[BBG] Maart 2023 - Workstation PC

[Blaat]

Nieuw jaar, nieuwe kansen en tijd voor een update aan de BBG. Ditmaal nemen we weer 2 systemen om samen te stellen. Dit topic is om een workstation PC samen te stellen. Het idee is dat iemand ermee aan de slag kan die:

• Rendert
• Edit
• Development werk doet

Eerste voorzet:

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	Intel Core i9-13900KF Boxed	€ 644,79	€ 644,79
1	Moederborden	MSI PRO Z690-A DDR4	€ 203,85	€ 203,85
1	Videokaarten	Gigabyte GeForce RTX 4090 GAMING OC 24G	€ 1.999,-	€ 1.999,-
1	Behuizingen	NZXT H7 Flow Zwart	€ 129,90	€ 129,90
1	Waterkoeling	Arctic Liquid Freezer II 280	€ 99,90	€ 99,90
1	Geheugen intern	Corsair Vengeance LPX CMK32GX4M2D3600C18	€ 91,90	€ 91,90
1	Voedingen	Delta GPS-1000DBA A22	€ 175,-	€ 175,-
1	Solid state drives	Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 2TB	€ 199,-	€ 199,-
			Totaal	€ 3.543,34

Eigenlijk kiezen we hier voor de spullen die de maximale performance leveren over het gehele spectrum wat te verzinnen valt in deze doorsnede. Punten van discussie:

• AMD vs nVidia GPU, dit zal afhangen van of je gebruik maakt van Linux of Windows
• Hoe krachtig moet de GPU zijn?
• Is DDR5 toch niet de betere keuze?

Meer feedback meer beter.

[Thomg]

Zelf zie ik hier liever een AMD set.

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 9 7950X Boxed	€ 629,90	€ 629,90
1	Moederborden	ASUS TUF Gaming X670E-PLUS WIFI	€ 368,55	€ 368,55
1	Videokaarten	Gainward GeForce RTX 4090 Phantom	€ 1.899,-	€ 1.899,-
1	Behuizingen	NZXT H7 Flow Zwart	€ 129,90	€ 129,90
1	Kabels	be quiet! 12VHPWR PCIe Adapter Kabel Zwart	€ 19,90	€ 19,90
1	Waterkoeling	Arctic Liquid Freezer II 360 A-RGB	€ 124,90	€ 124,90
1	Geheugen intern	G.Skill Trident Z5 F5-6000J3040G32GX2-TZ5K	€ 382,99	€ 382,99
1	Voedingen	be quiet! Straight Power 11 Platinum 850W	€ 164,21	€ 164,21
1	Solid state drives	Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 2TB	€ 199,-	€ 199,-
Bekijk collectie Importeer producten			Totaal	€ 3.918,35

- 7950X gebaseerd systeem, voor high-end zie ik liever AMD dan Intel ivm verbruik (hitte!)
- 360mm rad, word ondersteund door de kast dus ik zou matchen. RGB word misschien wel gewaardeerd, zoniet kan je voor 15 minder de RGB loze variant krijgen.
- 4090 kan ook lager naar de 4080 of 4070Ti als onnodig (of AMD...)
- Moederbord MET wi-fi, in deze prijsklasse zou ik voor het zeer minimale prijsverschil het gewoon doen. Sluit ook aan op de suggestie die jullie recent hebben gedaan in een round-up.
- DDR5 is een must bij een HEDT platform build, 64GB is ook wat ik minimaal wil zien met strakke timings
- Modulaire voeding met 12VHPWR stekker is wel fijn. Als alternatieven kunnen ook:
uitvoering: Silverstone HELA 850R Platinum
of
uitvoering: be quiet! Dark Power 13 850W
Overwogen worden.
(Edit: Voor 40 euro meer krijg je de 1000W versie, kijkende naar hoeveel verschil het maakt in kosten (1%) is deze ook te overwegen. uitvoering: be quiet! Dark Power 13 1000W)

Voetnoot: Extra fans zijn misschien wel fijn aangezien NZXT met "slechts" 2 RGB loze fans komt. Als je alle fansloten wilt vullen kun je deze x2 erbij kopen.
uitvoering: Arctic F14 PWM PST CO Zwart, 140mm

Alternatieve M-ATX combinatie:

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 9 7950X Boxed	€ 629,90	€ 629,90
1	Moederborden	Gigabyte B650M AORUS ELITE AX (rev 1.0)	€ 254,90	€ 254,90
1	Videokaarten	Gainward GeForce RTX 4090 Phantom	€ 1.899,-	€ 1.899,-
1	Behuizingen	ASUS Prime AP201 Zwart	€ 99,-	€ 99,-
1	Waterkoeling	Arctic Liquid Freezer II 360 A-RGB	€ 124,90	€ 124,90
1	Geheugen intern	G.Skill Trident Z5 F5-6000J3040G32GX2-TZ5K	€ 382,99	€ 382,99
1	Voedingen	be quiet! Dark Power 13 850W	€ 259,90	€ 259,90
1	Solid state drives	Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 2TB	€ 199,-	€ 199,-
			Totaal	€ 3.849,59

- M-ATX + Wireless is erg duur of alleen te krijgen met B650 chipsets, je gaat hier dus wel PCI-E gen 5 missen. Opzettelijk PCI-E in top slot om GPU clearance issues te voorkomen.
- Ventillatie is mager in de case, maar dat word gecompenseerd omdat het minder "nodig" is (kleine kast). Nadeel weer wel is dat je dan moet kiezen tussen flinke overdruk (AIO blaast kast IN) of onderdruk (AIO blaast kast UIT). Het eerste zal de kast flink opwarmen en het laatste zal zorgen voor flinke stof opbouw.

[ Voor 31% gewijzigd door Thomg op 22-01-2023 21:58 ]

[martyw]

De meeste video/render paketten hebben baat bij Cuda cores, de RTX 4090 is een solide keuze. Maar voor zaken als Blender is de Ryzen van @Thomg de winnaar: https://www.tomshardware....50x-in-blender-benchmarks
Ook zou ik meer en sneller RAM nemen als we toch voor een Intel CPU gaan, weer eens met @Thomg minstens 64GB DDR5 op >=6k MT/s (zie bv. hier wat benchmarks https://www.crowd-render....ct-ray-tracing-in-blender, TL;DR: in grote projecten maakt RAM snelheid uit, in kleine niet)

[ Voor 3% gewijzigd door martyw op 20-01-2023 13:21 ]

[Vishari Beduk]

Blaat schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 12:14:
Development werk doet

Nee, het getoonde voorstel is een build voor video bewerking en rendering.
En is weggegooid geld voor development werk.
Een developer wil: veel meer geheugen dan die 32GB.
En een developer heeft *niets* aan een video kaart, laat staan een volledige over-the-top RTX 4090. Een developer heeft voldoende aan een IGPU.

Edit: maak hier een 'video workstation' van en behandel development een andere keer.

[ Voor 8% gewijzigd door Vishari Beduk op 20-01-2023 13:23 ]

[martyw]

Vishari Beduk schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 13:22:
[...]

Nee, het getoonde voorstel is een build voor video bewerking en rendering.
En is weggegooid geld voor development werk.
Een developer wil: veel meer geheugen dan die 32GB.
En een developer heeft *niets* aan een video kaart, laat staan een volledige over-the-top RTX 4090. Een developer heeft voldoende aan een IGPU.

Als de developer werkt aan iets wat op Cuda cores draait (bv. ML) is een NVidia videokaart wel van belang

[ Voor 7% gewijzigd door martyw op 20-01-2023 13:25 ]

[Thomg]

Vishari Beduk schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 13:22:
[...]

Nee, het getoonde voorstel is een build voor video bewerking en rendering.
En is weggegooid geld voor development werk.
Een developer wil: veel meer geheugen dan die 32GB.
En een developer heeft *niets* aan een video kaart, laat staan een volledige over-the-top RTX 4090. Een developer heeft voldoende aan een IGPU.

Edit: maak hier een 'video workstation' van en behandel development een andere keer.

Dat hangt er ook weer erg vanaf wat wij hier verstaan onder development.
Voor de een is de igpu van de 7950X genoeg, de ander wilt gewoon "een" cuda accelerator hebben, dan is de 3060 12GB weer interessant. Als je last gen wilt en competent wilt gamen, 4070Ti. All out? 4090.
Whacky alternatief? 7900XT(X).

[Vishari Beduk]

@martyw @Thomg de developers in mijn omgeving doen normaal front-end en back-end development.
Om eerlijk te zijn ken ik dat hele machine learning alleen als een belofte voor de toekomst maar ik ken niemand persoonlijk die dat nu daadwerkelijk in de praktijk gebruikt.

De ontwikkelaars in mijn omgeving worden gelukkig van heel van geheugen en een hele grote SSD.
Daarnaast zoveel mogelijk cores (ook effeciency cores). Zodat je een hele zooi docker containers kan draaien.

[Hackus]

In elk geval geen voeding met 2j garantie. verder zou ik ff de X3D afwachten die in Febr. uit zouden komen

[Thomg]

Vishari Beduk schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 13:29:
@martyw @Thomg de developers in mijn omgeving doen normaal front-end en back-end development.
Om eerlijk te zijn ken ik dat hele machine learning alleen als een belofte voor de toekomst maar ik ken niemand persoonlijk die dat nu daadwerkelijk in de praktijk gebruikt.

De ontwikkelaars in mijn omgeving worden gelukkig van heel van geheugen en een hele grote SSD.
Daarnaast zoveel mogelijk cores (ook effeciency cores). Zodat je een hele zooi docker containers kan draaien.

Zelf val ik ook onder de laatste groep, maar niet met extreme eisen. Gros van werk gebeurd nog steeds op een werk laptop. Alder Lake laptops zijn wel een godsend met de plethora E-cores, maar op desktop krijg je bij AMD nog veel meer P-cores, dus why not Minus de opslag dan, met 1TB heb ik meer dan genoeg.

