Interessant topic. Ondanks dat de topicstart wat meer inzet had mogen tonen is dit niet materie waar je 1-2-3 met zoekwerk zinnige antwoorden kunt vinden. Je kunt makkelijk genoeg reviews + ervaringen van schermen toen ze nieuw waren vinden, maar dat was vaak jaren geleden, en er is wel degelijk een wereld van verschil tussen schermen en hoe ze de tand des tijds doorstaan...
Zelf ben ik een beetje CRT-freak - enerzijds omdat ik contrast en kleurechtheid belangrijk vind, anderzijds omdat ik gewoonweg geen budget heb voor een echt goede TFT, en een goede 2e hands CRT zonder enige twijfel superieur is aan een ultra-budget TFT.
Momenteel heb ik vier CRTs in gebruik, 2x Eizo FlexScan F930 20", een monster van een Sony W900 24" breedbeeld en een SGI/Sony GDM-17E21. Daarnaast heb ik voor m'n vriendin nog een 20" Sun (modelnr even niet bij de hand, iig Hitachi beeldbuis) en een Philips 107T 17" geregeld.
De 17"-schermen waren afdankertjes die me niets kostten. De Philips is een flat-screen, iirc Trinitron beeldbuis. Doet 1280x1024@85Hz met .25 dot pitch. Haarscherp, zuivere kleuren en goed contrast. Wel de nieuwste van deze hele bende, dus niet gek dat het goed is. Pas trouwens op bij Philips, de T en B reeksen zijn goed, maar de E en S versies zijn ronduit waardeloze budgetmeuk.
Mijn SGI was destijds (anno 1996...) de beste 17" die je kon krijgen. Maar dat was 12 jaar terug en het is te merken. Allereerst heeft deze bakbeest (zwaarder dan de Eizo 20" schermen

) bijna een kwartier nodig om volledig op temperatuur te komen. Zelfs dan is z'n contrast niet meer wat het geweest is en krijg je de kleurbalans om een of andere reden niet helemaal goed. Dit was totdat de Eizo's er kwamen m'n gamePC scherm, want haarscherp is het ondanks alles nog steeds. Ondertussen is het met pensioen - aangesloten op mijn SGI Indigo2
De Sony W900 is een categorie apart. 24" CRTs zijn zeldzaam. Deze kocht ik zo'n 4.5 jaar terug voor EUR 100 van iemand die dacht dat het alleen op een Mac zou werken (ondanks dat het gewoon VGA en BNC connectoren had...). Voor desktopwerk is het niet ideaal. Ondanks een wirwar aan instellingen is het moeilijk om convergence op alle delen van het scherm goed te krijgen. Maar aangezien hij op 1920x1080@75Hz in te stellen is, is dit de ultieme budget FullHD scherm. 1080p ziet er vanaf een meter of twee geweldig uit. Enige minpunten zijn daarbij dat de instellingen continu bijgesteld moeten worden (ze 'wandelen' uit zichzelf) en dat de coating z'n beste tijd gehad heeft - een veel voorkomend euvel bij Sony beeldbuizen uit 2e helft jaren '90
Tenslotte heb ik de twee Eizos. Dit zijn het soort scherm waar mensen met voldoende budget voor TFT toch vrijwillig voor zouden kiezen. Voor 20" CRTs zijn ze betrekkelijk klein en licht (<20kg ofzo

