AC slakkenhuis ventilator snelheid verlagen met capaciteit

[RickN]

Op onze haard kan een ventilator worden gemonteerd die helpt warme lucht sneller door de ruimte te verspreiden.

Dit is een optionele accessoire die ongeveer €1000 kost bij de fabrikant vd haard.

Op de foto en beschrijving van het pakket zag ik niets meer dan een slakkenhuis ventilator (centrifugaal, 2-zijdig), een eenvoudige aan/uit thermostaat met externe voeler en wat bedrading, dus ik het besloten met zelf maar te gaan maken. De beschrijving noemt verder dat de fan op 3 standen ingesteld kan worden.

Op basis vd foto, afmeting van de montage plek op de haard en de beschrijving vd fabrikant heb ik nu een mooie fan van papst hier in huis, van 95w waarbij ook nog eens als belangrijkste toepassing (pallet)kachels wordt genoemd. Deze fan koste me €200. Ik heb voor een paar tientjes ook een vergelijkbare thermostaat gevonden met externe voeler waarmee ik de fan op temperatuur aan/uit kan schakelen.

Maar nu kom ik op het instellen vd snelheid van de fan.

De fan werd geleverd zonder de benodigde externe capaciteit. Volgens de installatiehandleiding heb ik een 2uF, 400V gemonteerd en daarmee start en loopt de fan prima, maar nog wel behoorlijk wat te hard voor onze toepassing.

Met wat lezen op internet kwam ik erachter dat een in serie geschakelde capaciteit een geschikte methode is om de snelheid van dit soort laag vermogen fans te controleren, maar over het hoe heb ik wat vragen.

Ik ben geen electrotechnicus en ik kan het schema van de fan niet goed lezen. Ik begrijp niet of de capaciteit die ik al heb geplaatst enkel voor het starten relevant is, of ook daarna bepalend is voor de snelheid.

Kan ik een kleinere capaciteit gebruiken dan genoemd en zo de snelheid verlagen, of heb ik daarvoor een 2de externe component nodig?

Hoe kan ik de benodigde waarde van de capaciteit inschatten om de snelheid vd fan bv te halveren?

Is er misschien een geschikte externe component die iemand kan aanraden om in 1 klap bv 3 fan standen te krijgen zonder zelf met capaciteitjes te moeten gaan klooien? Er zijn natuurlijk 3-4 standen fan schakelaars, maar zijn die automatisch geschikte voor mijn fan en wat kan ik verwachten dat zo'n schakelaar met de snelheid van mijn fan gaat doen?

De fan die ik gebruik is van het type d2e120-aa01-04 en de datasheet met o.a. het bedradingsschema staat hier:

https://www.google.com/ur...Vaw0CDLtRy02lZqN8lvyVFzUp

Enige hulp en tips worden zeer op prijs gesteld

[ehtweak]

Kun je niet de ventilator regeling van Papst zelf gebruiken?

B.v. een REE 10?

[RickN]

Misschien wel. Moet ff kijken wat dat in de prijs doet. We hebben eigenlijk niet zo'n continue instelbaar bereik nodig als zo controller biedt.

Eigenlijk zoeken we 1 snelheid voor de fan, die voor voldoende luchtverplaatsing zorgt bij minimaal geluid. Als ik 1 capaciteit waarde vind die daarvoor kan zorgen en begrijp hoe ik em moet monteren heeft dat denk ik nog de voorkeur.

[ehtweak]

Ik zie dat zo'n kant en klare REE10 onder de 100 euro te koop is.

Of je kijkt bij b.v. bouwpakketjes die b.v. Conrad levert.
Alternatief: AC motorregeling via AE.
Maar dan schreeuwen gelijk heel veel mensen moord en brand als je zoiets in China bestelt.

[memphis]

Het ziet er naar uit dat de fan middels 2 spoelen met het 1400rpm toerental een asynchrone draaistroom motor is, wil je die goed regelen moet je een frequentieregelaar gebruiken. Je kunt voor de lol een gewone dimmer proberen om te zien of een spanningsregeling (door fase aansnijding) werkt.

[RickN]

Ai, met frequentieregelaar wordt het een stuk prijziger dan gehoopt...

Een capaciteit toevoegen is ook een vorm van spanningsregeling toch? Dus je advies om het met een dimmer te proberen zou ook antwoord geven op de vraag of dat een kansrijke richting is.

