SSD IDE en HDD en Blu-ray AHCI op ASRock Fatal1ty 990FX

[Motherboard]

Eindelijk heb ik de oplossing gevonden voor een vaag hardwareprobleem (of eigenlijk een ongedocumenteerde eigenaardigheid van het moederbord) waarover ik online niets kon vinden, vandaar dat ik graag deze ervaring en de uiteindelijk gevonden oplossing deel.

Specs:

• Behuizing: Cooler Master HAF Stacker 935
• Moederbord: ASRock Fatal1ty 990FX Killer
• Processor: AMD FX-8370 Black Edition FD8370FRHKBOX
• Geheugen: Kingston HyperX Savage 16GB DDR3-2400MHz CL11 kit HX324C11SRK2/16

Het probleem was dat deze computer regelmatig bleef stilstaan op willekeurig lijkende momenten en bij veel IO, als je een film of muziek afspeelde en intussen een groot bestand kopieerde, dan haperde de muziek en als je een programma opstartte, stond alles regelmatig een minuut volledig stil, waarna de boel weer verder ging alsof er niets aan de hand was. Dat werkte dus niet echt fijn zeg maar.

Aangezien er in de logboeken van Windows niets over de oorzaak te vinden was (de computer deed tijdens de stilsta tijd gewoon niks, dus er stond ook niks in de logboeken), had ik niet echt een idee waar het aan lag, wellicht ook hardware dacht ik (toen enkele jaren terug een moederbord er bijna mee ophield vanwege lekke/opgeblazen condensatoren stond ook af en toe alles even stil), ik had geen idee (al een hele tijd).

Toen kwam ik op een gegeven moment iets merkwaardigs tegen in Apparaatbeheer, zie screenshot:

In het Unified Extensible Firmware Interface Basic Input/Output System (UEFI BIOS) staat de Serial ATA Mode (SATA Mode) op Advanced Host Controller Interface (AHCI), dus zoals het hoort, en de Blu-ray brander en de harde schijf gebruiken ook AHCI, maar uitgerekend de SSD gebruikt legacy Integrated Drive Electronics (legacy IDE)?!
Dat moet natuurlijk ook AHCI zijn, juist vooral een SSD heeft daar baat bij.

Zoeken op Internet naar IDE omzetten naar AHCI levert uitsluitend mensen op die in hun (UEFI) BIOS de SATA Mode op IDE hebben staan en dan zonder herinstallatie van Windows naar AHCI over willen gaan, dan moet je registeraanpassingen maken voordat je de BIOS instelling wijzigt voor het laden van de AHCI driver (Windows start niet op met AHCI SATA Mode als er geen AHCI driver is geïnstalleerd, en die driver wordt niet geïnstalleerd als de SATA Mode op IDE staat tijdens het installeren van Windows).
Maar bij mij stonden die instellingen die gewijzigd moeten worden in guides als "How to Switch from IDE to AHCI without repairing/reinstalling Windows" en "Switch from IDE to AHCI after installing Windows" dus allemaal al goed en werkte AHCI ook gewoon bij de Blu-ray brander en de harde schijf, dus daar kwam ik niet verder mee met alleen mijn SSD op IDE.

Toen op een gegeven moment heb ik maar de Blu-ray brander en de harde schijf losgekoppeld en de SSD kabel van SATA5 (de SATA poort op het moederbord het dichtst bij de SSD) naar SATA3 verplaatst, om te kijken of je dan uitsluitend de SSD op IDE overhoudt en dan wellicht wel de IDE naar AHCI tutorials op Internet kunt volgen, maar toen was de SSD ineens wel AHCI?!

Vervolgens heb ik de SSD kabel teruggeplaatst van SATA3 in zijn oorspronkelijke SATA5 poort op het ASRock Fatal1ty 990FX Killer moederbord en toen... was hij weer IDE?!

Daarna de SSD kabel weer teruggeplaatst van SATA5 naar SATA3, waar deze daarvoor dus even zat, en toen was hij inderdaad weer AHCI.

Nu heb ik de Blu-ray brander en de harde schijf ook weer aangesloten op SATA1 en SATA2 en is alles AHCI, probleem opgelost dus.

Alle SATA poorten zijn chipset SATA poorten, dus ik snap niet dat AHCI niet werkt op SATA5, alle poorten zouden gelijk moeten zijn.

