TNO: warmtevraag huizen incl. isolatie, keuze warmtebron

[route99]

Heb recent een lezing bijgewoond waar deels de uitkomsten van een TNO onderzoeksrapport ter sprake kwamen. Wat betref ik hier schrijf beperk ik me tot wat highlights wat je zelf nog uitgebreider in het publieke TNO rapport 2021-R10385 ook terug kunt vinden.

In het rapport staan geen beperkingen tav resultaten hier uit te presenteren.
De titelpagina is als tekst hieronder gequote.

Alle credits komen dus de auteurs en hun onderzoeksteam toe :

TNO 2021 R10385 Rapportage Noord Holland Aardgasvrij
Hoe kunnen we de particuliere gebouweigenaar ondersteunen in de transitie naar een aardgasvrije woning?

Datum 21 april 2021
Auteur(s) F.G.H. Koene (TNO), M. Oppenoorth (Regionaal Energieloket), R. Langedijk (Duurzaam Bouwloket), A.C.. van der Linden (AaCee), K.E. Sewalt (TNO)
Projectnummer 060.31146
Projecttitel Bewonersadvies verduurzaming naoorlogse woningen
Uitvoerders project TNO (penvoerder), Regionaal energieloket, Duurzaam Bouwloket,
AaCee Bouwen en Milieu
Looptijd project 01-01-2019 t/m 30-12-2020
Dit project is uitgevoerd in opdracht van de provincie Noord-Holland
Disclaimer
Hoewel de resultaten zorgvuldig tot stand zijn gekomen, is TNO niet verantwoordelijk voor
eventuele schade ten gevolge van toepassing van de resultaten.

De rest van de lezing die ik niet verder bespreek, betrof een overzicht hoe tot een aantal aspecten van het leveren van die warmtevraag komt, maar die presentatie staat niet publiek. Het was een zgn technische Deep dive meeting van de Energie loketten Gelderland die ook bij andere loketten gegeven worden. Vraag het na bij zo'n loket in je buurt. Er is interactie tussen die loketten.

Dit TNO rapport van 170 pagina's gaat over de reductie van de warmtevraag betreffende een brede range van type huizen en van verschillende bouwjaren:

• Hoe reduceer je die warmtevraag?
• Wat is het effect van het isolatie niveau: In hoeverre wordt hierdoor het verlagen van de temperatuur van het warmteafgiftesysteem beperkt om het huis duurzaam en toch comfortabel te kunnen verwarmen?
• Wat is het effect van een WTW?

Conclusies uit het TNO rapport

• "Goede" isolatie zonder verbeterde kierdichting en WTW is vaak onvoldoende om woningen op LT te verwarmen
• "Goede" isolatie met verbeterde kierdichting en WTW, is veel kosten effectiever dan het toepassen van "zeer goede" isolatie
• Door beperkt geïnstalleerd vermogen bij woningen na 1980 is LT verwarming hier lastiger te realiseren. Het aanpassen van het warmteafgiftesysteem kan hierbij een uitkomst bieden

LT= lage temperatuur warmteafgiftesysteem
WTW=warmteterugwinning systeem

Opmerkingen:

• Definitie van zeer goede isolatie: Dak van buitenaf aanpakken om van het gas af Rc na te streven en de overige te isoleren delen van het huis streven op dat niveau proberen te brengen (bijv. triple glas). Hoge kosten: vaak ~€25-75.000 (2019-2020).
• Het streven naar LT-verwarming kan bij bij woningen na 1980 vaak niet. Het verhogen van de warmtecapaciteit is dan een minder duurzame oplossing.
• Voor het installeren van een WTW systeem wordt in het rapport een bedrag van €7000 (2019-2020) genoemd. De aanname van het WTW rendement is met 70% als conservatief te beschouwen, in de praktijk is 80-85% haalbaar (reken je niet irjk met alleen het % v/d warmtewisselaar unit, denk aan transport verliezen).

