Plaatsing speakers invloed op geluidsbeeld?

[MrDummy]

Ik heb geen goed kennis met geluiden omdat ik slechthorend ben. Maar ik ben wel benieuwd naar de invloed van geluidsbeeld tov hoogte en plaatsing speakers.

Neem van een standaard 5.1 opstelling.
Je kan speakers voorin op hoofdhoogte zetten, maar sommigen zetten speakers tegen de plafond omdat grond dan meer vrij is of dat kinderen anders bij komen... Of stuk lager op de grond.
En surround speakers, je kan op hoofdhoogte ophangen, of je hangt zo hoog op tegen de plafond. Of leg je surround speakers neer aan de zijkanten van de bank?

De subwoofer is meestal op de grond, maar waar leg je meestal neer? Zoek je een plek waar weerkaatsing van bass beter is, of laat je naar voren richten?
De afstand van speakers naar de bank kan ook varieren. En je hebt ook "breedte" van de speakers. Bijvoorbeeld je hangt op dichtbij de televisie aan beide kanten, of je plaats iets meer van de televisie af, om b.v. meer ruimte effect te maken.

Verschillende mogelijkheden, maar wat lijkt de goede opstelling te zijn?
Welke opstelling doe je het liefst en vertel eens welke geluidsbeeld dat geeft (zoals tijdens film kijken).
Ik heb op dit moment op de hoofdhoogte alle speakers opgesteld.

[ShittyOldMan]

De beste plaatsing is als in de bioscoop, met een in verhouding groot scherm en 3 gelijke speakers achter het scherm. De huiskamer is meestal verre van ideaal...

[MrDummy]

Ah, in de bioscoop hebben ze ook speakers achter de doek geplaatst. Dienen de speakers voor middle of ook L en R geluid?

[Roel1966]

Het is niet alleen de plaatsing van de luidsprekers die van belang is maar er zijn veel meer punten die een rol mee spelen zoals welk soort vloerbedekking, welk soort wandbedekking en zaken als een houten of betonnen vloer etc.

Ook speelt de hele karakteristiek van de luidspreker zelf een rol want niet elke luidspreker is bijvoorbeeld geschikt om hoog tegen een plafond te hangen, maar je kan wel grofweg een soort van stelregels aan houden.

Bij normale speakers oftewel de frontspeakers is het het beste deze in elk geval minimaal 3 meter van mekaar te plaatsen voor een goed stereobeeld. Ook hierbij is het weer ervan afhankelijk van de karakteristiek van de speaker zelf of deze wel of niet helemaal in een hoek geplaatst moeten worden.

Een subwoofer is weer een verhaal apart omdat beneden 50 Hz een bastoon niet meer richtingsgevoelig is en je ook zal zien dat een subwoofer maar 1 speaker heeft dus stereo is hierbij niet van belang. In principe kan je dus een goede subwoofer eigenlijk plaatsen waar je wilt vanwege de niet richtingsgevoeligheid.

Maar het aller belangrijkste van alles is dat je speakers dusdanig plaatst zoals ze voor jou persoonlijk het beste hoorbaar zijn, vooral al in jou geval dat je slecht horend bent. Probeer in elk geval bij een 5.1 set alles zodanig te plaatsen dat je zo goed mogelijk in het midden van alle 5 de speakers zit.

[ Voor 28% gewijzigd door Roel1966 op 05-12-2012 20:57 ]

[MrDummy]

In het midden heb ik inderdaad ook van uitgegaan. Ik wil graag speakers meer uit elkaar houden zodat voor de films makkelijker kan horen uit welke hoek het geluid komt.

