:strip_icc():strip_exif()/u/422942/crop5633b835f0cb8_cropped.jpeg?f=community)
Hebben mensen vrije wil?
Is de wereld gedetermineerd?
Wat is het bewustzijn (consciousness)?
Als ik cynisch ben zou ik vorige vragen als volgt beantwoorden:
Nee.
Ja.
Bestaat niet.
Het probleem als je het over deze onderwerpen hebt, is dat mensen er hun eigen spin aan geven. Als je aan mensen vraagt wat ze verstaan onder vrije wil, zal je allicht heel verschillende antwoorden krijgen. Daarom is het zinvol om eerst de termen te definiëren. Hieronder een [ik kan niet op het woord komen -- korte samenvatting] van mijn mening (1800 woorden).
Determinering
Onder determinering wordt klassiek gezien de versie van Laplace verstaan; als je met oneindige precisie en accuraatheid alle gegevens over het heelal weet op elementair niveau, kan je berekenen hoe het universum er op elk arbitrair punt in het verleden of de toekomst uitgezien heeft.
Vrije wil
Vrije wil een moeilijkere. Wie immers naïef het stukje over determinisme volgt, zal tot de conclusie komen dat vrije wil niet bestaat. Desondanks is die stelling eenvoudig te falsifiëren. Stel dat je honger hebt. Je wilt iets eten. Dan houdt niets je tegen om dat te doen. Was je echter gedetermineerd om iets te gaan eten, in de zin dat je geen andere keuze had? Nee, want als je iets belangrijk aan het doen was, kon je beslist hebben om dat eerst af te werken en dan pas te pauzeren.
Wie met vrije wil dus complete vrijheid, los van de natuurwetten bedoeld, is nog steeds fout. Mensen doen steeds dingen om redenen, en ook bij vorig voorbeeld was er een duidelijk causaal verband tussen wat iemand al dan niet doet en de omstandigheden waarin hij zich bevond.
Vrije wil kan je dus het vruchtbaarst definiëren als het vermogen om te doen wat je wilt. Mensen hebben volgens deze definitie zeker vrije wil, maar zo ook dieren. Zij 'willen' namelijk ook eten enzovoort. Vrije wil is dus onlosmakelijk verbonden met de mogelijkheid om zelf een wil te vormen, eventueel in conflict met je emoties/instincten, waar je dus een bewustzijn voor nodig hebt, taal en intelligentie. Hoe een groter redeneringsvermogen (algemeen: intelligentie) je hebt, hoe meer vrije je wilt je kan hebben.
Zoals in de vorige alinea al duidelijk werd, heeft de wil van organismen veel met emoties te maken. Mensen zullen meestal gewoon doen wat ze leuk vinden en niet doen wat ze niet leuk vinden. Wat dat betreft kan je dus stellen dat mensen ook weinig vrije wil hebben. Mensen bepalen immers (meestal) niet zelf wat ze leuk vinden. Dat bepaalt evolutie. Over dingen die heel belangrijk zijn voor evolutie (alles in verband met overleving en voortplanting), zullen mensen dus veel minder vrije wil hebben, al is het nooit helemaal nul.
Er zijn nog andere factoren die een invloed hebben op de vrije wil. Politiek, economie, cultuur, andere mensen, je hersenen,... Er kan veel geschreven worden over vrijheid, wat natuurlijk al veel is gedaan, zoals door Sartre en Levinas.
In sommige omstandigheden hebben mensen dus weinig vrije wil, in andere meer. Wie de natuurwetten in de beschouwing neemt, stelt vast dat vrije wil uiteindelijk een illusie is. Maar dat is weinig relevant. Het besef dat je zelf een wil kunt volgen en die kunt uitvoeren, is veel vruchtbaarder dan wat mensen als Sam Harris verkondigen. Overigens hebben de natuurwetten, niet fundamenteel gezien maar door evolutie, er net voor gezorgd dat mensen (en voor een beetje ook dieren) vrije wil hebben. De natuur kan immers niet voorzien in welk huis je zal wonen en waar je toilet staat, dus hoe zou de natuur ervoor kunnen zorgen dat je gedetermineerd bent om naar daar te gaan om je behoefte te doen? Zonder voorzienigheid kan dat natuurlijk niet, dus de enige optie voor evolutie is om de hersenen, i.e. de biologische computer die alle informatie van de zintuigen moet verwerken en daar op moet anticiperen, zo flexibel, zo algemeen mogelijk te ontwerpen (maar opnieuw: bij dingen die belangrijk zijn voor evolutie zal dat minder zijn). De taal is een goede benadering voor de complexiteit waarmee mensen handelen.