Als we naar frequentie regeling moeten, is er dan een simpele schakeling om de frequentie bv te halveren? Nogmaals we hebben geen continue variabele regeling nodig, een vfd zou echt overkill zijn...

[AlphaRomeo]

Een frequentieregelaar kost toch maar een paar tientjes in China tegenwoordig? Je hoeft geen industriële regeling te hebben, met een willekeurige google search kom ik op meerdere drives van tussen de 30 en 80 euro. Het voordeel wat je dan hebt is dat je helemaal flexibel bent en ook een mooie ramp-up en ramp-down kan instellen.

[RickN]

De oplossing van de haarden fabrikant was ook maar een simpele fan met 3 standen en dan een aan/uit thermostaat erop. Dat probeer ik nu na te bouwen.

Met een vfd zou je zelfs naar een temp gestuurd variabel toerental kunnen, maar het lijkt me echt overkill. Als ik eenmaal een preset heb die ik niet hoor maar wel voor wat extra stroming door de kachel zorgt dan is variatie rond dat punt niet meer zoveel waard in onze toepassing.

Anyway, als dit een fan blijkt te zijn van een type dat inherent niet geschikt is om met een condensator of weerstand op een lager toerental te laten lopen dan heb ik mezelf een beetje in de vingers gesneden en zal ik alsnog op zoek moeten naar een iets complexere maar ook flexibelere oplossing met bv een vfd.

Op dit moment blijf ik nog steeds op zoek naar wat antwoorden en inzichten rondom een condensator in serie met de fan.

[andy88]

Zoek je niet een variac?

[ Voor 40% gewijzigd door andy88 op 03-01-2022 13:41 ]

[Brahiewahiewa]

RickN schreef op maandag 3 januari 2022 @ 13:13:
...
Op dit moment blijf ik nog steeds op zoek naar wat antwoorden en inzichten rondom een condensator in serie met de fan.

De condensator die je nu hebt aangesloten kun je daar in ieder geval niet voor misbruiken. Die zit er alleen om te zorgen dat de fan de goeie kant uit gaat draaien. Je zou namelijk niet willen dat de fan het roet uit je schoorsteen de kamer in blaast.

Of je wegkomt met een condensator in serie? Waarschijnlijk niet, want zoals je in de datasheet kunt lezen is de fan frequentiegevoelig. Draai 'm op 50Hz en hij doet 1300 tpm. Op 60Hz doet-ie 1400 tpm. In een vrij wijde voltage range, dus een variac gaat ook niet helpen.

Als je toch een condensator wilt, zul je zelf moeten proberen of het werkt. Wij hebben niet genoeg technische details om daar een voorspelling over te doen. Bovendien is het een klere klus om uit te rekenen

Begin je ondertussen te begrijpen waarom de leverancier 1000 €uro vraagt? Dat dat welbeschouwd helemaal niet zo'n gek bedrag is?

[RickN]

Brahiewahiewa schreef op maandag 3 januari 2022 @ 15:50:
Begin je ondertussen te begrijpen waarom de leverancier 1000 €uro vraagt? Dat dat welbeschouwd helemaal niet zo'n gek bedrag is?

Nee ik vind het nog steeds een bizar bedrag

Uit alles wat ik erover lees concludeer ik dat multi-speed (dus niet noodzakelijk vari-speed) fans vaak gebaseerd zijn op selectie tussen verschillende hoeveelheid capaciteit of weerstand in serie met de motor. Er zijn ook condensatoren te koop die over verschillende terminals verschillende capaciteit geven, juist gemaakt voor deze toepassing in ventilatoren.

Het is gebruikelijk in eenvoudige kamer of plafond ventilatoren, maar ook in simpele mechanische ventilatie boxen, die vaak niet meer zijn dan een geluidgedempte doos met daarin een centrifugaal ventilator. Die boxen hebben vaak ook een selectie tussen b.v. 3 snelheden en dat wordt dan bereikt met een eenvoudige schakeling gebaseerd op condensatoren.

Een ventilatiebox, met meer capaciteit dan ik nodig heb, met 3 standen, koop ik voor minder dan 200 euro, dus op basis daarvan concludeer ik dan 1000 euro behoorlijk excessief is.

Ik heb niet zo'n box gekocht, omdat ik me heb gefocused op een ventilator die ik qua afmeting ook precies kon monteren op de daarvoor bedoelde plek in de haard. Daarom zit ik nu met een losse centrifugaal ventilator die ik zelf nog multi-speed moet maken.