En inderdaad, ik zou hier dus ook de nuance aankaarten in de BBG. Het enige wat kan veranderen (buiten de GPU zelf natuurlijk) is de voeding en misschien de behuizing.

IGPU/3060: uitvoering: Asus ROG Strix 550W Gold
4070Ti/7900XT: uitvoering: Asus ROG Strix 650W Gold
4080/7900XTX: uitvoering: Cooler Master V750 Gold-V2
4090: uitvoering: be quiet! Dark Power 13 850W

Misschien dat de BBG bakkers hier wat leuks voor kunnen maken in het artikel

Hackus schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 13:31:
In elk geval geen voeding met 2j garantie. verder zou ik ff de X3D afwachten die in Febr. uit zouden komen

Van de 5800X3D hebben we al kunnen leren dat 3d cache niet veel doet voor productiviteit. Het is vrijwel alleen nuttig in games (niet allemaal) en zeer selecte workloads. En, well, ik verwacht nog wel wat scheduler gezeik.

[ Voor 12% gewijzigd door Thomg op 20-01-2023 13:38 ]

[Hackus]

DP13 is veel te duur

[Thomg]

Hackus schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 13:40:
DP13 is veel te duur

Voor een Titanium ATX3.0 voeding in een build van bijna 4000 euro vind ik de DP13 allesbehalve veel te duur.

[PCBaas]

Misschien ook iets om rekening mee te houden is de data. De meeste guides die ik zie langskomen raden aan om 3 schijven te gebruiken in een workstation:
1. OS/software
2. actieve projecten/werkschijf
3. opslag voltooide projecten

Dus dat zou zich dan vertalen in het gebruiken van: 1) een rappe 1TB of 2TB M.2 SSD, een 2) rappe 2TB of 4TB M.2 SSD en 3) een grote HDD.

[Hackus]

13900K is ook beter in Blender dan 7950X
qua voeding Corsair HX1000i (2022) uitvoering: Corsair 600W PCIe 5.0 12VHPWR Type-4 PSU Power Cable Zwart
Maar Thom heeft gesproken en andere input is nutteloos

[martyw]

Hackus schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 14:10:
13900K is ook beter in Blender dan 7950X
qua voeding Corsair HX1000i (2022) uitvoering: Corsair 600W PCIe 5.0 12VHPWR Type-4 PSU Power Cable Zwart
Maar Thom heeft gesproken en andere input is nutteloos
[Afbeelding]
[Afbeelding]

Als je Intel wil laten winnen in Blender moet je de i9 wel overklokken en de Ryzen niet.... Overigens zijn de marges zo klein dat je het verschil in de praktijk niet gaat merken ....

[ Voor 4% gewijzigd door martyw op 20-01-2023 14:20 ]

[Thomg]

Hackus schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 14:10:
13900K is ook beter in Blender dan 7950X
qua voeding Corsair HX1000i (2022) uitvoering: Corsair 600W PCIe 5.0 12VHPWR Type-4 PSU Power Cable Zwart
Maar Thom heeft gesproken en andere input is nutteloos
[Afbeelding]
[Afbeelding]

Dus vervolgens raad je een Corsair voeding aan van 1000W die niet ATX3.0 spec is en Platinum is, maar vervolgens hetzelfde kost als je de kabel ook meerekent? Que?

Het is ook wel heel makkelijk om alleen Cinebench te linken, als je een hele suite van benchmarks erbij pakt zie je toch dat het vooral stuivertje wisselen is. De 13900K heeft een kleine lead als je de power limits laat varen echter, maar dan is de vraag of de vergelijking dan nog wel eerlijk is.
Maar waarom pakken we niet de review van tweakers erbij.
review: Intel 13th Gen Core Raptor Lake - Core i5 13600K, i7 13700K en i9 139...
Tweakers zegt dat de 7950X een marginale lead heeft over de 13900K in de CPU prestatiescore, maar toegegeven komt dit vooral door synthetische workloads met AVX512. Als je bladert door alle andere "praktische" benchmarks komt het (imo) vooral neer op een gelijkspel. Dan vind ik de potentie voor socket upgrade en lager verbruik doorslaggevend (omdat het gelijkspel is kost dit je dus "niets").

[Ernemmer]

Thomg schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 14:24:
[...]

Dus vervolgens raad je een Corsair voeding aan van 1000W die niet ATX3.0 spec is en Platinum is, maar vervolgens hetzelfde kost als je de kabel ook meerekent? Que?

Het is ook wel heel makkelijk om alleen Cinebench te linken, als je een hele suite van benchmarks erbij pakt zie je toch dat het vooral stuivertje wisselen is. De 13900K heeft een kleine lead als je de power limits laat varen echter, maar dan is de vraag of de vergelijking dan nog wel eerlijk is.
Maar waarom pakken we niet de review van tweakers erbij.
review: Intel 13th Gen Core Raptor Lake - Core i5 13600K, i7 13700K en i9 139...
Tweakers zegt dat de 7950X een marginale lead heeft over de 13900K in de CPU prestatiescore, maar toegegeven komt dit vooral door synthetische workloads met AVX512. Als je bladert door alle andere "praktische" benchmarks komt het (imo) vooral neer op een gelijkspel. Dan vind ik de potentie voor socket upgrade en lager verbruik doorslaggevend (omdat het gelijkspel is kost dit je dus "niets").

De 10% extra snelheid merk je wel tijdens het normale werk, waarbij veel dingen gewoon single core zijn.
Renderen is maar 1 onderdeel van een workstation en imo niet eens zo heel belangrijk aangezien dat toch vaak gecombineerd wordt met een bak koffie.
Maar elke keer als je een ander filter/optie/bewerking (afhankelijk van je programma) kiest is het wel lekker om extra single core snelheid te hebben.

Maar aangezien ze praktisch even snel zijn maak het niet veel uit of je de AMD of de Intel route neemt.

Misschien lekker 2 BBG systemen maken, dan zijn beide fan kampen tevreden, anders blijft het toch een eindeloze discussie worden met grafiekjes van verschillende sites die net 5% anders zijn en irl niet te merken zijn.

Wel zou er naar codecs, CUDA en dat soort dingen gekeken moeten worden, daar heb je in de praktijk veel meer aan.

[Hackus]

Thomg schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 14:24:
[...]

Dus vervolgens raad je een Corsair voeding aan van 1000W die niet ATX3.0 spec is en Platinum is, maar vervolgens hetzelfde kost als je de kabel ook meerekent? Que?

Het is ook wel heel makkelijk om alleen Cinebench te linken, als je een hele suite van benchmarks erbij pakt zie je toch dat het vooral stuivertje wisselen is. De 13900K heeft een kleine lead als je de power limits laat varen echter, maar dan is de vraag of de vergelijking dan nog wel eerlijk is.
Maar waarom pakken we niet de review van tweakers erbij.
review: Intel 13th Gen Core Raptor Lake - Core i5 13600K, i7 13700K en i9 139...
Tweakers zegt dat de 7950X een marginale lead heeft over de 13900K in de CPU prestatiescore, maar toegegeven komt dit vooral door synthetische workloads met AVX512. Als je bladert door alle andere "praktische" benchmarks komt het (imo) vooral neer op een gelijkspel. Dan vind ik de potentie voor socket upgrade en lager verbruik doorslaggevend (omdat het gelijkspel is kost dit je dus "niets").

Zelfs uitvoering: NZXT C1000 Gold v2 voldoet prima. en past goed bij de gekozen behuizing.

@Tomas Hochstenbach @willemdemoor
laten we eerst eens een budget bespreken, want je kunt het zo duur maken als je wilt.
BBG is iets voor weinig geld en goede prestaties in elkaar zetten.

Want je kunt ook Twee RTX4080's kiezen ipv 1 RTX4090 !! # GPU rendering

[The P Man]

Puur vanuit development gezien zou ik niet voor dit systeem gaan. Zoals iemand al eerder zei heb je voor "standaard" (frontend en backend, zonder machine learning of iets anders gpu intensiefs) development niet een 4090 nodig. Maar een dikke processor, genoeg geheugen en schijfruimte is een must. Dit is natuurlijk ook afhankelijk hoe groot je project is. Daarnaast misschien een domme vraag, maar wat is de context achter deze PC? Als workstation in huis of iets wat je door je werk laat aanschaffen? Als het iets is wat ik voor mezelf zou moeten kopen, zou ik voor dit bedrag wel eerder voor toekomstbestendigheid kiezen in vorm van DDR5. Misschien dat ie dan wat minder optimaal is maar je hebt in ieder geval wel een machine die nog wat jaartjes meegaat. Als mijn baas dit zou moeten bepalen zou ik er minder moeite mee hebben .

[martyw]

Vishari Beduk schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 13:29:
@martyw @Thomg de developers in mijn omgeving doen normaal front-end en back-end development.
Om eerlijk te zijn ken ik dat hele machine learning alleen als een belofte voor de toekomst maar ik ken niemand persoonlijk die dat nu daadwerkelijk in de praktijk gebruikt.

De ontwikkelaars in mijn omgeving worden gelukkig van heel van geheugen en een hele grote SSD.
Daarnaast zoveel mogelijk cores (ook effeciency cores). Zodat je een hele zooi docker containers kan draaien.

Een van de weinige plekken waar ik weet dat ML toegepast wordt is in fraude detectie bij banken. Daarnaast wordt door sommige finaciele instellingen CUDA gebruikt om risk berekeningen uit te voeren met Monte Carlo simulaties. Maar je hebt een punt, 99,5% van de developers werkt aan software waarbij een GPU niet nodig is anders dan voor een potje CS:GO tussendoor.

[honey]

Toevallig heb ik voor videobewerking zeer recent een systeem gemaakt:

Motivatie:
Voor videobewerking heb je met vrijwel alle huidige basissystemen meer dan genoeg power om 4-8K RAW video's te bewerken. Alleen het exporteren naar 8K (wat bijna niemand zal doen) zal meer VRAM eisen.

