[3D60] Driedemensionale muziek

[Zenyatta]

Ik zag bij de Mediamarkt van de week een CD liggen: deze. Daar zit een tweede disc bij met het album in de nieuwe 3D60-technologie. Klinkt interessant. En toevallig, dan zit je even naar nieuws te surfen, kom je dit tegen: NOS: 3D bezig aan opmars ook in de muziek. Dat maakt het alleen interessanter.

Toen ben ik op Google gaan zoeken en kwam ik op de website van de "bedenkers" van het concept. Daar staat ook een leuk voorbeeldje. En ik moet zeggen, het lijkt nog te werken ook.

Het idee is een beetje dat je een gewone CD luistert, zonder dat je speciale hardware nodig hebt, maar dat het geluid wel van alle kanten lijkt te komen. Een echt gevoel alsof je ín de muziek zit. Dat zeggen ze. Maar heeft er al iemand hier ervaring met deze muziek?

Nu zeggen ze dat je het 3D60 eigenlijk moet luisteren met een koptelefoon. En dat vind ik prima. Ik zet toch al mijn muziek in MP3 op mijn iPod. Maar gaat dat eigenlijk werken met de 3D60 techniek? Ik bedoel: eigenlijk is het gewoon een geripte versie van de gewone CD. Maar ik weet te weinig van de techniek om te kunnen zien of het werkt. Misschien hebben jullie een idee?

[Webgnome]

Ik heb het toevallig gehoord op radio 1 afgelopen week. Als ik het mij goed herinner werkt het met draaiende microfoons of iets in die strekking en zou het effect inderdaad alleen echt goed hoorbaar zijn met oordopjes/headset. Dan is voor mij al gauw de lol eraf? Als ik een cd koop wil ik hem ook gewoon thuis kunnen luisteren op mijn muziek installatie.

Mijzelf, als audio leek ziende, vraag me af waarom ze niet iets doen met 5 .1 / 7.1 geluid wat steeds meer mainstream wordt. Want eerlijk is eerlijk wie gaat er nou met een oordopje op in de woonkamer 'gezellig' muziek zitten luisteren?

Edit: beetje op internet rond gekeken en het blijkt een 'oude' technology ( binaural recording ) in een nieuw jasje.

[ Voor 12% gewijzigd door Webgnome op 20-10-2010 20:32 ]

[Jazzle]

Ik heb vroeger wel eens een mp3'tje gehad dat 'barbershop' heette, als je dat met een hoofdtelefoon en je ogen dicht luisterde was het net alsof er echt iemand je haar staat te knippen. Dat is gedaan met een kunstmatige oorschelp om de microfoon als ik me niet vergis

edit: http://www.qsound.com/demos/virtualbarbershop_long.htm

[ Voor 10% gewijzigd door Jazzle op 20-10-2010 20:32 ]

[Nakebod]

Klinkt an sich niet verkeerd, al heb ik meer voorbeelden nodig
Het grootste voordeel is dus dat het op alle gangbare apparatuur werkt, wat met een Dolby surround/DTS muziekalbum (Queen in DTS ) weer een "probleem" is.
Een portable MP3 speler, (normale) autoradio etc, die zie ik voorlopig nog *geen* echte dolby surround doen.

Editje: Crusiaal woordje vergeten, dank Christijn

[ Voor 8% gewijzigd door Nakebod op 20-10-2010 20:42 ]

[RaZ]

Ligt het aan mij of is dit gewoon niets meer dan stereo waar men iets wat blij doet met de panning met een beetje reverb en delay er op.

Kwestie van de effecten niet op een stereo track, maar op een single channel zetten, et voila, 3D60 audio.. Meer kan ik er niet echt van maken.

Maar inderdaad, wat Webgone zegt. Gezien de 5.1/7.1 setups, zou ik eerder verwachten dat Quadrophony weer zou terugkomen.

[Saturnus]

Met RaZ. Er is vast een programma/VST effect waarmee je dit met een druk op de knop na kan doen.

Het lijkt me ook dat je er na een tijdje gek van wordt.

[Jazzle]

Dat is niet helemaal waar, het is dus gebaseerd op hoe je eigen oren dat normaal ook doen terwijl het er maar 2 zijn. En naar mijn mening werkt het erg goed ook, komt naar mijn mening realistischer over dan goedkopere 5.1 sets (z5500 bijvoorbeeld).

