Wat is een oktaangetal, en waar is dit belangrijk?
a) In een motor beweegt een cylinder op en neer. In de opwaartse slag wordt een benzine/lucht mengsel gecomprimeerd. Door de compressie ontstaat er een verhoging van druk en temperatuur in het mengsel (fysische wetmatigheid bij compressie). Het niveau van die druk en temperatuur hangt af van de compressieverhouding van de motor. Deze compressieverhouding ligt constructief vast (slaglengte van de cylinder) en kun je dus niet veranderen.
Nu bestaat het risico dat door deze hoge temperatuur en druk het mengsel spontaan gaat ontsteken voordat de ontstekingskaars zijn vonk geeft. Dit noemt men "pingelen" van de motor, en kan schade veroorzaken. Hoe hoger de temperatuur en druk (= hoe hoger de compressieverhouding), hoe hoger het risico dat het mengsel spontaan ontsteekt.
Het oktaangetal is een maat die weergeeft in hoeverre een benzine beschermd is tegen dit spontaan onsteken onder invloed van die druk en temperatuur. Hoe hoger de compressieverhouding, hoe hoger de druk en temperatuur, dus hoe meer additief er moet toegevoegd worden om de benzine niet spontaan te laten ontsteken. Dat is nu net het oktaangetal. Niets meer, niets minder. Het oktaangetal heeft dus NIETS te maken met energie inhoud, bescherming van kleppen in oldtimers, etc..
Om uit eenzelfde motorblok meer energie te halen, kan de automobiel constructeur de compressieverhouding van een motor verhogen. Voor dit type motoren is er dus een benzine met hoger oktaangetal nodig. Maar het is belangrijk om te weten dat het de hogere compressieverhouding van de motor is die extra energie levert, NIET de benzine.
b) als we nu naar de motor technologie gaan kijken hebben we hoofdzakelijk 2 technologiën :
- bij oudere wagens (van voor pakweg 1992) ligt de compressieverhouding van de motor constructief vast. Daar kan men niets aan veranderen, en bijgevolg ligt dus de oktaanbehoefte van deze motoren ook vast. Een oktaan 95 kan gebruikt worden in motoren met een compressieverhouding tot 1 op 10.5. Ligt de verhouding hoger, heb je een benzine met hoger oktaangetal nodig.
In de praktijk is het zo dat het overgrote gedeelte van de wagens onder deze 10.5 ligt, en men dus rustig met een 95 oktaan kan rijden. Een hoger oktaan benzine tanken kan, mag, maar heeft geen enkel voordeel. Je haalt er niets meer uit, behalve geld uit uw portefeuille.
De enige uitzonderingen hierop zijn sportieve wagens, die dikwijls hoge compressieverhoudingen hebben . Daar vallen sommige (getunede) modellen van bvb de Ferrari's , Porsche, BMW, Alfa Romeo en andere sportieve modellen onder. Deze hebben wél een hogere oktaan nodig. Vandaar dat op deze wagens dikwijls een oktaan 98 wordt aanbevolen.
V-power is in realiteit een oktaan 97. In de praktijk (na veel field-testen) is uitgewezen dat deze sportieve wagens, die een hoger oktaangetal nodig hebben, zonder problemen met de V-power uit de voeten kunnen. V power is voor deze wagens dus ook geen probleem.
- bij moderen wagens zien we een sterke opkomst van de wagens met knok-sensoren. Dit is een electronische bewaking van de motor, die het injectiemoment zo gaat afstellen dat de wagen dicht tegen zijn pingel moment loopt. Voor deze wagens maakt het niet uit welk oktaangetal men tankt (92,95 of 98). De motor gaat zichzelf af stellen naargelang het oktaangetal dat hij voor zijn kiezen krijgt.
Het is wél zo dat een hoger oktaangetal op dit type motoren (in tegenstelling tot de oudere motoren) wél extra vermogen geeft. Het trekvermogen van de wagen wordt hier wél beter als je een hoger oktaan tankt.
Vandaar dat de automobiel constructeurs voor deze wagens dikwijls een 98 aanbevelen, om dat dit prettiger rijdt. Maar dit is geen must. Deze wagens kunnen op om het even welke benzine rijden. Er is zelfs een europese richtlijn onder automobielconstructeurs die stelt dat alle nieuwe wagens op 95 MOETEN kunnen rijden.
Het is ook zo dat in sommige landen (bvb Italië en Frankrijk) een benzine oktaan 98 ongelood gewoon niet op de markt beschikbaar was/is. In Italië vindt je nu zelfs nog veel stations waar geen 98 te krijgen is.....
En net daar presteert de V-power perfect. V-power is een oktaan 97, maar qua energie-inhoud en ontwikkeld vermogen ligt deze benzine in deze toepassingen nog boven de klassieke 98. Dus ook in deze toepassingen is er geen probleem, integendeel : wagens met knoksensoren rijden prettiger op V-power dan op de klassieke 98, en dit gegarandeerd zonder enig risico voor de motor.
- Vervuilde motoren krijgen na verloop van tijd een hogere oktaanbehoefte (door vervuilde kleppen en injectoren). Ook het rendement van de motor loopt terug. Daarom gaan constructeurs een "veiligheidsmarge" inbouwen tijdens het afstellen van motoren, én de oktaan aanbeveling. Zo hebben bvb nieuwe motoren dikwijls een oktaanbehoefte van 93, terwijl de constructeur een 98 aanbeveelt, dit om rekening te houden dat in de toekomst door vervuiling de behoefte zal stijgen.