De context waarin vrije wil het belangrijkst is, is die van morele keuzes. Zijn mensen verantwoordelijk voor wat ze doen? Bij gebrek aan een zinvol antwoord op de tegenvraag "wie anders?", is het antwoord ja. Op dezelfde manier is bijvoorbeeld de CPU verantwoordelijk voor de uitkomst van een optelsom, is een mes verantwoordelijk voor het snijden brood en is een tekstboek verantwoordelijk voor wat je over een onderwerp leert. Als een mens dus beslist heeft om iemand pijn te doen (iets waarover de samenleving het eens is dat het slecht is en dus niet gedaan mag worden), is hij verantwoordelijk. Als die mens zelf in staat was geweest om die wil te vormen en uit te voeren, moet hij daarvoor dus gestraft worden. Wie zijn wil niet zelf in alle bewustzijn heeft gevormd, kan vanzelfsprekend niet verantwoordelijk zijn, aangezien dan bijvoorbeeld een aandoening verantwoordelijk was geweest; en dat kan je niet straffen.
Dus als een zelfrijdende auto een ongeval veroorzaakt, kan er (zolang de maker van de software geen kwaad opzet heeft gedaan) niemand schuldig worden bevonden buiten de software. Het enige wat dan gedaan kan worden is de software verbeteren. Hetzelfde geldt ook bij vliegtuigcrashes, waar men uit eerdere fouten leert.
Om een morele beslissing te maken moet je weten wat de gevolgen zijn van wat je doet, moet je idealiter kunnen oordelen of dat dat goede/slechte gevolgen zal hebben (of: weten of het toegestaan is volgens de wet), en moet je zelf in controle zijn om daar naar te handelen. Vrije wil leunt op informatie, iets wat tegenwoordig heel goed voorhanden is.
Bewustzijn
Bewustzijn is zonder twijfel het moeilijkste, onder andere omdat een filosofische discussie niet genoeg is, maar je volgens mij ook veel kennis over de hersenen moet hebben. Al hangt het af wat je precies wilt uitleggen of begrijpen over de hersenen. Desondanks doe ik hier een poging, maar ik claim niet dat dit de Absolute waarheid is. Mijn eigen mening is immers het laatste jaartje nogal versprongen van soms de ene naar een andere gedachte.
Waarom zei ik dat bewustzijn niet bestaat (een mening die ik overigens zelf even gehad heb)? Wel, dat komt omdat ik het gevoel heb dat mensen daarmee heel vaak doelen op de qualia. Qualia staat gelijk aan bewustzijn, en dat is het Grote Probleem dat opgelost moet worden. En daar kan ik het niet meer oneens mee zijn. Waar is immers het bewijs dat qualia bestaan?! Dingen die niet empirisch kunnen vastgesteld worden, bestaan (wat mij betreft per definitie) niet. Net als bij vrije wil is het woord illusie een veel betere resolutie. Zie bv. The Dress.
Qualia hoeven immers niet te bestaan. Laten we vergelijken met een camera. Hoe kan een CPU verschillende kleuren uit elkaar houden? Omdat er in binaire code verschillende representaties aan verschillende kleuren wordt gegeven. Op dezelfde manier moeten de hersenen verschillende representaties doorgeven aan het Cartesiaans theater.
Cartesiaans theater? Ja, zo kan je het vergelijken, volgens mij. Bewustzijn is een soort metaforisch Cartesiaans theater. Het heeft dus geen fysieke plaats in de hersenen en hoeft dat niet te hebben, maar dat is wel het resultaat. Ik wil betogen dat het bewustzijn een -- pardon de pun -- "bewuste" uitvinding van evolutie is.
Maar eerst: als bewustzijn niet de qualia is, wat dan wel? Ik denk dat het Engelse woord awareness het beste weergeeft wat het is. Als je ergens bewust van bent, merk je iets op, bijvoorbeeld een verandering. Je bent je je bewust dat je je in een bepaalde omgeving bevindt, dat je gedachten hebt, wat je aan het doen bent,... Het is een soort reflectie. Eens je iets opmerkt (je bewust wordt), kan je daar iets mee doen. Bewustzijn hoeft overigens niet eens taal te bevatten; dat is enkel nodig voor complexere zaken.