Voorbeeld: http://www.3d60.co.uk

[ Voor 6% gewijzigd door Jazzle op 20-10-2010 20:40 ]

[Zenyatta]

Volgens mij is er al iets van 5.1 of 7.1 CD-muziek Dat heet dan alleen SACD, Super Audio CD. Ook leuk, maar dat vereist speciale hardware.

Net nog een keer de demo op de website van 3D60 geprobeerd, maar dan met hoofdtelefoon. Dat klinkt wel realistisch. Maar goed, in het fragmentje van zeg 1,5 minuut zit ongeveer 30-45 seconden echt die techniek. Word ik ook niet veel wijzer van. Meer een soort van iets laten horen zodat men enthousiast wordt.

Nakebod schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 20:33:
*Knip
Een portable MP3 speler, (normale) autoradio etc, die zie ik voorlopig nog echte dolby surround doen.

Je bedoelt dat je een portable speler voorlopig geen echte dolby ziet doen?

Jazzle schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 20:39:
*Knip
Voorbeeld: http://www.3d60.co.uk

Die staat inderdaad ook in de openingspost.

[ Voor 11% gewijzigd door Zenyatta op 20-10-2010 20:44 ]

[Jazzle]

hier een heleboel binaural recordings: http://www.head-fi.org/forum/list/194

Voor de duidelijkheid, het is wel degelijk een werkende techniek, het is alleen niet nieuw zoals ze bij 3d60 beweren.

[Zenyatta]

Maar kan je dat gewoon naar MP3 converteren?

[Seers]

Ik zag al eerder een link van Q-sound langskomen; hier deed het me erg aan denken.

Als ik hier Roger Waters (Amused to Death) opzet, die ook uitgerust is met Q-sound recording/mastering/weetikveel hoor ik ook het geluid ver "buiten" de speakers treden, niet alleen op het platte vlak maar ook onweer die achter je langs gaat en andere geluiden die van achter lijken te komen. Heel gaaf.

[Wilf]

Het verschil is denk ik (de 3D60-site bekijkende) dat het een algoritme is om binaurale opname na te bootsen a.d.h.v. de originele studio-opnames (conventioneel). Ofwel een mix die door een complex faseverschuivingsalgoritme "normale" opnames om te zetten naar pseudospatiale opnames.

[cactusman]

Wilf schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 20:52:
Het verschil is denk ik (de 3D60-site bekijkende) dat het een algoritme is om binaurale opname na te bootsen a.d.h.v. de originele studio-opnames (conventioneel). Ofwel een mix die door een complex faseverschuivingsalgoritme "normale" opnames om te zetten naar pseudospatiale opnames.

is dat niet gewoon dolby pro-logic ?

Dit kan van een stereo opname ook al een redelijke surround track maken voor bij een film.

[SkyStreaker]

Om 1 of andere reden, krijg ik hier verschrikkelijke kriebels van in mijn rechterzij. Maar het klinkt echt te gek fenomenaal! 3 in-ears geprobeerd, Sony, UltimateEars en Philips.

[RaZ]

Als je bijvoorbeeld bedenkt dat instumenten eigenlijk gewoon mono zijn, en als men naar stereo mixed er niets anders gebeurd dan het mono geluid aanpassen zodat er een 'soort' stereo ontstaat, waardoor links net anders klinkt dan rechts, en visa versa.

Dat hoor ik zeker aan het einde van die preview. De harp waar je een 4/4 rif hoort, waarbij de oneven naar links gaat, even naar rechts. Dat kan iedereen met z'n balansknop ook doen.

Het is eigenlijk niet meer dan wat extra opgepoetst geluid. Althans, dat is mijn ervaring. Spectaculair vond ik het zeker niet.

[Zenyatta]

Maar het klinkt wel enorm gaaf!

[Jazzle]

RaZ schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 20:57:
Als je bijvoorbeeld bedenkt dat instumenten eigenlijk gewoon mono zijn, en als men naar stereo mixed er niets anders gebeurd dan het mono geluid aanpassen zodat er een 'soort' stereo ontstaat, waardoor links net anders klinkt dan rechts, en visa versa.

Dat hoor ik zeker aan het einde van die preview. De harp waar je een 4/4 rif hoort, waarbij de oneven naar links gaat, even naar rechts. Dat kan iedereen met z'n balansknop ook doen.

