Beste redactie,
Er zijn enkele ontwikkelingen in de retro-Commodore-retroscène gaande die waarvan ik denk dat het nuttig is dat de redactie er vanaf weet. Het onderwerp loont zich niet zo goed voor een nieuws-submit, vandaar dat ik voor deze weg kies, maar het is zeker een onderwerp waar nieuws- of achtergrondartikelen over geschreven zouden kunnen worden.
Veel wat oudere Tweakers zullen ooit met Commdore-computers gewerkt hebben.In de jaren '80 had het een haast legendarische status. Minder bekend is, is dat er ook vandaag de dag nog een actieve gemeenschap van Commodore-gebruikers is. Internetforums genieten flinke actviteit, er worden nieuwe spellen en overige software geschreven en er wordt zelfs geïnnoveerd met nieuwe hardware, de Commodore HCC-gebruikersgroep is nog altijd erg actief en ga zo verder. Zelf heb ik twee jaar geleden mijn C64 weer eens uit de doos gehaald en er leuke momenten mee beleefd met eens te testen wat er in de tussentijd allemaal ontwikkeld is, dat viel niet tegen en hij staat sinds die tijd nog altijd aangesloten.
Er zijn een aantal ontwikkelingen die nu bij elkaar aan het komen zijn.
Enkele jaren geleden bracht de Duitser Jens Schönfeld de C1 Reconfigurable Computer uit. Dit was een samen met de Amerikaanse hardware-ontwikkelaar Jeri Ellsworth (die inmiddels bij Valve aan de Steam Controller heeft gewerkt) ontwikkelde versie van de Commodore 64 in FPGA, een FPGA-computer die tijdens gebruik geherprogrammeerd kon worden. Het ging hier niet om emulatie, maar om simulatie: De oorspronkelijke chips werden in de FPGA gesimuleerd en dankzij de herprogrammeerbaarheid kon je ook niet-C64-computers simuleren, de hele hardware was flexibel. Het initiatief kreeg veel navolging en leidde tot veel nieuwe hardware, bekend zijn de 1541 Ultimate van de Nederlander Gideon Zweijter, de Minimig van de Nederlander Dennis van Weeren en de Turbo Chameleon van Schönfeld zelf, die veel meer succes had dan de C1.
De kracht van Commodore was altijd dat ze hun eigen chips ontwikkelden (en produceerden), maar dat had ook tot gevolg dat het haast ondoenlijk was ze te vervangen. De retro-Commodore-gemeenschap zat gevangen in een berg oude hardware waarvan onderdelen steeds schaarser werden. Met de C1 en de Turbo Chameleon is veel kennis vergaard over hoe "moderne" Commodore-hardware geproduceerd kon worden.
Een andere ontwikkeling is dat de Amerikaanse handelaar Dallas Moore vorig jaar op de matrijzen van de behuizingen van een aantal Commodore-computers stuitte, er de historische waarde van inzag, en besloot om via een Kickstarter-project nieuwe C64-bezuingen te produceren. Dat was een groot succes: Velen zagen er wel wat in om de inmiddels vieze, bruine en mogelijk beschadigde behuizing van hun computers te vervangen, het oorspronkelijk plan was in 3 kleuren van elk 300 stuks te produceren, er werden uiteindelijk bijna 3000 behuizingen verkocht:
https://www.kickstarter.c...mputer-housing-in-new-coo
Vorig jaar kwam er weer nieuws van Schönfeld: Hij had een nieuw Commodore 64-moederbord ontwikkeld, dat deze keer geen gebruik maakte van FPGA's, maar de originele chips, waarvan de man een berg oude voorraad ongebruikte chips voor bleek te hebben. Ook de C64 reloaded was een groot succes, er moesten maatregelen genomen worden om de beschikbare borden enigzins eerlijk te kunnen verdelen:
https://icomp.de/shop-ico...product/c64-reloaded.html
Inmiddels is er opnieuw nieuws over deze opmerkelijke Duitser: Schönfeld heeft de matrijzen van de behuizingen gekocht en naar Duitsland laten vervoeren en heeft de naam Commodore in handen gekregen. De man kan dus moederborden produceren, behuizingen, heeft de naam. Wat is nog meer nodig? Een toetsenbord. Oefen je Duits even, lees de forumdiscussie en trek je conclusies. "Wiesel" is Jens Schönfeld:
https://www.forum64.de/in...ad/61965-neue-tastaturen/
Daarmee kan dus geconcludeerd worden dat de Commodore 64, als geheel, opnieuw in productie gaat. Met klassieke of FPGA-technologie is nog even de vraag, misschien wel beiden, want hij zegt twee nieuwe moederborden aan het ontwikkelen te zijn. Mogelijk gebruikt er eentje klassieke chips, waar je zelf aan dient te komen, want zijn voorraad lijkt op te zijn, en een ander bord maakt gebruik van FPGA's en is dan mogelijk ook herconfigureerbaar tot andere computers.