[ktf]

Als je speakers tegen een plafond hangt of juist op een bureau/vloer/boekenplank plaatst of tegen een muur hangt krijg je dat bepaalde frequentiebanden worden uitgedoofd en sommigen worden versterkt door de reflectie op het nabije oppervlak. Kamfiltereffecten noemt men die. Dat is het meest directe effect van plaatsing

Wat betreft de opstelling, naar mijn weten wordt altijd aangeraden de linker- en rechterspeaker zover uit elkaar te zetten als je van de speakers af zit (dus in een gelijkzijdige driehoek met je hoofd) en de center in het midden. Dit alles op hoofdhoogte. De 'rears' in een normale 5.1 opstelling staan op 90 tot 110 graden, dus recht naast je of net iets daarachter. Er wordt aangeraden dit iets boven hoofdhoogte te doen. Zoals eerder gezegd maakt de subwoofer niet uit als je full-range speakers gebruikt. Alle speakers zouden op dezelfde afstand tot je hoofd moeten staan, of je moet ze in volume aanpassen. Doe je dat niet, dan zal er vrijwel onmiddelijk een bepaalde richting 'uitschieten'. Ik heb nu al als in een stereo-opstelling de ene speaker vlakbij (~ 1 meter van) een muur staat en de andere niet, het stereobeeld wat naar één kant lijkt te hangen.

In tegenstelling tot stereo-opstellingen (waar de gelijkzijdige driehoek erg bekend is) is de precieze opstelling van 5.1 dus wat minder duidelijk. Ik hou zoveel mogelijk de aanbevelingen aan, omdat men dit (meestal) in de studio ook gebruikt en dus beter 'klopt' met de intentie van de maker.

Als ik nog eens een mooi huisje betrek (ik woon nu op kamers) ben ik van plan de woonkamer akoestisch te behandelen. Als je het over plaatsing hebt is de akoestiek namelijk daarin verweven. Ik zou de speakers vrij op willen stellen, dat wil zeggen: de 3 frontspeakers op hoofdhoogte en op zijn minst grofweg 1 meter van vloer/muur/plafond. De rear's zou ik dan ophangen (zo dat je er je er vol met je gezicht tegenaan zou lopen ) onder een hoek van 100 graden vanaf de kijkrichting. Met flink wat absorptie en bass-traps zou dat een mooi geluidsbeeld moeten geven.

[ Voor 6% gewijzigd door ktf op 05-12-2012 22:10 ]

[Roel1966]

ktf schreef op woensdag 05 december 2012 @ 22:09:
Met flink wat absorptie en bass-traps zou dat een mooi geluidsbeeld moeten geven.

Let wel op met absorptie materialen aanbrengen om een zogenaamde droge ruimte te creeeren want dat hoeft niet altijd plezierig te zijn. Kijk in studio's doet men dit zodat ze het droge geluid hebben om naderhand effecten toe te kunnen voegen.

Ook ligt het er natuurlijk aan welke klankkleur en daar verder op volgend ook de muzieksmaak van belang is want ik houd b.v. van een warmere klank. Uiteraard ook hiervoor mijn speakerkeuze bewust gemaakt voor de oudere KEF's die bekend staan om een warme klankkleur.

Verder is 5.1 wel leuk maar houd er rekening mee dat nog heel veel muziek bedoeld is om stereo af te spelen en de "echte" audiofielen nog steeds stereo kiezen boven 5.1. Ook ik vind 5.1 wel leuk maar niet dat je zegt om nou ontspannen een avondje muziek te luisteren en 5.1 puur alleen voor films gebruik.

[ShittyOldMan]

MrDummy schreef op woensdag 05 december 2012 @ 20:52:
Ah, in de bioscoop hebben ze ook speakers achter de doek geplaatst. Dienen de speakers voor middle of ook L en R geluid?

Er staan veelal 3 speakers achter het doek, voor links, midden en rechts. Het grote voordeel is dat het geluid uit het scherm komt en dat je een geluid van links naar rechts kunt laten gaan zonder dat het van klank kleur veranderd. Daarnaast klopt de panning vaak ook gewoon goed (beetje afhankelijk van de mixer).

De speakeropstelling is altijd in relatie tot het beeld. In de bioscoop komt dat meestal wel goed. In de huiskamer echter staan de speakers vaak veel te ver uit elkaar. Ga even uit van een tv scherm van een meter breed, de linkerspeaker staat dan zomaar 2,5 meter links van het scherm. Als je de vergelijking met de bioscoop doortrekt is het alsof je naar het scherm zit te kijken en de linkerspeaker staat 2 zalen verderop. Je kunt de speakers mijn inziens dan beter dichter bij elkaar plaatsen.