Als een V-power deze vervuiling gaat verhinderen en/of wegnemen, zal de oktaanbehoefte van de motor terug dalen. Een 97 is dan terug méér dan voldoende.
Als de motor knok sensoren bevat (zoals alle moderne wagens) zal de motor zichzelf afstellen, zodat die altijd optimaal loopt.
c) Staar je niet blind op oktaangetallen. Dit zegt iéts, maar zeker niet alles. Oktaangetallen worden gemeten op een traag lopende motor, die gestandardiseerd is in 1930. Vraag is in hoeverre deze analyse techniek voor de huidige techniek écht zoveel betekenis heeft op actuele motoren. V-power is véél meer dan oktaan alleen.
Een oktaagetal zegt iéts, maar zeker niet alles. De verbrandings snelheid en ontstekingskwaliteit van een benzine is minstens even belangrijk om te oordelen welke benzine een wagen nodig heeft. Het mooiste voorbeeld is LPG : alle wagens rijden moeiteloos op LPG gas, hoewel LPG een slecht oktaan getal heeft, MAAR een heel hoge verbrandings snelheid.
d) Wat betreft oktaangetal: dit hangt het af van welk standpunt je de benzine bekijkt.
Als je de EN 228 klassificatie hanteert, is V-power benzine een oktaan 95. Dit omdat deze norm met vaste stappen werkt : oktaan 92,95,98 en 100. Daartussen bestaat officieel geen oktaangetal (net zoals je bvb nooit geen motorlie met een spec 10W35 zal vinden....).
Dit is ook vrij logisch omdat tot nu toe overal enkel 95 en 98 benzine als standaard bestond, en niemand een 97 had.
V-power wijkt daar van af. Het is een hele nieuwe generatie benzine, met andere samenstelling. Het reële oktaangetal is 97, en weliswaar lager dan de "klassieke" 98 benzine , maar de prestaties in een motor zijn een samenspel van oktaangetal, ontstekingskwaliteit en verbrandings snelheid (zie puntje LPG in deze uiteenzetting)
Deze apparte samenstelling maakt dat V power; ondanks zijn lager oktaangetal, performanter is dan de klassieke benzines. Omdat er nooit een 97 op de markt heeft bestaan, gaan er veel mensen van uit dat een 97 slechter is dan een 98, en dus niet geschikt. Dit is niét zo. Vroeger kende men gewoon geen 97 ....
De EN norm loopt in die zin dus achter op de realiteit (zoals de meeste officiele normen) omdat deze nieuwe technologie in dit strikte plaatje van 92-95-98-100 niet past.
e) In kort nog even de voordelen van een V-power:
- De samenstelling van de benzine is licht anders t.o.v. klassieke benzines, zodat de geleverde energieinhoud van de benzine hoger is dan van klassieke benzine. In die zin zal een V-power in wagens met knok sensoren (dit zijn bijna alle moderne wagens) prettiger rijden dan een klassieke 98 formulatie.
- de verbrandingssnelheid ligt ook hoger dan van klassieke benzine. Dit voel je in de praktijk door het korter en vinniger reageren op de gaspedaal, en de oktaanbehoefte van de motor doet afnemen.
- de benzine bevat detergente additieven, die het inwendige van de motor reinigen. Op deze manier worden bvb kleppen, injectoren en segmenten proper gehouden, en eventuele afzettingen worden verwijderd. Propere kleppen en injectoren geven een vollediger verbranding en verminderen de verliezen. In de praktijk ziet men dit aan het feit dat men minder gaat verbruiken, en de levensverwachting van de motor duidelijk langer wordt. Het is ook zo dat de oktaanbehoefte van een motor gaat stijgen als de motor vevuild wordt (door een tragere en onvolledige ontbranding, en een verkleining van de ontploffingsruimte, waardoor de druk hoger is dan met een propere motor). Het detergente additief zal ervoor zorgen dat de motor proper blijft, en die hogere oktaanbehoefte voor oudere motoren dus meteen vervalt.
- V power is zwavelvrij. Moderne wagens hebben meestal nieuwe generatie katalysatoren die zichzelf regelmatig moeten regenereren. De frequentie van deze regeneratie hangt af van het zwavelgehalte van de benzine (zwavel vergiftigd deze katalysatoren). De regeneratie zelf gebeurt met benzine. Met andere woorden ga je op deze modellen met het gebruik van een zwavel vrije V-power een langer regeneratie interval krijgen, en dus ook brandstofbesparing. (bvb sommige Mercedes modellen schrijven expleciet laag zwavel kwaliteit voor. Dit is de achterliggende reden). Tegelijk heeft dit ook zijn voordeel voor het milieu.
Tegelijk wil ik U ook meegeven dat in eerste instantie enkel de tankstations langs de autosnelweg in aanmerking komen. De Superplus 98 zal dus nog in het tankstation-om-de-hoek beschikbaar blijven.
Je kan één en ander in detail ook nog eens nalezen op een officieel TNO rapport (onafhankelijk, dus niets met Shell te maken....) :
http://www.automotive.tno.nl/smartsite.dws?id=959 (onderaan de pagina "nieuwe benzinemotoren, nieuwe brandstoffen") ; of de directe link
http://www.automotive.tno...VM.038.1_NG%20final_2.pdf
Er is ook nog wat algemene info over oktaangetallen te vinden op
http://www.howstuffworks.com/question90.htm
http://auto.howstuffworks.com/engine1.htm
http://auto.howstuffworks.com/question113.htm