Daikin Altherma 4 of Panasonic Aquarea L

[sjoneah]

Op dit moment zijn we geïnteresseerd in een all-electric warmtepomp en daarbij een aircosysteem voor ons huis uit 1950. We hebben veel installateurs gesproken inmiddels en komen nu zelf uit op een keuze tussen Daikin Altherma 4 met een Daikin multisplit aircosysteem - of - Panasonic Aquarea L met Panasonic multisplit aircosysteem

Historisch gasverbruik: 1450 m³/jaar (winter '24/25), maar daarbij wel iets te koud gehad (17-18 graden binnen). We stoken aanvullend met een houtkachel. Daarom ook het aircosysteem erbij: de warmtepomp kan dan stabiel op een stooklijn blijven, de airco gebruik je dan voor net even dat uurtje extra verwarming op de werkkamer en natuurlijk volledige koeling van 4 ruimtes in de zomer.

Afgiftesysteem:

- Begane grond: 4 lage temperatuur radiatoren met speedcomfort ventilatoren
- Bovenverdieping: 4 klassieke/oudere radiatoren
Aanvoertemperatuur van 50-60 graden werkt de afgelopen dagen goed.

Ons huis heeft een goed geisoleerd dak (riet met aanvullende isolatie). Ook hebben we HR++ glas. De spouwmuren kunnen niet geisoleerd worden en er is geen vloerisolatie. Energielabel nu is D. We hebben 16 zonnepanelen.

SWW:

- Voorraadkast heeft voldoende ruimte voor een tapwatervat.
- We denken aan 230 liter (2 personen, regendouche, groot bad)
- Geen DWTW o.i.d. aanwezig, ook niet in ventilatie.

Warmtepompvoorkeur:

Voorkeur voor L/W. Voorkeur voor één merk, zodat alle besturing van klimaat in huis in één app zit. Integratie met Homey/HA is wenselijk. Betrouwbaarheid is belangrijk. Design vooral voor de begane grond (binnenunits).

Wie gaat het installeren?

De Daikin Altherma 4 + airco's door een goed bekend installatiebedrijf
De Panasonic Aquarea L + airco's door een verduurzamingsbedrijf die ook bijv. zonnepanelen e.d. installeert.

Keuze tussen Daikin of Panasonic

Voor onze situatie heb ik nu het volgende op een rijtje gezet.
Wat zou jullie advies zijn? Zien wij nog zaken over het hoofd?

	Daikin Altherma 4 + airco	Panasonic Aquarea L + airco
Prijs	+/- 28.5k euro totaal	+/- 25k euro totaal
Afmetingen buitenunit warmtepomp	H 112 centimeter B 133 centimeter D 60,4 centimeter	H 99,6 centimeter B 98,0 centimeter D 43,0 centimeter
Afmetingen buitenunit airco	H 55,2 centimeter B 85,2 centimeter D 35,0 centimeter	H 61,9 centimeter B 82,4 centimeter D 29,9 centimeter
Vermogen warmtepomp	8,0 kW	7,0 kW
Minimaal vermogen warmtepomp	2,0 kW	?
Airco Multisplit 1	5,0 kW buitenunit met daarop 5,0kW woonkamer en 2,5 kW binnenunit werkkamer	5,0 kW buitenunit met daarop 5,0kW woonkamer en 2,5 kW binnenunit werkkamer
Airco Multisplit 2	5,0 kW buitenunit met daarop 3,5kW keuken en 2,5 kW binnenunit slaapkamer	5,0 kW buitenunit met daarop 5,0kW keuken en 2,5 kW binnenunit slaapkamer
Type binnenunits	Woonkamer Stylish 5kW Keuken Stylish 3,5 kW Slaapkamer vloermodel 2,5kW Werkkamer vloermodel 2,5kW	Woonkamer Etherea 5kW Keuken Etherea 5 kW Slaapkamer vloermodel 2,5kW Werkkamer vloermodel 2,5kW
Buffervat	20 liter	100 liter
Warmtepomp COP DW	?	3,6
Warmtepomp SCOP 55	5,14	4,96
Warmtepomp SCOP 35	3,94	3,62
Airco SCOP	4,62 A++	4,60 A++
Airco EER	8,56 A+++	8,50 A+++
Stroomaansluiting WP	2x 16 380 volt 3 fase	2x B25 300mA 230 volt 1 fase
Geluidsdruk warmtepomp	Geluidsvermogen = 45 dB Geluidsdruk = 28 dB op 3 m	Geluidsvermogen = 53 dB Geluidsdruk = 32 dB op 3m Geluidsdruk = 28 dB op 5m
Geluidsdruk airco buitenunits	Geluidsdruk = 50 dB op 1 m	Geluidsdruk = 52 dB op 1 m
Tapwatervolume	230 liter	180 liter
Kwaliteit app leverancier	Goed	Medium
Integratie met Home Assist	Nog enige ontwikkeling gaande, perspectief is goed voor ESPaltherma. Voor airco’s Faikin.	Goed via Heishamon en ESP32 voor airco
Bewezen techniek	Medium, nog maar paar installaties en werken niet allemaal even goed.	Ja, inmiddels al twee jaar goed opererend, meerdere Aquarea L installaties in NL.
Kwaliteit	Altherma is bewezen productlijn Airco beste ook voor comfort verwarmen.	Soms opmerkingen over roest in drinkwatertank. Voor airco’s is bijverwarmen waarschijnlijk iets minder comfortabel. Zou deels opgelost kunnen worden met ClimateControl oplossing, externe draadloze sensor.
Luchtfiltering airco’s binnen	Goed	Uitstekend door Nanoe-X technologie
Isolatie drinkwatertank	Normaal	U-vacua innovatie toegepast
Serviceniveau merk Daikin/Panasonic	Medium, berichten over minder goede aftersales.	Medium, berichten over problemen bij leveren onderdelen
Serviceniveau installateur	Goed, echt installatiebedrijf.	Goed, maar wel breed verduurzamingsbedrijf, jong bedrijf, goede recensies.
Ontdooi defrost	Normaal	Bluefin coating zorgt voor snellere waterafvoer bij defrost. Daarnaast gebruikt Panasonic het tapwatervat om te ontdooien. Dit maakt 30% snellere defrosts.
Zoneregeling voor paar kamers eventueel	Daikin Home systeem, wellicht iets meer toekomstgericht, minder afhankelijk van abonnementsvormen e.d.	TADO integratie met Panasonic, toekomst onzeker, nu opeens abonnementsvorm bijv.
Garantie	5 jaar producten 2 jaar installatiewerk	5 jaar producten 2 jaar installatiewerk

