Naar aanleiding van enkele uitspraken uit een andere draad zou ik graag de discussie wat verder uitdiepen.
Ecteinascidin schreef:
• In hoeverre zijn onze wetten geschreven door gelovigen of gebaseerd op een geloof?
• In hoeverre is moreel besef afhankelijk van geloof?
Ik denk dat wetten gezien kunnen worden als direct gevolg van wat over het algemeen als moreel correct of wenselijk wordt gezien, en dat geldende wetten dus als zodanig een redelijk beeld van de moraal van een maatschappij gelden. Wel moet daar dan de kanttekening bij dat dat zeker niet altijd opgaat. Zo is het volgens het Nederlands recht toegestaan in bepaalde gevallen abortus te plegen, terwijl dat volgens sommigen (velen?) als moreel verwerpelijk wordt beschouwd. Het is een riskante conclusie te stellen dat "de Nederlandse maatschappij" abortus moreel aanvaardbaar vindt, alleen gebaseerd op het wetboek.
Hoewel veel wetten geschreven zijn door mensen die zich als lid van een kerk of geloof zien of zagen, denk ik dat ze inhoudelijk net zo goed door atheisten geschreven hadden kunnen zijn. In sommige gevallen (abortus, euthenasie) kan ik me zelfs moeilijk voorstellen dat bepaalde gelovigen er de hand in hebben gehad.
Vanwege de scheiding van kerk en staat is het zelfs vanuit de Nederlandse grondwet onwenselijk dat wetten vanuit een religieus oogpunt geschreven worden, onafhankelijk van de levensovertuiging van de wetgever.
Als ik naar onze wet kijk zie ik daar weinig in terugkomen dat ik vanuit een religie herken. Als ik de tien geboden er als "christelijke grondwet" naast leg zie ik een paar overeenkomsten (niet doden en niet stelen), maar zeker ook tegenspraak: de verplichting de ware god te aanbidden (eerste gebod) is in tegenspraak met onze grondwet die vrijheid van religie voorstaat. Ook het respecteren van je ouders (een moreel punt) komt in de Nederlandse wet absoluut niet terug.
(Daarmee stip ik ook een punt aan dat "onze" moraal niet volledig beschreven is of kan zijn door onze wet, iets dat religies vaak wel pretenderen.)
In hoeverre is moreel besef afhankelijk van geloof? Het moge duidelijk zijn dat iemand die gelooft in de waarheid van een boek dat bepaalde morele waarden voorschrijft, zijn eigen moraal daarop zal baseren of aansluiten. In hoeverre dat gebeurt is echter niet altijd duidelijk of helder. Er zijn christenen die niet mordicus tegen abortus zijn, bijvoorbeeld, en ik ken er weinig die zich aan de vastenperiode houden (langer dan het uitslapen van de carnavalskater
).
Daartegenover rijst de vraag of je zonder religieuze basis tot een werkbare moraal kunt komen. Heb je een religie nodig om als maatschappij te besluiten dat stelen en doden onwenselijk of zelfs onaanvaardbaar gedrag zijn? Dat lijkt me niet, en het feit dat maatschappijen over de hele wereld en door de hele geschiedenis tot die conclusie gekomen zijn sterkt me in dat idee.
Goed zijn voor je naaste is iets waar veel christenen zich op voorstaan, maar het is zeker geen waarde die door Christus zelf verzonnen is. Verhalen van naastenliefde en de waardering daarvoor door de maatschappij zijn ongeveer zo oud als de geschreven geschiedenis. Zelfs als daar vaak goddelijke interventie een rol speelt is het zeer discutabel dat dergelijk gedrag zuiver religieus geinspireerd was - als we religie op de hedendaagse, westerse, en dus monotheistische en voorschrijvende wijze interpreteren.
Vanavond heb ik misschien tijd deze karige startpost verder uit te werken, maar ik hoop genoeg aanknopingspunten te hebben gegeven voor enige inhoudelijke discussie
Ecteinascidin schreef:
en merlin_33 antwoordde:De grootste misdaad die de mensheid heeft gekend is dat religie zich het morele besef heeft toegeeigend.