Het bewustzijn is echter niet perfect. Er gebeuren heel veel dingen die mensen niet opmerken. Zie bijvoorbeeld YouTube: Daniel Dennett at ZURICH.MINDS: Consciousness Explained.
Met dat uit de weg, waarom mijn stelling dat het bewustzijn geen toeval is, maar een heel opzettelijke uitvinding van evolutie? Dat komt omdat genen die een organisme maken streven naar samenwerking. Genen die het organisme slecht doen functioneren, verdwijnen immers omdat ze slecht zijn; ze voldoen niet aan Dawkins' God's utility function. Ze zijn, met nog andere woorden, niet fit genoeg. Daarom ook dat biologen dachten dat selectie fundamenteel op het niveau van het organisme werkt, of zelfs op het niveau van een hele soort. Genen die samenwerken worden inderdaad sterk geprefereerd door selectie.
Daarom is het volgens mij niet verwonderlijk dat genen ook samenwerken om één bewustzijn te creëren. Niet in het minste omdat dat ook is wat genen doen: ze bouwen een overlevingsmachine. Volgens mij is het noodzakelijk dat zo'n machine een eenheid is, als zodanig opereert en dus een (al dan niet illusionair) gevoel van 'ik' heeft. Genen bouwen zelfstandige machines (zie mijn stukje over vrije wil). Het mag dus niet verwonderen dat genen alle zintuiglijke informatie coherent laten samenkomen om door de rationele agent (het "ik") te laten analyseren, die vervolgens keuzes maakt enzovoort.
Dat is het bewustzijn en wat mij betreft veel interessanter dan illusionaire qualia.
Omdat mijn tekst al redelijk lang is, houd ik het voor nu bij dit. Twee dingen die ik vooralsnog (maar waar het in dit topic wel over kan gaan) buiten beschouwing laat zijn volgende.
Hebben dieren een bewustzijn? Ik was hier onlangs wat over aan het nadenken, en naast dat ik er dus niet te diep op in zal gaan nu, ben ik de details van mijn argument vergeten, maar mijn conclusie (voor mezelf wel een verrassende verandering van mening) was dat zowat alle macrodieren een bepaalde vorm van bewustzijn hebben.
Tot slot heb je nog het probleem over de filosofische (of artificiële) zombie. Ik vermoed dat tenzij de computer is gemaakt volgens de filosofie van evolutie, een computer geen qualia zal ervaren. Maar aangezien het sleutelwoord bij evolutie efficiëntie is, en het bewustzijn dus effectief moet zijn voor evolutie, denk ik dat mensen dat wel eens zouden bouwen omdat het een goede artificiële intelligentie zou blijken te zijn.
Zoals sommigen misschien zullen merken, heb ik me erg laten beïnvloeden en inspireren door Daniel Dennett. Zijn presentaties op Youtube zijn zeker de moeite waard om te bekijken (ik heb nog geen boeken van hem gelezen).
Om de vragen waarmee ik geopend ben, nog eens te hernemen:
- Het hangt ervan af. Ja, maar uiteindelijk niet echt.
- Ja.
- Een illusie. / Besef (van je omgeving, patronen, gedachten, gedrag,...)
Wees vrij om over gelijk wat te discussiëren; wat vinden jullie?
Ik heb (nog) niet nagelezen, dus er zouden foutjes in kunnen staan.
Is de wereld gedetermineerd?
Wat is het bewustzijn (consciousness)?
Als ik cynisch ben zou ik vorige vragen als volgt beantwoorden:
Nee.
Ja.
Bestaat niet.
Het probleem als je het over deze onderwerpen hebt, is dat mensen er hun eigen spin aan geven. Als je aan mensen vraagt wat ze verstaan onder vrije wil, zal je allicht heel verschillende antwoorden krijgen. Daarom is het zinvol om eerst de termen te definiëren. Hieronder een [ik kan niet op het woord komen -- korte samenvatting] van mijn mening (1800 woorden).
Determinering
Onder determinering wordt klassiek gezien de versie van Laplace verstaan; als je met oneindige precisie en accuraatheid alle gegevens over het heelal weet op elementair niveau, kan je berekenen hoe het universum er op elk arbitrair punt in het verleden of de toekomst uitgezien heeft.