Dit verhaal zou op zich al voer kunnen zijn voor een nieuwsartikel, maar er is nog meer gaande.
Wie kent de Commodore 65? Niet velen, want hij is nooit in winkels verkocht, hij werd geannuleerd. Er zijn er echter wel enkele honderden van van gemaakt en die zijn momenteel de heilige graal binnen de retrocomputerwereld. Een werkende Commodore 65 is tienduizenden euro's waard.
Een australische professor computerarchitectuur, Paul Gartner Stephen had er eentje, en geïnspireerd door de projecten een C64 in FPGA te implementeren, besloot een poging te wagen een Commodore 65 in FPGA te implementeren. Dat was geen sinecure, want over de chips van de C65 is heel weinig bekend. Aanvankelijk had hij weinig interesse om een concreet hardwareproduct te ontwikkelen: Hij gebruikte een kant-en-klaar FPGA-bord dat je op een standaard VGA-monitor kon aansluiten, als je zelf zo'n machine wilde dan haalde je maar zelf zo'n bord in huis en installeerde er zijn FPGA-image in. Het ging vooral om de academische aard van het project.
Zijn blog, http://c65gs.blogspot.nl/ trok echter veel aandacht binnen de retrocomputergemeenschap en uitgedaagd door die gemeenschap is hij toch gaan kijken of er een product van te maken is. Hij kwam in contact met een aantal Commodore-enthousiastelingen in Duitsland (nu alweer dat land?) en dit leidde tot de Mega65, die ook ergens komende winter gereed moet zijn:
http://mega65.org/
De Mega65 is inmiddels geëvolueerd tot iets dat veel verder gaat dan een Commodore 65. Zo heeft de processor bijvoorbeeld inmiddels een 32-bit-uitbreiding gekregen, zijn de grafische mogelijkheden verbeterd en ga verder.
Inmiddels heeft Schönfeld ook een nieuw Amiga-moederbord aangekondigd: http://wiki.icomp.de/wiki/Amiga_reloaded
Het laatste nieuws (via forums) is dat Schönfeld en de groep achter de Mega65 in gesprek zijn over samenwerking. Daarbij maken ze duidelijk dat ze er nog niet uit zijn of ze wel willen samenwerken, maar ze wel met elkaar spreken.
Wat vind ik er zelf van?
- Het is niet relevant voor Jan en alleman, zeker niet, daarvoor zijn gemoderniseerde 30 jaar oude computers gewoon niet bruikbaar.
- Binnen de retrocomputergemeenschap daarentegen is er echter nog nooit zoveel gaande geweest als nu.
- De afgelopen jaren hebben meerdere partijen geprobeerd de naam Commodore nieuw leven in te blazen. Vaak ging dat om PC's met een sticker erop, met een Commodore64-emulator standaard geïnstalleerd voor het retrogevoel. Dat voegde niets toe, en flopte dan ook iedere keer weer.
- Wat er nu echter gaande is, lijkt gebruik van de naam op een manier die wel zinnig is.
- FPGA's worden veel gebruikt en hebben potentieel, zodanig dat nota bene Intel voor veel geld Altera overnam, maar worden vrijwel nergens anders gebruikt om computers mee te bouwen. De Commodore-retrogemeenschap heeft inmiddels waardevolle expertise met FPGA-computers. Wie weet komt daar ooit nog wat uit wat wel voor een groter publiek interessant is.
Er zijn enkele ontwikkelingen in de retro-Commodore-retroscène gaande die waarvan ik denk dat het nuttig is dat de redactie er vanaf weet. Het onderwerp loont zich niet zo goed voor een nieuws-submit, vandaar dat ik voor deze weg kies, maar het is zeker een onderwerp waar nieuws- of achtergrondartikelen over geschreven zouden kunnen worden.
