Deze keer geen benchmark maar een stresstest van de CPU. Sorry, niet van GPU, die interesseert mij te weinig. Ik wil urenlang 100% CPU kunnen draaien met zo min mogelijk throttling en zo laag mogelijke temperatuur. En stabiel natuurlijk.
• Tongfang GM7ZG7M met LM du Frits.
• Omgevingstemperatuur 23,0.
• Laptop op 4 blokjes van 5cm op de hoeken (tenzij anders vermeld). Het verschil tussen tafel en verhoging is groter dan tussen verhoging en cooling pad zo blijkt uit een uitgebreide Youtube review.
• Volledig vrij “uitzicht” naar achter en opzij voor ongehinderde luchtstroom. (Belangrijker dan je denkt! Als warme lucht terugkaatst warmt de omgevingslucht enkele graden op!)
• Aida64 Extreme 6.33.5700.
• Control Center in Overboost met 3 profielen: 60W (=default), 70W en 80W (max) (daarmee bedoel ik de beide schuifjes SPL en sPPT). Verder niks veranderd.
• Instellingen Aida64 default dus ook AVX en AVX-512 ingeschakeld (bij stresstest preferences).
• In het stresstest scherm alleen CPU en FPU ingeschakeld.
• Zet scherm time-out uit! Dit veroorzaakt vreemd genoeg een oplopende temperatuur en mogelijk was het oorzaak van 2 spontane reboots.
Stresstest hoef je niet te stoppen als je Control Center settings wilt wijzigen. Ik heb onderstaande 10 tests achter elkaar uitgevoerd, elke test ca 5 min, wel eerst 2 minuten laten settelen. De meting begint door op de Clear toets te klikken, dat reset alle statistics. Na 5 min geeft het statistics tabblad de benodigde info.
De Mhz geeft een indicatie van de throttling. De throttling temperatuur is exact 96 (hoewel de setting in Control Center max 95 is). Als de temp onder de 96 komt, dan worden de MHz dus beperkt door het CPU vermogen (in die gevallen zie je ook inderdaad dat CPU package wattage precies overeenkomt met de ingestelde sliders).
Opmerkingen:
• Heb zoals gezegd 2x spontane reboot gehad bij 70W en 80W (niet tijdens de 10 tests maar tijdens de voorbereiding). Na ca 10 min. Misschien had het te maken met scherm time-out die ik nog niet had uitgeschakeld. Heb het in de loop vd dag niet meer gehad, zelfs niet na 2 uur testen waarvan toch ook pakweg half uur 80W test. Reproduceren met scherm time-out op 1 m lukte niet. Raar dus. En ook raar dat temp oploopt tijdens zwart scherm (scherm time-out). Lijkt me wel een bug.
• Trouwens nog een stomme bug (mi), nu ik het toch heb over scherm time-out. Na beeld weer activeren via muisbeweging oid, wordt het performance profiel gereset naar eerste profiel setting!!! Wel nog steeds Overboost maar dus bv van mijn eigen custom 80W profiel terug naar de eerste (in mijn geval fabrieks default 60W). Dit gebeurt overigens ook na reboot (maar dat is misschien by design). Wil je dus dat ie altijd een custom profiel pakt, dan MOET je wijzigingen aanbrengen in het eerste profiel (Default maar de naam mag je wel wijzigen).
• Experimenteren met de fan instellingen gaat helemaal fout. Zodra je custom fan control inschakelt, gaat de linker fan (=GPU) veel zachter draaien. Lijkt of de koppeling van CPU en linker fan dan niet meer werkt. (De heatsinks zijn gekoppeld dus de GPU fan helpt ook met koelen van de CPU hetgeen ik in de stresstests heel duidelijk kon zien gebeuren). Met als gevolg dat zowel CPU als GPU in temperatuur stijgen! Zelfs de GPU fan helemaal maximaliseren met de Control Center grafieksettings werkt niet! Zodra ik het vinkje bij Custom Fan Control weer verwijder, ging meteen de linker fan weer hard draaien en daalde de temps weer. Voor de duidelijkheid: dit is dus zonder GPU belasting. Die blijft dus vrij koud. Maar toch zit er een slimmigheid in de firmware die de GPU fan maximaal laat draaien (terwijl de GPU dan nog maar tussen 40 en 50 graden zit) als de CPU heet wordt. Dat is wat ik bedoel met "koppeling". En deze slimmigheid werkt dus blijkbaar niet meer als je Custom Fan Control gaat gebruiken. Ik twijfel of ik dit een bug moet noemen maar op z'n minst zou een waarschuwing moeten worden getoond dat pure CPU loads minder optimaal zullen zijn (dus: heter, trager, of beide).
