wildhagen schreef op maandag 01 juni 2015 @ 13:51:
Was niet alleen in Wit-Rusland dat gehele dorpen door de Duitsers zijn uitgeroeid, het kwam overal voor. In Frankrijk is
Oradour-sur-Glane natuurlijk een bekende, in Tsjechie (toen nog Tsjechoslowakije) had je
Lidice, in Slowakije had je
Kl'ak, in Italie had je
Marzabotto, in Polen had je
Palmiry. De list goes on.
Noch waren het alleen de nazi's die zoiets deden, de overige strijdende partijen deden het ook. Kijk wat de Amerikanen in
Canicattì of
Biscari gedaan hebben, de Joegoslaven in
Foibe of diverse andere plaatsen etc.
Klopt, maar je kunt en mag dit soort dingen niet over een kam scheren.
In het geval van de Centraal- en Westeuropese dorpen waren het in alle gevallen door alle partijen vergeldingsacties. Noch de Duitsers, noch de Amerikanen noch de Yugoslaven hadden het voornemen om deze gebieden structureel te ontvolken of om de lokale (niet-Joodse) bevolking structureel uit te moorden of anderszins te verwijrderen. Niet dat daarmee de wreedheid of leed van deze incidenten minder was dan elders, maar het was uitzondering, geen regel. Het feit dat het gaat om een handvol voorbeelden wiens naam nu nog weerklinkt is wat dat betreft sprekend. Binnen de grenzen van 1941 USSR (dus incl het ingelijfde Oosteuropa) is de lijst dermate lang dat de namen van individuele dorpen veel minder prominent zijn.
Aan het Oostfront was er wel degelijk structurele opzet aan de moordpartijen.
Om te beginnen waren de Duitsers van plan (
Generalplan Ost) om de inheemse bevolking van alles ten westen van de lijn Leningrad-Krim deels uit te moorden en te verdrijven naar het Oosten om die gebieden vervolgens door Duitsers te koloniseren. Daarnaast was er uiteraard het plan om alle Joden waar dan ook volledig te vernietigen.
Gelukkig is Generaplan Ost door tegenvallende oorlogsresultaten nooit volledig uitgevoerd. Het is echter wel deels ingezet in sommige gebieden (leve het Nazi-regime en dan vooral het feit dat verschillende ministeries elkaar openlijk bevochten en in de Reichskommisariaten grotendeels deden wat ze zelf wilden). En zoals al te bekend is de SS grondig geweest met het uitvoeren van de
Endloesung van de Joden in de bezette gebieden. Aangezien in sommige streken (vooral Oost-Polen, Belarus en op de Krim) er hele Joodse dorpen waren heeft het vernietigen van de Joden de vorm aangenomen van het uitmoorden van hele dorpen en streken.
Daarnaast was er in het gehele bezette gebied een levendig verzet van verschillende groepen (van cellen van het Rode Leger via verschillende nationalistische bewegingen tot aan Joodse groepen die zich niet stilletjes lieten oppakken en uitmoorden). Dat verzet veroorzaakte behoorlijke schade aan het Duitse oorlogsapparaat, waar met dezelfde soort vergeldingsacties op gereageerd werd als in het Westen. Dus zelfs waar geen actief ontvolkingsbeleid gold. Naarmate de oorlog slechter ging voor de Duitsers nam dit in hoeveelheid en intensiteit toe. Meest extreme voorbeelden waren in Warschau - eerst de liquidatie van de ghetto eind 1943, vervolgens de algehele opstand van Warschau in 1944, waar tussen de 20k en 50k verzetsleden aan meededen en waar uiteindelijk 200k burgers in overleden.
Dan de Russen...
Om te beginnen waren zij in 1940 op exact dezelfde wijze begonnen te moorden in hun toen bezette gebieden, vooral in Polen. Denk hierbij aan de moord op de gevangengenomen Poolse legerleiding in Katyn. Als reactie op de invasie zijn verzetsgroepen ontstaan en er is dezelfde dynamiek van verzetsdaad en vergeldingsactie gekomen. Hier geldt dat de Sovietleiding deze gebieden die vroeger onderdeel uitmaakten van het Tsaristisch Russisch rijk niet zagen als valide onafhankelijke staten, maar als opstandige onderdelen van het USSR waar de gehate Witten het scepter zwaaiden (en nog hun proletairaat onderdrukten). In theorie waren ze dus zowel het lokale proletariaat aan het bevrijden als de afvallige legers aan het straffen.