PS: Ik moet het rapport zelf nog in meer diepte bestuderen, maar wil het nu al delen, mocht er in de (vakantie)week Hemelvaart-Pinksteren ruimte zijn om er in te duiken.... Bij mij is het nog geen vakantie maar ga er wel verder in duiken...

Onderstaande tabellen geven een samenvattend overzicht van de resultaten:

Geschiktheid voor MT- of LT-warmtenet met of zonder WTW

Hoeveel van de 35 beschouwde woningen bij verschillende renovatiescenario’s warm gehouden kunnen worden met een MT- of LT-warmtenet, uitgaande van het bestaande warmteafgiftesysteem. Met WTW is dat aantal beduidend groter dan zonder WTW.

Tabel 9: Aantal woningen dat voldoet aan het criterium voor toepassing van een MT of LT warmtenet, bij het bestaande warmteafgiftesysteem. wtw = warmteterugwinning + verbeterde kierdichting. Groene arcering van aantallen als maximaal 1 woning niet voldoet, gele arcering als de helft of meer van de woningen voldoet en rode arcering bij minder dan de helft
.

Effect van het vergroten van het warmte afgifte systeem bij MT en LT.

In bijna alle gevallen wordt MT of LT mogelijk, zelfs zonder WTW. Het warmte afgifte systeem is dus bijvoorbeeld een grotere radiator of een ander type (met fans).
Het vergroten van warmte afgifte systeem is dus wel een minder duurzame optie maar is wel nodig om het huis warm te krijgen conform de onderzoekscriteria van het TNO rapport.


Tabel 10: Aantal woningen dat voldoet aan het criterium voor toepassing van een MT of LT warmtenet, bij een factor 1,5 vergroot warmteafgiftesysteem., wtw = warmteterugwinning + verbeterde kierdichting. Groene arcering van aantallen als maximaal 1 woning niet voldoet, gele arcering als de helft of meer van de woningen voldoet en rode arcering bij minder dan de helft.

Het vergroten van het warmteafgiftesysteem kan dus een minder duurzame oplossing zijn.

Lees vooral het rapport eerst voordat je het mij zou vragen... mogelijk levert je dat sneller een antwoord.
Of uiteraard kom je er via discussie hier ook snel achter mocht het rapport je het antwoord hier niet (voldoende) geven.

[ Voor 0% gewijzigd door route99 op 25-05-2022 10:36 . Reden: typos / kleine aanvullingen ]

[Anomi]

Interessant, dank voor het delen!

[Jeroenneman]

Bijzonder dat woningen van voor 1945 in bijna alle gevallen zelfs met beperkte isolatie voldoen, terwijl na 1980 dit tegenvalt. Weegt een hogere capaciteit qua verwarming in zoverre op tegen betere isolatie?

[Yucon]

Interessant punt is die WTW. Ik had al de indruk na wat spelen met ventilatie de afgelopen twee jaar dat er behoorlijk veel warmte via de afzuiging vertrok.

Zelf dacht ik meer aan een oplossing richting vraaggestuurde ventilatie maar dat heeft natuurlijk alleen zin als er nu veel meer afgezogen werd dan eigenlijk nodig. Dit is weer een goede reminder om daar eens in te duiken. Aardige kans dat ik ernaast zat en de winst niet in die richting zat.

[route99]

Jeroenneman schreef op dinsdag 24 mei 2022 @ 21:13:
Bijzonder dat woningen van voor 1945 in bijna alle gevallen zelfs met beperkte isolatie voldoen, terwijl na 1980 dit tegenvalt. Weegt een hogere capaciteit qua verwarming in zoverre op tegen betere isolatie?

Een veel gebruikte verklaring die hier voor gegeven wordt: Des te jonger de huizen zijn, zijn de ook beter geïsoleerd, maar de verwarming is nog steeds voor HT (~80 graden C) opgezet... maar die heeft amper overcapaciteit... immers ...waarom zou je met redelijk tot goede isolatie...
Dus wil je met die huizen naar LT.... dan kom je dus capaciteit van de warmte te kort...
En het is al best aardig geïsoleerd .ai .... dus aar zit ook weinig rek... .zie daar een probleem voor de nieuwere huizen.