Tegenwoordig weten we dat dat incorrect is: Einsteins pogingen om de verstopte variabelen in de kwantummechanica te ontdekken, waren tevergeefs. Desondanks, zoals Lawrence Krauss bijvoorbeeld stelt, is het heelal nog steeds gedetermineerd: het -- alles -- gedraagt zich volgens welbepaalde, gedetermineerde, natuurwetten. Alles gedraagt zich zoals je zou verwachten met alwetende kennis van de natuurwetten. Het antwoord op de tweede vraag is dus ondubbelzinnig ja.We may regard the present state of the universe as the effect of its past and the cause of its future. An intellect which at a certain moment would know all forces that set nature in motion, and all positions of all items of which nature is composed, if this intellect were also vast enough to submit these data to analysis, it would embrace in a single formula the movements of the greatest bodies of the universe and those of the tiniest atom; for such an intellect nothing would be uncertain and the future just like the past would be present before its eyes.
—Pierre Simon Laplace, A Philosophical Essay on Probabilities
Vrije wil
Vrije wil een moeilijkere. Wie immers naïef het stukje over determinisme volgt, zal tot de conclusie komen dat vrije wil niet bestaat. Desondanks is die stelling eenvoudig te falsifiëren. Stel dat je honger hebt. Je wilt iets eten. Dan houdt niets je tegen om dat te doen. Was je echter gedetermineerd om iets te gaan eten, in de zin dat je geen andere keuze had? Nee, want als je iets belangrijk aan het doen was, kon je beslist hebben om dat eerst af te werken en dan pas te pauzeren.
Wie met vrije wil dus complete vrijheid, los van de natuurwetten bedoeld, is nog steeds fout. Mensen doen steeds dingen om redenen, en ook bij vorig voorbeeld was er een duidelijk causaal verband tussen wat iemand al dan niet doet en de omstandigheden waarin hij zich bevond.
Vrije wil kan je dus het vruchtbaarst definiëren als het vermogen om te doen wat je wilt. Mensen hebben volgens deze definitie zeker vrije wil, maar zo ook dieren. Zij 'willen' namelijk ook eten enzovoort. Vrije wil is dus onlosmakelijk verbonden met de mogelijkheid om zelf een wil te vormen, eventueel in conflict met je emoties/instincten, waar je dus een bewustzijn voor nodig hebt, taal en intelligentie. Hoe een groter redeneringsvermogen (algemeen: intelligentie) je hebt, hoe meer vrije je wilt je kan hebben.
Zoals in de vorige alinea al duidelijk werd, heeft de wil van organismen veel met emoties te maken. Mensen zullen meestal gewoon doen wat ze leuk vinden en niet doen wat ze niet leuk vinden. Wat dat betreft kan je dus stellen dat mensen ook weinig vrije wil hebben. Mensen bepalen immers (meestal) niet zelf wat ze leuk vinden. Dat bepaalt evolutie. Over dingen die heel belangrijk zijn voor evolutie (alles in verband met overleving en voortplanting), zullen mensen dus veel minder vrije wil hebben, al is het nooit helemaal nul.
Er zijn nog andere factoren die een invloed hebben op de vrije wil. Politiek, economie, cultuur, andere mensen, je hersenen,... Er kan veel geschreven worden over vrijheid, wat natuurlijk al veel is gedaan, zoals door Sartre en Levinas.
In sommige omstandigheden hebben mensen dus weinig vrije wil, in andere meer. Wie de natuurwetten in de beschouwing neemt, stelt vast dat vrije wil uiteindelijk een illusie is. Maar dat is weinig relevant. Het besef dat je zelf een wil kunt volgen en die kunt uitvoeren, is veel vruchtbaarder dan wat mensen als Sam Harris verkondigen. Overigens hebben de natuurwetten, niet fundamenteel gezien maar door evolutie, er net voor gezorgd dat mensen (en voor een beetje ook dieren) vrije wil hebben. De natuur kan immers niet voorzien in welk huis je zal wonen en waar je toilet staat, dus hoe zou de natuur ervoor kunnen zorgen dat je gedetermineerd bent om naar daar te gaan om je behoefte te doen? Zonder voorzienigheid kan dat natuurlijk niet, dus de enige optie voor evolutie is om de hersenen, i.e. de biologische computer die alle informatie van de zintuigen moet verwerken en daar op moet anticiperen, zo flexibel, zo algemeen mogelijk te ontwerpen (maar opnieuw: bij dingen die belangrijk zijn voor evolutie zal dat minder zijn). De taal is een goede benadering voor de complexiteit waarmee mensen handelen.