Het kan natuurlijk zijn dat ik een ventilator heb gekocht met een motor type dan niet geschikt is om op deze manier multi-speed te maken. Jouw en een eerdere reactie in dit topic suggereren dat al. Dat zou pijnlijk zijn en dan had ik achteraf eerder beter na moeten denken over hoe ik de snelheid van de fan zou gaan sturen en wat ik daarvoor nodig heb.

Dat ben ik nu dus nog aan het uitzoeken.

Verder opende ik dit topic in de hoop dat er iemand langs zou komen die toevallig weet hoe zo'n schakeling met meerdere capaciteiten voor verschillende snelheden eruit ziet en misschien wat inzicht kon geven in hoe die capaciteiten dan typisch gekozen worden.

Maar het lijkt toch een proces van trail and error te worden. Dat is iets lastiger in deze lockdown periode, anders was ik misschien met fan onder m'n arm naar een locale electro handel gestapt

[AlphaRomeo]

Ik ben daar ook wel benieuwd naar eigenlijk, ik ging er tot nu toe vanuit dat dat soort ventilatoren een frequentieregelcircuit bij zich hadden of op DC werkten dmv PWM met een gelijkrichtercircuit ervoor. Als ik zo eens lees lijken de moderne zuinige mechanische ventilatie-units DC te doen. Zie deze post bijvoorbeeld en ook dit topic: gelijkstroom afzuig motor zuiniger dan wisselstroom.

[ehtweak]

In de datasheets van Papst lees ik het volgende:

4.2.2 Voltage control
With speed control using transformers or electronic voltage
regulators (e.g. phase control), excessive current may occur.
In addition, depending on how the device is installed, noises
can occur with phase control.
4.2.3 Variable frequency drive
Please use a variable frequency drive only after consultation with ebm-
papst.
For operation with variable frequency drives, install sinusoidal
filters that work on all poles (phase-phase and phase-ground)
between the drive and the motor.
During operation with variable frequency drives, an all-pole
sine filter protects the motor against high-voltage transients that
can destroy the coil insulation system, and against harmful
bearing currents.
Heating of the motor due to use of a variable frequency drive must be
checked in the application by the customer

Wellicht dat je daar wat verder mee komt?

En in dit document:
https://ebmpapst.se/sv/da...6_2014_EN_Bildschirm_.pdf
staan aan het einde wat schema's hoe de verschillende ventilatoren al dan niet geregeld kunnen worden.

[ Voor 11% gewijzigd door ehtweak op 03-01-2022 16:41 ]

[RickN]

ehtweak schreef op maandag 3 januari 2022 @ 16:35:
En in dit document:
https://ebmpapst.se/sv/da...6_2014_EN_Bildschirm_.pdf
staan aan het einde wat schema's hoe de verschillende ventilatoren al dan niet geregeld kunnen worden.

Hey dat is interessant. Ik heb dat document wel gezien, ik heb daar zelfs het type dat voor mij geschikt zou zijn uit geselecteerd, maar ik heb niet verder gebladerd naar die schakel diagrammen....

[RickN]

Ik begrijp het nu beter en het gaat goed komen met een kleinere capaciteit verwacht ik. Ik heb er een paar besteld want een hele eenvoudige relatie tussen capaciteit en rpm lijkt er niet te zijn.

Voor wie het interessant vindt, de achtergrond is alsvolgt:

• De motor in mijn fan is van het type Permanent Split Capacitor.
• Zo'n motor heeft 2 spoelen op 90 graden van elkaar geplaatst
• Als je beide spoelen gewoon op AC aansluit, heffen hun machnetische velden elkaar op en heb je netto geen trekkracht
• Daarom wordt er een capaciteit in serie geschakeld met de secundaire spoel. Deze introduceert een fase verschil wat de balans in de magnetische velden verstoort wat zich vertaalt in trekkracht
• De grootte van de capaciteit bepaalt op een ingewikkelde manier de maximale trekkracht van de motor, iets wat bovendien afhankelijk is van de snelheid waar de motor op elk moment mee draait.
• De maximale snelheid wordt door verschillende karakteristieken van de motor bepaald, waaronder in belangrijke mate de AC frequentie van de voeding
• De maximale snelheid wordt bereikt als de motor geen weerstand krijgt. Op het punt van de maximale snelheid is de trekkracht 0.
• Voor een motor die een ventilator aandrijft geldt dat deze na start in snelheid zal gaan toenemen tot het punt waarop de trekkracht van de motor en de luchtweerstand elkaar opheffen. De snelheid op dat punt zal onder de maximale snelheid van de motor liggen.
• Voor elke capaciteitswaarde geldt voor de motor dus een relatie tussen benodigde trekkracht om een bepaalde snelheid te bereiken (bepaald door luchtweerstand) en geleverde kracht bij een bepaalde snelheid (bepaald door karakteristieken van de motor, incl de gebruikte capaciteit).
• Als je beide relaties in een grafiek weergeeft, krijg je voor verschillende capaciteiten iets als onderstaand diagram
• De motor zal voor elke gebruikte capaciteit gaan draaien op het snijpunt tussen de 2 genoemde relaties.
• In de grafiek kun je duidelijk zien dat je daarme effectief met verschillende capaciteiten verschillende draaisnelheden van een ventilator kunt bereiken.
• Er zijn een paar valkuilen. Zo zijn er efficientie verliezen en zal de motor niet in alle configuraties soepel en zonder overmatig geluid of trillingen draaien. Daarnaast kan het onder een bepaalde minimum capaciteit zo zijn dat de motor bij het starten niet van z'n plaats kan komen, omdat de daarvoor benodigde trekkracht op dat moment niet geleverd kan worden.

[AlphaRomeo]

Ik ben geen expert op dit gebied, maar gezien die twee spoelen en de netfrequentie van 50Hz zal de motor toch altijd in een veelvoud van 50Hz langs die beide spoelen moeten komen? Anders krijg je op een gegeven moment dat een spoel de rotor juist achteruit trekt of denk ik dan verkeerd?

[RickN]

AlphaRomeo schreef op dinsdag 4 januari 2022 @ 11:25:
Ik ben geen expert op dit gebied, maar gezien die twee spoelen en de netfrequentie van 50Hz zal de motor toch altijd in een veelvoud van 50Hz langs die beide spoelen moeten komen? Anders krijg je op een gegeven moment dat een spoel de rotor juist achteruit trekt of denk ik dan verkeerd?

De synchrone (laten we zeggen "inherente") snelheid van zo'n motor is theoretisch gezien idd een veelvoud van de net frequentie. Maar in de praktijk kan een motor die weerstand ervaart natuurlijk ook op andere snelheden draaien. RPM heeft een continue bereik dat afhankelijk is van de weerstand die de motor ervaart.

Een motor springt niet automatisch eerst van 50 naar 100 en dan naar 150 rpm enzovoort. Hij versnelt op een continue manier door alle tussenliggende rpms heen, tot hij op de maximale rpm uitkomt die de kracht vd motor bij de uiteindelijke weerstand kan volhouden. Ook die snelheid hoeft dan geen veelvoud van 50 te zijn.

[Brahiewahiewa]

RickN schreef op dinsdag 4 januari 2022 @ 11:47:
[...]
Een motor springt niet automatisch eerst van 50 naar 100 en dan naar 150 rpm enzovoort. Hij versnelt op een continue manier door alle tussenliggende rpms heen, tot hij op de maximale rpm uitkomt die de kracht vd motor bij de uiteindelijke weerstand kan volhouden. Ook die snelheid hoeft dan geen veelvoud van 50 te zijn.

Punt is dat als de snelheid geen veelvoud van 50 is, er een fase verschuiving gaat optreden tussen stroom en spanning. Dan moet je fan dus meer stroom gaan trekken om het vereiste vermogen te kunnen leveren. Dat hoeft niet altijd goed te gaan

[wouter6022]

RickN schreef op dinsdag 4 januari 2022 @ 10:39:
Ik begrijp het nu beter en het gaat goed komen met een kleinere capaciteit verwacht ik.

Ik denk van niet want:

RickN schreef op dinsdag 4 januari 2022 @ 10:39:

• Als je beide spoelen gewoon op AC aansluit, heffen hun machnetische velden elkaar op en heb je netto geen trekkracht
• Daarom wordt er een capaciteit in serie geschakeld met de secundaire spoel. Deze introduceert een fase verschil wat de balans in de magnetische velden verstoort wat zich vertaalt in trekkracht

Dit is niet waar. Je hebt twee fasen met elk 2 spoelen. De spoelen zijn tegengesteld gewikkeld waardoor de ene een noordpool is en de andere een zuidpool. In totaal heb je 4 polen in de motor. Die polen staan fysiek 90 graden uit elkaar (elk kwart 1 pool).

