marcop23 schreef op maandag 23 juni 2025 @ 13:43:
[...]
Dit is op zich logisch natuurlijk, dit begrijp ik inderdaad. Alleen de centrales produceren ook enorm veel actief vermogen. Het wegvallen daarvan zorgt dan toch ook voor een spanningsdaling?
Alleen als er bij het afschakelen zoveel reactief vermogen wordt afgeschakeld dat het die spanningsval compenseert, zou de spanning moeten stijgen.
[...]
Het is net andersom: inductors consumeren reactief vermogen van het net, condensatoren produceren het. Maar goed, dat doet er verder ook niet toe.
Waar het alleen mis gaat bij mij is: het reactief vermogen in een net zal in balans zijn: er wordt net zoveel geproduceerd als opgewekt. Als de centrales dus inductief zijn op een zeker moment, zullen de verbruikers (incluisief parasitaire verbruikers) capacitief zijn. Als er minder reactief vermogen verbruikt wordt (doordat inductief-gedragende centrales van het net gaan) stijgt de spanning. Maar als de capacitieve verbruikers van het net gegooid worden, zou de spanning dan in mijn ogen moeten dalen. Alleen dat doet het dus niet.
Maar goed: het verhaal zal ongetwijfeld kloppen, alleen ik volg hem nog niet

Vergeet ook niet dat het net zelf ook nog e.e.a. doet met blindvermogen. Iedere verbinding heeft een zekere capaciteit (en dan niet als in transportcapaciteit maar een elektrische/parasitaire capaciteit) en een zekere reactantie.
Als een verbinding onder spanning staat maar er geen werkzaam vermogen overheen gaat, levert deze blindvermogen. Ondergrondse kabels (veel) meer dan bovengrondse lijnen. En omdat de hoeveelheid blindervermogen evenredig is met het kwadraat van de spanning, gaat dat best hard voor 380kV verbindingen.
Als er werkzaamvermogen getransporteerd wordt, is er blindvermogen nodig. Voor een bovengrondse lijn kunnen die in evenwicht zijn, voor een ondergrondse kabel niet. Die levert altijd blindvermogen (in ieder geval voor gangbare typen hoogspanningskabel).
Ik weet niet hoe het in Spanje is geregeld, maar in Nederland heeft TenneT op veel hoogspanningsstations blindstroomcompensatiemiddelen staan. Spoelen en condensatorbanken om het blindvermogen en daarmee ook de spanning in het net te kunnen regelen.
Al worden condensatorbanken nog maar nauwelijks gebruikt doordat er tegenwoordig veel kabel bijkomt in het net. Dat produceert al genoeg blindvermogen.
Met blindvermogen kun je de vermogensstromen sturen in je net. De analogie die vaak wordt gebruikt met waterdruk om uit te leggen hoe een elektrische verbinding werkt (waterhoogte/druk = spanning en waterstroom = elektrische stroom) gaat aardig op voor gelijkspanning, maar niet voor wisselspanning. Afhankelijk van de richting en vraag/aanbod van blindvermogen kan er zelfs werkzaam vermogen van A naar B gaan over een verbinding, terwijl de spanning bij A lager is dan bij B. Het is dus veel complexer dan de meeste mensen denken, zeker in een vermaasd net.
Het is dus niet alleen zo dat blindvermogen in balans moet zijn, maar ook dat je het op de juiste plek in je net beschikbaar moet hebben. Als dat niet lukt, krijg je problemen met de hoogte van de spanning. Die kan te laag of te hoog zijn. In Spanje hebben we nu gezien waar dat toe kan leiden.