Stemhulpen en stemadvies

[NMH]

Stemhulpen en stemadvies

Doel topic

In dit topic kun je terecht om deze stemhulpen te bespreken, je uitslag te delen en/of om hulp te vragen aan je medetweakers om je keuze te maken.

Inleiding

Het maken van je keuze bij de verkiezingen is soms niet makkelijk. Gelukkig zijn er een aantal sites die je proberen daarbij te helpen. De meeste leggen je een aantal stellingen voor waar je je oordeel over moet geven, waarna wordt getoond welke partij het beste of juist het slechtste bij je past. De meeste van deze stemhulpen zijn gebaseerd op de partijprogramma's en/of de reacties die de partijen zelf op de stellingen hebben gegeven. Er zijn echter ook stemhulpen die bijvoorbeeld kijken naar het stemgedrag van de partijen de afgelopen tijd in de Tweede Kamer.

Stemhulpen op basis van verkiezingsprogramma:

• StemWijzer
• Kieskompas
• MijnStem

Stemhulpen op basis van stemgedrag van partijen in de Tweede Kamer:

• Stemchecker
• Partijgedrag klik op de kieswijzer (geen directe link mogelijk)

Partijprogramma vergelijkingen:

• NRC: Dit staat in de verkiezingsprogramma’s 2023 (paywall/voor abonnees)

Wees kritisch op stemwijzers

Met het versnipperde politieke landschap is de populariteit van stemwijzers door de decennia heen ook toegenomen. Het is goed om te beseffen dat het maar een beperkt hulpmiddel is en voor een goede eigen onderbouwde keuze het nuttig is om kritisch te zijn om teleurstelling achteraf te voorkomen.

De kwaliteit, selectie en vraagstelling in stemwijzers

Als het gaat om stemwijzers probeert men zo onafhankelijk mogelijk te zijn, maar er zal altijd een bias in zitten. Het is goed om daar alert op te zijn.

• Selectie van vragen: stemwijzers maken een selectie van vragen, welke vragen geselecteerd worden impliceert een keus/bias.
• Vraagstelling: De manier van vraagstellen de op welke manier keuzes voorgelegd worden kunnen de antwoorden beinvloeden.
• De kwaliteit: een stemwijzer maken is mensenwerk, het is altijd goed om in het algemeen kritisch te zijn over.

Zie ook qua bron en verdere diepgang:
Voor iedereen die nog een stemhulp gaat gebruiken, lees dit even

Tegenstrijdig genoeg zijn mensen het vaker oneens als een stelling gaat over iets verbieden dan dat ze het eens zijn met iets toestaan." Volgens Van de Pol is dat een automatisch, psychologisch mechanisme.

"Het is een voorbeeld van hoe stemhulpadvies vertekend kan worden door een besluit van de bouwer." Dat begint volgens de politiek communicatiewetenschapper al bij de selectie van onderwerpen voor de stellingen.

Eigenlijk moeten alle stemhulpen, net als medicijnen van de apotheek, een flinke bijsluiter hebben

De woordkeuze van de stellingen is niet altijd even helder en soms ronduit sturend. Bij de partijenwijzer mag je rond immigratie kiezen uit ‘asielzoekers goed opvangen’ en ‘realistisch zijn en immigratie beperken’. Een ruimhartig asielbeleid wegzetten als onrealistisch is een politieke uitspraak – juist niet de taak van een neutrale stemhulp.

Een aantal stemhulpen baseert het advies op daadwerkelijk stemgedrag in plaats van partijprogramma’s. Klinkt nuttig: geen woorden, maar daden. Maar er zit een adder onder het gras. D66 en CU hebben onder Rutte-III een flinke ruk naar rechts gemaakt tot ongenoegen van de linksere kiezer. Helemaal vrijwillig was dit echter niet: als geen enkele partij bereid is te bewegen voor een coalitie wordt het land onbestuurbaar. Verantwoordelijkheid nemen, normaal gesproken een pluspunt, wordt door deze stemhulpen als een minpunt geframed.

Eigenlijk zouden al deze stemhulpen, net als medicijnen van de apotheek, een flinke bijsluiter moeten hebben. Ze kunnen de zwevende kiezer inderdaad helpen, maar je moet je bewust zijn van de mogelijke bijwerkingen.