De context waarin vrije wil het belangrijkst is, is die van morele keuzes. Zijn mensen verantwoordelijk voor wat ze doen? Bij gebrek aan een zinvol antwoord op de tegenvraag "wie anders?", is het antwoord ja. Op dezelfde manier is bijvoorbeeld de CPU verantwoordelijk voor de uitkomst van een optelsom, is een mes verantwoordelijk voor het snijden brood en is een tekstboek verantwoordelijk voor wat je over een onderwerp leert. Als een mens dus beslist heeft om iemand pijn te doen (iets waarover de samenleving het eens is dat het slecht is en dus niet gedaan mag worden), is hij verantwoordelijk. Als die mens zelf in staat was geweest om die wil te vormen en uit te voeren, moet hij daarvoor dus gestraft worden. Wie zijn wil niet zelf in alle bewustzijn heeft gevormd, kan vanzelfsprekend niet verantwoordelijk zijn, aangezien dan bijvoorbeeld een aandoening verantwoordelijk was geweest; en dat kan je niet straffen.
Dus als een zelfrijdende auto een ongeval veroorzaakt, kan er (zolang de maker van de software geen kwaad opzet heeft gedaan) niemand schuldig worden bevonden buiten de software. Het enige wat dan gedaan kan worden is de software verbeteren. Hetzelfde geldt ook bij vliegtuigcrashes, waar men uit eerdere fouten leert.
Om een morele beslissing te maken moet je weten wat de gevolgen zijn van wat je doet, moet je idealiter kunnen oordelen of dat dat goede/slechte gevolgen zal hebben (of: weten of het toegestaan is volgens de wet), en moet je zelf in controle zijn om daar naar te handelen. Vrije wil leunt op informatie, iets wat tegenwoordig heel goed voorhanden is.
Bewustzijn
Bewustzijn is zonder twijfel het moeilijkste, onder andere omdat een filosofische discussie niet genoeg is, maar je volgens mij ook veel kennis over de hersenen moet hebben. Al hangt het af wat je precies wilt uitleggen of begrijpen over de hersenen. Desondanks doe ik hier een poging, maar ik claim niet dat dit de Absolute waarheid is. Mijn eigen mening is immers het laatste jaartje nogal versprongen van soms de ene naar een andere gedachte.
Waarom zei ik dat bewustzijn niet bestaat (een mening die ik overigens zelf even gehad heb)? Wel, dat komt omdat ik het gevoel heb dat mensen daarmee heel vaak doelen op de qualia. Qualia staat gelijk aan bewustzijn, en dat is het Grote Probleem dat opgelost moet worden. En daar kan ik het niet meer oneens mee zijn. Waar is immers het bewijs dat qualia bestaan?! Dingen die niet empirisch kunnen vastgesteld worden, bestaan (wat mij betreft per definitie) niet. Net als bij vrije wil is het woord illusie een veel betere resolutie. Zie bv. The Dress.
Qualia hoeven immers niet te bestaan. Laten we vergelijken met een camera. Hoe kan een CPU verschillende kleuren uit elkaar houden? Omdat er in binaire code verschillende representaties aan verschillende kleuren wordt gegeven. Op dezelfde manier moeten de hersenen verschillende representaties doorgeven aan het Cartesiaans theater.
Cartesiaans theater? Ja, zo kan je het vergelijken, volgens mij. Bewustzijn is een soort metaforisch Cartesiaans theater. Het heeft dus geen fysieke plaats in de hersenen en hoeft dat niet te hebben, maar dat is wel het resultaat. Ik wil betogen dat het bewustzijn een -- pardon de pun -- "bewuste" uitvinding van evolutie is.
Maar eerst: als bewustzijn niet de qualia is, wat dan wel? Ik denk dat het Engelse woord awareness het beste weergeeft wat het is. Als je ergens bewust van bent, merk je iets op, bijvoorbeeld een verandering. Je bent je je bewust dat je je in een bepaalde omgeving bevindt, dat je gedachten hebt, wat je aan het doen bent,... Het is een soort reflectie. Eens je iets opmerkt (je bewust wordt), kan je daar iets mee doen. Bewustzijn hoeft overigens niet eens taal te bevatten; dat is enkel nodig voor complexere zaken.
