Rekcor schreef op woensdag 25 februari 2015 @ 21:59:
Dit is een onderwerp wat mij momenteel bezig houdt: in hoeverre ben ik verantwoordelijk voor de (mis)daden die mijn voorouders/mijn kerk/mijn land in het verleden hebben gepleegd? Bijv. slavernij, vervolgen van anders/niet-gelovigen, misdaden in Indonesie, lafheid in WO2, of, meer recent: Sebrenica.
Ik denk dat het eerste onderscheid tijdsgebonden is. In onze samenleving is verantwoordelijkheid gekoppeld geraakt aan stemrecht. Als jij 18 was en kon stemmen ten tijde dat onze regering beslissingen nam, liever, voordat ze beslissingen namen over Sebrenica, dan maakt jouw dat mede-verantwoordelijk voor wat er daar fout ging.
Het is namelijk de bedoeling van stemrecht dat burgers betrokken raken bij de politiek. Daarom hameren politici er altijd op dat we zouden moeten stemmen. Wie stemt, raakt moreel betrokken bij de verantwoordelijkheid. In onze samenleving betekent dat dat als je stemt, dat als er wat fout gaat, de schuld verdeeld kan worden over vele schouders. Een verwatering dus. Het betekent ook dat als iets helemaal goed gaat, je daar ook de verantwoordelijkheid voor draagt. Maar juist die wordt overschat en gepromoot, en wat er fout gaat, dan zeggen de burgers dat het de schuld van de politiek is.
Dat is hypocrisie en daarom stem ik niet. Wie stemt leidt aan cognitieve dissonantie. Men verbind zich moreel en psychisch met een partij. Als het goed is zul je dat van ze horen, als het slecht is, dan houdt men zich wijselijk stil of schuift verantwoordelijkheid af op slecht bestuur. 'Dat is niet waar ik voor tekende!'
Maar als je praat over slavernij en zaken die gebeurden waar jij onmogelijk betrokken bij kon zijn, dan is er niemand die jouw daarvoor verantwoordelijk kan houden. Wie dat wel doet begeeft zich op religieus vlak: dan is er sprake van een erfzonde of een erf-verantwoordelijkheid- of schuld.
Dit zien we bij racistische kleurlingen, die blanken van nu nog steeds bekritiseren of de morele schuld op onze schouders wensen te leggen en het verleden niet achter zich kunnen laten, vanwege 'ons' slavernij verleden en zich psychisch verliezen in een cultuur van aversie op basis van het constant verversen van oud raciaal en cultureel leed. Dat ons is onzin. Wie wij nu zijn is niet verbonden aan de morele keuzes van mensen toen. En het gebrek aan morele keuzes van toen is geen erfelijk overdraagbaar iets.
Bovendien speelt mee dat de morele waarden en normen van nu anders zijn. Of ze beter zijn kun je niet zeggen. Vanuit ons perspectief wel. Wij zien progressie in ons norm- en waarde besef. Maar als je met je tijdmachine terug in de tijd gaat en een slavenhandelaar zou vragen wat zijn mening is, dan zou hij zich onbezwaard voelen over zijn slavenhandel. In zijn cultuur waren er andere normen en waarden.
M.a.w. je kunt niet met terugwerkende kracht ons waardenstelsel en onze normen projecteren om het verleden te beoordelen. In de toekomst zullen er mensen zijn die onze generaties beoordelen en wij zouden het zelf niet leuk vinden als we bedenken dat die mensen ons maar een stelletje barbaren vonden.
Persoonlijk zou ik het met ze eens zijn, maar voor de meesten van ons wl het geval dat we ons leven leuk kunnen houden en dus willen we ons niet te bezwaard voelen door mogelijk morele druk uit de toekomst. Koppel dit aan klimaat problematiek en je ziet het punt.
Iemand wees me er echter op, dat dit een eenzijdige visie is. Waarom? Omdat ik ook profiteer van de goede dingen die mijn voorouders/geloofsgenoten/landgenoten hebben voortgebracht. Toen ik werd geboren, gebeurde dat in een ziekenhuis in een welvarend land, in een welvarend gezin, enz. Al deze welvaart (in vele opzichten) is mij geschonken door mijn voorouders/geloofsgenoten/landgenoten. In andere woorden: ik pluk de zoete vruchten van hun arbeid, maar ben vervolgens niet bereid om mijn verantwoordelijkheid te nemen voor de wrange vruchten die ze helaas ook hebben voortgebracht. Dat is eenzijdig.