De processor zal met 8 cores wat beter zijn tijdens het renderen in vergelijking met een i5. Een i5 zal vaak al voldoende zijn. AMD heeft ook prima mogelijkheden, maar in de meeste benchmarks komt Intel vaak wat beter uit. Een geïntegreerde GPU heeft voordeel vanwege hardware decoding/encoding van H.265 footage.
Nadeel is dat Intel met een nieuwe soc gaat komen, dus upgraden van de processor zal niet gaan, maar er zijn weinig mensen die dat denk ik doen. De meeste mensen vervangen dan toch de grootste onderdelen (of alles).

Grafische kaart is een persoonlijke keuze. de RTX van MSI vind ik een fijne kaart en presteert goed. Meer power kan, maar is niet strikt nodig.

Voeding is met 1000W ruim voldoende. Het is geen ATX 3.0, maar dat is ook niet strikt nodig. Met de kabel is het goed aan te sluiten. Deze voeding krijgt hoge cijfers in de testen.

SSD's. Je hebt er 3 nodig, OS & Applications, Project Files en (op de snelste SSD) Media Cache & Scratch.

Geheugen: 64GB is wel een beetje de standaard vind ik. Zeker met grote bestanden. Een DDR5 vind ik tegenwoordig wel vanzelfsprekend. Een CAS 40 of CAS 28 zal in de praktijk nauwelijks verschil laten zien. Een persoonlijke keus, maar ik heb wel gekozen voor sneller RAM uiteindelijk. In theorie scheelt het een beetje (14.3ns versus 10ns latency).

Koeling: Daar is altijd veel discussie over. Ik kies voor een luchtkoeling omdat ik een stiller systeem wens. Het verschil met waterkoeling is niet eens zo groot. In maart zal er vast meer keus zijn.

Moederbord: prima midrange moederbord met 4x M.2 (PCI-e 4.0 x4) en 6x SATA-600 ruim voldoende opslag mogelijkheden. Ook extern veel aansluitingen, inclusief USB 3.2 (Gen2x2, 20Gb/s) type-c

Mijn boodschap, het kan allemaal veel goedkoper, ook veel duurder. Verschillen in merk zal vooral een persoonlijke keuze zijn. Waarschijnlijk merk je geen grote verschillen in de praktijk.

Wat nog mist:
Als het belangrijk is dat het beeld op je monitor zo goed mogelijk is (voor professioneel gebruik wel nodig), dan dien je ook gebruik te maken van een extra stukje hardware. Een Decklink van BlackMagic Design bijv. Het zou mooi zijn als daar ook wat aandacht voor is in jullie stuk.

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	Intel Core i7-13700K Boxed	€ 459,-	€ 459,-
1	Moederborden	MSI Pro Z790-A WIFI	€ 299,90	€ 299,90
1	Videokaarten	MSI GeForce RTX 4080 16GB GAMING X TRIO	€ 1.459,-	€ 1.459,-
1	Behuizingen	Fractal Design Meshify 2 Clear Tempered Glass	€ 179,90	€ 179,90
1	Kabels	Corsair 600W PCIe 5.0 12VHPWR Type-4 PSU Power Cable Zwart	€ 29,-	€ 29,-
1	Processorkoeling	be quiet! Dark Rock Pro 4	€ 84,62	€ 84,62
1	Geheugen intern	G.Skill Ripjaws S5 F5-5600J2834F32GX2-RS5K	€ 399,-	€ 399,-
1	Voedingen	Corsair HX1000i (2022)	€ 229,90	€ 229,90
1	Solid state drives	Samsung 990 Pro (zonder heatsink) 2TB	€ 299,-	€ 299,-
Bekijk collectie Importeer producten			Totaal	€ 3.439,32

[NitroX infinity]

Is dit niet iets voor in zo'n systeem?

uitvoering: ASUS HYPER M.2 X16 GEN 4 CARD

Moet wel een moederbord hebben dat bifurcation ondersteunt.

[Djarune]

honey schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 16:26:
Geheugen: 64GB is wel een beetje de standaard vind ik. Zeker met grote bestanden.

Hier heb je helemaal gelijk. Vooral bij 4k video editing is het vanzelfsprekend om 64GB te nemen. Zeker met een zware cpu en zware graka. Programma’s als Premiere Pro lusten graag veel RAM

Een DDR5 vind ik tegenwoordig wel vanzelfsprekend. Een CAS 40 of CAS 28 zal in de praktijk nauwelijks verschil laten zien. Een persoonlijke keus, maar ik heb wel gekozen voor sneller RAM uiteindelijk. In theorie scheelt het een beetje (14.3ns versus 10ns latency).

Bij DDR5 gaat het niet zozeer enkel om de CAS, maar om de tRCD. Als de geheugen snelheid gelijk of hoger is dan 5600MT/s en de tRCD is hoger dan 36 dan heb je te maken met IC’s van SK Hynix. Die zijn vrijwel altijd sneller dan Samsung en Micron. Met een beetje pielen met de settings op het moederbord levert dit behoorlijk hoge OC snelheden op voor relatief weinig geld. Een workstation zal hier weinig voordeel mee behalen. Snel geheugen is meer voor high-end gaming.

[Thomg]

NitroX infinity schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 01:12:
Is dit niet iets voor in zo'n systeem?

uitvoering: ASUS HYPER M.2 X16 GEN 4 CARD

Moet wel een moederbord hebben dat bifurcation ondersteunt.

Meeste gangbare high-end moederborden komen al met 4 M.2 sloten, je moet het wel erg bont maken wil je dit nog nodig hebben.

[honey]

Djarune schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 11:23:
[...]

Hier heb je helemaal gelijk. Vooral bij 4k video editing is het vanzelfsprekend om 64GB te nemen. Zeker met een zware cpu en zware graka. Programma’s als Premiere Pro lusten graag veel RAM


[...]

Bij DDR5 gaat het niet zozeer enkel om de CAS, maar om de tRCD. Als de geheugen snelheid gelijk of hoger is dan 5600MT/s en de tRCD is hoger dan 36 dan heb je te maken met IC’s van SK Hynix. Die zijn vrijwel altijd sneller dan Samsung en Micron. Met een beetje pielen met de settings op het moederbord levert dit behoorlijk hoge OC snelheden op voor relatief weinig geld. Een workstation zal hier weinig voordeel mee behalen. Snel geheugen is meer voor high-end gaming.

Interessant. Beetje off-topic, maar heeft het überhaupt zin om een hogere frequentie te kiezen als je processor niet hoger kan? Als ik kijk bij de specs van de i7, dan staat er Mem Types Up to DDR5 5600 MT/s. Dan heeft het weinig zin om te overklokken naar 6000 MT/s of sneller geheugen te kopen? Met de timings kun je misschien wel wat winst halen, hoewel je ook al aangeeft dat het voor een Workstation weinig zinvol is en stabiliteit belangrijker.

[Thomg]

honey schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 12:44:
[...]

Interessant. Beetje off-topic, maar heeft het überhaupt zin om een hogere frequentie te kiezen als je processor niet hoger kan? Als ik kijk bij de specs van de i7, dan staat er Mem Types Up to DDR5 5600 MT/s. Dan heeft het weinig zin om te overklokken naar 6000 MT/s of sneller geheugen te kopen? Met de timings kun je misschien wel wat winst halen, hoewel je ook al aangeeft dat het voor een Workstation weinig zinvol is en stabiliteit belangrijker.

Dat is de officiele rating. Zen 4 kan zonder veel problem 6000MHz doen, maar alles daarboven word lastiger en vereist ook vaker tweaking om stabiel te houden.
Raptor Lake kan aanzienlijk hogere snelheden aan, maar hier heb ik wel zelf iets minder onderzoek naar gedaan. Snel kijkende naar wat reviews zie je vooral 6800-7000MHz langskomen, dus dat lijkt me daar meer een gangbare upper limit.

That said, 6000MHz is ongeveer wat je wilt hebben, alles daarboven komt met vrij stevige diminishing returns voor een flinke extra vraagprijs.

[Freeaqingme]

Voor een workstation zou ik ECC-geheugen pakken, en een moederbord+cpu dat dit ook actief ondersteunt & benut. Verder zou ik me niet beperken tot 1 NVME/SSD-drive maar 2 die je dan in raid-1 mode kan draaien. Data loss wil je immers koste wat kost voorkomen en voor zijn.

[martyw]

Freeaqingme schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 18:01:
Voor een workstation zou ik ECC-geheugen pakken, en een moederbord+cpu dat dit ook actief ondersteunt & benut.

Heb je dit al gelezen? TL;DR: ECC RAM heeft een plek in servers, in workstations heb je meer aan sneller geheugen.

Freeaqingme schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 18:01:
Verder zou ik me niet beperken tot 1 NVME/SSD-drive maar 2 die je dan in raid-1 mode kan draaien. Data loss wil je immers koste wat kost voorkomen en voor zijn.

Verstandige mensen vertrouwen niet op RAID maar op backups, een veel gevolgde methode is de de 3-2-1 regel.

[ Voor 41% gewijzigd door martyw op 21-01-2023 23:08 ]

[Freeaqingme]

martyw schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 23:00:
[...]

Heb je dit al gelezen? TL;DR: ECC RAM heeft een plek in servers, in workstations heb je meer aan sneller geheugen.

[...]

Ik lees daar vooral een post uit 2009 die zegt 'is niet nodig want te duur'. Tegelijkertijd kost het tegenwoordig niet zo veel meer extra, en levert het wel meer garanties op als het gaat om stabiliteit, en het kunnen doorhebben dat je geheugen mogelijkerwijs defect is. Met non-ecc memory duurt het langer voordat je dat door hebt, en is de kans op bijv. corrupte bestanden groter. Iets dat voor iemand die z'n pc gebruikt om te gamen misschien niet zo belangrijk is, maar voor iemand die z'n machine dagelijks gebruikt voor development of video editing werkzaamheden zeker wel.

martyw schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 23:00:
[...]
Verstandige mensen vertrouwen niet op RAID maar op backups, een veel gevolgde methode is de de 3-2-1 regel.