[ Voor 3% gewijzigd door sjoneah op 26-10-2025 00:05 ]

[Technician-]

Ik heb een beetje de indruk dat je huis een zwaardere warmtepomp verdient.

Heb je weleens gedacht aan Mitsubishi Electric? Superieur in warmtepompen (hele goede vermogens / efficiëntie bij koude ongunstige condities) en hele goede airconditioning.
Beter dan Daikin in ieder geval.

Je vermogen en ontwerptemperatuur is dus denk ik nader onderzoek benodigd.
Zonder houtkachel zat je denk ik zo op 1900m3 om het normaal 20-21C te krijgen. Klopt dat?

Ik denk dan aan een 10kW bij -10C buiten.

[sjoneah]

Technician- schreef op zaterdag 25 oktober 2025 @ 20:43:
Ik heb een beetje de indruk dat je huis een zwaardere warmtepomp verdient.

Heb je weleens gedacht aan Mitsubishi Electric? Superieur in warmtepompen (hele goede vermogens / efficiëntie bij koude ongunstige condities) en hele goede airconditioning.
Beter dan Daikin in ieder geval.

Je vermogen en ontwerptemperatuur is dus denk ik nader onderzoek benodigd.
Zonder houtkachel zat je denk ik zo op 1900m3 om het normaal 20-21C te krijgen. Klopt dat?

Ik denk dan aan een 10kW bij -10C buiten.

Klopt inderdaad, maar dat hebben we als volgt meegenomen:

• We zijn bij 19 - 19,5 graden al tevreden
• We zijn bereid om binnen korte termijn alsnog spouwmuurisolatie toe te passen, een paar ramen te upgraden of om LTV radiatoren te plaatsen
• En nog het doorslaggevende wellicht: op koude dagen pakken we alsnog de airco installatie die dan met alsnog gunstige COP totaal zo'n 10kW vermogen geeft

En dan kom je ook weer uit op dat je de warmtepomp ook weer niet wilt overdimensioneren. Met de Koevlaasformule (1800 m3 ingevuld om voor haard te compenseren) kom ik op 8,7 kW uit. In combinatie met bovenstaande argumenten zou dan de Daikin 8kW het beste passen, denk ik?

We gaan naar Mitsubishi kijken, maar tegelijkertijd zijn we offerte moe geraakt. We hebben meerdere offertes voor Daikin, Panasonic, Weheat en Haier. We wachten nog op een offerte voor LG. Maar terecht punt; ik ga me verdiepen in Mitsubishi en kijken of we hier alsnog een offerte voor willen uitvragen. Ik heb alleen wel begrepen dat qua SCOP/COP en geluidsdruk de Altherma 4 nog wint op dit moment.

[kevineppo]

Zoveel mensen zoveel meningen, maar ik heb (n=3) mindere verhalen gehoord over Daikin dan Panasonic. Niet dat het niet werkt, maar als er wat stuk gaat is de klantenservice van die eerste een draak om doorheen te komen.

Ik doe zelf veel met Panasonic, en heb er zelf ook een. Ben er zeer tevreden over. Maar los van de vergelijk tussen de merken, ik denk dat in de praktijk de verschillen (scop, geluidsdruk) dusdanig klein zijn dat je dat niet gaat merken. Beter een goed bedrijf kiezen dat het plaatst, daar heb je veel meer aan.

Mbt het L/W vermogen, welke Ta geven ze aan dat je nodig hebt om de 7kW kwijt te kunnen in je 8 radiatoren? Lijkt mij juist wat hoog.

[Technician-]

sjoneah schreef op zaterdag 25 oktober 2025 @ 22:03:
[...]


Klopt inderdaad, maar dat hebben we als volgt meegenomen:

• We zijn bij 19 - 19,5 graden al tevreden
• We zijn bereid om binnen korte termijn alsnog spouwmuurisolatie toe te passen, een paar ramen te upgraden of om LTV radiatoren te plaatsen
• En nog het doorslaggevende wellicht: op koude dagen pakken we alsnog de airco installatie die dan met alsnog gunstige COP totaal zo'n 10kW vermogen geeft

En dan kom je ook weer uit op dat je de warmtepomp ook weer niet wilt overdimensioneren. Met de Koevlaasformule (1800 m3 ingevuld om voor haard te compenseren) kom ik op 8,7 kW uit. In combinatie met bovenstaande argumenten zou dan de Daikin 8kW het beste passen, denk ik?

We gaan naar Mitsubishi kijken, maar tegelijkertijd zijn we offerte moe geraakt. We hebben meerdere offertes voor Daikin, Panasonic, Weheat en Haier. We wachten nog op een offerte voor LG. Maar terecht punt; ik ga me verdiepen in Mitsubishi en kijken of we hier alsnog een offerte voor willen uitvragen. Ik heb alleen wel begrepen dat qua SCOP/COP en geluidsdruk de Altherma 4 nog wint op dit moment.