Het is eigenlijk niet meer dan wat extra opgepoetst geluid. Althans, dat is mijn ervaring. Spectaculair vond ik het zeker niet.

Het gehoor (en wat ze verassend simpel kunnen emuleren met binaural opnames) werkt veel ingewikkelder dan dat. Je hersenen rekenen uit waar geluiden vandaan komen doordat geluiden niet tegelijk aankomen in beide oren, en geluiden vanuit verschillende richtingen ook anders klinken door de vorm van je oorschelp. Het is absoluut niet waar dat je fysiek meer dan 2 luidsprekers nodig hebt om 360 graden om je heen te kunnen horen, er zijn maar weinig mensen met meer dan 2 oren en toch kan iedereen in real life horen waar geluiden vandaan komen

[Brilsmurfffje]

is dit niet iets dat al heel lang in games zit?
Bij shooters hoor je ook wanneer iemand lang je loopt enz.

[YellowOnline]

Jazzle schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 20:31:
Ik heb vroeger wel eens een mp3'tje gehad dat 'barbershop' heette, als je dat met een hoofdtelefoon en je ogen dicht luisterde was het net alsof er echt iemand je haar staat te knippen. Dat is gedaan met een kunstmatige oorschelp om de microfoon als ik me niet vergis

edit: http://www.qsound.com/demos/virtualbarbershop_long.htm

Hey, dat is echt wel cool. Ik voelde me bijna echt bij de kapper.

spoiler:

Vooral die plastic zak in het begin was hyperrealistisch

[Wilf]

cactusman schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 20:56:
[...]

is dat niet gewoon dolby pro-logic ?

Dit kan van een stereo opname ook al een redelijke surround track maken voor bij een film.

Nee, omdat surround niet het repliceren van een bestaande omgeving is maar het coderen van geluid om het gedecodeerd in een luisterruimte te plaatsen, waardoor het geluid en de plaatsing ervan altijd per ruimte zal verschillen.

Een algoritme wat binaurale opnametechniek na zou kunnen bootsen werkt met faseverschuivingen waardoor een natuurgetrouwe omgeving of plaatsing na te bootsen valt, maar dit werkt alleen op een koptelefoon omdat als je het geluid in een ruimte afspeelt je de faseverschuivingen van die ruimte hoort.

RaZ schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 20:57:
Als je bijvoorbeeld bedenkt dat instumenten eigenlijk gewoon mono zijn, en als men naar stereo mixed er niets anders gebeurd dan het mono geluid aanpassen zodat er een 'soort' stereo ontstaat, waardoor links net anders klinkt dan rechts, en visa versa.

Dat hoor ik zeker aan het einde van die preview. De harp waar je een 4/4 rif hoort, waarbij de oneven naar links gaat, even naar rechts. Dat kan iedereen met z'n balansknop ook doen.

Het is eigenlijk niet meer dan wat extra opgepoetst geluid. Althans, dat is mijn ervaring. Spectaculair vond ik het zeker niet.

Wat bedoel je met "instrumenten zijn mono"? Je kan een instrument opnemen met één microfoon, dat is waar. Als dat gebeurt maken 'ze' er echter niet een 'soort stereo' van, dan wordt het instrument eerder opgenomen met twee microfoons. Bij 'normaal' afmixen worden instrumenten die met één microfoon opgenomen worden in de mix gezet door te pannen, d.w.z. het instrument op de linker- of rechterspeaker harder of zachter zetten. Deze manier van afmixen is totaal niet realistisch, in werkelijkheid is het oor gevoeliger voor faseverschilen in plaats van volumeverschillen. Stereo-opnames van instrumenten worden vaak gemaakt door twee microfoons op twee plaatsen te zetten met een zelf gekozen afstand en richting, daardoor is het geluid ook anders dan wat jij in het echt zou horen als een muzikant voor je in een kamer zou staan spelen. Wil je een natuurgetrouw geluid dan moet je met een kunsthoofd met microfoons in de oren een opname moeten maken van het instrument in die kamer. Dan kan je overal waar je wil via een koptelefoon weer precies dat geluid horen van dat instrument in die kamer.