• In hoeverre is een geldende moraal binnen een maatschappij af te lezen uit de wetten die er gelden?Het is inderdaad lastig een atheist van moreel besef te overtuigen als deze zich al heeft afgekeert van moreel besef. Daar hebben we alleen een paar wetten voor.
Toegegeven die zijn ook door gelovigen opgesteld, maar helaas voor jou ook voor atheisten geldig.
• In hoeverre zijn onze wetten geschreven door gelovigen of gebaseerd op een geloof?
• In hoeverre is moreel besef afhankelijk van geloof?
Ik denk dat wetten gezien kunnen worden als direct gevolg van wat over het algemeen als moreel correct of wenselijk wordt gezien, en dat geldende wetten dus als zodanig een redelijk beeld van de moraal van een maatschappij gelden. Wel moet daar dan de kanttekening bij dat dat zeker niet altijd opgaat. Zo is het volgens het Nederlands recht toegestaan in bepaalde gevallen abortus te plegen, terwijl dat volgens sommigen (velen?) als moreel verwerpelijk wordt beschouwd. Het is een riskante conclusie te stellen dat "de Nederlandse maatschappij" abortus moreel aanvaardbaar vindt, alleen gebaseerd op het wetboek.
Hoewel veel wetten geschreven zijn door mensen die zich als lid van een kerk of geloof zien of zagen, denk ik dat ze inhoudelijk net zo goed door atheisten geschreven hadden kunnen zijn. In sommige gevallen (abortus, euthenasie) kan ik me zelfs moeilijk voorstellen dat bepaalde gelovigen er de hand in hebben gehad.
Vanwege de scheiding van kerk en staat is het zelfs vanuit de Nederlandse grondwet onwenselijk dat wetten vanuit een religieus oogpunt geschreven worden, onafhankelijk van de levensovertuiging van de wetgever.
Als ik naar onze wet kijk zie ik daar weinig in terugkomen dat ik vanuit een religie herken. Als ik de tien geboden er als "christelijke grondwet" naast leg zie ik een paar overeenkomsten (niet doden en niet stelen), maar zeker ook tegenspraak: de verplichting de ware god te aanbidden (eerste gebod) is in tegenspraak met onze grondwet die vrijheid van religie voorstaat. Ook het respecteren van je ouders (een moreel punt) komt in de Nederlandse wet absoluut niet terug.
(Daarmee stip ik ook een punt aan dat "onze" moraal niet volledig beschreven is of kan zijn door onze wet, iets dat religies vaak wel pretenderen.)
In hoeverre is moreel besef afhankelijk van geloof? Het moge duidelijk zijn dat iemand die gelooft in de waarheid van een boek dat bepaalde morele waarden voorschrijft, zijn eigen moraal daarop zal baseren of aansluiten. In hoeverre dat gebeurt is echter niet altijd duidelijk of helder. Er zijn christenen die niet mordicus tegen abortus zijn, bijvoorbeeld, en ik ken er weinig die zich aan de vastenperiode houden (langer dan het uitslapen van de carnavalskater
Daartegenover rijst de vraag of je zonder religieuze basis tot een werkbare moraal kunt komen. Heb je een religie nodig om als maatschappij te besluiten dat stelen en doden onwenselijk of zelfs onaanvaardbaar gedrag zijn? Dat lijkt me niet, en het feit dat maatschappijen over de hele wereld en door de hele geschiedenis tot die conclusie gekomen zijn sterkt me in dat idee.
Goed zijn voor je naaste is iets waar veel christenen zich op voorstaan, maar het is zeker geen waarde die door Christus zelf verzonnen is. Verhalen van naastenliefde en de waardering daarvoor door de maatschappij zijn ongeveer zo oud als de geschreven geschiedenis. Zelfs als daar vaak goddelijke interventie een rol speelt is het zeer discutabel dat dergelijk gedrag zuiver religieus geinspireerd was - als we religie op de hedendaagse, westerse, en dus monotheistische en voorschrijvende wijze interpreteren.
Vanavond heb ik misschien tijd deze karige startpost verder uit te werken, maar ik hoop genoeg aanknopingspunten te hebben gegeven voor enige inhoudelijke discussie