[skimine]

Jeroenneman schreef op dinsdag 24 mei 2022 @ 21:13:
Bijzonder dat woningen van voor 1945 in bijna alle gevallen zelfs met beperkte isolatie voldoen, terwijl na 1980 dit tegenvalt. Weegt een hogere capaciteit qua verwarming in zoverre op tegen betere isolatie?

Rond pagina 45 van het rapport:

De reden dat woningen na 1980 lastiger geschikt te maken zijn voor warmtenetten,
is dat zij bij de bouw lagere warmteverliezen hebben, en daardoor ook een lager
geïnstalleerd vermogen, zoals blijkt uit Figuur 13. Bij eenzelfde renovatiepakket
komen zij dus ten opzichte van oudere woningen met een groter geïnstalleerd
vermogen, thermisch vermogen tekort om een verlaging van de cv-water
temperatuur op te kunnen vangen. Een oplossing is het bijplaatsen van radiatoren
of vervangen van de bestaande radiatoren door laag-temperatuur varianten

Daarnaast ook de volgende twee figuren:


In figuur 13 is te zien dat oudere woningen vaak meer afgiftecapaciteit hebben dan nieuwere woningen. In figuur 14 is te zien wat het mogelijke effect van isolatiemaatregelen is op de energiebehoefte voor het verwarmen.

Met het isoleren van oudere woningen daalt de energiebehoefte dus enorm, terwijl dit bij nieuwere woningen veel minder oplevert. Daarom is er bij de oudere woningen bij enige nieuwe isolatiemaatregelen al zoveel vermindering van de energiebehoefte dat er een hoop overcapaciteit is aan warmteafgifte. Dit kan vervolgens benut worden om de aanvoertemperatuur van het water te verlagen. (Want lagere aanvoertemperatuur = meer afgiftecapaciteit nodig voor dezelfde energieafgifte)
Bij de nieuwe woningen is echter al veel meer isolatie aanwezig waardoor er een stuk minder overcapaciteit in afgiftevermogen is bij nog beter isoleren. Die overcapaciteit is daarmee niet genoeg om zonder extra maatregelen (isolatie of extra afgiftecapaciteit) de aanvoertemperatuur te verlagen.

[Anomi]

Overigens wel goed om in gedachten te houden dat LT in dit rapport betekent Ta 50 en Tr 40 (zie p. 39). Dat is voor een warmtepomp nog behoorlijk hoog en liefst streef je naar een stuk lager, waardoor de afgiftecapaciteit ook weer flink omhoog moet.

[ds23man]

Een ander probleem bij die nieuwere woningen is dat het leidingwerk veel dunner is uitgevoerd waardoor je te weinig flow hebt voor LTV radiatoren. Dus wat bijplaatsen werkt ook niet.

[ Voor 10% gewijzigd door ds23man op 25-05-2022 07:26 ]

[route99]

@ds23man Goed punt. Je zult je verwarmingssysteem daarop aan moeten passen. Een richtlijn kan zijn dat je uitgaat van die van een warmtepomp qua hoofdleiding en andere leidingen, omdat die ook bij lagere T werkt, maar het is te sterk afhankelijk van het huis om dat generiek te stellen, de warmtevraag zal in kaart gebracht moeten zodat de correcte diameters toegepast worden. Dat viel buiten het bestek van dat TNO rapport bespreking maar heb ik wel in algemene termen gehoord. Dat maakt die nieuwere huizen zo lastig, er is amper marge over qua warmtelevering, het was precies afgestemd op hoeveel er geïsoleerd was..
@skimine noemde het al:

. Die overcapaciteit is daarmee niet genoeg om zonder extra maatregelen (isolatie of extra afgiftecapaciteit) de aanvoertemperatuur te verlagen.

en die leidingen vallen dus echt onder de afgiftecapaciteit immers wat heb je aan grotere radiatoren als de leidingcapaciteit het niet afgeven kan, wat jij nog even apart belicht.