Partij ideologie

Elke partij heeft een achterliggende partij ideologie die bepaald hoe een partij denkt over de inrichting van de samenleving. Een kabinet kan in een situatie (corona crisis, oorlog, etc) komen waarin het verkiezingsprogramma, en daarmee de items die terugkwamen het verkiezingsprogramma en dus stemwijzers niet meer van toepassing zijn.

Op zulke momenten worden er wel grote keuzes gemaakt. Je wilt als kiezer wel dat die keuzes aansluiten bij de eigen ideologie als kiezer.

Want partijen maken die keuzes meestal aan de hand van de achterliggende partij ideologie, waarbij het goed is om op te letten dat de partij ideologie die gecommuniceerd wordt vaak niet de daadwerkelijke ideologie is die partijen aanhangen.

Zie voor uitleg en discussie dit topic: Politieke ideologie in NL: definitie, problemen en discussie

Partij gedrag

Gerelateerd aan partij gedrag, een politieke partij bestaat uit mensen en al het gedrag wat je kiezer terugvind de eigen wereld op werk, verenigingen, sport, etc zie je terug in de politiek. Het is dus altijd goed om op te letten op het gedrag van politieke partijen.

Hieronder een aantal aanwijzingen voor een betere kritische keuze.

Kijk naar het verleden

Een goed middel om zowel partijgedrag en ideologie te bepalen en zeker te zijn van je stem is te kijken naar hoe een partij zich heeft gedragen in het verleden. Dit kan zowel door te kijken naar het het stemgedrag in de Tweede Kamer alsmede door mee te nemen hoe politieke partij zich afgelopen jaren hebben gedragen.

Je kan het stemgedrag terugvinden in diverse tools die een keuze maken op basis van stemgedrag in de Tweede kamer:

• Stemchecker
• partijgedrag klik op de kieswijzer (geen directe link mogelijk)

[ Voor 73% gewijzigd door defiant op 13-11-2023 21:14 ]

[defiant]

De stemwijzer is inmiddels al online, maar ik kan persoonlijk alleen maar teleurgesteld zijn in de vraagstelling. Het draait alleen om stellingen, maar de bredere context erom heen ontbreekt. D.w.z. hoe worden de maatregelen uitgevoerd, waar worden ze door gefinancierd en als er een keuze gemaakt wordt, wat zijn dan de gevolgen.

Ook ontbreken bredere overkoepelende thema's waarin ideologie een grote rol speelt zoals de vergrijzing, het onderwijs, de verzorgingsstaat en migratie, etc. Elk van die overkoepelde thema's kan niet goed ondervangen worden met een of twee korte stellingen. Ook hier zit bij beleidskeuze grote gevolgen voor hoe het land wordt ingericht en bestuurd.

Ik zou het veel beter vinden als ideologische keuzes en gevolgen zouden worden voorgelegd.
Bijvoorbeeld:

Door de vergrijzing stijgen de zorgkosten. Dit kan ondervangen worden door hogere belastingen, meer individuele bedragen naar draagkracht of het afschalen van de hoeveelheid zorg die bekostigd wordt.

Bovenstaande keuzes zoals bijvoorbeeld over de ouderenzorg zijn in het verleden genomen op ideologische gronden, maar blijken toch minder draagvlak te hebben. Het in die zin een democratisch tekort als die keuzes en de gevolgen niet helder voor worden gelegd aan de kiezer.

[LA-384]

defiant schreef op zaterdag 28 oktober 2023 @ 13:46:
De stemwijzer is inmiddels al online, maar ik kan persoonlijk alleen maar teleurgesteld zijn in de vraagstelling. Het draait alleen om stellingen, maar de bredere context erom heen ontbreekt. D.w.z. hoe worden de maatregelen uitgevoerd, waar worden ze door gefinancierd en als er een keuze gemaakt wordt, wat zijn dan de gevolgen.

Daar komt nog bij dat de stemwijzer eigenlijk maar 2 antwoorden kent, terwijl de uitleg bij de antwoorden van de partijen vaak een andere betekenis geeft dan het antwoord an sich doet vermoeden.