Het bewustzijn is echter niet perfect. Er gebeuren heel veel dingen die mensen niet opmerken. Zie bijvoorbeeld YouTube: Daniel Dennett at ZURICH.MINDS: Consciousness Explained.
Met dat uit de weg, waarom mijn stelling dat het bewustzijn geen toeval is, maar een heel opzettelijke uitvinding van evolutie? Dat komt omdat genen die een organisme maken streven naar samenwerking. Genen die het organisme slecht doen functioneren, verdwijnen immers omdat ze slecht zijn; ze voldoen niet aan Dawkins' God's utility function. Ze zijn, met nog andere woorden, niet fit genoeg. Daarom ook dat biologen dachten dat selectie fundamenteel op het niveau van het organisme werkt, of zelfs op het niveau van een hele soort. Genen die samenwerken worden inderdaad sterk geprefereerd door selectie.
Daarom is het volgens mij niet verwonderlijk dat genen ook samenwerken om één bewustzijn te creëren. Niet in het minste omdat dat ook is wat genen doen: ze bouwen een overlevingsmachine. Volgens mij is het noodzakelijk dat zo'n machine een eenheid is, als zodanig opereert en dus een (al dan niet illusionair) gevoel van 'ik' heeft. Genen bouwen zelfstandige machines (zie mijn stukje over vrije wil). Het mag dus niet verwonderen dat genen alle zintuiglijke informatie coherent laten samenkomen om door de rationele agent (het "ik") te laten analyseren, die vervolgens keuzes maakt enzovoort.
Dat is het bewustzijn en wat mij betreft veel interessanter dan illusionaire qualia.
Omdat mijn tekst al redelijk lang is, houd ik het voor nu bij dit. Twee dingen die ik vooralsnog (maar waar het in dit topic wel over kan gaan) buiten beschouwing laat zijn volgende.
Hebben dieren een bewustzijn? Ik was hier onlangs wat over aan het nadenken, en naast dat ik er dus niet te diep op in zal gaan nu, ben ik de details van mijn argument vergeten, maar mijn conclusie (voor mezelf wel een verrassende verandering van mening) was dat zowat alle macrodieren een bepaalde vorm van bewustzijn hebben.
Tot slot heb je nog het probleem over de filosofische (of artificiële) zombie. Ik vermoed dat tenzij de computer is gemaakt volgens de filosofie van evolutie, een computer geen qualia zal ervaren. Maar aangezien het sleutelwoord bij evolutie efficiëntie is, en het bewustzijn dus effectief moet zijn voor evolutie, denk ik dat mensen dat wel eens zouden bouwen omdat het een goede artificiële intelligentie zou blijken te zijn.
Zoals sommigen misschien zullen merken, heb ik me erg laten beïnvloeden en inspireren door Daniel Dennett. Zijn presentaties op Youtube zijn zeker de moeite waard om te bekijken (ik heb nog geen boeken van hem gelezen).
Om de vragen waarmee ik geopend ben, nog eens te hernemen:
- Het hangt ervan af. Ja, maar uiteindelijk niet echt.
- Ja.
- Een illusie. / Besef (van je omgeving, patronen, gedachten, gedrag,...)
Wees vrij om over gelijk wat te discussiëren; wat vinden jullie?
Ik heb (nog) niet nagelezen, dus er zouden foutjes in kunnen staan.
“I think of it like a Thanksgiving dinner. You [do] all this preparation, you invite all the guests, you have the meal, and then suddenly, it seems, it’s over.”
Tweakblog van de maand
). Het bestaat maar de overgrote meerderheid van de tijd merk je er weinig van. Pas als je je op veel dingen gaat concentreren word je je bewust van die dingen. Dat is ook de reden dat mensen hun dagelijkse woon-werk route kunnen afleggen zonder er veel van te herinneren; het is niet belangrijk genoeg meer om je echt bewust van te zijn. Mindfulness is ook niet voor niks een ding. Door je bewust te zijn van meer dingen zou je een rijker leven hebben. Bewustzijn hangt volgens mij dus sterk samen met concentratievermogen.
.:strip_exif()/u/185685/walking_boxes_s.gif?f=community)
/u/147751/avatar455992_1.gif.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/76503/chuchu%252070x70.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/83088/icon%25203.jpg?f=community)
:strip_exif()/u/4143/crop673c629560e43_cropped.gif?f=community)