Als je inderdaad nog gaat verbeteren aan isolatie is een kleiner vermogen mogelijk. Maar het koevlaas vermogen moet wel gehaald worden bij de minst gunstige conditie bij -10C. (Dat vermogen geldt ook bij 0C en veel vocht namelijk).
Maar als je airco ook echt gaat bijzetten in de winter dan zakt het vermogen weer, keuzes keuzes.
Dan zou ik de databoeken moeten vergelijken maar de nieuwe E generatie Mitsubishi (ook desgewenst met propaan) scoren heel goed op geluid en efficiëntie. Daikin Altherma 4 ook. Vind m zelf nog wel erg duur.
En de R32 split units zijn nog ietsje efficiënter dan R290 met kleinere buitenunits en geen vorstgevaar, wat ik een grote pre vind.
Maar zoals gezegd is airconditioning van Mitsubishi erg goed dus het integreert mooi met elkaar.
Nou ja dan heb je het straks wel top voor elkaar, airco en WP, sjiek man!

[sjoneah]

kevineppo schreef op zaterdag 25 oktober 2025 @ 22:14:
Zoveel mensen zoveel meningen, maar ik heb (n=3) mindere verhalen gehoord over Daikin dan Panasonic. Niet dat het niet werkt, maar als er wat stuk gaat is de klantenservice van die eerste een draak om doorheen te komen.

Ik doe zelf veel met Panasonic, en heb er zelf ook een. Ben er zeer tevreden over. Maar los van de vergelijk tussen de merken, ik denk dat in de praktijk de verschillen (scop, geluidsdruk) dusdanig klein zijn dat je dat niet gaat merken. Beter een goed bedrijf kiezen dat het plaatst, daar heb je veel meer aan.

Mbt het L/W vermogen, welke Ta geven ze aan dat je nodig hebt om de 7kW kwijt te kunnen in je 8 radiatoren? Lijkt mij juist wat hoog.

Ta zal eerst op 50-55 graden zitten. Pas na isolatie/radiatoren aanpassen komen we richting de 35.

[Fr33z]

Leuk die 7kw maar je afgiftesysteem kan denk.ik geen 7kW je huis in proppen met de aanvoertemp op 50C. Heb je daar een inschatting/berekening van?

Ik zou zelf minder geld uitgeven en:
7kW pana nenen
Aircos schrappen
De bespaarde euros stoppen in fancoils voor de bovenverdieping
De rest in isolatie stoppen.

[sjoneah]

Fr33z schreef op zaterdag 25 oktober 2025 @ 23:48:
Leuk die 7kw maar je afgiftesysteem kan denk.ik geen 7kW je huis in proppen met de aanvoertemp op 50C. Heb je daar een inschatting/berekening van?

Ik zou zelf minder geld uitgeven en:
7kW pana nenen
Aircos schrappen
De bespaarde euros stoppen in fancoils voor de bovenverdieping
De rest in isolatie stoppen.

Dank! Ik heb hier eerlijk gezegd geen berekening van. Er zijn 7 verschillende installateurs/bedrijven langs geweest die alles goed bekeken hebben, daaruit kwamen geen opmerkingen over het afgiftesysteem. Enige waar ik wel nu achter ben is dat er beneden geen LTV radiatoren hangen, maar moderne normale. Misschien verandert dat het beeld en kan het afgiftesysteem daarmee wel 7kW kwijt?

Verdere isolatie lukt niet, we hebben bijv. geen kruipruimte voor vloerisolatie.

Koelen met fancoils zie ik niet zitten, omdat onze leidingen niet geisoleerd zijn kunnen we maar tot dauwpunt. En daardoor zal er ook niet ontvochtigd worden.

[ Voor 13% gewijzigd door sjoneah op 26-10-2025 00:07 ]

[Ronald]

Wat zijn de afmetingen en typen van alle radiatoren?

50-60 graden aanvoer bij de temperatuur van afgelopen week zegt letterlijk niets over geschiktheid van het afgifte systeem. Van 18 t/m 24 oktober was opgeteld maar 42 graaddagen https://www.mindergas.nl/degree_days_calculation

Een dag bij gemiddeld -10 is 30 graaddagen voor die ene dag

Elke graaddag is voor elk huis een eigen hoeveelheid gasverbruik . Zo is te extrapoleren… alleen is afgelopen week niet zo geschikt.

Ik sluit mij aan bij @Technician- en @Fr33z …
Te weinig afgifte voor teveel benodigd vermogen.

[AUijtdehaag]

Wat betreft bij hetzelfde merk blijven icm met home assistant is ook niet nodig.
De cloud based besturingen zijn vaak belabberd slecht.
Maar praktisch ieder systeem is wel lokaal ondersteund door home assistant met een esp.

De eigen besturingen bieden veel meer mogelijkheden zoals de adaptive control bij ME l/w aansturing van @xoror

Persoonlijk heb ik (een wat ouder dus meer geluid) ME l/w en MHI airco. Prima tevreden mee.
Ik heb, bij anderen op verzoek, twee K (r32) series geïnstalleerd van panasonic maar toch wel bij beide gedoe gehad.
De eerste was een maandagochtend model waar de HD sensor in de buitenunit niet goed zat vastgeklikt.
De tweede gaf af en toe f12 hd storingen. Reden nog onbekend.
Maar lijkt nu stabiel bij 52 graden instelling tapwater.
Leek wel of hij op een dag 3x sww cyclus aan wilde zetten en daardoor onverklaarbaar hoge druk opbouwde in 5 minuten gependel.
Stille units maar niet meer mijn voorkeur (n=2)
Heishamon is dan ook bijna een “must” om erachter te komen wat er gebeurt.