Fictief voorbeeld;
Belasting op alcohol moet verhoogd worden, om zo overmatige consumptie te ontmoedigen.

- oneens, de accijnzen op alcohol worden al verhoogd, wij vinden dat dit voldoende stimulans geeft om alcoholconsumptie te minderen.

De gemiddelde burger ontbreekt het vaak aan achtergrondkennis waar de vraagsteller wel vanuit lijkt te gaan dat die aanwezig is. Op die manier is de vraagstelling onvolledig en de antwoorden onbetrouwbaar.

[ Voor 10% gewijzigd door LA-384 op 30-10-2023 20:58 ]

[Muncher]

NOSS op 3 heeft in een uur lange video alle partijen naast elkaar gezet. Ze hebben daarbij ook een matrix gebruikt hoe de partijen ten opzichte van elkaar staan. Ik vond het leuk gedaan en erg interessant. Je kan snel de hoofdpunten per partij zoeken, de geschiedenis en de “dingetjes”.

[Lisadr]

Er is ook https://www.hetkieshart.nl/ van Kieskompas en Talpa.

Het gaat deze keer niet over inhoudelijke standpunten van partijen, maar we laten zien met welke politicus je veel gelijkenis vertoont qua persoonlijkheid en levensstijl.

[rik86]

defiant schreef op zaterdag 28 oktober 2023 @ 13:46:
De stemwijzer is inmiddels al online, maar ik kan persoonlijk alleen maar teleurgesteld zijn in de vraagstelling. Het draait alleen om stellingen, maar de bredere context erom heen ontbreekt. D.w.z. hoe worden de maatregelen uitgevoerd, waar worden ze door gefinancierd en als er een keuze gemaakt wordt, wat zijn dan de gevolgen.

Ook ontbreken bredere overkoepelende thema's waarin ideologie een grote rol speelt zoals de vergrijzing, het onderwijs, de verzorgingsstaat en migratie, etc. Elk van die overkoepelde thema's kan niet goed ondervangen worden met een of twee korte stellingen. Ook hier zit bij beleidskeuze grote gevolgen voor hoe het land wordt ingericht en bestuurd.

Ik zou het veel beter vinden als ideologische keuzes en gevolgen zouden worden voorgelegd.
Bijvoorbeeld:

Door de vergrijzing stijgen de zorgkosten. Dit kan ondervangen worden door hogere belastingen, meer individuele bedragen naar draagkracht of het afschalen van de hoeveelheid zorg die bekostigd wordt.

Bovenstaande keuzes zoals bijvoorbeeld over de ouderenzorg zijn in het verleden genomen op ideologische gronden, maar blijken toch minder draagvlak te hebben. Het in die zin een democratisch tekort als die keuzes en de gevolgen niet helder voor worden gelegd aan de kiezer.

Ik heb stemwijzer en kieskompas ingevuld en ik moet zeggen dat de Stemwijzer me een stuk beter over komt qua stellingen; Die zijn bijna allemaal in de vorm van "je bent voor/tegen A, ook al kan dat B als gevolg hebben"

Dus bijv. minder arbeidsmigranten, maar dan dus ook meer tekorten op de arbeidsmarkt
of
Belastingen omhoog, ook al vertrekken er dan grote bedrijven

[Frame164]

De enige echte stemwijzer is nog altijd zelf de verkiezingsprogramma's te lezen. En niemand hoeft alles te lezen want iedereen heeft toch wel een beetje idee welke partijen het overwegen waard zijn. Als je SP sympathiek vindt hoef je niet het VVD programma te lezen, maar misschien wel PvdD. Andersom net zo.

[mitsumark]

Iemand een tip hoe je vragen kunt beantwoorden waar een tegenstelling wordt gegeven, waar je eigenlijk en-en wilt kiezen?
Neutraal, of geen mening?

"Er moet meer geld naar het openbaar vervoer, ook als daardoor minder geld overblijft voor wegen"

Meer geld naar OV én wegen...
Volgens mij wordt polarisatie zo benadrukt / erger gemaakt.
Als je voor wegen bent, ben je dus automatisch tegen OV

"Er moeten meer koopwoningen worden gebouwd, ook als er dan minder sociale huurwoningen komen"

Beide!

