Reden hiervoor is dat de patches nu nog grote balans changes in zich hebben, en daarmee kans dat het je savegame verpest. Bij mij is dat nu patch 1.08, met name de aanpassing van de loyalty van vassals.
Onderstaand: PU met Polen en Lithuania (annexen duurt langer dat het spel lang is), Vidin, Wallachia, Moldavia en Basarabia als vassal. Ik kan nu heel europa overnemen in 1 a 2 wars, maar heb daar nu even geen zin meer in, het zou alleen maar zijn om de kaart te kleuren

[friketje1]

Ben er wel klaar mee nu. De aanpassingen in 1.0.8 zijn gewoon veel te groot, dit is gewoon early acces.
Met Nederland in 1450 laad ik de nieuwe patch (dus nog te vroeg in de game voordat inkomen er niet meer toe doet). Inkomen per maand gelijk gedaald van 100 naar 60. Alle vassals disloyal. Dan moet ik 40 in diplomacy investeren. Inkomen naar 20. Dan blijft de belangrijkste vassal Luneburg disloyal met 44. Dan zeggen de devs ja maar je moet dan decentraliseren. Maar dan gaat mijn inkomen nog meer omlaag.
Zit dus in de situatie dat ik eigenlijk niets meer kan doen. Economie: al het laaghangend fruit is al gebouwd, wat ik nog kan doen levert weinig op. Oorlog: diplo annexen werkt niet meer, ik kan alleen met veel moeite 3-4 provincies veroveren maar die hebben dan weer geen proximity. Mijn oorspronkelijke plan was om na Luneburg Denemarken te vassaliseren omdat daar nog wat proximity te krijgen is via zee. Wordt hem ook niet meer.
Trade werkt dus niet meer. Koloniseren is nu te duur geworden. En de grotere landen uitdagen door groot standing army te bouwen lukt ook niet meer want ik verdien te weinig.
Rest dus niets anders dan de meubels te redden, af te wachten op nieuwe tech en dan maar hopen dat Frankrijk mij met rust laat. Niet echt leuk
Een nieuwe save starten zie ik eigenlijk ook niet zitten want wie weet wat ze weer met 1.0.10 verzinnen.

[ Voor 4% gewijzigd door friketje1 op 03-12-2025 07:49 ]

[vinpower]

Dan speel je toch op 1.0.7 verder?

[Soullie]

Tja dat fine tunen van centralised en decentralised hoor je meer mensen over "klagen"
Maar goed ik denk dat die gamechanging patches steeds minder worden, tot er een DLC komt

Manier van CB genereren vind ik ook beetje irritant, maar ik wen er langzaam aan.

Nederland vormen is trouwens gelukt, wel jammer dat ik flanders niet kan inlijven, omdat het een vassal van frankrijk is.

met die 100 year war mogen ze vassals wel iets meer disloyal maken imho.

[ Voor 27% gewijzigd door Soullie op 03-12-2025 08:53 ]

[friketje1]

Ik denk dat het "balanceren" nog wel even doorgaat. En balanceren is tussen aanhalingstekens want dit is meer sleutelen aan de game mechanics dan het zoeken naar balans. Zaken die prima kunnen in een early acces. Dan kun je er ook op rekenen dat je save onspeelbaar wordt. Maar bij een echte release hoort dat niet.

En de devs hebben ook geen duidelijke visie, het is meer aan knoppen draaien en kijken maar wat er gebeurd.

Zolang ze elke week alles omgooien heeft het gewoon weinig zin om een campagne te spelen. De harde kern speelt natuurlijk 50 uur per week en start gewoon een nieuwe save, maar dit is wel echt de manier om casuals weg te jagen.

1.0.7 doorspelen zie ik ook niet zitten. De bugfixes zijn gewoon nodig.

[AntiChrist7]

Tja paradox games zijn ook niet echt voor casuals. En dit is de reden dat ik nooit een paradox game speel binnen de drie jaar na release.

[RaXz]

Ik zit nog steeds op 1.0.4 want ik vond die grote aanpassingen maar niets. Ben je lekker op dreef en dan komen er grote balance veranderingen en is je hele save krom en scheef komen te staan. Het is een erg leuk spel maar er moet nog een hoop gesleuteld aan worden.

Ze hadden er beter een echte early access release van moeten maken.

[Grouchy]

Soullie schreef op woensdag 3 december 2025 @ 08:51:
Tja dat fine tunen van centralised en decentralised hoor je meer mensen over "klagen"
Maar goed ik denk dat die gamechanging patches steeds minder worden, tot er een DLC komt

Manier van CB genereren vind ik ook beetje irritant, maar ik wen er langzaam aan.

Nederland vormen is trouwens gelukt, wel jammer dat ik flanders niet kan inlijven, omdat het een vassal van frankrijk is.

met die 100 year war mogen ze vassals wel iets meer disloyal maken imho.

Heb wat Brabant runs gedaan de afgelopen weken en deel je mening.
Vassals zijn erg loyaal en komen nooit in opstand of lopen over naar Engeland (heb het Vlaanderen nog nooit zien doen) en leveren dankzij de proximity regels ook nog eens veel meer troepen dan Frankrijk zou kunnen leveren als het hun reguliere grondgebied was.

Als Brabant zit je ook in de HRE, dat heeft ook het e.e.a. nodig aan aanpassingen & de AI HRE keizer is eigenlijk een grote grap. PU met Limburg is vaak ook een hel.
De scaling (in events) is af en toe ook ver te zoeken.

[friketje1]

AntiChrist7 schreef op woensdag 3 december 2025 @ 14:00:
Tja paradox games zijn ook niet echt voor casuals. En dit is de reden dat ik nooit een paradox game speel binnen de drie jaar na release.

Dat was vroeger niet zo, ik heb volgens mij alle mainline paradox games wel gespeeld (of in ieder geval geprobeerd) sinds ik EU1 een keer van een vriend op een CD rom had geleend. EU is altijd best een toegankelijke titel geweest. Tot EU3 was het zelfs te makkelijk, toen koos ik altijd maar een 1 state minor anders had je al van tevoren gewonnen.
EU 5 slaat echt een andere richting in waarbij je echt grondige kennis nodig hebt van alle mechanics om de game te kunnen spelen, vroeger was dat toch meer optioneel (bv, diplo annexing was vroeger al iets voor gevorderden).