[ds23man]

In de nieuwere woningen ligt max 22mm vanaf de ketel die al heel snel verjongd wordt naar 15mm waar dan meerdere radiatoren op zitten.

Ik heb hier het geluk dat ons systeem in 1992 aangelegd is en gedimensioneerd op een totaal ongeisoleerde situatie. Dus een gigantische overcapaciteit. Hoofdleidingen zijn 28mm die pas op het laatste moment overgaan naar 22mm. Elke radiator wordt via 1x 15mm vanaf de 22mm gevoed wordt, twee radiatoren gaan vanaf de 22 al over op 28.

[route99]

@ds23man Die 28 mm combi 22mm, laatste aftak 15mm wordt idd ook vaak bij warmtepompen gebruikt.
Je hebt idd mooi geluk...
Algemeen: Het veiligste is om het toch qua warmteafgifte/vraag uit te rekenen wat er nodig is. Je kunt het dan maar beter in 1x goed doen. Uiteraard is het altijd zaak om eerst goed te testen of het nodig is. Om die warmteafgifte/vraag echt nauwkeurig te doen heb ook goede data nodig...

Wat men ook kan doen: één winter testen... geeft men mogelijk al een idee of het (te) krap wordt of niet..... Met de huidige vrij zachte winter kun je je afvragen of je het voor lief neemt dat 1x per x jaren het een paar weken echt wat kouder wordt (zolang er maar niks bevriest..). Das aan een ieder zelf. Ben verder daar geen expert in.

[ Voor 3% gewijzigd door route99 op 25-05-2022 08:09 ]

[ds23man]

Ik heb inderdaad mazzel wat dat betreft en eigenlijk komt het wel overeen met het TNO verhaal. Mijn CV ketel moduleert bijna altijd terug op 45 graden.

[joezzt]

ds23man schreef op woensdag 25 mei 2022 @ 07:56:
In de nieuwere woningen ligt max 22mm vanaf de ketel die al heel snel verjongd wordt naar 15mm waar dan meerdere radiatoren op zitten.

Ik heb hier het geluk dat ons systeem in 1992 aangelegd is en gedimensioneerd op een totaal ongeisoleerde situatie. Dus een gigantische overcapaciteit. Hoofdleidingen zijn 28mm die pas op het laatste moment overgaan naar 22mm. Elke radiator wordt via 1x 15mm vanaf de 22mm gevoed wordt, twee radiatoren gaan vanaf de 22 al over op 28.

Hier hetzelfde , huis uit 1934, 28 mm als hoofdleiding door het hele huis en 15 mm aftakkingen, alleen laatste stuk gaat naar 22. Na een jaren 80 verbouwing, dus ik ben erg blij met de vorige eigenaren !
Ik ga dus gewoon gas er uit doen, WP aansluiten en in de loop der jaren nog verder isoleren.

[il-Principe]

skimine schreef op dinsdag 24 mei 2022 @ 21:34:
[...]


Rond pagina 45 van het rapport:

[...]


Daarnaast ook de volgende twee figuren:
[Afbeelding]

In figuur 13 is te zien dat oudere woningen vaak meer afgiftecapaciteit hebben dan nieuwere woningen. In figuur 14 is te zien wat het mogelijke effect van isolatiemaatregelen is op de energiebehoefte voor het verwarmen.