• Tests 5, 6 en 7 heb ik gedaan om te zien of de opwarming van het chassis invloed heeft. De resultaten dus vergelijken met resp 3, 2 en 1. Verschil tussen 5-3, 6-2 zijn er nauwelijks. Maar 7 en 1 verschillen toch 20 MHz en precies omgekeerd dan je zou verwachten, 2e keer iets sneller juist. Misschien ligt het aan mezelf…. Anyway, ik vind de resultaten heel consistent. De grafiekjes heb ik ook bekeken en die zien er ook strak uit. Dus heel goed herhaalbare tests.
Verdere bevindingen:
• Blijkt niet uit bovenstaande 10 tests maar heb bij 70W ook tafel test gedaan. CPU wordt 4 a 5 graden heter dan op 5cm verhoging dus zeer significant! In bovenstaande 80W tafeltest zie je alleen een MHz verschil van 52 MHz en geen temp verschil omdat 96 graden de throttle temp is. Op de grafiek zie ik bij de tafeltest een strakke 96 en bij de test op 5cm verhoging een meer grillige lijn. Op tafel is de temp de grens, op verhoging zijn temp en wattage precies met elkaar in gevecht wie de grens bepaalt. De lijntjes botsen beide tegen hun max. Eigenlijk best perfect.
• De winst van 60W naar 70W is 150 MHz. Van 70W naar 80W is de winst 80 MHz. Die laatste 10W draagt dus veel minder bij. Ik denk dat die 70W een erg mooie praktische setting is. Temp blijft dan lekker onder de 90. Dit lijkt me tevens een goeie referentie test om de kwaliteit / houdbaarheid van de LM te controleren zo eens in de paar maanden. Alleen: hoe krijg ik de temperatuur in mijn kamer dan weer precies op 23,0 graden haha.
• Bij 70W en 80W staan de fans op max. Bij 60W gaan ze langzamer.
• Alleen bij de 80W test is sprake van temperatuur throttle (en dan met name als ie op tafel staat). Lijkt me toch best een goed resultaat. Ik zou dolgraag willen weten hoe deze test zou uitkomen met een normale paste ipv LM (alle andere omstandigheden gelijk)
• Verder valt me op hoe snel de boel weer op normale temps komt na de test. Binnen een tiental seconden. Ook heb ik steeds gevoeld hoe warm m'n laptop wordt en hoe warm de uitblaaslucht. Ondanks uren testen, valt dat allemaal ontzettend mee! Ook bv de temp van de SSD stijgt amper, wat een indicatie is voor de temp van de binnenkant van de laptop. Het geluid valt me ook alleszins mee. Nou zal dat met de GPU erbij (op 140W) wel een ander verhaal worden denk ik.
• In rust hebben de modes geen invloed. Conclusie: gewoon altijd lekker in Overboost laten staan. Bij kortstondige hoge belasting gaan de fans heel geleidelijk sneller, wat erg prettig is. Dus niet dat bij het unzippen van een bestand meteen je kapsel door de war is.
• De oplettende lezer zal iets geks hebben ontdekt bij tests 9 en 10: In de "Balanced" mode op batterij verbruikt ie 25W en op netstroom 15W. Dat heeft Dolf natuurlijk per ongeluk omgedraaid toch? Nee dus! Heb deze test later nog es herhaald, dit is dus echt zo. Een dikke bug lijkt me, het moet precies andersom zijn. Overigens is wel het idle verbruik op batterij flink lager.