En toen kwam Barbarossa. Tijdens de terugtocht van het Rode Leger is er een taktiek van verschroeide aarde toegepast om de oprukkende Duitsers geen bevoorrading te gunnen. Militair mooi en wel, maar dat kwam neer op het in brand steken van de voedsel- en zaaivoorraden van individuele boeren en kolchozen. Boeren die zich ertegen verzetten werden ter plekke doodgeschoten. Wie overbleef verhongerde doorgaans.
Na Stalingrad ging het front de andere kant op, en nu volgt ook het grote verschil met het Westen. In het Westen zijn vergeldingsacties en moordpartijen van beperkte omvang gebleven en waren doorgaans beperkt tot individuen, niet hele gemeenschappen (denk aan de liquidatie van communistische verzetsmensen in NL door de Prinses Irene Brigade na de bevrijding). Dat ging aan de Oostfront er anders aan toe. Ondanks ontvolking en moord door de Duitsers zijn er genoeg mensen geweest die de Duitse inval tenminste ten dele als bevrijding zagen. Sommigen zijn zelfs vrijwillig in dienst gegaan bij de Waffen-SS. Stalin heeft hele bevolkingsgroepen op basis hiervan bestempeld als verraders. Daar is mee afgerekend na de herovering van gebieden op de Duitsers. De details verschilden, de grote lijn was echter een wreedheid die niet onderdeed voor de Duitsers zelf. Een actuele voorbeeld is de Krim-Tataren. Zij werden en masse gedeporteerd naar Uzbekistan en Kazakhstan, waar dorpen in woeste gebieden uit de trein gegooid werden en zich maar moesten zien te redden. Exacte cijfers voor het aantal slachtoffers zijn niet bekend, maar schattingen spreken van ongeveer 100k van de gedeporteerde 230k. Hetzelfde overkwam de Chechenen en Ingushetten en nog een sloot aan andere groepen. In totaal zijn er miljoenen die het niet overleefd hebben.
Soms namen ze niet de moeite om te deporteren. Met name in Belarus en het westen van Ukraine was er een sterk gewapend verzet tegen de terugkerende Soviettroepen, onder leiding van onder andere Stepan Bandera (ook al een naam die je de laatste maanden vaak hoort). Hun acties werden op exact dezelfde manier beantwoord door de Russen als andere verzetsdaden (soms van dezelfde groepen...) voorheen door de Duitsers afgestraft werden. Dit verzet duurde veel langer dan mensen in het westen vaak doorhebben, pas eind jaren '50 zijn de laatste groepen geneutraliseerd.
Het is niet met zekerheid te achterhalen hoeveel van de slachtoffers onder de USSR bevolking direct of indirect door toedoen van de Russen zelf overleden zijn, maar de schattingen lopen op tot veel meer dan de helft.
Tenslotte is Duitsland na de Oorlog veel kleiner dan ervoor en is er grondig etnisch gezuiverd. De USSR heeft het deel van Polen wat het in 1939 veroverde gehouden en ter compensatie aan de Polen hen het vroegere Duitse Silesien en Pommern gegeven. De Duitsers die daar woonden zijn verdreven naar het huidige Duitsland, de Polen die nog in het oosten leefden zijn verdreven daaruit naar hun nieuwe gebieden. De USSR heeft Ostpreussen zelf ingelijfd en ook daar de Duitsers verdreven. En los daarvan heeft Czechoslovakije de Sudetenduitsers, die in beide wereldoorlogen staatsgevaarlijk bleken, verdreven. In totaal gaat het over misschien meer dan 10M Duitsers die verdreven zijn. Daarbij zijn veel omgekomen. Er is geen eengezindheid over hoeveel, maar de laagste schatting spreekt over een half miljoen, de hoogste komt in de buurt van de 2M.
Maw, waar het in het Westen beperkt bleek tot symbolische vergeldingsacties van verschillende partijen die slechts symbolische aantallen slachtoffers eisten. is er in het Oosten sprake geweest van grootschalige en met voorbedachte rade opgezette verdrijving en massamoord. Zowel qua omvang als qua vorm zijn die twee niet met elkaar te vergelijken.
[
Voor 3% gewijzigd door
dion_b op 01-06-2015 17:11
]