Met het isoleren van oudere woningen daalt de energiebehoefte dus enorm, terwijl dit bij nieuwere woningen veel minder oplevert. Daarom is er bij de oudere woningen bij enige nieuwe isolatiemaatregelen al zoveel vermindering van de energiebehoefte dat er een hoop overcapaciteit is aan warmteafgifte. Dit kan vervolgens benut worden om de aanvoertemperatuur van het water te verlagen. (Want lagere aanvoertemperatuur = meer afgiftecapaciteit nodig voor dezelfde energieafgifte)
Bij de nieuwe woningen is echter al veel meer isolatie aanwezig waardoor er een stuk minder overcapaciteit in afgiftevermogen is bij nog beter isoleren. Die overcapaciteit is daarmee niet genoeg om zonder extra maatregelen (isolatie of extra afgiftecapaciteit) de aanvoertemperatuur te verlagen.

Wat ik wat jammer vind is hoe de warmteafgiftevermogen bepaald is.

Het geïnstalleerd afgiftevermogen van de verwarmingsinstallatie kan worden
bepaald met een inventarisatie van aantal, grootte en type van radiatoren,
convectoren of vloerverwarming in een woning. Dit is bij de woningopnames van de
35 woningen niet gebeurd.

Aan de andere kant zou ik kunnen beredeneren dat indien een woning uit een bepaalde periode meer afgifte heeft, dat dit kan worden geëxtrapoleerd naar wat werkelijk mogelijk is. Bv, tussenwoning uit 1995 met 16kW werkelijk geinstalleerd vermogen zou met een lage temperatuur op de berekende ~5kW nog steeds goed uit moeten komen (uitgaande dat rendementsverlies 67% is).

[FlowDesign]

route99 schreef op woensdag 25 mei 2022 @ 08:07:
@ds23man Die 28 mm combi 22mm, laatste aftak 15mm wordt idd ook vaak bij warmtepompen gebruikt.
Je hebt idd mooi geluk...
Algemeen: Het veiligste is om het toch qua warmteafgifte/vraag uit te rekenen wat er nodig is. Je kunt het dan maar beter in 1x goed doen. Uiteraard is het altijd zaak om eerst goed te testen of het nodig is. Om die warmteafgifte/vraag echt nauwkeurig te doen heb ook goede data nodig...

Wat men ook kan doen: één winter testen... geeft men mogelijk al een idee of het (te) krap wordt of niet..... Met de huidige vrij zachte winter kun je je afvragen of je het voor lief neemt dat 1x per x jaren het een paar weken echt wat kouder wordt (zolang er maar niks bevriest..). Das aan een ieder zelf. Ben verder daar geen expert in.

Enpuls heeft hier ook onderzoek naar gedaan, de zogeheten 55 graden test.
Ik heb daar in 2 verschillende huizen mee geëxperimenteerd, kwestie van je CV water terugschroeven naar 55 graden op je HR-ketel.
Mijn conclusie was dat het buiten wel erg koud moet zijn, wil 55 graden niet toereikend zijn. Dat gold voor een huis uit 1936, hoewel gerenoveerd en geïsoleerd was het nog steeds erg tochtig.
In onze huidige woning uit 1988 die veel beter geïsoleerd is en minder tocht was 55 graden eigenlijk bijna het hele jaar voldoende. Alleen vorig jaar tijdens de 2 weken strenge vorst was het kiele kiele.

Stel dat je voor volledig elektrisch gaat met MT of LT, dan zou je bijvoorbeeld er ook nog voor kunnen kiezen om voor de echt koude dagen nog een IR paneel te gebruiken, in plaats van meer afgiftecapaciteit te installeren, wat vooral weinig nut heeft wanneer je dunne leidingen hebt.

Iemand schreef al dat LT gezien wordt als een Ta van 50 graden en dat dit al erg hoog is voor een warmtepomp.
Vraag: Hoe zou je het beste met een warmtepomp toch een Ta van 55 graden kunnen realiseren?