Veel wat oudere Tweakers zullen ooit met Commdore-computers gewerkt hebben.In de jaren '80 had het een haast legendarische status. Minder bekend is, is dat er ook vandaag de dag nog een actieve gemeenschap van Commodore-gebruikers is. Internetforums genieten flinke actviteit, er worden nieuwe spellen en overige software geschreven en er wordt zelfs geïnnoveerd met nieuwe hardware, de Commodore HCC-gebruikersgroep is nog altijd erg actief en ga zo verder. Zelf heb ik twee jaar geleden mijn C64 weer eens uit de doos gehaald en er leuke momenten mee beleefd met eens te testen wat er in de tussentijd allemaal ontwikkeld is, dat viel niet tegen en hij staat sinds die tijd nog altijd aangesloten.
Er zijn een aantal ontwikkelingen die nu bij elkaar aan het komen zijn.
Enkele jaren geleden bracht de Duitser Jens Schönfeld de C1 Reconfigurable Computer uit. Dit was een samen met de Amerikaanse hardware-ontwikkelaar Jeri Ellsworth (die inmiddels bij Valve aan de Steam Controller heeft gewerkt) ontwikkelde versie van de Commodore 64 in FPGA, een FPGA-computer die tijdens gebruik geherprogrammeerd kon worden. Het ging hier niet om emulatie, maar om simulatie: De oorspronkelijke chips werden in de FPGA gesimuleerd en dankzij de herprogrammeerbaarheid kon je ook niet-C64-computers simuleren, de hele hardware was flexibel. Het initiatief kreeg veel navolging en leidde tot veel nieuwe hardware, bekend zijn de 1541 Ultimate van de Nederlander Gideon Zweijter, de Minimig van de Nederlander Dennis van Weeren en de Turbo Chameleon van Schönfeld zelf, die veel meer succes had dan de C1.
De kracht van Commodore was altijd dat ze hun eigen chips ontwikkelden (en produceerden), maar dat had ook tot gevolg dat het haast ondoenlijk was ze te vervangen. De retro-Commodore-gemeenschap zat gevangen in een berg oude hardware waarvan onderdelen steeds schaarser werden. Met de C1 en de Turbo Chameleon is veel kennis vergaard over hoe "moderne" Commodore-hardware geproduceerd kon worden.
Een andere ontwikkeling is dat de Amerikaanse handelaar Dallas Moore vorig jaar op de matrijzen van de behuizingen van een aantal Commodore-computers stuitte, er de historische waarde van inzag, en besloot om via een Kickstarter-project nieuwe C64-bezuingen te produceren. Dat was een groot succes: Velen zagen er wel wat in om de inmiddels vieze, bruine en mogelijk beschadigde behuizing van hun computers te vervangen, het oorspronkelijk plan was in 3 kleuren van elk 300 stuks te produceren, er werden uiteindelijk bijna 3000 behuizingen verkocht:
https://www.kickstarter.c...mputer-housing-in-new-coo
Vorig jaar kwam er weer nieuws van Schönfeld: Hij had een nieuw Commodore 64-moederbord ontwikkeld, dat deze keer geen gebruik maakte van FPGA's, maar de originele chips, waarvan de man een berg oude voorraad ongebruikte chips voor bleek te hebben. Ook de C64 reloaded was een groot succes, er moesten maatregelen genomen worden om de beschikbare borden enigzins eerlijk te kunnen verdelen:
https://icomp.de/shop-ico...product/c64-reloaded.html
Inmiddels is er opnieuw nieuws over deze opmerkelijke Duitser: Schönfeld heeft de matrijzen van de behuizingen gekocht en naar Duitsland laten vervoeren en heeft de naam Commodore in handen gekregen. De man kan dus moederborden produceren, behuizingen, heeft de naam. Wat is nog meer nodig? Een toetsenbord. Oefen je Duits even, lees de forumdiscussie en trek je conclusies. "Wiesel" is Jens Schönfeld:
https://www.forum64.de/in...ad/61965-neue-tastaturen/
Daarmee kan dus geconcludeerd worden dat de Commodore 64, als geheel, opnieuw in productie gaat. Met klassieke of FPGA-technologie is nog even de vraag, misschien wel beiden, want hij zegt twee nieuwe moederborden aan het ontwikkelen te zijn. Mogelijk gebruikt er eentje klassieke chips, waar je zelf aan dient te komen, want zijn voorraad lijkt op te zijn, en een ander bord maakt gebruik van FPGA's en is dan mogelijk ook herconfigureerbaar tot andere computers.