Bij een vriend draait een Daikin monobloc van 11 kW met espaltherma.
De cloud oplossing geeft af en toe wat problemen met updates ed.
Naast het vele pendelen (te groot minimaal vermogen) met koelen.
Niet mijn werk

[ Voor 15% gewijzigd door AUijtdehaag op 26-10-2025 07:22 ]

[sjoneah]

Ronald schreef op zondag 26 oktober 2025 @ 01:01:
Wat zijn de afmetingen en typen van alle radiatoren?

50-60 graden aanvoer bij de temperatuur van afgelopen week zegt letterlijk niets over geschiktheid van het afgifte systeem. Van 18 t/m 24 oktober was opgeteld maar 42 graaddagen https://www.mindergas.nl/degree_days_calculation

Een dag bij gemiddeld -10 is 30 graaddagen voor die ene dag

Elke graaddag is voor elk huis een eigen hoeveelheid gasverbruik . Zo is te extrapoleren… alleen is afgelopen week niet zo geschikt.

Ik sluit mij aan bij @Technician- en @Fr33z …
Te weinig afgifte voor teveel benodigd vermogen.

Bedankt allemaal voor jullie reacties. Ik heb deze ochtend (een uur langer de tijd!) gebruikt om een overzicht te maken van alle ruimtes. Op basis van verschillende bronnen berekening gemaakt van inhoud per kamer, de warmtebehoefte i.r.t. isolatie en gewenste temperatuur. Daarna radiatoren opgemeten, types vastgesteld en opgezocht hoeveel watt die afgeven.

Wat denken jullie op basis van deze nieuwe informatie?

Optelling van alle gegevens

Vermogen afgiftesysteem met huidige radiatoren: 21.827 watt

Warmtebehoefte / gevraagd vermogen ruimtes: 24.705 watt volgens richtlijn bij buitentemperatuur -10 graden

Geinstalleerd vermorgen warmtepomp + airco’s: 18.000 watt (8kW + 10kW)
Geïnstalleerd vermogen warmtepomp + airco's + houtkachel: 21.500 watt (8kW + 10 kW + 3,5kW)

Gevraagd overzicht radiatoren

Begane grond
50 x 90 cm type 21 - 1059 watt
100 x 70 cm type 33 - 3119 watt
200 x 50 cm type 22 - 3190 watt
180 x 70 cm type 22 - 3870 watt

Verdieping
130 x 50 cm type 33 - 2996 watt
150 x 60 cm type 22 - 2748 watt
120 x 50 cm type 22 - 1914 watt
160 x 60 cm type 22 - 2931 watt

Gedetailleerde informatie

Bijkeuken
Begane grond

Inhoud (m3)	25,46 m3
Mate van isolatie	Slecht
Gewenste temperatuur	18 graden
Warmtebehoefte	25,36m3 * 60 watt * 1,4 correctie isolatie = 2130 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	50 x 90 cm type 21 - 1059 watt
Bijverwarming	Nee

Badkamer
Begane grond
Heeft elektrische vloerverwarming en elektrische handdoekenradiator.


Keuken
Begane grond

Inhoud (m3)	55,25 m3 keuken zelf met 17,25 m3 aanliggende hal
Mate van isolatie	Matig
Gewenste temperatuur	20 graden
Warmtebehoefte	72,5m3 * 65 watt * 1,15 correctie isolatie = 5419 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	100 x 70 cm type 33 - 3119 watt
Bijverwarming	Airco 3,5 kW

Woonkamer
Begane grond

Inhoud (m3)	117,68 m3
Mate van isolatie	Matig
Gewenste temperatuur	20 graden
Warmtebehoefte	117,68m3 * 65 watt * 1,15 correctie isolatie = 8745 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	R1. 200 x 50 cm type 22 - 3190 watt R2. 180 x 70 cm type 22 - 3870 watt Totaal: 7060 watt geïnstalleerd
Bijverwarming	B1. Airco 5 kW B2. Houtkachel

Overloop + trap
Eerste verdieping

Inhoud (m3)	35,82 m3
Mate van isolatie	Goed
Gewenste temperatuur	18 graden
Warmtebehoefte	35,82m3 * 60 watt * 1,1 correctie isolatie = 2364 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	130 x 50 cm type 33 - 2996 watt
Bijverwarming	Geen

Werkkamer
Eerste verdieping

Inhoud (m3)	30,21 m3
Mate van isolatie	Goed
Gewenste temperatuur	18 graden
Warmtebehoefte	30,21m3 * 60 watt * 1,1 correctie isolatie = 1993 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	150 x 60 cm type 22 - 2748 watt
Bijverwarming	Airco 2,5 kW

Studeerkamer
Eerste verdieping (deze kamer wordt haast niet gebruikt)

Inhoud (m3)	16,21 m3
Mate van isolatie	Slecht
Gewenste temperatuur	18 graden
Warmtebehoefte	16,2m3 * 60 watt * 1,4 correctie isolatie = 1360 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	120 x 50 cm type 22 - 1914 watt
Bijverwarming	Geen

Slaapkamer
Eerste verdieping

Inhoud (m3)	40,82 m3
Mate van isolatie	Goed
Gewenste temperatuur	18 graden
Warmtebehoefte	40.82m3 * 60 watt * 1,1 correctie isolatie = 2694,12 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	160 x 60 cm type 22 - 2931 watt
Bijverwarming	Airco 2,5 kW

[ Voor 3% gewijzigd door sjoneah op 26-10-2025 09:32 ]

[Ronald]

Warmteverlies gaat met oppervlak grenzend aan buiten, niet op inhoud. Gebruik iets als https://bouw-energie.be/n...n/warmteverliesberekening

Je zal de radiatoren met een warmtepomp vriendelijker temperatuur moeten berekenen. De waardes komen op mij over als 70-50C.