De condensator zorgt ervoor dat de elektrische fase ook 90 graden uit elkaar staat. Als je de condensatorwaarde aanpast krijg je een hogere of lagere RMS spanning op de fase met condensator. Het resultaat is een eivormige flux in plaats van een ronde flux. (De flux van een motor moet rond zijn). Hiermee beïnvloed je dus niet de snelheid.

Je moet de spanningen over beide fasen hetzelfde verlagen als je de motor langzamer wil laten draaien op dezelfe frequentie. Dat kan niet door een condensator in serie te zetten want de impedantie van de ene fase is anders dan de impedantie van de andere fase bij dit motortype. In plaats daarvan kan je een (auto)transformator gebruiken.

edit:in theorie kan het wel met een condensator in serie kwam ik later achter.

Als je toch gaat proberen om een condensator te gebruiken omdat het gewoon cool is om zulke dingen proefondervindelijk uit te vinden, denk dan aan de ESR. Als die te hoog is wordt het zo heet dat je je eraan kan branden en dat er dingen in de fik kunnen vliegen.

Verder is het stroomverbruik van dit type motor vrij hoog in vergelijking met DC motoren dus neem de kosten van het stroomverbruik zeker mee in je berekeningen als je achteraf niet alsnog duurder uit wil zijn.

[xah5kiDe]

Als de ventilator voldoende traag is dan kun je een eenvoudige aan/uit regeling maken. Kun je zelf even proberen: 1 seconde aan, 2 seconden uit Met een controller kun je dat sneller doen. 10 net perioden aan en 20 uit. 30 perioden is slechts 30/50=0.6 seconde. Ik had een CV ketel waar de rookgas afvoer zo werd geregeld

[wouter6022]

Als de inertie van de fan groot genoeg is voor een aan-uit regelaar (leuk idee, had ik nog niet bedacht) dan zal de condensator aanpassen ook wel werken omdat de energie uit de eivormige flux hierdoor ook 'gemiddeld' wordt. Alleen de TS heeft dus een ventilator + motor die daar niet voor gedimensioneerd is.

[xah5kiDe]

Als ik even snel uitreken kun je het vermogen halveren door de motor op 162V te laten lopen.
Kun je doen door een 20 Watt 250 Ohm weerstand in serie op te nemen. Dat wordt wel flink heet want het stookt dan 18 Watt. Alternatief kan zijn om een reactieve impedantie in serie op te nemen. Een capaciteit van 13uF zou hetzelfde effect kunnen hebben (Deze?). Dat is een AC starter capaciteit voor motoren. Ik heb dit niet zelf geprobeerd maar beredeneerd. Het is ook een beetje experimenteren met de grote van de cap om te zien of dat bevalt. Zeker omdat de belasting en vermogen van de motor niet echt lineair verloopt.

Je kunt het ook doen door een variac te gebruiken. Een variabele transformator is nogal bulky en duur, maar je kunt wel zien bij welke spanning the motor nog goed werkt en voldoende stil is.

[wouter6022]

Met dit type motor kan je toch geen capaciteit in serie zetten want dan hef je de 90 graden faseverschuiving op? Hij zal dan in ieder geval niet kunnen starten zonder dat je hem aanslingert.

[ Voor 1% gewijzigd door wouter6022 op 06-01-2022 08:39 . Reden: blijkt niet te kloppen ]

[xah5kiDe]

Nee hoor. De fase tussen de twee wikkelingen blijft gelijk. De extra capaciteit staat dus in serie met de gehele motor.

[wouter6022]

xah5kiDe schreef op woensdag 5 januari 2022 @ 12:48:
Nee hoor. De fase tussen de twee wikkelingen blijft gelijk. De extra capaciteit staat dus in serie met de gehele motor.

Ik heb het ook eens uitgerekend en je hebt gelijk dus wat ik zei klopt niet. Denk wel dat het in de praktijk geen succes zal zijn vanwege de enorm beroerde power factor maar er is maar een manier om dat te bevestigen en dat is uitproberen!

[RickN]

Dank voor de vele nieuwe en interessante reacties.

Ik heb de neiging bij partieel begrip zaken in m'n hoofd te gaan extrapoleren om zo de gaten in te vullen. Dat helpt me vaak heel goed en soms niet, zoals ook deze keer.