[Fiber]

mitsumark schreef op zondag 5 november 2023 @ 09:46:
Iemand een tip hoe je vragen kunt beantwoorden waar een tegenstelling wordt gegeven, waar je eigenlijk en-en wilt kiezen?
Neutraal, of geen mening?

"Er moet meer geld naar het openbaar vervoer, ook als daardoor minder geld overblijft voor wegen"

Meer geld naar OV én wegen...
Volgens mij wordt polarisatie zo benadrukt / erger gemaakt.
Als je voor wegen bent, ben je dus automatisch tegen OV

"Er moeten meer koopwoningen worden gebouwd, ook als er dan minder sociale huurwoningen komen"

Beide!

Zal wel iets met budgetten te maken hebben. Ik wil ook alles, meer politie op straat, betere zorg, liefst gratis, beter OV, ook liefst gratis, meer wegen, meer natuur, meer huizen, etc. en ook nog een flinke belastingverlaging natuurlijk.

Helaas, You can't have your cake and eat it...

[mitsumark]

Fiber schreef op zondag 5 november 2023 @ 20:03:
[...]

Zal wel iets met budgetten te maken hebben. Ik wil ook alles, meer politie op straat, betere zorg, liefst gratis, beter OV, ook liefst gratis, meer wegen, meer natuur, meer huizen, etc. en ook nog een flinke belastingverlaging natuurlijk.

Helaas, You can't have your cake and eat it...

Ik zou het prima vinden meer belasting te betalen voor betere zorg en meer blauw op straat...
Kan ook wel wat verzinnen om op te bezuinigen, maar daar is dit topic niet voor.
Natuurlijk moet er ergens gekozen worden, maar waarom moet dat in dezelfde stelling, met maar 1 "keus"?

[Sissors]

mitsumark schreef op zondag 5 november 2023 @ 23:08:
[...]

Ik zou het prima vinden meer belasting te betalen voor betere zorg en meer blauw op straat...
Kan ook wel wat verzinnen om op te bezuinigen, maar daar is dit topic niet voor.
Natuurlijk moet er ergens gekozen worden, maar waarom moet dat in dezelfde stelling, met maar 1 "keus"?

Dus om te laten zien dat het een keuze is. Je kan nog zeggen dat er meer geld naar zowel OV als wegen moeten, al is het ook daar dat je elke Euro maar één keer kan uitgeven. Maar voor elke plaats waar je sociale huur wil bouwen, kan je geen koop bouwen, en vice versa. Wil je allebei met gelijke prioriteit bouwen, dan antwoord je neutreaal op die stelling.

Hoewel je de afweging soms ook anders kan doen (bij huizen dus niet imo, bij OV kan je ook zeggen meer in OV te investeren ten koste van bijvoorbeeld politie), lijkt het mij een stuk beter een afweging neer te zetten, dan de optie te geven alles te willen.

[Señor Sjon]

Laatst heb ik partijpeiler gedaan. Die is gebaseerd op stemgedrag van de partijen de afgelopen 4 jaar over elementen die nu weer in verkiezingsprogramma's langskomen of actueel zijn.

Ik weet niet of het aan mijn bubbel ligt, maar ik zie veel conflicterende gepeilde antwoorden vs de meerderheid van de kamer.

Voorbeeldjes:
Pandemiewet:


EU-lidmaatschap Oekraïne:

[Jos_V]

mitsumark schreef op zondag 5 november 2023 @ 09:46:
Iemand een tip hoe je vragen kunt beantwoorden waar een tegenstelling wordt gegeven, waar je eigenlijk en-en wilt kiezen?
Neutraal, of geen mening?

"Er moet meer geld naar het openbaar vervoer, ook als daardoor minder geld overblijft voor wegen"

Meer geld naar OV én wegen...
Volgens mij wordt polarisatie zo benadrukt / erger gemaakt.
Als je voor wegen bent, ben je dus automatisch tegen OV

"Er moeten meer koopwoningen worden gebouwd, ook als er dan minder sociale huurwoningen komen"

Beide!

Ja zeker heb ik een tip: Elke partij geeft hun uitleg bij elke stelling. gewoon even naar jou top 3/4 keuzes kijken, en hun uitleg even lezen.


sommige partijen zeggen nee, want alle bij moet. sommige partijen stemmen voor want allebij moet. ook partijen hebben moeite om antwoorden te geven op deze stellingen, de motivatie van partijen bij de stellingen lezen helpt enorm.