Helemaal mee eens. Maar ik had dan ook niets over backupgs gezegd Raid staat inderdaad los van backups, maar je kan het wel gebruiken om te detecteren dat 1 van je schijven aan het einde van z'n leven gekomen is. Of dat nou met behulp van ZFS is, of met behulp van een slimme raid controller. Tuurlijk heb je backups en kan je daar eventueel van restoren. Maar stel nou dat je 1 disk hebt, en die ene disk zorgt voor allemaal corrupte bestanden, dan kan het net zo goed zijn dat je die corrupte bestanden ook al in je backups hebt zitten. Terwijl met raid, het FS (of raid controller) dus door heeft welke disk het 'juist' heeft en welke niet, en vervolgens dus je niet-corrupte data kan gebruiken (ook als bron voor de backup).

[martyw]

Freeaqingme schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 23:19:
Ik lees daar vooral een post uit 2009 die zegt 'is niet nodig want te duur'. Tegelijkertijd kost het tegenwoordig niet zo veel meer extra, en levert het wel meer garanties op als het gaat om stabiliteit, en het kunnen doorhebben dat je geheugen mogelijkerwijs defect is. Met non-ecc memory duurt het langer voordat je dat door hebt, en is de kans op bijv. corrupte bestanden groter. Iets dat voor iemand die z'n pc gebruikt om te gamen misschien niet zo belangrijk is, maar voor iemand die z'n machine dagelijks gebruikt voor development of video editing werkzaamheden zeker wel.

Maar echt rap RAM is er niet met ECC: https://tweakers.net/gehe...BiOFvqUfFHTn2cmDVY8s3pfwA, en daar bovenop: als ervaringsdeskundige heb ik de afgelopen decennia ECC RAM niet gemist in mijn workstations...

[honey]

Freeaqingme schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 23:19:
[...]


Ik lees daar vooral een post uit 2009 die zegt 'is niet nodig want te duur'. Tegelijkertijd kost het tegenwoordig niet zo veel meer extra, en levert het wel meer garanties op als het gaat om stabiliteit, en het kunnen doorhebben dat je geheugen mogelijkerwijs defect is. Met non-ecc memory duurt het langer voordat je dat door hebt, en is de kans op bijv. corrupte bestanden groter. Iets dat voor iemand die z'n pc gebruikt om te gamen misschien niet zo belangrijk is, maar voor iemand die z'n machine dagelijks gebruikt voor development of video editing werkzaamheden zeker wel.


[...]


Helemaal mee eens. Maar ik had dan ook niets over backupgs gezegd Raid staat inderdaad los van backups, maar je kan het wel gebruiken om te detecteren dat 1 van je schijven aan het einde van z'n leven gekomen is. Of dat nou met behulp van ZFS is, of met behulp van een slimme raid controller. Tuurlijk heb je backups en kan je daar eventueel van restoren. Maar stel nou dat je 1 disk hebt, en die ene disk zorgt voor allemaal corrupte bestanden, dan kan het net zo goed zijn dat je die corrupte bestanden ook al in je backups hebt zitten. Terwijl met raid, het FS (of raid controller) dus door heeft welke disk het 'juist' heeft en welke niet, en vervolgens dus je niet-corrupte data kan gebruiken (ook als bron voor de backup).

Kun je ook aangeven hoe vaak het voorkomt dat een bestand corrupt raakt door fouten in RAM? In heb nog nooit ECC geheugen gebruikt en mijn bestanden zijn allemaal prima.

Verder, je processor en moederbord moeten het ook ondersteunen, wil het werken. Er zijn maar weinig moederborden, als ik het zo zie. De kans is groot dat veel mensen ECC geheugen gebruiken in non-ECC mode.

[ Voor 3% gewijzigd door honey op 22-01-2023 00:13 ]

[PCBaas]

Wikipedia: DDR5 SDRAM
Unlike DDR4, all DDR5 chips have on-die ECC, where errors are detected and corrected before sending data to the CPU. This, however, is not the same as true ECC memory with an extra data correction chip on the memory module. DDR5's on-die error correction is to improve reliability and to allow denser RAM chips which lowers the per-chip defect rate. There still exist non-ECC and ECC DDR5 DIMM variants; the ECC variants have extra data lines to the CPU to send error-detection data, letting the CPU detect and correct errors that occurred in transit.

Volgens mij is het vanwege bovenstaande minder nodig om in workstations ECC geheugen sticks te nemen met DDR5, zoals bij DDR4 wel gedaan werd (vaker in servers). Plus met "maar" 64-128GB geheugen totaal is het ook niet noodzakelijk om registered DDR5 sticks te gebruiken.

[Freeaqingme]

martyw schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 23:30:
[...]

Maar echt rap RAM is er niet met ECC: https://tweakers.net/gehe...BiOFvqUfFHTn2cmDVY8s3pfwA

Dan filter je wel op zowel snelheid als geheugengrootte. Either way weet ik niet of je retesnel geheugen per se nodig hebt in een workstation. Ik kan me voorstellen dat dat niet het allerbelangrijkste is.

martyw schreef op zaterdag 21 januari 2023 @ 23:30:
[...]
en daar bovenop: als ervaringsdeskundige heb ik de afgelopen decennia ECC RAM niet gemist in mijn workstations...

Ik heb ook nog nooit een brandverzekering nodig gehad, maar dat is voor mij geen reden om mensen aan te raden het maar niet af te nemen. De vraag is ook dat /als/ je er last van hebt, hoe je daar dan achter zou komen. Toevallig dat ik gisteren ontdekte dat ik defect geheugen had (daarom ging ik eens kijken naar de BBG...). Het systeem draaide an sich prima stabiel door. Alleen draaien de HDD's waarop ik m'n torrents opsla ZFS, en die gaf heel duidelijke indicaties dat er iets stuk was met allemaal checksum errors (iedentieke errors op beide schijven in de mirror).

Echter, mijn home directory draait niet op ZFS. De kans dat er enkel datacorruptie op de HDD's met ZFS is is klein. Alleen omdat ik geen filesystem met checksums op m'n home directory gebruik heb je ook niet zomaar door dat het corrupt is.

honey schreef op zondag 22 januari 2023 @ 00:02:
[...]


Kun je ook aangeven hoe vaak het voorkomt dat een bestand corrupt raakt door fouten in RAM? In heb nog nooit ECC geheugen gebruikt en mijn bestanden zijn allemaal prima.

Want jij checkt _al_ je bestanden periodiek, en hebt een systeem om ze allemaal te checksummen? Dat bedoel ik niet aanvallend, maar de vraag is hoe je in de eerste plaats door hebt dat het stuk is. Tegen de tijd dat het zo stuk is dat je pc continue crasht dan landt het kwartje wel vroeg of laat. Maar als het eenmaal zo ver is, dan heb je vermoedelijk wel al lange tijd allerlei corruptie gehad. Hoe vaak het stuk gaat precies weet ik niet. Ik maak het - op m'n eigen workstation - nu ook voor het eerst mee. Maar ik denk dat die vraag voor de doelgroep van een Workstation minder belangrijk is. Je wilt gewoon een systeem waar je 100% op kan vertrouwen, en wat nooit in de weg zit.

honey schreef op zondag 22 januari 2023 @ 00:02:
[...]
Verder, je processor en moederbord moeten het ook ondersteunen, wil het werken. Er zijn maar weinig moederborden, als ik het zo zie. De kans is groot dat veel mensen ECC geheugen gebruiken in non-ECC mode.

Klopt. Daar hik ik ook tegen aan. Daarom dat ik ook net naar een BBG ging kijken waar dat wellicht in stond. Het aanbod is beperkter, maar er zijn wel gewoon desktop mobo's die het ook actief gebruiken. Dit draadje op Hacker News gaat daar ook over. Het is ook lichtelijk verneukeratief dat Intel een stukje marktsegementatie doet op ECC; dat zit gewoon niet in consumenten-cpu's (alles voor de sales!). AMD doet dit kennelijk ook niet meer op _alle_ cpu's implementeren, maar doet het dan enkel niet op low-end (of mobile) CPU's.

PCBaas schreef op zondag 22 januari 2023 @ 12:53:
Wikipedia: DDR5 SDRAM
Unlike DDR4, all DDR5 chips have on-die ECC, where errors are detected and corrected before sending data to the CPU. This, however, is not the same as true ECC memory with an extra data correction chip on the memory module. DDR5's on-die error correction is to improve reliability and to allow denser RAM chips which lowers the per-chip defect rate. There still exist non-ECC and ECC DDR5 DIMM variants; the ECC variants have extra data lines to the CPU to send error-detection data, letting the CPU detect and correct errors that occurred in transit.

Volgens mij is het vanwege bovenstaande minder nodig om in workstations ECC geheugen sticks te nemen met DDR5, zoals bij DDR4 wel gedaan werd (vaker in servers). Plus met "maar" 64-128GB geheugen totaal is het ook niet noodzakelijk om registered DDR5 sticks te gebruiken.

Of het 'minder nodig' is/wordt weet ik niet. Het wordt in ieder geval wel nog meer complex gemaakt. Zoals ik het begrijp gaan DDR5 chips intern inderdaad een vorm van ECC doen, zodat ze in het productieproces minder chips hoeven te binnen (en dus meer geld kunnen verdienen, of producten goedkoper kunnen maken). Echter, dat zo'n chip dat intern doet, zegt niets over of je cpu/chipset dat ook kan uitlezen. Dat is bij DDR5 dus standaard niet het geval. Zoals ik het begrijp betekent dat dat als je geheugenchip nog steeds maar stuk genoeg gaat, je silent corruption kan krijgen, zonder dat je dat ooit ergens uit kan lezen.

[honey]

On-die ECC is standaard voor alle DDR5 toch? Ik zie het niet bij alle merken genoemd. GSkill noemt niks op hun website, Kingston weer wel.

Als DDR5 betrouwbaarder is dan DDR4, dan is de noodzaak om echt ECC geheugen ook weer wat minder.