In de handleiding van het ASRock Fatal1ty 990FX Killer moederbord staat:

5 x SATA3 6.0 Gb/s Connectors, support RAID (RAID 0, RAID 1, RAID 0+1, JBOD and RAID 5), NCQ, AHCI and Hot Plug

Dus in de handleiding van het moederbord staat geen enkel verschil tussen de verschillende poorten aangegeven, en ik had dan ook niet het idee dat het daaraan kon (en mocht) liggen. Maar dat was dus wel zo.

De oplossing was dus hardwarematig, door de SSD van SATA5 naar SATA3 te verplaatsen.

Wel is er met dit systeem nog een ander vaag probleem.

[Motherboard]

De "SATA IDE Combined Mode" instelling is de oorzaak. ASRock maakt in zowel het UEFI BIOS als de handleiding niet duidelijk wat de optie doet, het enige wat er staat is:

SATA IDE Combined Mode
This item is for SATA3_5 and eSATA3 ports. Use this item to enable or disable SATA IDE combined mode. The default value is [Enabled].
If you want to build RAID on SATA3_5 and eSATA3 ports, please disable this item.

Biostar is in hun FAQ wel duidelijk:

Question: Why my TA990FXE system's HDD still run at IDE mode when I already set my SATA mode to AHCI mode and connect to SATA5 or SATA6?
Answer: The symptom is caused by BIOS option SATA/IDE combined mode set to "Enabled".
According to AMD chipset specification, when you set SATA/IDE combined mode to "Enabled", SATA5&6 will be set to IDE mode.
You can set the option "SATA/IDE combined mode" to "Disable" for all SATA port to run with AHCI mode.

The IDE controller has one PATA channel which supports two ATA/ATAPI devices (master and slave).
While in SATA Combine Mode, two SATA ports are combined into one IDE channel to the IDE (PATA) controller (which could be either Primary or Secondary channel).
It is a way to handle legacy devices that use the old PATA protocol, but have the newer SATA interface.

Wat bij Biostar SATA5 en SATA6 is, is bij de ASRock Fatal1ty 990FX Killer SATA5 en eSATA1.
ASRock is trouwens inconsequent qua naamgeving, de ene keer hanteren ze als naamgeving
SATA1, SATA2, SATA3, SATA4, SATA5 en eSATA1
maar op andere plekken hanteren ze als naamgeving
SATA3_1, SATA3_2, SATA3_3, SATA3_4, SATA3_5 en eSATA3
Die laatste is trouwens gecombineerd met het M.2 socket:

Please be noted that the M.2_SSD (NGFF) Socket 3 is shared with the eSATA3 connector; you can only choose either the M.2_SSD (NGFF) Socket 3 or the eSATA3 connector to use.

De standaard op "Enabled" staande instelling "SATA IDE Combined Mode" op "Disabled" zetten zorgt ervoor dat de gehele "AMD PCI IDE Controller" en "ATA Channel 0" uit Apparaatbeheer verdwijnen en alleen de "Standaard AHCI 1.0 Serial ATA-controller" overblijft.
Ik heb de SSD nu weer op SATA5 aangesloten en deze is hierdoor inderdaad AHCI in plaats van IDE.

Met de niet al te duidelijke naam "SATA IDE Combined Mode" wordt dus bedoeld dat - afhankelijk van de hiervan losstaande "SATA Mode" instelling - een aantal SATA poorten (SATA1, SATA2, SATA3, SATA4) in AHCI of RAID mode kunnen staan, terwijl SATA5 en eSATA1 (of SATA6/SATA3_6, afhankelijk van het moederbord) op hetzelfde moment in IDE mode staan (terwijl met de "SATA Mode" ingesteld op IDE alle SATA aansluitingen in IDE mode staan, ongeacht de "SATA IDE Combined Mode" instelling).
Dus behalve de SSD niet op SATA5 of eSATA1 aansluiten, kan dit probleem ook worden opgelost door het op "Disabled" zetten van de "SATA IDE Combined Mode" instelling.

Voor zover ik zie is die "SATA IDE Combined Mode" optie bedacht voor compatibiliteit met oudere (optische) drives die weliswaar een SATA (Serial ATA) aansluiting hebben, maar nog het PATA (Parallel ATA) ofwel IDE protocol gebruiken, vergelijkbaar met hoe de eerste PCI-Express SSD's nog de SATA en AHCI protocollen gebruikten (met de limieten van dien) en nog niet NVMe (Non-Volatile Memory Express).