Gasprom is inderdaad in een grind terechtgekomen. Haar miljarden verliezen dwingen het bedrijf tot maatregelen. Zo leed het bedrijf in 2023 een verlies van 6.7 miljard.
Miljardenverlies en massaontslagen: Russische gasreus wankelt door gevolgen oorlog in Oekraïne
(
Volkskrant - paywalled)
In het hoofkantoor vallen 1600 ontslagen:
Het plan voor een massale ontslagronde lekte begin deze week uit via Russische Telegram-kanalen en werd later bevestigd door Gazprom. De directie staat op het punt om afscheid te nemen van ruim 1.600 van de 4.100 werknemers op het hoofdkantoor, dat bijna een halve kilometer uittorent boven tsaar Peter de Grotes laagbouw in St.-Petersburg. Het zou de grootste ontslagronde zijn uit Gazproms bestaan.
Dat hoofdkantoor, het Lakhta Centre, werd vlak voor de 2022 invasie in Oekraïne geopend, en staalt de nodige pretenties uit. Het 462 meter hoge gebouw met 87 verdiepingen reflecteert het vertrouwen uit dat Rusland op dat moment nog in haar toekomst had. Het kan verkeren.
Uit een eerder Volkskrant artikel uit 2018 had Gazprom er nog zin in, de toren werd toen als volgt verdedigd:
Staatsbedrijf Gazprom stelt dat Petersburg blij zou moeten zijn met de toren. Die zou ‘de geschiedenis, tegenwoordige tijd en toekomst van de stad verbinden’ en Petersburg ‘een nieuw imago’ geven.
In 2018 was die toren al controversieel, de meerderheid van de Russen was ertegen.
De toren leidt sinds 2006 tot volksverzet, naar Russisch gebruik onder aanvoering van de culturele elite. Gazprom probeerde de wolkenkrabber op de oever van de Neva te bouwen, recht tegenover de Smolni-kathedraal van Peter de Grotes dochter, tsarina Elisabeth. De directeur van de Hermitage sprak zich uit tegen de plannen, de Russische architectenvereniging boycotte de aanbesteding van Gazprom, en een van Ruslands bekendste stadsontwerpers kondigde in de media aan wat hij zou doen als de bouw doorging op die plek: terroristen uitnodigen om de toren op te blazen.
Het werd een van de weinige "overwinningen" van de Russen op haar overheid:
De Russen boekten een zeldzame overwinning op hun bestuurders: de toren op de oever van de Neva ging niet door. Gazprom verplaatste de bouw naar een buitenwijk aan de Finse Golf.
Het commentaar van een Russische architect (Russen waren niet bij het ontwerp betrokken) wordt nu een beetje profetisch:
‘De toren is een standbeeld van de olie- en gasindustrie’
Dit dan met de huidige betekenis die dat heeft gekregen.
Zoals al is aangegeven staat Rusland alleen de Turkstream nog tot haar beschikking om Hongarije van gas te voorzien. Maar ook die leiding is inmiddels al letterlijk aangeschoten wild geworden:
Maar ook die leiding is kwetsbaar. Volgens Rusland voerde Oekraïne begin deze week een mislukte drone-aanval uit op een compressorstation bij Turkstream. Ook is Rusland afhankelijk van doorvoerland Bulgarije, en dat land kondigde onlangs aan de doorvoer te heroverwegen wegens Amerikaanse sancties tegen Gazprombank.
Met die Turkstream staat Gasprom als een ballerina op
een teentje. De ironie is dat EU op dit moment nog veel LNG uit Rusland accepteert....
De laatst overgebleven route naar Europa gaat voor het vlaggenschip van de Russische economie over zee: vloeibaar aardgas (lng) is nog welkom in Europese havens. Russische tankers exporteerden vorig jaar zelfs een recordhoeveelheid Russisch lng naar de EU.
....maar Gazprom profiteert daar niet van:
Gazprom heeft in Rusland geen monopolie over de lng-export en kampt met een tekort aan tankers en terminals voor lng. Bovendien wil Brussel in 2027 af zijn van alle Russische fossiele brandstoffen – tien EU-lidstaten lobbyen om een verbod op de import van Russisch lng.
De wereld is voor Gazprom veranderd:
Het bedrijf probeert de gasverkoop te verleggen naar andere klanten. Dat gaat niet vlot met een product waar duizenden kilometers aan pijpleidingen voor nodig zijn. De verkoop aan China is in de afgelopen jaren gestegen door de aanleg van de Power of Siberia in 2019, de eerste pijpleiding van Rusland naar China. Een nog aan te leggen, tweede pijpleiding moet die export vanaf 2030 vergroten.
Maar dan nog kan de omvang niet tippen aan die van de oude gasstromen naar Europa. China heeft bovendien alternatieve leveranciers, waardoor het een lage prijs bedingt. In plaats van te dicteren is Gazprom nu gedwongen de hand op te houden.