Elke graad hoger is 2% extra stroom verbruik. Streven naar 45-40 regime is iets waar je aan moet denken.

[Technician-]

sjoneah schreef op zondag 26 oktober 2025 @ 09:25:
[...]


Bedankt allemaal voor jullie reacties. Ik heb deze ochtend (een uur langer de tijd!) gebruikt om een overzicht te maken van alle ruimtes. Op basis van verschillende bronnen berekening gemaakt van inhoud per kamer, de warmtebehoefte i.r.t. isolatie en gewenste temperatuur. Daarna radiatoren opgemeten, types vastgesteld en opgezocht hoeveel watt die afgeven.

Wat denken jullie op basis van deze nieuwe informatie?

Optelling van alle gegevens

Vermogen afgiftesysteem met huidige radiatoren: 21.827 watt

Warmtebehoefte / gevraagd vermogen ruimtes: 24.705 watt volgens richtlijn bij buitentemperatuur -10 graden

Geinstalleerd vermorgen warmtepomp + airco’s: 18.000 watt (8kW + 10kW)
Geïnstalleerd vermogen warmtepomp + airco's + houtkachel: 21.500 watt (8kW + 10 kW + 3,5kW)

Gevraagd overzicht radiatoren

Begane grond
50 x 90 cm type 21 - 1059 watt
100 x 70 cm type 33 - 3119 watt
200 x 50 cm type 22 - 3190 watt
180 x 70 cm type 22 - 3870 watt

Verdieping
130 x 50 cm type 33 - 2996 watt
150 x 60 cm type 22 - 2748 watt
120 x 50 cm type 22 - 1914 watt
160 x 60 cm type 22 - 2931 watt

Gedetailleerde informatie

Bijkeuken
Begane grond

Inhoud (m3)	25,46 m3
Mate van isolatie	Slecht
Gewenste temperatuur	18 graden
Warmtebehoefte	25,36m3 * 60 watt * 1,4 correctie isolatie = 2130 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	50 x 90 cm type 21 - 1059 watt
Bijverwarming	Nee

Badkamer
Begane grond
Heeft elektrische vloerverwarming en elektrische handdoekenradiator.


Keuken
Begane grond

Inhoud (m3)	55,25 m3 keuken zelf met 17,25 m3 aanliggende hal
Mate van isolatie	Matig
Gewenste temperatuur	20 graden
Warmtebehoefte	72,5m3 * 65 watt * 1,15 correctie isolatie = 5419 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	100 x 70 cm type 33 - 3119 watt
Bijverwarming	Airco 3,5 kW

Woonkamer
Begane grond

Inhoud (m3)	117,68 m3
Mate van isolatie	Matig
Gewenste temperatuur	20 graden
Warmtebehoefte	117,68m3 * 65 watt * 1,15 correctie isolatie = 8745 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	R1. 200 x 50 cm type 22 - 3190 watt R2. 180 x 70 cm type 22 - 3870 watt Totaal: 7060 watt geïnstalleerd
Bijverwarming	B1. Airco 5 kW B2. Houtkachel

Overloop + trap
Eerste verdieping

Inhoud (m3)	35,82 m3
Mate van isolatie	Goed
Gewenste temperatuur	18 graden
Warmtebehoefte	35,82m3 * 60 watt * 1,1 correctie isolatie = 2364 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	130 x 50 cm type 33 - 2996 watt
Bijverwarming	Geen

Werkkamer
Eerste verdieping

Inhoud (m3)	30,21 m3
Mate van isolatie	Goed
Gewenste temperatuur	18 graden
Warmtebehoefte	30,21m3 * 60 watt * 1,1 correctie isolatie = 1993 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	150 x 60 cm type 22 - 2748 watt
Bijverwarming	Airco 2,5 kW

Studeerkamer
Eerste verdieping (deze kamer wordt haast niet gebruikt)

Inhoud (m3)	16,21 m3
Mate van isolatie	Slecht
Gewenste temperatuur	18 graden
Warmtebehoefte	16,2m3 * 60 watt * 1,4 correctie isolatie = 1360 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	120 x 50 cm type 22 - 1914 watt
Bijverwarming	Geen

Slaapkamer
Eerste verdieping

Inhoud (m3)	40,82 m3
Mate van isolatie	Goed
Gewenste temperatuur	18 graden
Warmtebehoefte	40.82m3 * 60 watt * 1,1 correctie isolatie = 2694,12 watt
Geïnstalleerd vermogen radiator	160 x 60 cm type 22 - 2931 watt
Bijverwarming	Airco 2,5 kW

Dat is het nadeel met die oppervlakkige warmteverlies berekeningen, deze komen veel te hoog uit.
En de radiator vermogens ook, want je rekent met 70/50 of 90/70?

In werkelijkheid is je warmteverlies tussen de 8 en 10 kW max, je gasverbruik verteld je dit en liegt nooit (als je normale tijden stookt)

Je kunt eens uitgaan van 1800m3 en 8,7kW warmteverlies en dan eens de radiator vermogen bij 45/35C opzoeken. En dan kijken waar je uitkomt.

Ik heb klanten met gewone radiatoren type 22 en 33 die 21C halen met max 35C aanvoerwater.
Wij thuis ook met een huis uit 1972.
Thuis hebben we wel een lel van een Jaga in de kamer gehangen.

De klant met radiatoren heeft ook boosters gezet.

Ik zie wel wat verschil in afgifte/ruimte, bv de studeerkamer heeft een rel kleine radiator.
Er worden veel jagas en radiatoren type 33 op marktplaats gezet ivm vloerverwarming.
Ook een idee om daarvan wat te kopen en op te hangen.

Op de slaapkamers hebben bij ons nog nooit radiatoren opengestaan.
En met airco ook niet nodig dus vergeet die maar.