), ze doen haarscherp 1600x1200@85Hz (sterker nog, ze kunnen op die reso op 100Hz ingesteld worden). Kleurechtheid is zo goed dat ik pas nadat ik een van deze ernaast hing merkte dat de W900 ook op dat vlak een paar tweaks nodig had. En de coating kan daadwerkelijk tegen een stootje itt Sony buizen. Werkelijk fantastische dingen. EUR 20 per stuk een half jaar terug en geen seconde spijt van gehad.
Algemener mbt aankoop 2e hands CRT:
Specs om op te letten:
- dot pitch geeft aan hoe ver de fosforpuntjes uit elkaar liggen. <.25 is aan te raden. >.28 is pijnlijk
- bij CRT is <75Hz vertical refresh pijnlijk. >85Hz zie je het verschil zo goed als niet.
- hoeveel vertical refresh mogelijk is op een bepaalde resolutie wordt vooral bepaald door de max hsync waarde. Hoewel het soms wat moeilijk vinden is, is dit zo'n beetje de belangrijkste spec van een CRT monitor. Meestal wordt het als een range weergegeven, bijvoorbeeld "27-96"
Een paar veelvoorkomende max waardes omgerekend naar resolutie+vertical refresh:- 75KHz: 1024x768@85Hz 1152x864@75Hz 1280x1024@70Hz 1600x1200@60Hz
- 85KHz: 1024x768@100Hz 1152x864@85Hz 1280x1024@75Hz 1600x1200@66Hz
- 96KHz: 1152x864@100Hz 1280x1024@85Hz 1600x1200@75Hz
- 110KHz: 1280x1024@100Hz 1600x1200@85Hz
- 130KHz: 1600x1200@100Hz
Mijn Eizo's doen dus 130KHz
- hou er rekening mee dat bij CRTs de opgegeven beelddiagonaal bruto is, niet netto zoals TFT. Vuistregel is dat je om een CRT met TFT te vergelijken 2" van de CRT moet aftrekken. Zo is een 19" CRT te vergelijken met een 17" TFT en een 21" CRT met een 19" TFT
Verder zijn er een stel specifieke ouderdomskwalen bij CRTs:
- CRT coating kan gaan bubbelen/pellen. Als er ook maar de kleinste probleem is met de coating: niet kopen - het is onomkeerbaar

Dit probleem kom je het meest tegen bij Sony beeldbuizen (ook door Apple, Sun, SGI en IBM gebruikt) tussen 1995 en 1999, maar fysieke beschadigingen kunnen bij alle types voorkomen. - vermoeide fosfor. Dit uit zich door doffe weergave en onvoldoende contrast. Een goede scherm moet er 'goed' uitzien bij <75% contrast en brightness. Moet je die dingen naar 100% gooien om fatsoenlijk beeld te krijgen, dan is de scherm "op". Niet kopen dus. Zeker niet als je 's avonds gaat kijken. Een scherm die 's avonds 100% contrast nodig heeft, zal overdag onleesbaar zijn tenzij je met kartonnen dozen een kap over je monitor maakt... HW_LAN bezoekers weten wat ik bedoel
- magnetische afwijkingen. Hou een magneet bij een CRT en het beeld verkleurt. Een CRT geeft alleen goed beeld als alles magnetisch exact goed geijkt is. Door fysieke trauma, lang in de buurt van magneten (niet afgeschermde speakers!) gestaan te hebben of gewoon veroudering kan het gebeuren dat delen van het beeld kleurafwijkingen gaan vertonen. Als je dit ziet, controleer op tijdelijke factoren (verkoper heeft CRT om te tonen naast een speaker/trafo geplaats). Vind je speakers/trafo's? Zet ze ver uit de buurt van het scherm. Helpt dat niet? Niet kopen.
- bejaarde trafo. Een CRT bestaat feitelijk uit drie delen, een vacuumbuis met wat fosfor erop, een zooi electronica om de electronenbundel te sturen en een monster van een trafo om de voltages te leveren om die electronenbundel te maken. Als die trafo ouder wordt kan het tijd nodig hebben om op temperatuur te komen. Hoe hinderlijk dit is moet je zelf beslissen. Het is wel teken dat je met een echt oude (of zwaargebruikte) scherm te maken hebt. Wees dus dubbel alert op andere problemen ermee.
Zo, kleine checklist
Verder zijn zaken als bolle vs platte scherm en trinitron (aperture grille) vs shadow mask vooral een kwestie van smaak. Bolle schermen zijn vaak ouder, wat niet in hun voordeel spreekt, maar bij gelijke leeftijd zijn ze vooral in de hoeken wat scherper dan platte schermen, omdat de electronenstraal veel gelijker verdeeld wordt. Trinitron buizen hebben twee horizontale ophangdraden waar de draden van de aperture grille aan opgehangen zijn. Aperture grille is vaak net iets scherper dan shadow mask, maar die ophangdraden vinden sommige mensen hinderlijk. Bij de meesten went het snel genoeg.