Ik was er redelijk van overtuigd geraakt dat ik met een capaciteit het voltage over de motor zou kunnen beinvloeden en daarmee dan indirect de rpm omdat de motor op minder V minder krachtig is en dan bij een lager rpm in evenwicht komt met de luchtweerstand.

Ik had deels op basis van wat plaatjes die ik op internet zag en deels door mijn eigen interpolatie bedacht dat ik hiervoor de bestaande capaciteit zou kunnen verlagen, maar ik begrijp nu dat ik daar beter vanaf kan blijven omdat dat een cap is die maar op 1 spoel zit en ik eigenlijk de V over de hele motor wil verlagen.

De standaard cap voor de motor is 2uF. Er zijn nu caps van 1.5 en 1uF onderweg die ik toch nog wel even ter vervanging van die van 2 ga proberen om te zien wat er gebeurt.

De consensus lijkt nu te zijn dat dat niet het gewenste effect gaat hebben dus daarna ga ik kijken naar een cap in serie met de hele motor.

Wat betreft de geschiktheid van de fan. Het is er eentje die door Papst zelf in de markt is gezet voor gebruik in (pallet)kachels. Op basis van de luchtstroom en het geluid dat het ding maakt op vol vermogen lijkt het me onwaarschijnlijk dat hij in die toepassing altijd alleen op die max snelheid wordt gebruikt, dus ik denk dat er in die kachels typisch nog wel een schakeling zit om dat te controleren, maar ik weet natuurlijk niet zeker of dat een schakeling gebasseerd op caps is zoals ik nu probeer. Daar ben ik eigenlijk op uitgekomen doordat ik zag dat dit bij b.v. simpele plafondventilatoren vrij gebruikelijk is.

Anyway, hartelijk dank voor alle hulp zover.

[xah5kiDe]

Ik ben ook geen motor expert hoor, maar de extra wikkeling met serie cap wordt puur gebruikt om op te starten. Voor een luchtventilator heb je nauwelijks koppel nodig om te starten dus een kleine cap (kleine stroom) is dan voldoende. Mogelijk helpt dat ook al een beetje om de slip te verhogen (toerental te verlagen).
Wat zwaardere motoren hebben ook een wat grotere cap om die reden.
Wat betreft de power factor, zou ik me niet zo zorgen maken. Voor consumenten is het geen ding. Een lage PF zorgt voor een wat hogere stroom en verlies in leidingen.
De motor lijkt overigens een PF dicht bij 1 te hebben (VA=0.38*230V=87, P=85, PF=P/VA=0.97). Dan beschouw ik het voor het gemak maar even als constante weerstand van 230/0.38=600 Ohm (wat niet zo is omdat er bij lager toerental ook minder weerstand is). Wil je de "weerstand" dus half zoveel vermogen geven, dan moet de spanning met sqrt(0.5) verlaagt worden. Zo kwam ik even snel op 162V. Dan moet er ook 162V over de cap staan die dan dezelfde weerstand heeft als de motor (maar dan reactief -600j Ohm). Dat is het geval bij 5.3uF. Niet 13uF wat ik eerder zei. Dat was even te kort door de bocht omdat ik geen rekening hield met de 90 graden hoek tussen de twee spanningen.
Omdat ik al weet dat de weerstand van de motor toeneemt bij lager toerental is het feitelijke vermogen zelfs nog wat lager.
Waar je mogelijk last van kan krijgen is dat het start koppel te laag wordt. Dan moet je de rotor even met de hand op gang brengen wat je niet wilt natuurlijk.
Veel te lastig om allemaal te berekenen, gewoon proberen. Zeker nu je toch al twee capaciteiten krijgt. Zet ze ook eens samen parallel (2.5u) in serie met de motor. Je vind deze caps ook in wasmachines en pompen dergelijke. Dus even rondkijken kan lonen.
Experimenten zult gij

[Sine]

wouter6022 schreef op donderdag 6 januari 2022 @ 08:37:
[...]

Ik heb het ook eens uitgerekend en je hebt gelijk dus wat ik zei klopt niet. Denk wel dat het in de praktijk geen succes zal zijn vanwege de enorm beroerde power factor.

Powerfactor zal je helemaal worst wezen verder, daar hoef je je als kleine verbruiker niet druk over te maken.

De gemiddelde (oude) woonhuisventilatie werkt op exact de zelfde manier, bij de lagere standen worden daar condensatoren (in de richting van 2 a 4uF) in serie met de motor gezet.
Daarmee vergroot je inderdaad de slip van de motor en zakt het ding daardoor in toerental.