[route99]

@FlowDesign Dank voor het delen van de info.
Jouw lagere T (55ºC) ervaring komt overeen met hiero. We hebben in 2019 de ketel van 85ºC teruggezet naar 50ºC en daar redden we het mee. Wel fans geplaatst beneden (zie DBE topic).
Alleen toen we een week weg waren in de winter en er geen vorst zou zijn maar wel lage T, duurde het langer eer dat het comfortbel was, huis 1982. Isolatie uit die tijd: oa 3 cm PUR panelen op dak en normaal dubbel glas. Met Corona hadden we het huis ineens vaker voller zoals velen, maar nu zitten we op ca 850 m3 gas.
Ben al bezig met diverse hotspots, de grotere zaken zijn sterk vertraagd, we hebben een van de kids geholpen bij de renovatie van hun woning en mijn eega liep nog met een burnout. We zijn weer een beetje geland hopelijk kan ik voor de winter nog eea doen wat zoden aan de dijk zet. Speerpunt is iig compartimenteren, het onderbreken van de kolom van beneden tot in de nok, met nu alleen een deur beneden, door er op de 1e verdieping schuifdeuren te plaatsen de trapgaten dicht te maken. En deels isoleren 1e verdieping, zolder komt later.

[DutchWing]

"Goede" isolatie zonder verbeterde kierdichting en WTW is vaak onvoldoende om woningen op LT te verwarmen

Dat is hetzelfde als: goed materiaal, maar slechte montage. Dat is gewoon slecht isoleren dus in wezen gewoon slechte isolatie.

Bij een WTW / balansventilatie is er vaak beter nagedacht over de ventilatie dan bij simpel gezegd een afzuigventilator. (MV-Box) Veelal wordt in het bestekplan nog steeds opgenomen; zoveel uur ventileren op ventilatiestand 1, dan zoveel op ventilatiestand 2 en etc.

Veelal zetten mensen 24/7 hun ventilatie op stand 1, behalve als ze de badkamer gebruiken.

Hoge luchtvochtigheid betekent meer energie benodigd.

Goede" isolatie met verbeterde kierdichting en WTW, is veel kosten effectiever dan het toepassen van "zeer goede" isolatie

Klopt helemaal! Veelal is de isolatie dikte wat je kan toepassen beperkt, na/bij isoleren heeft altijd een eventuele risico op vochtplekken etc. Je bent heel erg afhankelijk van of derden dit op juiste wijze uitvoeren, zelfde met zonnepanelen, enorm veel cowboys.

Door beperkt geïnstalleerd vermogen bij woningen na 1980 is LT verwarming hier lastiger te realiseren. Het aanpassen van het warmteafgiftesysteem kan hierbij een uitkomst bieden

Mijn ervaring is dat huizen zonder betonnen vloeren veelal lastiger zijn te verduurzamen, maar niet onmogelijk.

Huizen in 1980 verlenen zich uitstekend voor vloerverwarming icm nieuwe kozijnen. Balans ventilatie is altijd een dingetje omdat je niet altijd zomaar door de vloer extra ventilatie kan plaatsen, wie weet verzwak je de constructie opbouw van de vloer.

Disclaimer:
Ik krijg de indruk dat dit onderzoek veelal kijkt naar wat er mogelijk is met zo min mogelijk aanpassingen, anders kan ik niet beredeneren waarom een woning uit 1980 minder rendabel is als een woning uit 1960 bijvoorbeeld. Zeker met de huidige technieken is laagtemperatuur steeds meer haalbaar. Alleen er zit daartegenover wel een kostenplaatje.

[FlowDesign]

Vraag: Hoe zou je het beste met een warmtepomp toch een Ta van 55 graden kunnen realiseren?

[Onbekend]

Yucon schreef op dinsdag 24 mei 2022 @ 21:17:
Interessant punt is die WTW. Ik had al de indruk na wat spelen met ventilatie de afgelopen twee jaar dat er behoorlijk veel warmte via de afzuiging vertrok.

Dit zal per huis ook flink verschillen, en ligt ook aan het startpunt van de metingen. Een slecht geïsoleerde muur isoleren geeft bijvoorbeeld meer resultaat dan de aanleg van WTW of het dichtstoppen van kieren.