[Blaat]

Goed, ik ga pogen alles wat tot nu toe is gezegd proberen plat te slaan:

• DDR4 -> DDR5 vanwege snelheidsvoordeel en ECC
• 32GB -> 64GB RAM
• 13900k -> 7950x vanwege betere perf/watt
• Meer opslag!!1!
• Nog geen consensus over de videokaart

Ben ik dingen vergeten?

[martyw]

Blaat schreef op maandag 23 januari 2023 @ 09:50:
Goed, ik ga pogen alles wat tot nu toe is gezegd proberen plat te slaan:

• DDR4 -> DDR5 vanwege snelheidsvoordeel en ECC
• 32GB -> 64GB RAM
• 13900k -> 7950x vanwege betere perf/watt
• Meer opslag!!1!
• Nog geen consensus over de videokaart

Ben ik dingen vergeten?

Wellicht is het een idee om de videokaart als optie te noemen voor videobewerkers, renderers en CUDA programmeurs, 'normale' front/backend developers hebben voldoende aan de in de CPU ingebouwde GPU.

[Thomg]

Blaat schreef op maandag 23 januari 2023 @ 09:50:
Goed, ik ga pogen alles wat tot nu toe is gezegd proberen plat te slaan:

• DDR4 -> DDR5 vanwege snelheidsvoordeel en ECC
• 32GB -> 64GB RAM
• 13900k -> 7950x vanwege betere perf/watt
• Meer opslag!!1!
• Nog geen consensus over de videokaart

Ben ik dingen vergeten?

Zoals @martyw aangeeft kan er geen consensus zijn over een videokaart zonder te weten wat de daadwerkelijke usecase is.
Zie:
https://gathering.tweakers.net/forum/view_message/74198936

Een 4070Ti maakt een prima all-rounder, maar een jack-of-all is... misschien niet het beste idee als iemand veel meer of minder power wilt.

Voor vrijwel iedere workstation lijkt me een 7950X + 64GB DDR5 wel de basis die ik altijd zou gebruiken.
Zelf concluderen jullie dit ook:

Uiteindelijk sturen we de Core i7 13700K en Core i5 13600K huiswaarts met een Excellent-award op zak. In het topsegment blijft onze voorkeur uitgaan naar de AMD Ryzen 9 7950X, die juist in taken die goed multithreaded zijn, vaak net zo goed presteert als de Core i9, maar dan met een lager energiegebruik.

review: Intel 13th Gen Core Raptor Lake - Core i5 13600K, i7 13700K en i9 139...

[Hackus]

Blaat schreef op maandag 23 januari 2023 @ 09:50:
Goed, ik ga pogen alles wat tot nu toe is gezegd proberen plat te slaan:

• DDR4 -> DDR5 vanwege snelheidsvoordeel en ECC
• 32GB -> 64GB RAM
• 13900k -> 7950x vanwege betere perf/watt
• Meer opslag!!1!
• Nog geen consensus over de videokaart

Ben ik dingen vergeten?

Budget


btw: voor WS kun je goed uit met 500GB-1TB SSD en '14TB' HD

[Thomg]

Hackus schreef op maandag 23 januari 2023 @ 11:12:
[...]


Budget


btw: voor WS kun je goed uit met 500GB-1TB SSD en '14TB' HD

Hier ben ik het niet echt mee eens, ik zou een flinke voorkeur geven aan een grote SSD dan een SSD+HDD combinatie. Voor echt "serieus" werk zou ik kijken naar een NAS.
Ik zou altijd 4TB SSD > 1TB SSD+14TB HDD.

Natuurlijk hangt het ook weer af van de use case en niet iedereen is hetzelfde, maar voor een premium build zou ik HDD's weglaten uit de build zelf.

[Hackus]

Thomg schreef op maandag 23 januari 2023 @ 11:30:
[...]

Hier ben ik het niet echt mee eens, ik zou een flinke voorkeur geven aan een grote SSD dan een SSD+HDD combinatie. Voor echt "serieus" werk zou ik kijken naar een NAS.
Ik zou altijd 4TB SSD > 1TB SSD+14TB HDD.

Natuurlijk hangt het ook weer af van de use case en niet iedereen is hetzelfde, maar voor een premium build zou ik HDD's weglaten uit de build zelf.

Dat was te verwachten

Zonder budget of gerichte wensen blijft het gissen. Iedereen heeft zijn eigen gedachte ergens over.
Ben wel benieuwd wie er überhaupt naar BBG gaat kijken voor een workstation. laatste WS die ik heb gebouwd was op basis van Threadripper Pro.

[PCBaas]

Inderdaad, als er geen max. budget is dan zou je bijv. ook een dual EPYC 9654 systeem met 1,5TB ECC geheugen en dual A6000 kunnen laten bouwen door HP/Lenovo/Dell/... kost "ietsjes" meer

[ Voor 5% gewijzigd door PCBaas op 23-01-2023 13:20 ]

[PCBaas]

Ik zag nog voorbij komen dat de 4090 ook ECC geheugen zou hebben (net als de 3090 Ti), maar dat het nog wel aangezet moet worden. Ik zie het echter niet voorbij komen in de specificaties en ook niet in de meeste reviews. Kan misschien iemand dit bevestigen/ontkrachten?

https://techgage.com/arti...e-new-rendering-champion/

[Freeaqingme]

PCBaas schreef op maandag 23 januari 2023 @ 13:09:
Inderdaad, als er geen max. budget is dan zou je bijv. ook een dual EPYC 9654 systeem met 1,5TB ECC geheugen en dual A6000 kunnen laten bouwen door HP/Lenovo/Dell/... kost "ietsjes" meer

Toevallig dat ik gisteren ook even naar EPYC zat te kijken. Apple stopte voorheen natuurlijk ook 2 Xeon's in een Mac Pro. Denk dat de doelgroep dan echter wel snel uitdunt.

Thomg schreef op maandag 23 januari 2023 @ 11:30:
[...]

Hier ben ik het niet echt mee eens, ik zou een flinke voorkeur geven aan een grote SSD dan een SSD+HDD combinatie. Voor echt "serieus" werk zou ik kijken naar een NAS.
Ik zou altijd 4TB SSD > 1TB SSD+14TB HDD.

Natuurlijk hangt het ook weer af van de use case en niet iedereen is hetzelfde, maar voor een premium build zou ik HDD's weglaten uit de build zelf.

Eens over de opmerking over de NAS. Persoonlijk zou ik een kast nemen waar je altijd nog makkelijk een paar (of meer) HDD's extra in kwijt kan, maar dat hoeft denk ik geen onderdeel van de base-setup te zijn.

Zoals gezegd zou ik de SSD dan wel dubbel uitvoeren om falen van een enkele drive op te kunnen vangen, maar weet niet hoe de rest dat ziet.

[Blaat]

PCBaas schreef op maandag 23 januari 2023 @ 19:33:
Ik zag nog voorbij komen dat de 4090 ook ECC geheugen zou hebben (net als de 3090 Ti), maar dat het nog wel aangezet moet worden. Ik zie het echter niet voorbij komen in de specificaties en ook niet in de meeste reviews. Kan misschien iemand dit bevestigen/ontkrachten?

https://techgage.com/arti...e-new-rendering-champion/

Ik heb een 4090 in mijn systeem hangen en het is inderdaad een optie die ik kan inschakelen in nVidia control panel.

[Tomas Hochstenbach]

Hackus schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 14:30:
[...]


Zelfs uitvoering: NZXT C1000 Gold v2 voldoet prima. en past goed bij de gekozen behuizing.

@Tomas Hochstenbach @willemdemoor
laten we eerst eens een budget bespreken, want je kunt het zo duur maken als je wilt.
BBG is iets voor weinig geld en goede prestaties in elkaar zetten.

Want je kunt ook Twee RTX4080's kiezen ipv 1 RTX4090 !! # GPU rendering

Als je maar kan onderbouwen waarom iets een goede keuze is, kun je qua budget alle kanten op met ons . Maar de meeste lijstjes die ik tot nu toe voorbij zie komen zijn tussen 3k-4k en dat lijkt me een prima richtlijn.

Het kan natuurlijk altijd nog gekker en sneller, maar ik denk dat we mensen vooral kunnen helpen door ze een idee te geven van wat belangrijk is voor dit type pc en uit te leggen waarom we bepaalde keuzes maken. De roep om een niet-gaming-systeem in de comments werd steeds luider de afgelopen edities, maar zo'n workstation is inherent veel meer afhankelijk van je individuele gebruik. De BBG is dan vooral een mooi startpunt om mensen op weg te helpen.

Persoonlijk lijkt me AMD hier the way the go; zelfs met een waterkoeler is die 13900K gewoon heel lastig koel te houden. Qua opslag zijn 2TB-ssd's wel de sweetspot, dus misschien 2x uitvoering: Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 2TB doen?

[Thomg]

Tomas Hochstenbach schreef op dinsdag 24 januari 2023 @ 11:10:
[...]

Als je maar kan onderbouwen waarom iets een goede keuze is, kun je qua budget alle kanten op met ons . Maar de meeste lijstjes die ik tot nu toe voorbij zie komen zijn tussen 3k-4k en dat lijkt me een prima richtlijn.

Het kan natuurlijk altijd nog gekker en sneller, maar ik denk dat we mensen vooral kunnen helpen door ze een idee te geven van wat belangrijk is voor dit type pc en uit te leggen waarom we bepaalde keuzes maken. De roep om een niet-gaming-systeem in de comments werd steeds luider de afgelopen edities, maar zo'n workstation is inherent veel meer afhankelijk van je individuele gebruik. De BBG is dan vooral een mooi startpunt om mensen op weg te helpen.

Persoonlijk lijkt me AMD hier the way the go; zelfs met een waterkoeler is die 13900K gewoon heel lastig koel te houden. Qua opslag zijn 2TB-ssd's wel de sweetspot, dus misschien 2x uitvoering: Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 2TB doen?