[Technician-]

Als rekenvoorbeeld de woonkamer (belangrijkste ruimte)
2 radiatoren




Vermogen 50/40-
1400W + 1200W =2.600 W
Opp = 117/2,7=43,333 m2
Is 60 W/m2

Nu kun je beter warmteverlies van buitenmuren en glas berekenen met echte Rd waardes wat je verlies is.

Noot:
Radiator temperatuur op 50/40 gezet. Is reel omdat -10C nauwelijks voorkomt en de realiteit dan gemiddeld 40/30 is.

De delta T op 10K geeft al een flinke flow op de 15mm buis en radiatorkraan 114kpa per meter 15mm bij 2l/min
Bij delta T 5K is deze bijna 400 kpa meter en is de stromingssnelheid te hoog, dus lawaai.

Zo zie je ook mooi dat de regelstrategie bij radiatoren naar 10K (of iig 7K) moet itt LTV VV.

[dunklefaser]

@Technician- Welke temperaturen moet je op "slaapkamers" eigenlijk kunnen bereiken?
Zijn dit niet ook 20 °C? - Misschien is dit ook gewijzigd in de diverse bouwbesluiten.
Welke app trouwens?

[Technician-]

Als ik een warmteverlies berekening doe (met aannames) van de woonkamer, dan moet het al goed kunnen met deze radiatoren met de boosters:

Warmteverliesberekening woonkamer (bij benadering)

Gegevens
• Bouwjaar: 1920, deels nageïsoleerd
• Dak: nageïsoleerd rieten dak (goed geïsoleerd)
• Ramen: HR++ glas
• Vloer: op zand, minimale isolatie
• Inhoud: 117 m³
• Oppervlakte: 43 m²
• Buitenmuren: 2 stuks, spouw 10 cm, lichte isolatie
• Ramen: ca. 9 m² HR++
• Binnenhoogte: 2,7 m
• Buiten- en binnentemperatuur: −7 °C / +20 °C → ΔT = 27 K

Aangenomen U-waarden

Constructie U (W/m²K) Oppervlakte Opmerking
Spouwmuur (nageïsoleerd) 0.9 27 m² 2 buitenmuren minus ramen
HR++ glas 1.2 9 m² ca. 25% geveloppervlak
Vloer op zand 0.9 43 m² grondtemp. 10 °C → ΔT = 10 K
Plafond (verwarmde verdieping erboven) 0.0 43 m² geen verlies omhoog
Ventilatie/infiltratie n = 0.6 ACH 117 m³ redelijk kierdicht oud huis


⸻

Berekening warmteverlies

Wanden:
0,9 × 27 × 27 = 655 W

Ramen:
1,2 × 9 × 27 = 291 W

Vloer:
0,9 × 43 × 10 = 387 W

Ventilatie/infiltratie:
0,33 × 0,6 × 117 × 27 = 625 W

Totaal warmteverlies:
655 + 291 + 387 + 625 = 1.958 W ≈ 2,0 kW

⸻

Controle met radiatoren (50/40 °C, 20 °C binnentemp.)

Aanwezig:
1. Type 22 – 200 × 50 cm → ≈ 2,0 m × 1100 W/m = 2200 W @ ΔT50
2. Type 22 – 180 × 70 cm → ≈ 1,8 m × 1500 W/m = 2700 W @ ΔT50

Totaal = 4900 W @ ΔT50.
Correctie naar 50/40/20 → factor ≈ 0,41 → ≈ 2000 W.
Met speedboosters (+20%) → ≈ 2,4 kW effectief.

⸻

Conclusie
• Warmteverlies woonkamer: ± 2,0 kW bij −7 °C buiten.
• Afgifte radiatoren (50/40 °C met boosters): ± 2,3–2,5 kW.
• Resultaat: installatie is voldoende in balans voor lage-temperatuurverwarming bij 50/40 °C.
Alleen bij extreme vorst (< −7 °C) kan de ruimte iets trager opwarmen, maar structureel is de capaciteit toereikend.

[ Voor 3% gewijzigd door Technician- op 26-10-2025 11:44 ]

[sjoneah]

Nogmaals dank @Technician- @Ronald voor jullie meedenken!

De eerder genoemde behoefte van de kamers is gerekend met 75/65 graden.

Via ChatGPT HyTools omgerekend naar 50/40/20 geeft:
Begane grond
50 x 90 cm type 21 - 1059 watt bij 75/65 > 400 w op 50/40/20
100 x 70 cm type 33 - 3119 watt > 1180w
200 x 50 cm type 22 - 3190 watt > 1170w
180 x 70 cm type 22 - 3870 watt > 1390w

Verdieping
130 x 50 cm type 33 - 2996 watt > 1160w
150 x 60 cm type 22 - 2748 watt > 1020w
120 x 50 cm type 22 - 1914 watt > 700w
160 x 60 cm type 22 - 2931 watt > 1090w

Totaal komt met 50/40/20 afgifte op 8,11kW.

M.b.t. stroomsnelheid:
De leidingen beginnen bij ons bij de CV/straks warmtepomp in 28mm doorsnee, de laatst aangesloten radiator heeft leidingdikte van 15mm.

Warmteverliesberekening
Uit de berekening via bouw-energie.be komt een behoefte/verwarmingsvraag van 10,83kW.
De warmtepomp levert 8kW. Echter, bij de warmteverliesberekening heb ik ook badkamer en toilet meegenomen die elektrisch worden verwarmd.