Maar ook in oude huizen zonder actieve ventilatie is ventilatie (frisse lucht binnen) is wel belangrijk voor de gezondheid. Als je alle kieren gaat dichtstoppen, dan komt er geen frisse lucht meer binnen. (Geldt ook als je een standaard ventilatiebox voor afzuiging hebt hangen. Waar komt de frisse lucht vandaan?)

Een WTW is vaak een verbetering vanwege het recyclen van je warmte, want alles wat je niet kwijt raakt hoef je niet opnieuw te verwarmen.

[route99]

@DutchWing Het beste zal dan toch eerst als "nog steeds met een goede COP" of "het kan (maar dan elektrisch)" gedefinieerd moeten worden. Vaak wordt er met een spiraal bijgewarmd om die 55ºC te halen.

[route99]

Onbekend schreef op vrijdag 27 mei 2022 @ 09:20:
_{Waar komt de frisse lucht vandaan?...Een WTW is vaak een verbetering vanwege het recyclen van je warmte}

Naast het recyclen van de warmte komt bij een WTW de frisse lucht echt wel van buiten, zie plaatje met de WTS als centrale box hoe dat zeer schematisch werkt.

[ Voor 12% gewijzigd door route99 op 27-05-2022 09:27 ]

[Onbekend]

route99 schreef op vrijdag 27 mei 2022 @ 09:24:
[...]
Naast het recyclen van de warmte komt bij een WTW de frisse lucht echt wel van buiten, zie plaatje met de WTS als centrale box hoe dat zeer schematisch werkt.
[Afbeelding]

Klopt. Ik heb mijn tekst iets aangepast. Ik doelde voornamelijk op oude huizen zonder een ventilatiebox.

[route99]

@Onbekend Ventileren blijft altijd belangrijk voor het leefklimaat. Des te dichter je huis wordt met isolatie/tochtbestrijding des te meer je het zelf moet gaan compenseren via de keuze die je op het oog hebt.

[route99]

Verder: In het TNO rapport kwam de WTW ruim aan bod.
Maar deels al het rapport gelezen te hebben, komen er al een paar vragen op.

Een complete WTW aanleggen kost nu vast al veel meer dan die €7000 uit 2019-2020. En met die kanalen kan een aardig gedoe/extra kosten worden afhankelijk van je huis.
Thermisch compartimenteren was uiteraard in dit onderzoek geen onderdeel. Maar als dat in je huis wel een thema wordt, dan komen er toch vragen bij.

Hoeveel voordeel levert dan een huis compleet van WTW voorzien nog op als dat compartimenteren toepast?

Imho wordt het dan interessant om de volgende andere vragen proberen te beantwoorden:

• Is decentrale ventilatie icm WTW een optie? Ergo: Beneden dat decentrale WTW principe en gezien de compartimentering koppel je dan de centrale afzuiging (als die er is) voor beneden uiteraard af en blijft die voor boven het liefst vraag gestuurd werken.
• Hoe verhouding zich de voor- & nadelen zich van die decentrale aanpak? O.a. het rendement ervan, comfortissues, open of gesloten keuken, etc.
• Welk prijskaartje komt er in deze tijd iig globaal aan te hangen? Om een indruk te krijgen, het blijft uiteraard situationeel.

Ben net pas begonnen, heb wel een search string aan gemaakt om te kunnen lezen wat er al hier gevraagd/gedeeld is.
https://gathering.tweaker...entrale+ventilatie"%20wtw
Het resultaat:

code:

49 topics - Pagina 1 van 1

Het begint met 2 starttopics zonder reacties.. het vergt wat meer moeite maar verderop wordt het leuker. Zover ben ik nu, maar zoals geschreven ben dus pas net bezig.