Of anders gezegd, in de huiskamer is het scherm bijna altijd te klein voor de speakeropstelling. Maar ga je het scherm groot maken door te projecteren, laten we zeggen 2,5 meter breed, en plaats je de linker en rechter speaker direct naast het scherm, dan krijg je een heel mooi geluidsbeeld. Echter de centerspeaker moet je noodgedwongen onder het scherm plaatsen. Dat is met een normale flatscreen in het eerdere voorbeeld niet zo'n punt, maar nu is het scherm zo groot geworden dat je een afstand gaat voelen tussen het midden van het scherm, en de center speaker waar daadwerkelijk het geluid uit komt. Als je verderweg gaat zitten is dit minder storend, maar dan wordt naar verhouding je scherm ook weer kleiner.

Daarom zou ik zeggen, plaats de speakers niet zozeer op hoofd hoogte, maar op scherm hoogte, niet meer dan een meter naast het scherm. (Hang je je scherm aan het plafond, hang dan de speakers ook aan het plafond.) Zorg dat je centerspeaker zoveel mogelijk op de links/rechts speaker lijkt (liefst gewoon dezelfde) en plaats deze direct onder of boven het scherm. En koop het grootste scherm dat je voor je budget kunt vinden.

De surrounds vind ik persoonlijk het beste klinken op oor hoogte, maar om meerdere mensen te bereiken kun je ze beter iets hoger plaatsen. Surrounds moet je eigenlijk niet bewust horen, dan staan ze te hard of zijn ze niet goed geplaatst (meestal een combinatie).

[ktf]

Roel1966 schreef op woensdag 05 december 2012 @ 23:42:
Let wel op met absorptie materialen aanbrengen om een zogenaamde droge ruimte te creeeren want dat hoeft niet altijd plezierig te zijn.

Ik ben nu al 3 jaar HiFi via koptelefoon gewend, en dat is kurkdroog. Ik prefereer dat Maar inderdaad, dat is niet iedereen zijn smaak.

Ook ligt het er natuurlijk aan welke klankkleur en daar verder op volgend ook de muzieksmaak van belang is [...]

Verder is 5.1 wel leuk maar houd er rekening mee dat nog heel veel muziek bedoeld is om stereo af te spelen en de "echte" audiofielen nog steeds stereo kiezen boven 5.1.

Als je een goede 5.1 set koopt kun je daar natuurlijk ook prima stereo op luisteren. Ik ben van plan dat in te richten met goede studiomonitoren, ik heb het liefst alles ultra-neutraal ^^ Dan zijn goede plaatsing en akoestiek van wezenlijk belang, om meteen terug te komen op de hoofdvraag van dit topic.

[ Voor 9% gewijzigd door ktf op 06-12-2012 08:07 ]

[TBTL]

MrDummy schreef op woensdag 05 december 2012 @ 20:00:
De subwoofer is meestal op de grond, maar waar leg je meestal neer? Zoek je een plek waar weerkaatsing van bass beter is, of laat je naar voren richten?

Beetje copy/paste uit een ander topic:

De plaats van de subwoofer heeft geen invloed op het geluidsbeeld, maar wel op hoe de bas klinkt. Waar je hem neerzet bepaalt hoe de 'room modes' van je kamer worden aangeslagen (staande golven, bijv. tussen 2 muren). Alleen de plaats van de subwoofer maakt uit, het maakt dus niet uit je je hem naar voren of juist naar achteren 'richt'.

Bepalen welke plekken geschikt zijn om de subwoofer neer te zetten kan zo: zet de subwoofer neer op de luisterplek, op dezelfde hoogte als je oren. Kruip vervolgens over de vloer en luister waar de bas goed / neutraal klinkt en niet dreunt.

[ Voor 14% gewijzigd door TBTL op 06-12-2012 11:22 ]