SN850X kost marginaal meer.
uitvoering: WD Black SN850X (zonder heatsink) 4TB
Ik heb deze ook gekocht in de aanbieding voor iets van 360 euro bij de WD store zelf.
Prijs is nu helaas wel wat meer dan dat, maar ik zou nog wel 1x SN850X > 2x 980 Pro puur zodat er meer sloten overblijven voor toekomst uitbreidingen.

Maar ook hier kan het nuttig zijn om 2 schijven te hebben, als je in een project van 2 disks data moet lezen/schrijven kan 2x 980 Pro makkelijk de 1x SN850X outperformen.
Keuzes keuzes...

[Abbadon]

Wellicht kun je rekening houden met het plaatsen van een optioneel tweede RTX 4090? Veel gpu-renderprogramma's schalen heel mooi met twee gpu's (ook de 4090). Dan moet je een moederbord hebben met twee PCIe x16 slots op voldoende afstand van elkaar (dat beide sloten dan 'maar' 8 lanes hebben op een desktopbord is geen probleem). Overweeg ook een gpu die maar twee slots in beslag neemt en minder afhankelijk is van directe airflow (de tweede gpu kan dan in de weg zitten). Een MSI Suprim Liquid bijvoorbeeld. Voorwaarde is dat je wel twee 240mm rads in de kast moet kunnen plaatsen (eentje onderin, eentje voorin en dan evt. de derde voor de cpu bovenin bijvoorbeeld).

Op die manier heb je de mogelijkheid de workstation-pc in een later stadium uit te breiden en de prestaties voor bepaalde toepassingen te verdubbelen.


Wat de ecc-discussie betreft, in de ideale wereld heeft elke desktop ecc-geheugen, maar dat is om marketing- en kostenredenen niet het geval. Voor desktophardware is ecc-ondersteuning vaag. Ja, Zen4 en Raptor Lake ondersteunen ecc en je kunt met heeeeel goed zoeken ook unbuffered DDR5 ecc-modules vinden (max 4800MT/s), maar dan kom je in het moeras van (on)deugdelijke ondersteuning op het moederbord terecht Ik zou het negeren behalve als je het leuk vindt - én met genoeg budget en geduld - het met meerdere moederborden en bios-versies zelf uit te vogelen wat wel/niet werkt. Neem als alternatief geheugen dat niet té ver af-fabriek overclocked is boven JEDEC-specificaties. We hebben het over een workstation, niet over een pc waar je benchmarks mee wilt winnen.


En ecc op de gpu, dat zou ik alleen activeren als je het écht nodig hebt, want het kost performance (nvidia gebruikt in-band ecc, dus zonder extra data-lijnen. Bij activeren offer je een deel van het geheugen en gehuegenbandbreedte op. Dit geldt overigens niet voor de HBM-kaarten).

[Guus...]

Voor workstation lijkt me DDR5 wel een minimum eis. Een 13900KF met DDR4 presteert niet zoals een 13900KF met DDR5. Benchmarks die dus worden aangehaald zijn niet relevant voor een systeem wat een andere generatie RAM gebruikt.

Als de prijzen en prestaties van de 2 concurrerende systemen elkaar niet veel ontlopen is het platform en het energieverbruik de doorslaggevende factor.

[Abbadon]

Omdat het geen gamesysteem is maar een werkcomputer met mogelijk behoefte aan meer geheugen, houdt dan ook rekening met de geheugensnelheden volgens specificaties.

Bijvoorbeeld, voor Raptor Lake geldt:
1 DIMM per channel:
1 rank per DIMM: 5600MT/s
2 ranks per DIMM: 5200MTs

(formeel is de snelheid met één DIMM per channel op een moederbord met vier DIMM-sloten zelfs maar 4400MT/s)

2 DIMM's per channel:
1 rank per DIMM: 4000MT/s
2 ranks per DIMM: 3600MT/s

Bron

Dat betekent in de praktijk dat 64GB -1 dual-rank DIMM per kanaal - maximaal 5200MT/s snel mag zijn of in het geval van 2 single-rank DIMM's per kanaal 4000MT/s. 128GB is altijd maximaal 3600MT/s. In het laatste geval kun je zelfs serieus overwegen een DDR4-bord te nemen omdat die 3200MT/s ondersteunt met 128GB en dat in de praktijk niet langzamer is dan DDR5-3600, maar wel goedkoper.

Natuurlijk kun je sneller draaien dan wat de specificaties opgeven, maar hoever wil en kun je gaan en hoeveel tijd wil je besteden aan het testen daarvan? Dit is een werkcomputer, geen game- of enthousiast-pc.

[Hackus]

Tomas Hochstenbach schreef op dinsdag 24 januari 2023 @ 11:10:
[...]

Als je maar kan onderbouwen waarom iets een goede keuze is, kun je qua budget alle kanten op met ons . Maar de meeste lijstjes die ik tot nu toe voorbij zie komen zijn tussen 3k-4k en dat lijkt me een prima richtlijn.

Het kan natuurlijk altijd nog gekker en sneller, maar ik denk dat we mensen vooral kunnen helpen door ze een idee te geven van wat belangrijk is voor dit type pc en uit te leggen waarom we bepaalde keuzes maken. De roep om een niet-gaming-systeem in de comments werd steeds luider de afgelopen edities, maar zo'n workstation is inherent veel meer afhankelijk van je individuele gebruik. De BBG is dan vooral een mooi startpunt om mensen op weg te helpen.

Persoonlijk lijkt me AMD hier the way the go; zelfs met een waterkoeler is die 13900K gewoon heel lastig koel te houden. Qua opslag zijn 2TB-ssd's wel de sweetspot, dus misschien 2x uitvoering: Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 2TB doen?

Dan valt mijn voorstel buiten de boot.
Moederbord van E500,- en 2x RTX 4080....

[Thomg]

Abbadon schreef op dinsdag 24 januari 2023 @ 14:44:
Omdat het geen gamesysteem is maar een werkcomputer met mogelijk behoefte aan meer geheugen, houdt dan ook rekening met de geheugensnelheden volgens specificaties.

Bijvoorbeeld, voor Raptor Lake geldt:
1 DIMM per channel:
1 rank per DIMM: 5600MT/s
2 ranks per DIMM: 5200MTs

(formeel is de snelheid met één DIMM per channel op een moederbord met vier DIMM-sloten zelfs maar 4400MT/s)

2 DIMM's per channel:
1 rank per DIMM: 4000MT/s
2 ranks per DIMM: 3600MT/s

Bron

Dat betekent in de praktijk dat 64GB -1 dual-rank DIMM per kanaal - maximaal 5200MT/s snel mag zijn of in het geval van 2 single-rank DIMM's per kanaal 4000MT/s. 128GB is altijd maximaal 3600MT/s. In het laatste geval kun je zelfs serieus overwegen een DDR4-bord te nemen omdat die 3200MT/s ondersteunt met 128GB en dat in de praktijk niet langzamer is dan DDR5-3600, maar wel goedkoper.

Natuurlijk kun je sneller draaien dan wat de specificaties opgeven, maar hoever wil en kun je gaan en hoeveel tijd wil je besteden aan het testen daarvan? Dit is een werkcomputer, geen game- of enthousiast-pc.

Het is well-known dat Zen 5 en Raptor Lake allebei zonder blikken en blozen 6000MHz doen zonder vreemde aanpassingen via een XMP/EXPO profiel. We hebben het hier over een workstation voor de tweaker, niet als een bedrijf die zich aan de regeltjes moet houden die de fabrikanten hebben opgelegd.

[Abbadon]

Een argument beginnen met 'Het is well known' is in mijn ogen tamelijk 'Putiniaans'. Hoe dan ook, de bewering dat het zonder blikken of blozen gaat klopt inhoudelijk niet, want als je er meer dan twee DIMMs in drukt is de kans dat je 6000MT/s kunt halen bijzonder klein (en schier onmogelijk als het dual rank DIMM's zijn). Ik geef aan dat je daar rekening mee moet houden. Niet iedereen is zich hier van bewust, laat staan dat iedereen wil priegelen met allerhande timings om de DIMM's toch zo snel mogelijk te laten lopen.

[Thomg]

Abbadon schreef op woensdag 25 januari 2023 @ 14:45:
Een argument beginnen met 'Het is well known' is in mijn ogen tamelijk 'Putiniaans'. Hoe dan ook, de bewering dat het zonder blikken of blozen gaat klopt inhoudelijk niet, want als je er meer dan twee DIMMs in drukt is de kans dat je 6000MT/s kunt halen bijzonder klein (en schier onmogelijk als het dual rank DIMM's zijn). Ik geef aan dat je daar rekening mee moet houden. Niet iedereen is zich hier van bewust, laat staan dat iedereen wil priegelen met allerhande timings om de DIMM's toch zo snel mogelijk te laten lopen.

En dit is dus de reden waarom wij 64GB DDR5 6000MHz aanraden.
Dit gaat werken zonder problemen en zal voorlopig geen upgrade nodig hebben.

Ik snap dat er soms context en nuance gegeven moet worden, maar dit is, imo, extra details die voor weinigen echt relevant gaat zijn (tegenover GPU en opslag bijv.)
Als je dit allemaal in de BBG gaat meenemen word het meer een crash course waar je rekening mee moet houden bij een workstation PC dan een, well, BBG.

[Abbadon]

Wie zijn wij?
En je raadt niet iets aan vanwege technische beperkingen, je raadt iets aan vanwege functionele eisen. Als iemand meer dan 64GB nodig heeft is het advies 'Neem 64GB' het slechtste advies dat je kunt geven.

Neem zoveel geheugen als je nodig hebt, maar wees er op bedacht dat er gevolgen zijn: bij 32 of 64GB kun je snelheid X nemen, Bij 128GB neem je snelheid Y of stapt over naar een ander platform (met gevolgen Z).

En natuurlijk neem je dat in een BBG mee, want zo kijk je toch ook naar bijvoorbeeld het moederbord? Dan kijk je ook eerst naar features (afstanden tussen PCIe sloten, netwerkfunctionaliteit, aantal NVMe-connectors etc.).