Dus: Ja. Dat kan prima, je zult wellicht wel even moeten experimenteren met wat voor een condensator je exact nodig hebt.

Een dimmer geschikt voor inductieve lasten (L) werkt ook, alleen kan de motor daar vervelende bijgeluiden door gaan produceren.

[ Voor 15% gewijzigd door Sine op 06-01-2022 14:38 ]

[wouter6022]

Als de power factor echt veel te laag wordt kan je de motor smelten en omdat die 200 euro gekost schijnt te hebben zou ik niet willen zeggen dat een te lage power factor helemaal geen probleem is. Je moet de temperatuur van de wikkelingen dus in de gaten houden want die warmen langzaam op en de vraag is op welke temperatuur het opwarmen stopt. 70 graden kunnen ze wel hebben denk ik, daarboven begint de isolatie misschien te smelten. Als je rook ziet is het waarschijnlijk te laat tenzij je heel veel geluk hebt.

Aanvulling: van die oude woonhuisventilatoren hebben dikkere draden omdat die ontworpen zijn voor het hogere schijnbare vermogen veroorzaakt door de condensator. Deze ventilator heeft dat niet (ben ik redelijk zeker van want dat maakt m duurder dan nodig)

[ Voor 20% gewijzigd door wouter6022 op 06-01-2022 15:01 . Reden: aanvulling ]

[Sine]

Voor je motor maakt dat geen donder uit, alle stroom door de motor zal de motor op draaien, je kunt geen spanning/stroom verschuiving in/over de motor creëren met een C in serie.

[RickN]

wouter6022 schreef op donderdag 6 januari 2022 @ 14:58:
Als de power factor echt veel te laag wordt kan je de motor smelten en omdat die 200 euro gekost schijnt te hebben zou ik niet willen zeggen dat een te lage power factor helemaal geen probleem is. Je moet de temperatuur van de wikkelingen dus in de gaten houden want die warmen langzaam op en de vraag is op welke temperatuur het opwarmen stopt. 70 graden kunnen ze wel hebben denk ik, daarboven begint de isolatie misschien te smelten. Als je rook ziet is het waarschijnlijk te laat tenzij je heel veel geluk hebt.

Aanvulling: van die oude woonhuisventilatoren hebben dikkere draden omdat die ontworpen zijn voor het hogere schijnbare vermogen veroorzaakt door de condensator. Deze ventilator heeft dat niet (ben ik redelijk zeker van want dat maakt m duurder dan nodig)

De fan heeft een interne thermal overload protector, dus ik maak me niet direct zorgen dat hij smelt.

@Sine Ook jij hebt het in dit geval dus over een extra cap in serie met de motor, dus niet ter vervanging van de bestaande cap die alleen op de secundaire spoel zit? Of kan het beide?

[Sine]

Nee, altijd een cap in serie met de motor, de motorcondensator altijd laten zitten.

[xah5kiDe]

Maximale belasting van de motor treedt op als hij niet wil starten of geblokkeerd wordt.
Bijkomend dingetje is dat een niet draaiende motor zichzelf ook niet koelt. Dus daar wil je wel op letten. Als hij maar net op gang wil komen dan zou ik de cap wat groter kiezen omdat door veroudering/vervuiling het benodigde start koppel gaat toenemen.

wouter6022 schreef op donderdag 6 januari 2022 @ 14:58:
Als de power factor echt veel te laag wordt kan je de motor smelten en omdat die 200 euro gekost schijnt te hebben zou ik niet willen zeggen dat een te lage power factor helemaal geen probleem is.

Valt wel mee hoor. De stroom door de motor is juist (veel) lager en een motor warmt alleen maar op van "echt" vermogen, niet van blind vermogen die aan de externe cap geleverd wordt. Ook de cap wordt niet warm van blind vermogen. Erg zijn dus geen zorgen anders dan of het toerental niet te laag wordt en de motor niet meer start.

[wouter6022]

- ik had hier iets staan dat ook niet klopte. Maar ik begrijp het nu ook dus volgens mij moet het zo lukken om de fan aan te passen. Ben benieuwd of het gelukt is

[ Voor 152% gewijzigd door wouter6022 op 06-01-2022 19:16 ]

[RickN]

Ik verwacht de caps morgen, dan kan ik 2.5 uF aansluiten en zal ik laten weten wat het resultaat is.