Daarom denk ik dat 3D60 een algoritme heeft gemaakt om met terugwerkende kracht een mix te kunnen maken als ware die opnames gemaakt met een kunsthoofd. Dit is echter slechts speculatie. Ik heb de site niet uitgebreid bekeken en ik heb geen koptelefoon hier bij de hand (ben ook niet thuis).

[Grrrrrene]

Enkele jaren geleden was er een topic over binaural geluid: Voor mensen met een koptelefoon

Dat werkte indrukwekkend goed met oordopjes, redelijk goed met grotere hoofdtelefoons en totaal niet met speakers Dit klinkt als hetzelfde: leuk bedacht, maar net als 3D voor televisies is het vervelend als er beperkingen zijn, zoals in dit geval dat het alleen (goed) werkt met hoofdtelefoons.

Doe dan gewoon een 5.1- of 7.1-soundtrack in Dolby TrueHD of DTS-HD Master Audio ofzo Ik mis 3D overigens totaal niet: stereo vind ik goed genoeg voor muziek, maar ik heb dan ook nog nooit echt goede 3D-opnamen gehoord van een concert ofzo. Kan me voorstellen dat het wel gaaf is om het in 3D te horen als je ook echt in het publiek stond en de opname daar gemaakt is, maarja, dat klinkt ruk vergeleken met de live CD...

[Zenyatta]

brilsmurfffje schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 21:59:
is dit niet iets dat al heel lang in games zit?
Bij shooters hoor je ook wanneer iemand lang je loopt enz.

Bedoel je niet gewoon surround geluid?

[RaZ]

Wilf schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 22:09:
[...]

Wat bedoel je met "instrumenten zijn mono"? Je kan een instrument opnemen met één microfoon, dat is waar. Als dat gebeurt maken 'ze' er echter niet een 'soort stereo' van, dan wordt het instrument eerder opgenomen met twee microfoons. Bij 'normaal' afmixen worden instrumenten die met één microfoon opgenomen worden in de mix gezet door te pannen, d.w.z. het instrument op de linker- of rechterspeaker harder of zachter zetten. Deze manier van afmixen is totaal niet realistisch, in werkelijkheid is het oor gevoeliger voor faseverschilen in plaats van volumeverschillen. Stereo-opnames van instrumenten worden vaak gemaakt door twee microfoons op twee plaatsen te zetten met een zelf gekozen afstand en richting, daardoor is het geluid ook anders dan wat jij in het echt zou horen als een muzikant voor je in een kamer zou staan spelen. Wil je een natuurgetrouw geluid dan moet je met een kunsthoofd met microfoons in de oren een opname moeten maken van het instrument in die kamer. Dan kan je overal waar je wil via een koptelefoon weer precies dat geluid horen van dat instrument in die kamer.

[..]

Als je een instrument opneemt kan je ook quadrophonisch opnemen natuurlijk, ook wel met 10 mics. Maar als ik kijk naar electrische instrumenten, bijvoorbeeld een gitaar, zit daar maar 1 mono-jack output op.

Bij concerten doet de man achter de mengtafel het stereo effect maken, en niet met mic's zover ik weet.

Toen ik vroeger nog wel eens wat zat te pielen met samples, had ik liever mono samples die ik live omgooide naar stereo, omdat je dmv de toonhoogte het stereo-effect vernacheld omdat de delay van 0,1ms op C0 ineens niet meer 0,1ms was als je C6 aan sloeg.

Maar volgensmij gaan we beetje offtopic

[Anoniem: 40013]

RaZ schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 22:54:
[...]

Als je een instrument opneemt kan je ook quadrophonisch opnemen natuurlijk, ook wel met 10 mics. Maar als ik kijk naar electrische instrumenten, bijvoorbeeld een gitaar, zit daar maar 1 mono-jack output op.

Bij concerten doet de man achter de mengtafel het stereo effect maken, en niet met mic's zover ik weet.

Toen ik vroeger nog wel eens wat zat te pielen met samples, had ik liever mono samples die ik live omgooide naar stereo, omdat je dmv de toonhoogte het stereo-effect vernacheld omdat de delay van 0,1ms op C0 ineens niet meer 0,1ms was als je C6 aan sloeg.