[Thomg]

Abbadon schreef op donderdag 26 januari 2023 @ 12:07:
Wie zijn wij?
En je raadt niet iets aan vanwege technische beperkingen, je raadt iets aan vanwege functionele eisen. Als iemand meer dan 64GB nodig heeft is het advies 'Neem 64GB' het slechtste advies dat je kunt geven.

Neem zoveel geheugen als je nodig hebt, maar wees er op bedacht dat er gevolgen zijn: bij 32 of 64GB kun je snelheid X nemen, Bij 128GB neem je snelheid Y of stapt over naar een ander platform (met gevolgen Z).

En natuurlijk neem je dat in een BBG mee, want zo kijk je toch ook naar bijvoorbeeld het moederbord? Dan kijk je ook eerst naar features (afstanden tussen PCIe sloten, netwerkfunctionaliteit, aantal NVMe-connectors etc.).

Ik zie een workstation meer als de ultimate work PC zonder compromissen.
Als je meer performance wilt dan de 13900K(S lol) of de 7950X kunnen leveren kom je op server processoren uit die hard inboeten op single core performance.
Als je ECC wilt ga je flink inboeten op snelheid van het geheugen.
Als je 128GB DDR5 geheugen wilt moet je de snelheid verlagen en ga je inboeten op performance.

Als iemand 128GB DDR5 geheugen nodig heeft hebben we het hier over iemand die dit waarschijnlijk doet omdat het hem geld oplevert (-> job!), in dat geval zou ik het niet zelf bouwen, alleen al om het garantie stuk zelf.

Mbt moederbord en kast bijvoorbeeld kan je enkel een goede gok doen op wat de meeste users belangrijk vinden om te hebben en value, als dit niet volstaat kunnen ze natuurlijk terecht bij Desktop koopadvies met het verzoek voor een specifieke feature.

En met wij bedoel ik natuurlijk mezelf maar ook veel andere medetweakers, zie deze draad.

[honey]

Er zijn mogelijk al enige tijd grote health problemen met de:

Samsung 990 Pro. Samsung al dagen geleden gemailed, maar 'they are checking the information internally', dus daar heb je nog niks aan.

Nieuws (2 dagen geleden al getipt bij Tweakers):
https://www.tomshardware....-pro-health-dropping-fast

Deze kaart lijkt me nu de beste keuze voor een high-end systeem:

uitvoering: WD Black SN850X (zonder heatsink) 2TB

Eens met @Thomg dat de WD SN850X te verkiezen is boven een Samsung 980 Pro gezien de snelheid en relatief klein prijsverschil.

Een zeer goed alternatief is de Seagate FireCuda 530. Ik heb deze in de 4TB versie.

[ Voor 5% gewijzigd door honey op 28-01-2023 21:24 ]

[PCBaas]

Mini WS:

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 9 7950X Boxed	€ 619,-	€ 619,-
1	Moederborden	ASUS ROG Strix B650E-I GAMING WIFI	€ 339,-	€ 339,-
1	Videokaarten	ASUS Phoenix GeForce RTX 3060 V2	€ 379,-	€ 379,-
1	Interne harde schijven	WD Red Plus, 14TB	€ 355,02	€ 355,02
1	Behuizingen	Silverstone Sugo 14 Zwart	€ 104,06	€ 104,06
1	Processorkoeling	Noctua NH-D15 Bruin	€ 99,90	€ 99,90
1	Geheugen intern	G.Skill Trident Z5 Neo F5-6000J3040G32GX2-TZ5N	€ 403,84	€ 403,84
1	Voedingen	Seasonic Prime TX-650	€ 207,95	€ 207,95
1	Solid state drives	WD Black SN850X (zonder heatsink) 1TB	€ 104,90	€ 104,90
1	Solid state drives	WD Black SN850X (zonder heatsink) 2TB	€ 219,-	€ 219,-
			Totaal	€ 2.831,67

[Freeaqingme]

@PCBaas Waarom die kast? Persoonlijk zou ik de voorkeur geven aan iets ATX-achtigs, maar wellicht had je er een goed verhaal bij dat iedereen direct overtuigt?

[PCBaas]

Ik zocht naar een zo klein mogelijke mini-ITX kast waar toch een grote luchtkoeler in kon en toen vond ik deze, de Sugo 15 en de Fractal Design Core 500. De Sugo 15 is slecht leverbaar, dus die viel af, en ik vond de layout en uiterlijk van de Sugo 14 er beter uitzien dan de Core 500.

Nu ik je opmerking zie ben ik wat verder gaan zoeken en ik merk dat er inderdaad nog meer kasten zijn die hieraan voldoen, dus misschien kom ik nog wel terug op de Sugo 14.

[Thomg]

Als alternatief kan ik ook linken wat ik heb.

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 9 7950X Boxed	€ 619,-	€ 619,-
1	Moederborden	ASUS ROG STRIX X670E-I GAMING WIFI	€ 479,-	€ 479,-
1	Videokaarten	Powercolor Hellhound AMD Radeon RX 7900 XTX 24GB GDDR6	€ 0,-	€ 0,-
1	Behuizingen	SSUPD Meshlicious Full Mesh Zwart	€ 149,89	€ 149,89
1	Waterkoeling	EKWB EK-AIO 280 D-RGB	€ 0,-	€ 0,-
1	Geheugen intern	Kingston Fury Beast KF556C40BBK2-64	€ 268,23	€ 268,23
1	Voedingen	Corsair SF750 (2018)	€ 179,90	€ 179,90
1	Solid state drives	Intel 660p 2TB	€ 164,56	€ 164,56
1	Solid state drives	WD Black SN850X (zonder heatsink) 4TB	€ 449,99	€ 449,99

Dit is de meest compacte build die ik kon verzinnen die geen compromissen heeft mbt processorkoeling en formaat GPU. Ik kan in goed vertrouwen alleen niet echt de ASUS Strix moederborden aanraden door de hoeveelheid kinderziektes en natuurlijk 7900XTX naar een Nvidia GPU (of niet, igpu). Voetnoot: Ik heb de meshlicious variant MET PCI-E gen 4 riser gekocht in het wit bij caseking.de, in nederland is deze niet te krijgen.
Edit: Sicomputers heeft hem nu ook. https://www.sicomputers.n...ause-weiss-id-835731.html
Lijkt wel alsof ze het kopen bij caseking als je deze koopt...

Als ik nu een build zou moeten doen zou ik ook kijken naar de pocket voor m-atx support in een kleine form factor.
uitvoering: Inter-Tech IM-1 Pocket
En voor een persoon waar klein niet alles is, de AP201 zoals in mijn eerste post staat.

De Sugo 14 is weer een "chonky boi" als in erg breed vergeleken met alternatieven, maar qua hoogte

[ Voor 6% gewijzigd door Thomg op 28-01-2023 19:51 ]

[Hackus]

Zou wachten op de RTX4070(evt 4070Ti), en dan met uitvoering: Silverstone HELA 850R Platinum in kleine built. RTX4070 lijkt me mooie GPU voor deze BBG. er is al zat gelekt, dus denk niet dat het lang gaat duren.

[Tomas Hochstenbach]

In hoeverre is de nieuwe nieuws: Corsair brengt RMx Shift-voedingen met ATX 3.0-ondersteuning uit leuk voor dit advies? Heb je gelijk een PCIe 5.0-connector zonder los adaptertje, futureproof met ATX 3.0 support en die connectors aan de zijkant zijn ook best handig denk ik.

[Thomg]

Tomas Hochstenbach schreef op dinsdag 31 januari 2023 @ 16:30:
In hoeverre is de nieuwe nieuws: Corsair brengt RMx Shift-voedingen met ATX 3.0-ondersteuning uit leuk voor dit advies? Heb je gelijk een PCIe 5.0-connector zonder los adaptertje, futureproof met ATX 3.0 support en die connectors aan de zijkant zijn ook best handig denk ik.

Zijkant is handig, maar het is wel een tough sell vergeleken met platinum/titanium voedingen die nauwelijks duurder zijn. Nog even voorraad en prijzen aankijken.

[honey]

Tomas Hochstenbach schreef op dinsdag 31 januari 2023 @ 16:30:
In hoeverre is de nieuwe nieuws: Corsair brengt RMx Shift-voedingen met ATX 3.0-ondersteuning uit leuk voor dit advies? Heb je gelijk een PCIe 5.0-connector zonder los adaptertje, futureproof met ATX 3.0 support en die connectors aan de zijkant zijn ook best handig denk ik.

Dat kabeltje kon je al kopen en aansluiten op hun voedingen. Persoonlijk ben ik niet onder de indruk van hun 80 Plus Gold-certificering. Voor een workstation zou ik een klasse hoger gaan, zoals hun uitvoering: Corsair HX1000i (2022) dan met uitvoering: Corsair 600W PCIe 5.0 12VHPWR Type-4 PSU Power Cable Zwart of een top tier ATX 3.0 voeding van een ander merk.

[NIMIC]

Misschien toch een workstation categorie maken voor max €1500 en 1 voor max ca €3500.

Ik denk dat er een groter bereik is voor de €1500 categorie, aangezien mensen hier meestal toch kijken voor privé gebruik.
Voor photo en 4k video editing red je het jarenlang meer dan prima met een pc van rond de €1500. Eventueel wat op te rekken met uitbreiding opties.

[honey]

NIMIC schreef op woensdag 1 februari 2023 @ 08:52:
Misschien toch een workstation categorie maken voor max €1500 en 1 voor max ca €3500.

Ik denk dat er een groter bereik is voor de €1500 categorie, aangezien mensen hier meestal toch kijken voor privé gebruik.
Voor photo en 4k video editing red je het jarenlang meer dan prima met een pc van rond de €1500. Eventueel wat op te rekken met uitbreiding opties.

Ik denk dat je voor 1500 euro niet moet spreken van een Workstation, maar een computer waar je ook op kunt editen. Een Workstation heeft bij mij een professionele connotatie en daar hoort toch een hoger budget bij en andere keuzes bij het samenstellen.

[NIMIC]

honey schreef op woensdag 1 februari 2023 @ 13:30:
[...]