Hoe de situatie dan nu is volgens mij:

• Warmtebehoefte op basis van Koevlaasmethode gasverbruik: 8,7kW
• Warmtebehoefte op basis van energieverliesberekening: 10,83kW

• Warmtelevering door afgiftesysteem bij 50/40/20: 8,11kW
• Warmtelevering door warmtepomp: 8kW
• Warmtelevering toilet & badkamer door elektr (vloer)verwarming: 1,94kW
• Warmtelevering door basissysteem (warmtepomp + toilet/badkamer elektr): 9,94kW

• Theoretisch tekort in warmtelevering op basis van energieverliesberekening: 0,89kW bij -10 buitentemperatuur, deze moet dan dus geleverd worden door backupelement/airco/houtkachel

Via de energieverliesberekening zie ik dat bij een buitentemperatuur van -7 nog met een energiebehoefte van 9,8kW zit (die dus vanuit warmtepomp en verwarming badkamer/toilet) kan komen. Wordt het kouder dan moeten dus de geïnstalleerde airco's (10kW totaal) en de houtkachel (3,5kW6kW) en/of de backup heater van de warmtepomp (9kW) bijspringen.

Alles bij elkaar opgeteld is het dus raadzaam om voor een warmtepomp te gaan die 8kW levert? Die past het beste bij afgiftesysteem op 50 graden. Als ik naar 9kW ga, dan is die weer te groot voor het afgiftesysteem?

Maak ik nog denkfouten?

[ Voor 3% gewijzigd door sjoneah op 26-10-2025 14:22 ]

[Fr33z]

Ja. Chatgpt kan niet rekenen helaas. Je bent er goed in aan t duiken maar je hebt echt zelf.een excelletje nodig.ipv een LLM dat maar wat hallucineert. Kijk eens naar de app HyTools, daarmee kun je een radiator modelleren en het verschil.in vermogen zien bij verschillende temperaturen.

Also: houtkachek van maar 3.5 kW kan ik bijna niet geloven, dat klinkt als een spiritusbrandertje in een blikje maar maakt op zich niet alles uit alleen vind ik de waarde nogal laag.

[ Voor 24% gewijzigd door Fr33z op 26-10-2025 14:09 ]

[sjoneah]

Fr33z schreef op zondag 26 oktober 2025 @ 14:08:
Ja. Chatgpt kan niet rekenen helaas. Je bent er goed in aan t duiken maar je hebt echt zelf.een excelletje nodig.ipv een LLM dat maar wat hallucineert. Kijk eens naar de app HyTools, daarmee kun je een radiator modelleren en het verschil.in vermogen zien bij verschillende temperaturen.

Also: houtkachek van maar 3.5 kW kan ik bijna niet geloven, dat klinkt als een spiritusbrandertje in een blikje maar maakt op zich niet alles uit alleen vind ik de waarde nogal laag.

Dank voor je tip, meteen doorgerekend. Ik heb de vorige post aangepast met de waarden van HyTools ipv ChatGPT. Dan kom je op 8,11 kW in afgiftesysteem op 50/40/20 (ipv 8,8 kW).

Verder n.a.v. jouw opmerking inderdaad handleiding houtkachel erbij gepakt, die is 6kW ipv 3,5kw..

Via HyTools omgerekend naar 50/40/20 geeft:
Begane grond
50 x 90 cm type 21 - 1059 watt bij 75/65 > 400 w op 50/40/20 (34,3l/h debiet)
100 x 70 cm type 33 - 3119 watt > 1180w (101,8l/h debiet)
200 x 50 cm type 22 - 3190 watt > 1170w (100,9l/h debiet)
180 x 70 cm type 22 - 3870 watt > 1390w (119,9l/h debiet)

Verdieping
130 x 50 cm type 33 - 2996 watt > 1160w (100,3l/h debiet)
150 x 60 cm type 22 - 2748 watt > 1020w (87,8l/h debiet)
120 x 50 cm type 22 - 1914 watt > 700w (60,6l/h debiet)
160 x 60 cm type 22 - 2931 watt > 1090w (93,7l/h debiet)

Totaal 8,11 kW aan afgiftevermogen via bestaande radiatoren.
De debieten die HyTools er nog bij aangeeft even tussen haakjes in deze post erbij gezet.

[ Voor 7% gewijzigd door sjoneah op 26-10-2025 14:21 ]

[Ronald]

Fr33z schreef op zondag 26 oktober 2025 @ 14:08:

Also: houtkachek van maar 3.5 kW kan ik bijna niet geloven, dat klinkt als een spiritusbrandertje in een blikje maar maakt op zich niet alles uit alleen vind ik de waarde nogal laag.

Ze bestaan, ik had er een in Engeland (4kW)

Maar heel zeldzaam en heel erg compact, dus niet zo sexy… bewuste keuze omdat 4kW al veel is.

[paQ]

Ronald schreef op zondag 26 oktober 2025 @ 10:49:
Warmteverlies gaat met oppervlak grenzend aan buiten, niet op inhoud. Gebruik iets als https://bouw-energie.be/n...n/warmteverliesberekening

Je zal de radiatoren met een warmtepomp vriendelijker temperatuur moeten berekenen. De waardes komen op mij over als 70-50C.

Elke graad hoger is 2% extra stroom verbruik. Streven naar 45-40 regime is iets waar je aan moet denken.

wat een grappige website

Alles ingevuld maar het formulier doet niets
Andere browser idem

edit: 0 pakt ie niet. 0.01 wel

[ Voor 3% gewijzigd door paQ op 26-10-2025 14:58 ]

[sjoneah]

Minimaal debiet
Inmiddels ben ik ook verder met het minimaal debiet. Via de aangedragen tools de verschillende temperaturen gesimuleerd. Als je bijvoorbeeld naar Daikin Altherma 4 kijkt, dan moet dat 22 L/m zijn tijdens defrost en opstarten. Daarna/daaromheen kan debiet 7 L/m naar minimaal terugvallen. Maximaal debiet is 42,5 L/m voor deze installatie.