Dat is niet eenzijdig. Dit is een zaak van ingeprente morele verantwoordelijkheid die appelleert aan schuldgevoelens. Het is typisch Nederlands, maar misschien wel Westers om ons verantwoordelijk te voelen voor alles wat er fout gaat in de wereld. In een topic dat ik startte over islamisering in verband met double- en groupthink was er iemand die meende dat de situatie in het MO, rond IS en moslim terreur neerkwam op een gebrek aan opliftende sociale omstandigheden en dat dit gebrek onze schuld was, omdat wij in het verleden daar nogal veel aangerommeld hebben.
Maar weer, dat gebeurde op momenten dat ik niet geboren was. En dus de suggestie dat moslim terreur op een of andere wijze onze eigen schuld is vind ik te ver gaan, op het moment dat ik opgeblazen kan worden. Ik denk dat de moslims en Westerse mensen van nu alleen verantwoordelijkheid hebben via de politiek en de stembus voor wat in hun leven speelde.
Wij kunnen ons niet laten chanteren door het idee dat omdat onze voorouders het fout deden in de ogen van mensen in het hier en nu, wij dus maar verantwoordelijk moeten zijn voor het bouwen van scholen en ziekenhuizen op straffe van terreur als we dat niet doen.
Onze infrastructuur, waarop jij met je auto rondrijd is niet alleen maar het gevolg van de Gouden Eeuw. Je betaald ook belasting. De Gouden Eeuw gaf ons land een opleving. Maar de mate waarin die oude Florijn nu nog doorwerkt is discutabel. Ik voel me niet bezwaard door slavernij en hoe dat goud in de schatkist bracht en dat we daardoor een economische situatie hebben gerecreëerd die door de eeuwen heen positief heeft uitgepakt. Wij Nederlanders zijn een volk dat ook gewoon hard werkt en veel handel drijft. En ook daar verdienen we veel aan.
Het is misschien wel ook om die reden dat Nord-Europa geld leent aan Zuid-Europa. Onze arbeidsmentaliteit is anders, het is strict en hard naar onszelf. Calvinistisch en sparen kunnen we ook goed. Het is om die reden dat KLM SARS zo goed overleefde, puur omdat ze geld in de bank hadden.
De moeilijkheid is, is dat onze politiek vaak de verantwoordelijkheid op zich neemt, waar ze dat niet hoeven doen. Het is enerzijds het schuldgevoel van 'wij hebben het goed, de arme negertjes hebben het moelijk' en daarom bieden wij excuses aan, elk jaar opnieuw bij de herdenking rond dat monument, zo nodig en voor vele zwarte Nederlanders, die net zo goed profiteren van de door jouw veronderstelde welvaart en welzijn (immers rijden zij over dezelfde luxe weg en hebben toegang tot uitstekende zorg, inclusief hoogwaardige Westerse technologie), voortkomend uit ons slavernij verleden, zal geen excuus ooit genoeg zijn.
Dit zorgt voor een indruk bij de bevolking die jouw probleem doet ontstaan. Het is een overgedragen schuld waar je niet verantwoordelijk voor bent. Maar wel onder lijdt. En ik stel voor dat je dat van je afwerpt.
Hoe lang immers moet je een dergelijk verwijt aan je kinderen doorgeven, in geval van kleurlingen, die elke generatie opnieuw infecteren met verwijten over slavernij, die men dan koppelt aan racisme etc. Die haat blijft voortbestaan en daarmee houdt men de blanken in een morele houdgreep en die kunnen vervolgens ook niet los komen van het verleden.
En toch hoor ik niemand over andere misdragingen uit het verleden, van andere volkeren. Er is niemand in Europa die mensen uit Mongolië verwijt dat Ghengis Kahn naar het westen oprukte en zelfs tot in Europa wreedheden beging. Hoe ver kun je teruggaan? Waar ligt de grens?
Leren van het verleden en in het nu moreel andere, in onze ogen betere keuzes maken is prima, maar de verantwoordelijkheid ligt bij de mensen die toen de wereld bevolkten. Niet bij ons.