Ik denk dat je voor 1500 euro niet moet spreken van een Workstation

Als ik zoek in dit forum voor aankoopadvies voor een workstation zit het maximum bedrag dat men eraan uit wil geven meestal tussen de 1500 en 2500 euro.

Bron: https://gathering.tweaker...D=121&keyword=Workstation

Ik zie een Workstation als een pc niet bedoeld voor gaming, maar iets anders waarbij je het niet red met een standaard pc of laptop.

[honey]

NIMIC schreef op woensdag 1 februari 2023 @ 19:59:
[...]


Als ik zoek in dit forum voor aankoopadvies voor een workstation zit het maximum bedrag dat men eraan uit wil geven meestal tussen de 1500 en 2500 euro.

Bron: https://gathering.tweaker...D=121&keyword=Workstation

Ik zie een Workstation als een pc niet bedoeld voor gaming, maar iets anders waarbij je het niet red met een standaard pc of laptop.

De vraag is natuurlijk willen die mensen echt een Workstation? En, gamen op een Workstation kan vaak prima, maar hoef je natuurlijk niet te doen.

Het is misschien handig dat Tweakers een definitie geeft wat ze onder een Workstation vinden vallen. Er zijn blijkbaar verschillen in opvatting, dat is niet handig voor de discussie.

[PCBaas]

Gaan we de CPU koelen met een water- of een luchtkoeler? Of misschien beter gevraagd: is een waterkoeler nodig met een 7950X in een workstation als deze constant loopt te zwoegen? (in tegenstelling tot bij gaming waar dit een stuk minder het geval is)

Nemen we aan dat alles op stock draait (naast XMP/EXPO op geheugen) en gelijk in gebruik gaat worden genomen na het in elkaar zetten of nemen we aan dat het logisch is dat voor het in gebruik nemen van dit werkinstrument deze eerst flink gestresstest wordt (fancurves aanpassen voor geluid/koeling optimalisatie, CPU stresstest(en) 1+ uur, GPU stresstest 1+ uur, CPU+GPU 1+ uur, memtest overnacht, etc.) en eventueel wordt geundervolt/overgeklokt (met wat marge daarin zodat het niet op het uiterste randje draait)?

[Blaat]

PCBaas schreef op zaterdag 4 februari 2023 @ 23:01:
Gaan we de CPU koelen met een water- of een luchtkoeler? Of misschien beter gevraagd: is een waterkoeler nodig met een 7950X in een workstation als deze constant loopt te zwoegen? (in tegenstelling tot bij gaming waar dit een stuk minder het geval is)

Nemen we aan dat alles op stock draait (naast XMP/EXPO op geheugen) en gelijk in gebruik gaat worden genomen na het in elkaar zetten of nemen we aan dat het logisch is dat voor het in gebruik nemen van dit werkinstrument deze eerst flink gestresstest wordt (fancurves aanpassen voor geluid/koeling optimalisatie, CPU stresstest(en) 1+ uur, GPU stresstest 1+ uur, CPU+GPU 1+ uur, memtest overnacht, etc.) en eventueel wordt geundervolt/overgeklokt (met wat marge daarin zodat het niet op het uiterste randje draait)?

Voor een workstation zal stabiliteit altijd belangrijker zijn dan pure performance. Ik denk niet dat iemand over zou gaan tot undervolten in een dergelijk scenario.

Dat gezegd hebbende, er valt vanuit dat oogpunt ook echt wel wat te zeggen voor het gebruik van een -in de regel betrouwbaardere- luchtkoeler versus een waterkoeler. Het punt is echter, een 7950x wil niet voorbij de 220W gaan onder bijvoorbeeld een Dark Rock Pro 4 (weet ik uit ervaring) dus je loopt wat megaherzen mis.

[Tomas Hochstenbach]

Nou, het was een pittige uitdaging om een advies samen te stellen voor dit gebruiksdoel volgens mij . Maar aan de hand van de voorbijgekomen suggesties zijn we tot het volgende gekomen. En vooropgesteld, gezien de brede inzetbaarheid van een workstation kan er qua hoeveelheid geheugen, hoeveelheid opslag en de keuze voor de videokaart meegegeven worden dat men vooral moet kijken naar de vereisten van de persoonlijke usecases. Dit is in elk geval een mooi startpunt en wie aan het samenstellen van zo'n build begint, in een wereld waarin 95% van de adviezen over gaming gaan, heeft daar denk ik al een hoop aan.

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 9 7950X Boxed	€ 610,99	€ 610,99
1	Moederborden	ASUS ROG Strix B650E-F GAMING WIFI	€ 319,90	€ 319,90
1	Videokaarten	Gigabyte GeForce RTX 4070 Ti Gaming OC 12G	€ 969,-	€ 969,-
1	Behuizingen	NZXT H7 Flow Zwart	€ 139,90	€ 139,90
1	Geheugen intern	Kingston Fury Beast KF556C40BBK2-64	€ 269,-	€ 269,-
1	Voedingen	Delta GPS-1000DBA A22	€ 129,-	€ 129,-
2	Solid state drives	WD Black SN850X (zonder heatsink) 2TB	€ 214,90	€ 429,80
Bekijk collectie Importeer producten			Totaal	€ 2.867,59

In bovenstaand lijstje ontbreekt de koeler nog. Zoals @Blaat al schrijft is waterkoeling wel een beetje the way to go voor een 7950X (en als we voor een 13900K oid waren gegaan, had dat alleen nog maar meer gegolden). Er verschijnt zeer binnenkort een grote round-up van waterkoelers op Tweakers en het leek ons logisch om daarvan dan de aanrader te pakken voor deze BBG.

De enige andere knoop die we hebben doorgehakt is het formaat, namelijk 'gewoon' ATX. Mini-ITX is altijd leuk, zeker voor de gevorderde pc-bouwer, maar in dit geval wat te niche voor een algemeen BBG-advies. We kunnen natuurlijk altijd eens naar een ITX-special kijken als daar vraag naar is.

[Freeaqingme]

Waterkoeling maakt meer geluid, toch? Dat zou voor mij (en ik denk voor menig professional) een reden zijn om geen waterkoeling te willen.

Verder, mocht er een leuk artikel komen waarbij DDR5's voordeel van ECC aangestipt wordt dan zou ik daarbij wel benoemen dat het dus vooral voor intern gebruik is. Het meeste consumenten DDR5 geheugen doet intern wel ECC, maar zal voor de rest van je systeem zich gedragen als non-ECC geheugen. Je kan het daarom ook niet per se gebruiken om defect geheugen te detecteren (maar een incidentele bitflip wordt wel wellicht voorkomen).

[PCBaas]

Ik ben het eigenlijk niet eens met de huidige keuze van de 4070Ti. Zie:

Thomg schreef op vrijdag 20 januari 2023 @ 13:24:
[...]

Dat hangt er ook weer erg vanaf wat wij hier verstaan onder development.
Voor de een is de igpu van de 7950X genoeg, de ander wilt gewoon "een" cuda accelerator hebben, dan is de 3060 12GB weer interessant. Als je last gen wilt en competent wilt gamen, 4070Ti. All out? 4090.
Whacky alternatief? 7900XT(X).

Ik zie niet zo goed hoe de 4070Ti past in een workstation. Is dat hier bedoeld als besparing t.o.v. de 4090? Als dat zo is dan vind ik dat niet zo'n goede keuze. Degene die de workstation gebruikt is veelal duurder dan de machine zelf en als die persoon gedurende de jaren dat de PC wordt gebruikt veelal langer bezig is met zijn projecten dan heeft deze vertraging ook verdere gevolgen in de workflow (anderen moeten wachten, missed opportunities, etc.).

Ook zou ik geen voeding nemen die maar 2 jaar fabrieksgarantie heeft, terwijl dit bij alternatieven veelal 5-10 jaar is. De fabrieksgarantie is een namelijk redelijke indicatie hoe betrouwbaar de fabrikant zelf de bouwkwaliteit ervaart en wil min of meer zeggen "de kans is klein dat de PSU het in die tijd begeeft en tot dan geven we garantie". Bij 2 jaar ga ik vragen stellen over de bouwkwaliteit/gebruikte componenten; en nog meer vragen als ik er helemaal geen reviews van kan vinden.

[Thomg]

PCBaas schreef op woensdag 8 februari 2023 @ 12:54:
Ik zie niet zo goed hoe de 4070Ti past in een workstation. Is dat hier bedoeld als besparing t.o.v. de 4090? Als dat zo is dan vind ik dat niet zo'n goede keuze. Degene die de workstation gebruikt is veelal duurder dan de machine zelf en als die persoon gedurende de jaren dat de PC wordt gebruikt veelal langer bezig is met zijn projecten dan heeft deze vertraging ook verdere gevolgen in de workflow (anderen moeten wachten, missed opportunities, etc.).

4070Ti enkel en alleen om de laatste features te hebben, updated NVENC (en AV1) bijv, maar ook AI acceleration op budget. Ik zie voor die 5 opties een doelgroep.

[PCBaas]

Ja maar die features heeft de 4090 toch ook, plus die is daar sneller in.

Als je die features wilt en ook daadwerkelijk gebruikt dan zou ik eerder de 4090 pakken in plaats van te besparen en een 4070Ti te nemen. Zo niet dan zie ik totaal geen reden om een extra 600 euro in de GPU te steken t.o.v. de 3060 12GB.

[Vishari Beduk]

Als ik dit topic lees dan moet ik aan de beroemde quote denken "It's the journey, not the destination".
Omdat de doelgroep nog steeds niet duidelijk is iedereen hier lekker bezig met het samenstellen van een PC die helemaal niemand gaat nabouwen.
Best leuk natuurlijk maar het is geen koopadvies.

[Tomas Hochstenbach]

Aangezien de build inmiddels in elkaar zit gooi ik hier een slotje op . Voor advies voor je eigen build kun je een eigen topic aanmaken, en om verder te babbelen over deze BBG kun bij de publicatie op 1 maart natuurlijk terecht in de comments.