De 22 L/m haal ik met een aanvoer van 42 graden, retour van 38 graden bij 20 graden binnentemperatuur. De totale afgifte is dan nog 6,2 kW.

42/38/20
50 x 90 cm type 21 300w 65,4 L/h
100 x 70 cm type 33 900w 194,3 L/h
200 x 50 cm type 22 890w 192,6 L/h
180 x 70 cm type 22 1060w 228,8 L/h
130 x 50 cm type 33 890w 191,4 L/h
150 x 60 cm type 22 780w 167,6 L/h
120 x 50 cm type 22 540w 115,6 L/h
160 x 60 cm type 22 830w 178,7 L/h

• Bij 50/40/20 (delta T = 10) haalt het afgiftesysteem nog 8,11 kW en is debiet 699,3 L/h -> 11,65 L/m (dus boven minimum warmtepomp)
• Bij 50/43/20 (delta T = 7) haalt het afgiftesysteem 8,88 kW en is debiet 1093,9 L/h -> 18,23 L/m
• Volgens mij zie ik dat bij hogere temperaturen en delta T van ong. 5-6 graden altijd nog minimale debiet wordt gehaald. Genoemde 42/38/20 zou dan de instelling zijn waarbij de WP het meeste rendement levert en toch zijn minimale debiet haalt voor defrosten/opstarten. Ik neem aan dat ik dit straks allemaal onder de noemer van stooklijnen e.d. ingesteld krijg.

Dus het plan lijkt ook qua optimale aanvoertemperatuur, gevraagde kW - geleverde kW vanuit WP en afgiftesysteem, klein mogelijke delta T, niet te bizar hoge debieten en minimale/maximale vereisten WP allemaal goed te gaan?

[Technician-]

Ja maar wees realistisch, staan alle radiatoren open altijd?
In jouw installatie is de minimale flow bij defrost een ding om geen fluitgeluiden door de leidingen te krijgen.
Mooiste zou zijn om wat rad bij te plaatsen of bestaande voorzien van 22mm leiding en dn20 afsluiters, bijvoorbeeld de 2 in de woonkamer.

Let op dat de max flow voor een standaard radiator afsluiter dn15 niet veel is dan 3,5 l/min voordat deze lawaai gaat maken

[ Voor 78% gewijzigd door Technician- op 26-10-2025 20:31 ]

[Ronald]

Alles open is wel het efficiëntst want dat geeft de laagste Ta. Met de vrijwel afwezige interne isolatie is wamteverlies anders hoog naar andere vertrekken.

[sjoneah]

Technician- schreef op zondag 26 oktober 2025 @ 20:21:
Ja maar wees realistisch, staan alle radiatoren open altijd?
In jouw installatie is de minimale flow bij defrost een ding om geen fluitgeluiden door de leidingen te krijgen.
Mooiste zou zijn om wat rad bij te plaatsen of bestaande voorzien van 22mm leiding en dn20 afsluiters, bijvoorbeeld de 2 in de woonkamer.

Let op dat de max flow voor radiator afsluiter dn15 niet veel is dan 2l/min

Je hebt gelijk. We hebben de optie om vrij eenvoudig een extra radiator in de woonkamer bij te plaatsen van 200x50 in de woonkamer. Aansluiting op al bestaande radiator die meter verderop staat. Die extra radiator brengt dan nog zo'n 150 L/h extra debiet en lost het probleem op dat de woonkamer net iets te weinig radiatoren heeft voor de ruimte. We weten ook dat de vorige bewoners daar juist een radiator in het verleden hebben weggehaald.

Mocht het dus zo zijn dat we fluittonen gaan krijgen, dan gaan we meteen over tot het plaatsen van de extra radiator in de woonkamer. Of de twee bestaande krijgen een upgrade naar T33 waarmee ik een extra debiet van 221,8 L/h heb die de gesloten radiator op de slaapkamer compenseert (als de warmtepomp het debiet van 22L/m moet halen voor defrost). Met beide radiatoren naar T33 upgraden realiseer ik ook 1 kW extra ruimteverwarming, om zo de behoefte van de ruimte dichterbij de afgifte van radiatoren te krijgen.

Klinkt zo het geheel als een waterdicht plan?!

En aanvullend op @Ronald, inderdaad willen we alles open houden - behalve de slaapkamer. Met de slaapkamer dicht kom je net onder het minimale debiet van 22L/m, maar als dat problemen gaat geven in fluittonen/stroomgeluid - dan compenseert die extra radiator die we dan in de woonkamer gaan maken of de upgrade van woonkamerradiatoren naar T33 en heffen we daarmee waarschijnlijk het probleem weer op.

[ Voor 25% gewijzigd door sjoneah op 26-10-2025 20:41 ]

[Technician-]

Ronald schreef op zondag 26 oktober 2025 @ 20:32:
Alles open is wel het efficiëntst want dat geeft de laagste Ta. Met de vrijwel afwezige interne isolatie is wamteverlies anders hoog naar andere vertrekken.

Dat klopt, maar als airco verwarmd dan loopt thermische rad kraan dicht. Gaat om flow bepalen in slechtste conditie om problemen te voorkomen.

[Ronald]

Wellicht beter om geen thermische kranen te gebruiken, dan slaat de airco maar af ;-)

[sjoneah]

Inderdaad, TADO gaat er dan uit. Woonkamer/keuken/werkkamer/overloop de vaste kranen weer terug beneden.

Boven thermostaatkranen, maar dan volledig open. Alleen op slaapkamer een thermostatische kraan op circa 18 graden om te zorgen dat die kamer op 18 graden blijft.

De airco inderdaad alleen naar behoefte inzetten op bijverwarmen en met ingestelde temperatuur zodat die afslaat. Desnoods via Home Assistant de airco uit als die op verwarmen staat en de WP op defrost gaat.