[defiant]

NRC heeft een vergelijking gemaakt van partijprogramma's. Je kan een thema en partijen kiezen en vervolgens die op de inhoud vergelijken.

Dit staat in de verkiezingsprogramma’s 2023. NRC vatte de programma’s van 17 politieke partijen kort samen per thema. (paywall/voor abonnees)

[ Voor 3% gewijzigd door defiant op 13-11-2023 21:15 ]

[Orion84]

Señor Sjon schreef op woensdag 8 november 2023 @ 10:46:
Laatst heb ik partijpeiler gedaan. Die is gebaseerd op stemgedrag van de partijen de afgelopen 4 jaar over elementen die nu weer in verkiezingsprogramma's langskomen of actueel zijn.

Ik weet niet of het aan mijn bubbel ligt, maar ik zie veel conflicterende gepeilde antwoorden vs de meerderheid van de kamer.

Voorbeeldjes:
Pandemiewet:
[Afbeelding]

EU-lidmaatschap Oekraïne:
[Afbeelding]

Lijkt me vooral een voorbeeld van kwesties die veel te complex zijn om op zo'n manier voor te leggen aan "de man op straat".

[carpebios]

defiant schreef op zondag 12 november 2023 @ 15:23:
NRC heeft een vergelijking gemaakt van partijprogramma's. Je kan een thema en partijen kiezen en vervolgens die op de inhoud vergelijken.

Dit staat in de verkiezingsprogramma’s 2023. NRC vatte de programma’s van 17 politieke partijen kort samen per thema.

Wel betaald.

[eric.1]

Señor Sjon schreef op woensdag 8 november 2023 @ 10:46:
Laatst heb ik partijpeiler gedaan. Die is gebaseerd op stemgedrag van de partijen de afgelopen 4 jaar over elementen die nu weer in verkiezingsprogramma's langskomen of actueel zijn.

Ik weet niet of het aan mijn bubbel ligt, maar ik zie veel conflicterende gepeilde antwoorden vs de meerderheid van de kamer.

Voorbeeldjes:
Pandemiewet:
[Afbeelding]

EU-lidmaatschap Oekraïne:
[Afbeelding]

Ik zit er eens doorheen te scrollen, maar ik kan me niet aan het gevoel onttrekken dat de vragen/stellingen echt enorm sturend zijn.

De pandemiewet:

...De Onderzoeksraad voor Veiligheid stelt echter dat het onduidelijk is in hoeverre deze ingrijpende maatregelen daadwerkelijk geholpen hebben. Moet de pandemiewet ingevoerd worden?

Oekraïne/EU:

... maar ook een veiligheidsrisico voor de EU vormen. Ook kan de slechte financiële positie van Oekraïne ons veel geld gaan kosten. Moet de Nederlandse regering zich uitspreken tegen een EU-lidmaatschap voor Oekraïne?

Ze zetten telkens een zeer negatief element direct voor de vraagstelling. Dan kan je me niet wijs maken dat dat geen invloed heeft op de uitkomst.

[defiant]

carpebios schreef op maandag 13 november 2023 @ 18:05:
Wel betaald.

Bedankt voor de observatie, ik had hem zelf getest in een incognito window, maar blijkbaar toch niet goed gekeken. Wel jammer, ik zal het erbij zetten.

[mitsumark]

defiant schreef op maandag 13 november 2023 @ 21:13:
[...]

Bedankt voor de observatie, ik had hem zelf getest in een incognito window, maar blijkbaar toch niet goed gekeken. Wel jammer, ik zal het erbij zetten.

Zondag kon ik hem gewoon bekijken, nu niet meer..

[Orion84]

eric.1 schreef op maandag 13 november 2023 @ 18:16:
[...]

Ik zit er eens doorheen te scrollen, maar ik kan me niet aan het gevoel onttrekken dat de vragen/stellingen echt enorm sturend zijn.

De pandemiewet:

[...]


Oekraïne/EU:

[...]