Dit verhaal zou op zich al voer kunnen zijn voor een nieuwsartikel, maar er is nog meer gaande.
Wie kent de Commodore 65? Niet velen, want hij is nooit in winkels verkocht, hij werd geannuleerd. Er zijn er echter wel enkele honderden van van gemaakt en die zijn momenteel de heilige graal binnen de retrocomputerwereld. Een werkende Commodore 65 is tienduizenden euro's waard.
Een australische professor computerarchitectuur, Paul Gartner Stephen had er eentje, en geïnspireerd door de projecten een C64 in FPGA te implementeren, besloot een poging te wagen een Commodore 65 in FPGA te implementeren. Dat was geen sinecure, want over de chips van de C65 is heel weinig bekend. Aanvankelijk had hij weinig interesse om een concreet hardwareproduct te ontwikkelen: Hij gebruikte een kant-en-klaar FPGA-bord dat je op een standaard VGA-monitor kon aansluiten, als je zelf zo'n machine wilde dan haalde je maar zelf zo'n bord in huis en installeerde er zijn FPGA-image in. Het ging vooral om de academische aard van het project.
Zijn blog, http://c65gs.blogspot.nl/ trok echter veel aandacht binnen de retrocomputergemeenschap en uitgedaagd door die gemeenschap is hij toch gaan kijken of er een product van te maken is. Hij kwam in contact met een aantal Commodore-enthousiastelingen in Duitsland (nu alweer dat land?) en dit leidde tot de Mega65, die ook ergens komende winter gereed moet zijn:
http://mega65.org/
De Mega65 is inmiddels geëvolueerd tot iets dat veel verder gaat dan een Commodore 65. Zo heeft de processor bijvoorbeeld inmiddels een 32-bit-uitbreiding gekregen, zijn de grafische mogelijkheden verbeterd en ga verder.
Inmiddels heeft Schönfeld ook een nieuw Amiga-moederbord aangekondigd: http://wiki.icomp.de/wiki/Amiga_reloaded
Het laatste nieuws (via forums) is dat Schönfeld en de groep achter de Mega65 in gesprek zijn over samenwerking. Daarbij maken ze duidelijk dat ze er nog niet uit zijn of ze wel willen samenwerken, maar ze wel met elkaar spreken.
Wat vind ik er zelf van?
- Het is niet relevant voor Jan en alleman, zeker niet, daarvoor zijn gemoderniseerde 30 jaar oude computers gewoon niet bruikbaar.
- Binnen de retrocomputergemeenschap daarentegen is er echter nog nooit zoveel gaande geweest als nu.
- De afgelopen jaren hebben meerdere partijen geprobeerd de naam Commodore nieuw leven in te blazen. Vaak ging dat om PC's met een sticker erop, met een Commodore64-emulator standaard geïnstalleerd voor het retrogevoel. Dat voegde niets toe, en flopte dan ook iedere keer weer.
- Wat er nu echter gaande is, lijkt gebruik van de naam op een manier die wel zinnig is.
- FPGA's worden veel gebruikt en hebben potentieel, zodanig dat nota bene Intel voor veel geld Altera overnam, maar worden vrijwel nergens anders gebruikt om computers mee te bouwen. De Commodore-retrogemeenschap heeft inmiddels waardevolle expertise met FPGA-computers. Wie weet komt daar ooit nog wat uit wat wel voor een groter publiek interessant is.
/u/263626/crop5db0af5550f2c_cropped.png?f=community)
/u/212961/Alfred%2520Max%2520Headroom.png?f=community)
/u/8830/crop5df8eadcd55ca_cropped.png?f=community)
/u/92946/crop62436ae94df63_cropped.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/333229/Logo%2520RFixIT%2520Tweakers.jpg?f=community)
/u/13460/JUN982.GIF?f=community)
/u/130287/Naamloos.png?f=community)