[RickN]

Nou er zijn resultaten en die zijn eigenlijk wel bemoedigend.

Verschillende capaciteit configuratie bepalen wel degelijk de draaisnelheid van een motor als deze en ik heb daarbij eigenlijk weinig negatieve bijeffecten kunnen ontdekken.

Ik heb in 2 verschillende configuraties met verschillende capaciteiten geëxperimenteerd en beide bieden een redelijke mate van controle over het toerental vd motor.

In de eerste configuratie heb ik de bestaande 2 uF capaciteit vervangen door verschillende kleinere capaciteiten. Eerst probeerde ik de caps van 1.5uF en 1uF die ik hiervoor had besteld en ik kon bij beide duidelijk een lager wordende loopsnelheid opmerken. Toch was de rpm ook bij een cap van 1uF nog te hoog, dus toen heb ik met een combinatie van 2 caps in serie met een aantal nog lagere capaciteiten over enkel de secundaire spoel kunnen experimenteren.

Volgens de formule C = c1*c2 / (c1+c2)

had ik met 1uF en 2uF in serie effectief een capaciteit van 0.66uF.

En met een capaciteit van 1uF en 1.5uF in serie effectief een capaciteit van 0.6uF.

Met die laatste cap combinatie kreeg ik een rpm die gevoelsmatig behoorlijk dicht in de buurt kwam van waar ik naar op zoek was. Een losse cap van 0.6uF of 0.5uF ter vervanging van de bestaande 2uF zou dus een eenvoudige oplossing zijn.

De 2de configuratie waar ik daarna mee heb geëxperimenteerd is een extra capaciteit in serie met de hele motor, naast de bestaande 2uF cap die er volgens de spec hoort te zitten.

Met de caps die ik hier nu heb liggen heb ik in die config niet heel veel mogelijkheden. Ik heb direct de hoogste cap die ik kon bereiken geprobeerd, door 1+1.5uF parallel in serie met de motor te zetten. Dit leverde een flink gereduceerd toerental op, ook aardig in de richting van wat we nodig hebben, maar toch nog wat te hoog. Elk vd 2 caps los in serie met de motor zorgde ervoor de de motor niet kon starten (maar na wat start hulp wel bleef draaien). Dit was voor mij best wel tegenintuitief, omdat ik verwachtte dat de kleinste extra cap een resultaat zou opleveren dat het dichtst in de buurt zou liggen bij het resultaat met geen extra cap, maar op een of andere manier is die relatie dus geinverteerd.

In de 2de configuratie lijkt dus het juiste toerental te bereiken met een cap van 3-3.5uF in serie met de motor.

Al met al ga ik het nu proberen met een 0.5uF cap ter vervanging van de bestaande 2uF cap omdat dat de eenvoudigste schakeling oplevert en ik verder geen nadelen heb kunnen bespeuren.

Wat ook wel duidelijk is geworden is dat je op deze manier, met een paar verschillende caps en een n-standen schakelaar, prima een multi-speed ventilator kunt maken, zoals je ze ook wel ziet in plafond/vloer-ventilatoren en mechanische afzuiging. Maar dat is voor mijn toepassing niet nodig.

Bedankt voor de interesse in dit topic en alle waardevolle bijdragen

[simplesimon112]

Hoi, ff een nabrander voor de mogelijke lezers die er nu mee tobben,
Met een Truma Vent zoals mijn link was het zo voor elkaar geweest, staan regelmatic op marktplaats (ook nu) voor paar tientjes, ik kon zo gauw geen Nederlandse lev. vinden maar die zijn er natuurlijk ook, spul is warmte bestendig want verdeeld warmte in campers en caravans, bij mij al vele jaren werkend en gekocht voor 25eurie.


https://caravanpartner-sh...-Sonderbau-5-fach-Ausgang

[cliffpeelman]

in deze situatie plaats je gewoon een potentiometer en regel je de snelheid op de zelfde manier hoe e een dimmer (lichtsterkte woonkamer/slaapkamer) bedient...

Deze zijn verkrijgbaar bij de betere ventilatie handelaar (Cairox/Atc/...)

Deze zijn gewoon beschikbaar om rechtstreeks op je 230v voeding te plaatsen.

Een alternatieve duurdere optie is een frequentieregelaar... Hiermee kan je achteraf wel weer mee verder wanneer je bepaalde plc gestuurde automatisering in je huis wil investeren.