Ze zetten telkens een zeer negatief element direct voor de vraagstelling. Dan kan je me niet wijs maken dat dat geen invloed heeft op de uitkomst.

Het viel me ook op dat er nergens op die site ook maar enige info te vinden is over welke organisatie er achter die site zit.

[ Voor 5% gewijzigd door Orion84 op 14-11-2023 09:41 ]

[defiant]

Orion84 schreef op dinsdag 14 november 2023 @ 09:40:
[...]

Het viel me ook op dat er nergens op die site ook maar enige info te vinden is over welke organisatie er achter die site zit.

Geen gegevens over de auteur of anderszins redactionele gegevens is bijna altijd een rode vlag. Ik ben wat dat betreft altijd wel gecharmeerd van Duitsland, waar voor commerciële websites dit soort informatie verplicht is.

Het probleem is in het algemeen dat het relatief laagdrempelig is om een sturend of partijdige stemwijzer in elkaar kan zetten, zo moeilijk is het niet met wat webdevelopment kennis.

[FirePuma142]

Orion84 schreef op dinsdag 14 november 2023 @ 09:40:
[...]

Het viel me ook op dat er nergens op die site ook maar enige info te vinden is over welke organisatie er achter die site zit.

Wordt flink gepushed door Ongehoord Nederland, dan ben ik bij voorbaat erg op mijn hoede.

[8088]

Urgenda toont welke standpunten partijen innemen omtrent klimaatverandering op https://kiesvoorklimaat.n...limaat-en-biodiversiteit/

[Sméagol]

Heeft er iemand tips?
Ik was vroeger van het principieel niet stemmen, ben al een paar jaar overgestapt naar het principieel wél stemmen, maar 't is een echt dunne lijn.
Ik probeerde al jaren meerdere stemwijzers te doen, maar heb er dit jaar geen vertrouwen in. Stemwijzer geeft de één aan, welke partij past bij mij iets anders, kieskompas sla ik over want die heeft sowieso niet alle partijen. Zijn er nog andere goede stemwijzers? Meer moeite wil ik er niet in stoppen.

[Freakie1NL]

Sméagol schreef op maandag 20 november 2023 @ 19:58:
Heeft er iemand tips?
Ik was vroeger van het principieel niet stemmen, ben al een paar jaar overgestapt naar het principieel wél stemmen, maar 't is een echt dunne lijn.
Ik probeerde al jaren meerdere stemwijzers te doen, maar heb er dit jaar geen vertrouwen in. Stemwijzer geeft de één aan, welke partij past bij mij iets anders, kieskompas sla ik over want die heeft sowieso niet alle partijen. Zijn er nog andere goede stemwijzers? Meer moeite wil ik er niet in stoppen.

Als je er geen moeite in wilt stoppen, is het dan geen beter idee om terug te gaan naar je oude lijn. Principieel niet stemmen? Heb je overigens ook andere vormen van niet stemmen? Niet-principieel niet stemmen?

Het is toch wat, wij kiezen een orgaan die de komende jaren miljarden over de toonbank gaat gooien. Hoe ze aan dit geld komen en hoe ze dit gaan spenderen zou toch wel de moeite waard moeten zijn voor enige moeite.

Zo gek was die Socrates nog niet.

[Roenie]

Freakie1NL schreef op dinsdag 21 november 2023 @ 10:56:
[...]


Als je er geen moeite in wilt stoppen, is het dan geen beter idee om terug te gaan naar je oude lijn. Principieel niet stemmen? Heb je overigens ook andere vormen van niet stemmen? Niet-principieel niet stemmen?

Het is toch wat, wij kiezen een orgaan die de komende jaren miljarden over de toonbank gaat gooien. Hoe ze aan dit geld komen en hoe ze dit gaan spenderen zou toch wel de moeite waard moeten zijn voor enige moeite.

Zo gek was die Socrates nog niet.

Dat is een ethisch verhaal. In de praktijk is iedere stem hetzelfde waard. Net zoals een netbal bij tennis klote manier is om het punt te winnen of verliezen.

Liever iemand die in ieder geval een stemwijzer raadpleegt dan iemand die op een partij stemt omdat zijn-haar ouders dat ook doen (of waarbij de ouders wellicht zeggen op wie dochter- of zoonlief moet stemmen) toch?