Maar volgensmij gaan we beetje offtopic

Je denkt vanuit de techniek in plaats van vanuit de muziek. Een instrument is niet mono, niet stereo, niet quadrofonisch of wat dan ook. Als je een vleugel in een concertzaal beluistert, klinkt die overal anders. Rij 1, rij 10, onder de vleugel, recht voor de klep, op de plaats van de pianist... Het 'probleem' is echter dat microfoons ééndimensionale apparaten zijn. Je legt het geluid op een bepaalde plaats vast en pas vanaf dat moment ben je mono (of stereo, of binauraal, of wat voor opnametechniek je dan ook gebruikt). De rest van de ruimtelijke informatie ben je kwijt. Dat is precies waar deze hele ervaring om draait. Nieuw is het overigens zeer zeker niet. Opnamen met kunsthoofden worden al jaaaaaren gemaakt en op de website laten de jongens van 3d60 er niets anders over los dan wat loze marketingpraat, maar het is gewoon binaurale audio die ze produceren, waarschijnlijk 9 van de 10 keer opgenomen met een kunsthoofd. Er zijn overigens ook audio processors die een conversieslag naar binaural kunnen maken.

Overigens, wat betreft je voorbeeld van een elektrische gitaar: die klinkt ook niet als je hem rechtstreeks opneemt Je moet er iets mee doen om klank te krijgen, ruimte te maken. Tenzij die 'onnatuurlijke' midden in de mix sound is waarnaar je op zoek bent

SkyStreaker schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 20:56:
Om 1 of andere reden, krijg ik hier verschrikkelijke kriebels van in mijn rechterzij. Maar het klinkt echt te gek fenomenaal! 3 in-ears geprobeerd, Sony, UltimateEars en Philips.

Te grappig, ik heb dat ook Altijd gehad trouwens, altijd bij geluiden van dichtbij in mijn rechteroor met alleen effect op mijn rechterzij Typisch he? Meer mensen die dit ervaren?

[ Voor 10% gewijzigd door Anoniem: 40013 op 21-10-2010 00:10 ]

[Brilsmurfffje]

Christijn schreef op woensdag 20 oktober 2010 @ 22:13:
[...]

Bedoel je niet gewoon surround geluid?

nee, surround kan met games ook, maar dan heb je meerdere speakers.

ook met een headset hoor je in games waar de tegenstander is.

[Zenyatta]

brilsmurfffje schreef op donderdag 21 oktober 2010 @ 00:41:
[...]


nee, surround kan met games ook, maar dan heb je meerdere speakers.

ook met een headset hoor je in games waar de tegenstander is.

Ah, je bedoelt gamen met headset. Geen idee hoe dat werkt. Als ik game, dan altijd zonder headset.

[Wilf]

FoOL had het niet beter kunnen uitleggen. Elke nieuwe reactie hierna zou eerst zijn repliek moeten lezen. Vooral mensen die met surround gaan vergelijken...

[Zenyatta]

Ik heb vanmiddag het album van The Orb maar even aangeschaft.

Deze:


Met de 3D60-CD erbij. Die zit ik nu te luisteren, en ik moet zeggen dat het wel heel erg goed is! De muziek op zich is al de moeite waard, maar het klinkt tot nu toe erg "3D". Een echt goede referentie heb ik nog niet, omdat ik de gewone editie van het album nog niet heb geluisterd. Maar goed. Dat komt nog. Keep you posted!

[bassie27]

Ik heb de cd inderdaad ook net gekocht, heb ze alle twee geluisterd. Het blijkt dat de cd's wezenlijk van elkaar verschillen, op de 3D60-versie zijn er allerlei extra geluidseffecten toegevoegd. Het klinkt erg mooi, zowel met oordopjes als met luidsprekers. Het is bij het luisteren met luidsprekers wel belangrijk dat ze goed gepositioneerd zijn, namelijk de welbekende gelijkzijdige driehoek (afhankelijk van je luidsprekers en luisteromgeving natuurlijk).
Dit had ik ook met muziek opgenomen in Qsound (het al eerder genoemde album van Roger Waters 'Amused to Death' is een van mijn favorieten). Zodra je positionering niet klopt, hoor je de geluidseffecten niet goed meer, en met oordopjes hoor je effect helemaal niet.
Deze twee technieken zijn niet te vergelijken, bij Qsound worden de geluiden 'uit fase' gezet, om zodoende de geluiden buiten de luidsprekers te laten klinken. Welke techniek de 3D60 gebruikt weet ik niet zeker, maar het klinkt wel als de binaural techniek.