Ander punt uit het TNO onderzoek: De gebruikte thermostaat setting in het onderzoek.
Zie plaatje onder.
Veel mensen zit al lager, 19 tot wel naar 16ºC. Daarmee daalt het gasverbruik uiteraard en per situatie heeft dat o.a. ook invloed op hoe snel het warm is. Wellicht iets om in het achterhoofd te houden en niet altijd meteen groot uit te pakken met extra radiatoren of wat dan ook. Verder blijven de resultaten v/h TNO onderzoek wel staan maar kan bij een lagere T-setting er met meer nuances naar gekeken worden.
En test vooral of met beperkte aanpassingen je al een indruk krijgt hoe het systeem zich in de winter gaat gedragen. En.. isoleer vooral verder waar dat zeker nodig is, want elke m3 die je "weg isoleert" hoef je nooit meer te stoken...

[ Voor 5% gewijzigd door route99 op 27-05-2022 12:39 ]

[dunklefaser]

De conclusies uit het TNO-rapport zijn niet echt verrassend te noemen, in tegendeel,
hoe beter je isoleert des te meer aandacht moet je aan een gezond binnenklimaat besteden.
En hiervoor is een ventilatie met WTW uitstekend geschikt - zowel van wegen de energieterugwinning als ook van wegen de luchtkwaliteit - en ook dat is niet nieuw.
Eigenlijk zijn het allemaal "open deuren" welke in het rapport de revue passeren.
Wat volgens mij nog ontbreekt is de optie/aanbeveling om de WTW met een enthalpiewisselaar compleet te maken.

[Proton_]

FlowDesign schreef op vrijdag 27 mei 2022 @ 09:04:
Vraag: Hoe zou je het beste met een warmtepomp toch een Ta van 55 graden kunnen realiseren?

Met een geluidsdempende kast
R290 helpt ook.

[route99]

dunklefaser schreef op vrijdag 27 mei 2022 @ 20:35:
De conclusies uit het TNO-rapport zijn niet echt verrassend te noemen,

Dat klopt op zich.
Imho is dit meer een inventarisatie rapport om bepaalde huizen over een bepaald tijdspan qua jaren, in beeld te brengen wat hun start situatie, effecten van diverse isolatie strategieën en on top het effect van een standaard WTW in kaart brengen.
Je creëert hiermee niet de absolute waarheid dat men het zo moet doen maar je krijgt hier mee wel een basis set aan referentie huizen die voor verschillende doeleinden ingezet kan worden.

• Beleidszaken op nationaal en regionaal niveau (ik spreek me over de inhoud niet verder uit).
• Voor onderzoekers die innovaties onderzoeken en dit als referentiemateriaal kunnen gebruiken, data set kunnen kiezen zo van die types beperken we ons tot want i.c.m. onze innovatie, hebben we hier al een flinke kluif aan.
• Voor ons als particulier! (was even aan de aandacht ontsnapt...)
• Etc

Zoals ik zelf al ras achter kwam met het thermisch compartimenteren, dan ga je zo'n studie ook anders tegen het licht houden. Maar het was wel fijn dat die studie er al is, je (althans bij mij werkt dat zo) gaat er dan eens op meer afstand naar kijken, komt tot andere bekende/minder bekende/onbekende inzichten die je voor jezelf of voor je eigen onderzoek kunt gebruiken.

In mijn eerdere R&D werk deed ik eigenlijk niet anders maar wel in een ander beta-segment (soms met delen van bouwstenen uit jouw avatar..), wat is er al en wat is er al praktisch dan theoretisch gedaan om tot een verbetering te komen en met welke balans in voor- & nadelen krijg ik te maken.
En uiteraard is er nog een witte vlek waar nog niet naar gekeken was (bijv omdat de technieken er nog niet waren of onvoldoende ontwikkeld) en valt er op dat veld zinvol te grazen. Dat ga je dan onderzoeken en je hoopt zo vroeg als mogelijk daar een hypothesis te hebben wat dat dan wel zou moeten zijn, maar is het ook maakbaar en toe te passen?

[ Voor 1% gewijzigd door route99 op 28-05-2022 09:21 . Reden: typos/ opmaak/ kleine toevoegingen ]