Ik hoop alleen dat de 3D60 wel populair wordt in tegenstelling van de Qsound, wat nooit meer gebruikt wordt.

[Falcon]

Is het onderstaande dan ook met deze techniek gemaakt?

[ Voor 34% gewijzigd door Falcon op 23-10-2010 08:07 ]

[Anoniem: 40013]

Falcon schreef op zaterdag 23 oktober 2010 @ 08:06:
Is het onderstaande dan ook met deze techniek gemaakt?

[video]

Zodra je iets (met een koptelefoon, ergo twee luidsprekertjes) iets waarneemt dat klinkt als 'meer dan stereo' zit er iets in het geluid dat minstens 'leunt' op binaural technieken. Het is een beetje gokken, maar dit klinkt mij in de oren (no pun intended) alsof er een binaural plugin is gebruikt in plaats van een opname met kunsthoofd. Dat sneed ik in mijn vorige post al even aan.

In dit geval verwacht ik dus dat Beardyman alles gewoon mono (oftewel met 1 microfoon) heeft opgenomen en daarna alle sporen die hij heeft opgenomen (de verschillende typetjes, instrumenten etc) bij elkaar heeft gemixt in een binaural mix. Apple's Logic heeft bijvoorbeeld zo'n binaural converter, Wave Arts maakt ook een vrij aardige:



Het plaatje spreekt meteen voor zich: De stip in het grid linksboven is je geluidsbron (in dit geval bijvoorbeeld beardymans slap bass gitaar, wat ie erg goed doet trouwens). Die geluidsbron kun je dan dus rondslepen en daardoor positioneren in relatie tot de luisteraar. Je kunt dus zowel hoek als afstand simuleren. Verder zitten er nog wat opties in om de virtuele akoestiek van je virtuele ruimte aan te passen, etc.

Dank voor het filmpje trouwens, ik kende Beardyman al wel van zijn geniale Kitchen Beatbox (niets met binaural te maken, wel heeeel erg leuk maar deze track heeft ie ook wel erg muzikaal gedaan, leuk

[Zenyatta]

bassie27 schreef op zaterdag 23 oktober 2010 @ 07:34:
Ik heb de cd inderdaad ook net gekocht, heb ze alle twee geluisterd. Het blijkt dat de cd's wezenlijk van elkaar verschillen, op de 3D60-versie zijn er allerlei extra geluidseffecten toegevoegd. Het klinkt erg mooi, zowel met oordopjes als met luidsprekers. Het is bij het luisteren met luidsprekers wel belangrijk dat ze goed gepositioneerd zijn, namelijk de welbekende gelijkzijdige driehoek (afhankelijk van je luidsprekers en luisteromgeving natuurlijk).
Dit had ik ook met muziek opgenomen in Qsound (het al eerder genoemde album van Roger Waters 'Amused to Death' is een van mijn favorieten). Zodra je positionering niet klopt, hoor je de geluidseffecten niet goed meer, en met oordopjes hoor je effect helemaal niet.
Deze twee technieken zijn niet te vergelijken, bij Qsound worden de geluiden 'uit fase' gezet, om zodoende de geluiden buiten de luidsprekers te laten klinken. Welke techniek de 3D60 gebruikt weet ik niet zeker, maar het klinkt wel als de binaural techniek.

Ik hoop alleen dat de 3D60 wel populair wordt in tegenstelling van de Qsound, wat nooit meer gebruikt wordt.

Tja, wat kan ik daar nog aan toevoegen? De 3D60 geeft de muziek gewoon een extra dimensie. Vrij letterlijk egenlijk. Het maakt het geluid, behalve wat het 3D-effect toevoegt, veel voller en mooier. Ik heb het zelf nog niet echt geluisterd op gewone speakers, eigenlijk alleen met oortjes in. Dat is zoals aangeraden wordt.

Ik hoop inderdaad dat deze techniek veel navolging zal krijgen. Voor sommige muziek, zoals de meeste mainstream prutpop uit de top40, is er alleen niet echt een markt. Voor bepaalde soorten muziek is het zeer zeker wél een toevoeging. Bijvoorbeeld voor symfonische rock of -metal, en zeker voor progressieve rock zie ik de meerwaarde wel!